Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2013r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce Wydział III

w składzie:

Przewodnicząca: SSO Bożena Bielska

Protokolant: sekr. sądowy Ewelina Asztemborska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 grudnia 2013r. w O.

sprawy z odwołania S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o rentę socjalną

na skutek odwołania S. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 27 września 2012 r. nr (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje S. S. prawo do renty socjalnej na okres od 1 czerwca 2012 roku do 30 czerwca 2014 roku,

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt III 825/12

UZASADNIENIE

S. S. w dniu 18.10.2012r. złożył odwołanie od decyzji z dnia 27.09.2012r. którą tą decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił mu prawa do renty socjalnej.

Odwołujący wskazał, iż jest całkowicie niezdolny do pracy a naruszenie sprawności jego organizmu nastąpiło już w szkole średniej w czasie praktyk. Wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu renty socjalnej.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie wskazując, że Komisja Lekarska ZUS uznała, iż S. S. nie jest całkowicie niezdolny do pracy a tym samym skarżona decyzja z 27.09.2012r. jest prawidłowa.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

S. S. w dniu 11.06.2012r. złożył w (...) Oddział w P. Inspektorat w O. wniosek o rentę socjalną. W toku jego rozpoznawania Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 28.06.2012r. uznał, że S. S. jest całkowicie niezdolny do pracy na okres do 30.06.2014r., a jako datę powstania całkowitej niezdolności do pracy wskazał 05.03.2007r. Ustalił też, że naruszenie sprawności organizmu odwołującego nie powstało w czasookresie określonym w 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej.

Od powyższego orzeczenia S. S. wniósł sprzeciw, a po jego rozpoznaniu Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 18.09.2012r. uznała, że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy. W konsekwencji ZUS zaskarżoną decyzją z dnia 27.09.2012r. odmówił S. S. prawa do renty socjalnej.

Rozpoznając odwołanie S. S. od decyzji ZUS z dnia 27.09.2012r. Sąd uznał, że jest ono zasadne.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej, renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18 roku życia;

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia;

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Zgodnie z art. 4 ust. 2 w/w ustawy osobie, która spełnia warunki określone w ust. 1, przysługuje:

1)renta socjalna stała - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała;

2)renta socjalna okresowa - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Definicję osoby niezdolnej do pracy zawiera art. 12 ust. 1-3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r., nr 39 poz. 353 z późn. zm.), który stwierdza, że jest nią osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

W świetle powyższych przepisów skuteczność odwołania S. S. była uzależniona od stwierdzenia, czy jest on osobą całkowicie niezdolną do pracy i czy niezdolność ta pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 roku życia, w trakcie nauki w szkole wyższej do 25 roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Na okoliczność stanu zdrowia S. S. i daty naruszenia sprawności organizmu Sąd w toku postępowania dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy z zakresu psychiatrii, psychologii i medycyny pracy, zobowiązując ich do wskazania, czy odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy oraz kiedy powstało naruszenie sprawności jego organizmu, skutkujące całkowitą niezdolnością do pracy.

Biegła z zakresu psychiatrii J. K., psychologii H. P. i medycyny pracy K. G. w opinii z dnia 29.12.2012r. rozpoznały u odwołującego schizofrenię paranoidalną i wskazały, że jest on całkowicie niezdolny do pracy od 05.03.2007r. do 30.06.2014r.

W uzasadnieniu biegłe podniosły, iż S. S. z zawodu jest monterem instalacji i urządzeń sanitarnych, ma wyksztalcenie zasadnicze zawodowe, został skreślony z technikum uzupełniającego w dniu 25.20.2006r., następnie podjął pracę na budowie, pracował krótko, pracę przerwał z powodu choroby. Na podstawie danych z wywiadu biegłe ustaliły, iż w III klasie szkoły zawodowej odwołujący stał się nerwowy, drażliwy, pogorszyła mu się pamięć, pojawiły się halucynacje słuchowe, które znacznie nasiliły się po 2 miesiącach nauki w Technikum, po powołaniu go do służby wojskowej rozpoznano u niego schizofrenię i od tego czasu systematycznie leczy się ambulatoryjnie i 3-krotnie był hospitalizowany psychiatrycznie.

Biegłe wskazały nadto, iż aktualnie S. S. jest wycofany, w skąpym kontakcie słownym, zborny, ale chwilami mało dorzeczny w wypowiedziach, potwierdza okresowe występowanie doznań słuchowych, które przeszkadzają mu w skupianiu się, o nieco obniżonym nastroju, potwierdza też występowanie uczucia zagrożenia, dlatego rzadko wychodzi z domu.

Zdaniem biegłych S. S. jest całkowicie niezdolny do pracy od 05.03.2007r. do 30.06.2014r. Biegłe podkreśliły jednak, iż ze względu na podejrzenie, iż początek choroby datuje się wcześniej, tj. od III klasy szkoły zawodowej, wskazane jest uzyskanie opinii ze szkoły zawodowej o odwołującym i zebranie wywiadu od rodziny, co może zmienić datę powstania niezdolności.

Powyższa opinia nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Ponieważ zachodziła jednak w sprawie konieczność uzyskania dodatkowych danych co do daty powstania naruszenia sprawności organizmu odwołującego, Sąd na rozprawie w dniu 08.05.2013r. przesłuchał w charakterze świadka jego matkę, C. S., a z jej zeznań wynika, iż naruszenie sprawności organizmu, skutkujące niezdolnością do pracy, powstało u odwołującego już przed ukończeniem 18 roku życia.

C. S. zeznała, iż S. S. ukończył szkołę podstawową, potem uczęszczał do 3-letniej szkoły zawodowej, przygotowywał się do zawodu montera maszyn i urządzeń sanitarnych. W trakcie szkoły miał naukę zawodu w Ośrodku (...), zdał cześć teoretyczną, ale nie zdał egzaminu praktycznego - końcowego. Świadek zeznała, że odwołujący miał co roku taki egzamin: I stopień, II i III, gdy zadawał I i II stopień to miał dobre oceny a w III roku nauki oceny się pogorszyły. Zdaniem świadka pogorszenie wyników nauki miało związek z pogorszeniem się stanu zdrowia syna, gdyż chodził on zdenerwowany, mówił głośno do siebie. Po skończeniu szkoły zawodowej nie chciał się dalej uczyć i poszedł do pracy, lecz w krótkim czasie po rozpoczęciu pracy zostawił ją, bo przedstawiały mu się krzyże i przyszedł do domu, mówił mi też, że jak widział pracownika rozpruwającego worek z wapnem, to przedstawiało mu się że kogoś „zarzyna” i że będą krzyże stawiać. Świadek zeznała, że szkołę zawodową syn skończył 22.06.2006r., w wakacje w 2006r. poszedł do pracy a od września rozpoczął naukę w Technikum Uzupełniającym w O., lecz chodził tam tylko 3 miesiące jako wolny słuchacz. Świadek podkreślała, iż widziała różnicę między zachowaniem syna w I i II klasie a zachowaniem w klasie III, ale myślała, że jest przemęczony. Gdy w III klasie zaczęło się coś z nim dziać, to się coraz bardziej pogłębiało, była nerwowość, chodzenie a potem zaczął mówić od rzeczy. Z zeznań świadka wynika, iż zdecydowała się z synem iść do lekarza rodzinnego wówczas, gdy syn zaczął mi mówić o głosach, że słyszy głosy, jedne namawiają go do złych rzeczy, inne głosy do dobrych rzeczy a on nie wie, których słuchać, zaś lekarz rodzinny skierował go do psychiatry, a ten w marcu 2007r. skierował go do szpitala na obserwację.

Z zeznań świadka wynika nadto, iż w okresie nauki w szkole odwołujący nie miał robionych żadnych badań psychologicznych ani psychiatrycznych, dlatego Sąd nie żądał takich badań.

Po przesłuchaniu świadka C. S. Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłych lekarzy z zakresu psychiatrii, psychologii i medycyny pracy celem wskazania, czy nowe zebrane dowody mogą stanowić podstawę do stwierdzenia, że naruszenie sprawności organizmu odwołującego, skutkujące całkowitą niezdolnością do pracy, powstało w okresie przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole – przed ukończeniem 25 roku życia.

W opinii uzupełniającej z dnia 29.07.2013r. biegła z zakresu psychiatrii J. K., psychologii H. P. i medycyny pracy K. G. wskazały, iż zeznania C. S. świadczą o tym, iż choroba odwołującego rozpoczęła się już w szkole zawodowej, niewątpliwie nasiliła się już w III klasie a istniała już wcześniej. Biegłe wskazały, iż początek choroby jest trudny do ustalenia, a w tym przypadku nastąpiło to przed 18-tym rokiem życia. Zaznaczyły, iż zwykle tak bywa, że rodzina, nie mając wcześniejszych doświadczeń z taką chorobą, nie potrafi w porę rozpoznać jej objawów. Biegłe podniosły, iż z zeznań C. S. wynika, że odwołujący już w szkole miał halucynacje słuchowe, rozmawiał sam ze sobą, widział krzyże, odczuwał lęk, był nerwowy, a później niedorzeczny.

Z tych względów biegli zmienili opinię i wskazali, iż całkowita niezdolność do pracy odwołującego powstała przed 18-tym rokiem życia.

Do w/w opinii uzupełniającej żadna ze stron nie wniosła zastrzeżeń.

Także zdaniem Sądu w/w opinia biegłych, łącznie z opinią główną, może stanowić podstawę rozstrzygnięcia. Opinia ta jest oparta na zgromadzonej w sprawie dokumentacji medycznej, dotyczącej leczenia odwołującego się oraz zeznaniach świadka – matki odwołującego, C. S., ponadto opiera się na wiedzy i doświadczeniu zawodowym biegłych. Opinia jest spójna i logicznie wyjaśnia, dlaczego biegli uznali, że naruszenie sprawności organizmu odwołującego, skutkujące niezdolnością do pracy, nastąpiło już w okresie nauki w szkole średniej przed osiągnięciem 18 roku życia i dlaczego schorzenie odwołującego uniemożliwia mu prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie i wykonywanie jakiejkolwiek pracy zawodowej.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd uznał, że S. S. jest osobą całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej a niezdolność ta pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym w trakcie nauki w szkole średniej przed ukończeniem 18 roku życia.

Z tych względów Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję z 27.09.2012r. i przyznał S. S. prawo do renty socjalnej na okres wskazany przez biegłych, tj. od miesiąca złożenia wniosku (01.06.2012r.) do dnia 30.06.2014r. Zgodnie bowiem z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Stosownie do treści art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującemu się prawo do renty, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego co do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2010r., II UK 330/09, LEX 604220).

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie nie zaistniały podstawy do obciążenia odpowiedzialnością organu rentowego za nieprzyznanie odwołującemu się prawa do renty socjalnej już na etapie postępowania przed ZUS.

Ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji było ustalenie całkowitej niezdolności do pracy S. S. i okresu trwania tej niezdolności. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie ZUS nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie całkowitej niezdolności do pracy badanego w toku postępowania przed tym organem. Dopiero bowiem postępowanie sądowe pozwoliło na ustalenie, czy odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy i na jaki okres oraz na ustalenie, iż naruszenie sprawności jego organizmu, skutkujące niezdolnością do pracy, powstało przed osiągnięciem przez odwołującego 18 roku życia. W sprawie wypowiadał się zespół biegłych lekarzy, który wydając opinię wziął pod uwagę nowe istotne dowody, tj. zeznania matki odwołującego. Dopiero uzupełniony w ten sposób materiał dowodowy wraz z badaniem odwołującego pozwolił na ustalenie całkowitej niezdolności do pracy S. S., daty powstania naruszenia sprawności organizmu oraz wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia.

Reasumując w/w rozważania należy uznać, iż organowi rentowemu nie można przypisać odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu świadczenia.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.