Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Strzyżowie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2017 roku w Strzyżowie

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) sp. z o.o. w C., (...) sp. z o.o. w C.

z udziałem Skarbu Państwa - Starosty (...) - działającego imieniem własnym oraz Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w W., S. K., Z. B. (1), Z. B. (2), E. K.

o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości

postanawia:

I.  oddalić wniosek;

II.  oddalić wniosek uczestników postępowania Z. B. (1), S. K., Z. B. (2), E. K.
o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Sędzia Sądu Rejonowego Jolanta Mac-Śnieżek

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 11 października 2017 r., sygn. akt I Ns 363/16

(...) Sp. z o.o. w C. i (...) Sp.
z o.o. w C. złożyli wniosek przy udziale Skarbu Państwa – reprezentowanego przez Starostę (...), Z. B. (2), E. K., S. K., Z. B. (1) o stwierdzenie, że uczestnik Skarb Państwa nabył przez zasiedzenie najpóźniej z dniem 23 maja 1982 roku własność nieruchomości, położonych w C. stanowiących działkę nr (...) o powierzchni 0,74 ha, dla której Sąd Rejonowy w Strzyżowie prowadzi księgę wieczystą nr (...), działkę nr (...) o powierzchni 0,48 ha dla której Sąd Rejonowy w Strzyżowie prowadzi księgę wieczystą
nr (...).

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawcy podali, iż przedmiotowe nieruchomości stanowiły pierwotnie nieruchomości objęte L. 380 gm. kat C., tj. pb (...), pgr (...), pgr (...), pgr (...), pgr (...), pgr (...).

Mając na uwadze, iż orzeczenie Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości w sprawie stwierdzenia przejścia na własność Państwa przedsiębiorstwa Fabryka (...), C. i (...) B. - S. Ż. i S-ka w C." zostało wydane 22 maja 1962r., - od tej daty należy liczyć samoistne posiadanie przez Skarb Państwa - nieruchomości gruntowych oznaczonych we wniosku.

W w/w dacie zasiedzenie regulował przepis art. 50 dekretu z dnia 11 października 1946 r - Prawo rzeczowe. Stanowił on, że kto posiada nieruchomość przez lat dwadzieścia, nabywa jej własność, chyba że w chwili objęcia nieruchomości w posiadanie był w złej wierze (§ 1), przy czym temu, kto posiada nieruchomość przez lat trzydzieści, nie można zarzucać złej wiary
(§ 2).

Zgodnie z art. 51 Prawo rzeczowe, kto bez ważnej podstawy został wpisany do księgi wieczystej jako właściciel, nabywa własność, jeżeli jest od lat dziesięciu wpisany i ma od lat dziesięciu nieruchomość w posiadaniu, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 1); po upływie lat dwudziestu nie można samoistnemu posiadaczowi zarzucać złej wiary (§ 2).

Zgodnie z art. I Przepisów wprowadzających kodeks cywilny - Kodeks cywilny (w zakresie regulacji dotyczących zasiedzenia nieruchomości) wszedł
w życie z dniem 1 stycznia 1965r.

Art. XLI. § 1. w/w ustawy wskazuje, iż do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego, stosuje się od tej chwili przepisy tego kodeksu; dotyczy to w szczególności możności nabycia prawa przez zasiedzenie. § 2 - jeżeli termin zasiedzenia według kodeksu cywilnego jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg zasiedzenia rozpoczyna się z dniem wejścia kodeksu w życie; jeżeli jednak zasiedzenie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego nastąpiłoby przy uwzględnieniu terminu określonego w przepisach dotychczasowych wcześniej, zasiedzenie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Zgodnie z art. 172 k.c. w brzmieniu z dnia 23 kwietnia 1964 r.
„§1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dziesięciu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

§ 2. Po upływie lat dwudziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze".

W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy należy przyjąć, iż do zasiedzenia doszło najpóźniej z dniem 23 maja 1982r. Zasiedzenie jest skuteczne na rzecz Skarbu Państwa.

Do zasiedzenia nieruchomości może, zgodnie z art. 172 k.c., prowadzić posiadanie samoistne.

Na tle ustawowej definicji zawartej w art. 336 k.c. w orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że posiadaniem samoistnym jest stan, w którym posiadacz faktycznie włada rzeczą (corpus), jak i przejawia wolę jej posiadania jak właściciel (animus rem sibi habendi). Posiadaczem samoistnym rzeczy jest nie tylko ten, kto efektywnie wykonuje nad nią władztwo, lecz również ten kto tylko ma możliwość tego władztwa, chociażby z tej możliwości nie korzystał.

Sąd Najwyższy wypowiadając się na temat zachowania, które stanowi wyraz posiadania będący przesłanką prowadzącą do zasiedzenia wskazał, iż jest nim między innymi oddawanie działki w dzierżawę, ujawnianie swojego stanu posiadania w ewidencji gruntów, ponoszenie wydatków związanych
z ubezpieczeniem budynków, zabudowywanie i rozbudowywanie budynków na gruncie.

W wyroku z dnia 3 czerwca 1966r. (III CR 108/66) Sąd Najwyższy potwierdził, iż pojęcie „władztwa faktycznego" oznacza samą tylko praktyczną możliwość władania, nie musi się ono przejawiać w formie efektywnego,
w sensie gospodarczym korzystania z niej przez dokonywanie upraw, czy pobieranie pożytków - wystarczy sama wola i możliwość takiego korzystania".

Ponadto w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego
z dnia 26 października 2007 r. (sygn. akt III CZP 30/07, OSNC 2008/5/43) sąd jednoznacznie przyjął, że władanie cudzą nieruchomością przez Skarb Państwa może być posiadaniem samoistnym prowadzącym do zasiedzenia i to niezależnie od sposobu objęcia nieruchomości w posiadanie, także wtedy, gdy władanie to zostało uzyskane w ramach sprawowania władztwa publicznego.

Skarb Państwa objął w wyniku orzeczenia Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 22 maja 1962r, działki w samoistne posiadanie
i rozpoczął realizację swoich praw właścicielskich. Pozostając w przekonaniu, że jest ich właścicielem podejmował czynności prawne uzewnętrzniające charakter właścicielski posiadania.

W dacie wydania decyzji komunalizacyjnej Wojewody (...)
z dnia 10 lutego 1992r., P.VI. (...) - Gmina C. nabyła nieodpłatnie z mocy prawa własność nieruchomości oznaczonej jako działka (...) wraz ze znajdującymi się na niej zabudowaniami. Numery działek oznaczonych we wniosku są następstwem podziału w/w działki.

Powyższą decyzję komunalizacyjną należy ocenić jako przejaw sprawowania władztwa nad nieruchomością, co przesądza istnienie po stronie Skarbu Państwa samoistnego posiadania nieruchomości gruntowych oznaczonych jako działka nr (...) i działka nr (...), od ich nabycia w dniu 22 maja 1962r., aż do 27 maja 1990r. - tj. do dniu wejścia w życie ustawy z 1990 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę
o pracownikach samorządowych.

Do daty ostateczności decyzji stwierdzającej nieważność zarządzenia Prezesa Centralnego (...) z dnia 20 lutego 1951r.
i orzeczenia Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 22 maja 1962r. - stan faktycznego władztwa był zgodny z prawem co oznacza, że Skarb Państwa (a następnie Gmina C.) byli posiadaczami samoistnymi w dobrej wierze.

Skarb Państwa, aż do dnia 27 maja 1990 r., (a następnie Gmina C.) był uznawany za właściciela nieruchomości objętych wnioskiem zarówno przez organy państwowe, mieszkańców C. i okolic, jak i samych uczestników (Z. B. (2), E. K., S. K., Z. B. (1)).

Uczestniczki Z. B. (2) i E. K. dopiero w 2001r. wystąpiły z wnioskiem o stwierdzenie nieważności zarządzenia Prezesa Centralnego (...) z dnia 20 lutego 1951r. Do tego czasu władztwo nad nieruchomościami przez Skarb Państwa (a następnie Gminę C.) nie spotykało się ze sprzeciwem uczestników, którzy w okresie biegu zasiedzenia nie podejmowali żadnych czynności - zarówno faktycznych jak
i prawnych.

Wskazać należy także na najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego odnoszące się do kwestii pochodnego nabycia własności przez Skarb Państwa
w wyniku działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych w stosunku do użytkownika wieczystego.

W uchwale powiększonego składu siedmiu sędziów Sąd Najwyższy
z dnia 15 lutego 2011r. (III CZP 90/10) podjął uchwałę, iż „rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych chroni nabywcę użytkowania wieczystego także
w razie wadliwego wpisu w księdze wieczystej Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego jako właściciela nieruchomości".

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały wyraził pogląd, że ochrona prawna użytkownika wieczystego działającego w zaufaniu dla treści księgi wieczystej zakłada wystąpienie dwóch zasadniczych skutków prawnych działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, tj. nabycia prawa użytkowania wieczystego od nieuprawnionego (skutek podstawowy) i nabycia prawa własności tej nieruchomości przez Skarb Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (skutek wtórny).

„Uzyskanie własności przez Skarb Państwa stanowi zatem wtórny i niesamodzielny, bo pochodny skutek służący zapewnieniu jak najpełniejszej ochrony prawnej osobie trzeciej (nabywcy użytkowania wieczystego), działającej w zaufaniu do treści wpisu do księgi wieczystej". 

Uczestnicy postępowania Z. B. (2), E. K., S. K., Z. B. (1) w odpowiedzi na wniosek, k. 103, wnieśli o jego oddalenie i obciążenie wnioskodawców kosztami postepowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu uczestnicy podali, iż zgodnie art. 609§1 k.p.c. do zgłoszenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności uprawniony jest każdy zainteresowany. Zainteresowanym jest podmiot, którego praw dotyczy wynik postępowania (art. 510 k.p.c.). Wynik postępowania w niniejszej sprawie nie dotyczy żadnych praw wnioskodawców. Wnioskodawcy nie są posiadaczami zależnymi, jak również posiadaczami samoistnymi, co ewentualnie uzasadniałoby ich legitymację czynną do złożenia wniosku. Również nieruchomościami będącymi przedmiotem wniosku nie włada Skarb Państwa, na rzecz którego wnioskodawcy żądają stwierdzenia zasiedzenia. Nie uzasadnia legitymacji czynnej wnioskodawców twierdzenie, że pozostają nadal właścicielami budynków wzniesionych na nieruchomościach objętych przedmiotem wniosku o zasiedzenie.

W postępowaniu o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym uczestniczył Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (...), który nie protestował przeciwko wpisaniu uczestników Z. B. (2), E. K., S. K., Z. B. (1), jako właścicieli do ksiąg wieczystych, mając wiedzę o ciągu czynności podejmowanych zarówno w skargach do organów władzy, jak i postępowaniach administracyjnych i sądowych, zarówno przez S. Ż., byłego właściciela Fabryki, jak i jego następców prawnych w celu jej odzyskania, a tym samym w celu odzyskania nieruchomości fabrycznych objętych wnioskiem w niniejszej sprawie.

Zdaniem uczestników postępowania wniosek złożony przez wnioskodawców o zasiedzenie przez Skarb Państwa nieruchomości po ich odzyskaniu od Skarbu Państwa przez uczestników postępowania - Z. B. (2), E. K., S. K., Z. B. (1), jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego i nie może być uznany za wykonywanie prawa, stanowi bowiem nadużycie prawa podmiotowego, tym bardziej w sytuacji, kiedy Skarb Państwa wiedział i uczestniczył w czynnościach przerywających bieg ewentualnego zasiedzenia, godził się na te przerwy i w toku postępowania o odzyskanie nieruchomości przez wyżej wymienionych uczestników nigdy nie podnosił zarzutu zasiedzenia.

Argumentem posiadania interesu w złożeniu wniosku o zasiedzenie nie może być pogląd wnioskodawców, że zasiedzenie tych nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa spowoduje ich komunalizację i uzyskanie prawa wieczystego użytkowania na rzecz wnioskodawców.

Niezależnie od powyższego, zdaniem uczestników postępowania wniosek o stwierdzenie zasiedzenia winien zostać oddalony, również z przyczyn braku przesłanek niezbędnych do zasiedzenia, w tym upływu wymaganego okresu czasu. Uczestnicy i ich poprzednik prawny S. Ż. podejmowali przez lata czynności mające na celu przywróceniu im własności nieruchomości objętych wnioskiem w niniejszej sprawie.

Decyzją Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 13 września 1958 roku na wniosek S. Ż. zwrócono działki (...) (północna część działki (...)), (...) (północna działki (...)) i na jej podstawie wyłączono spod przymusowego zarządu państwowego. Fakt odzyskania początkowo tylko części nieruchomości przejętych w zarząd przymusowych nie może świadczyć o bezczynności poprzednika prawnego uczestników.

Co do pozostałej części nieruchomości fabrycznych następcy prawni S. Ż. uzyskiwali od prawników, u których poszukiwali pomocy prawnej, informacje o niemożności unieważnienia decyzji nacjonalizacyjnej wydanej w PRL-u. Taką szansę upatrywali dopiero po transformacji ustrojowej, która nastąpiła w 1989 roku, stąd ewentualne zasiedzenie mogłoby w niniejszej sprawie nastąpić, albo w 2015 roku, albo 2019 roku. Skoro jednak S. Ż. i uczestnicy postępowania – jego następcy prawni podejmowali postępowania skutkujące przerwą biegu zasiedzenia od chwili, kiedy nastąpiło przejęcie nieruchomości i w zarząd przymusowy, stwierdzenie zasiedzenia tych nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa jest niedopuszczalne.

Uczestniczka postępowania Z. B. (2) kontynuowała czynności zmierzające do odzyskania fabryki i nieruchomości fabrycznych, co najmniej od 1991 roku.

Minister Gospodarki decyzją z dnia 28 grudnia 2001 roku (OL- (...)) stwierdził nieważność zarządzenia Prezesa Centralnego (...) z dnia 20 lutego 1951 roku w sprawie ustanowienia przymusowego zarządu państwowego nad przedsiębiorstwem pn. Fabryka (...), C. i (...) (...) – S. Ż. i S-ka w C. i orzeczenia Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 22 maja 1962 roku w sprawie stwierdzenia przejścia na własność państwa, przedsiębiorstwa pn. Fabryka (...), C. i (...) B. – S. Ż. i S-ka w C..

Powyższe oznacza, że Skarb Państwa nie był i nie czuł się samoistnym posiadaczem nieruchomości, których wniosek dotyczy od chwili wszczęcia postępowania administracyjnego o stwierdzenie nieważności obu decyzji o zarządzie przymusowym i przejęciu fabryki przez Skarb Państwa.

Na podstawie decyzji Wojewody (...) z dnia 10 lutego 1992 roku, P.VI. (...) Gmina C. nabyła nieodpłatnie z mocy prawa własność działki (...) o pow. 1,63 ha wraz z zabudowaniami, położonymi w C..

Decyzją nr (...) z dnia 8 lipca 2008 roku (...).O. (...)-1/08/ (...) Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził nieważność decyzji Wojewody (...) z dnia 10 lutego 1992 roku i decyzją nr (...) z dnia 14 listopada 2008 roku utrzymał w mocy swoją decyzję nr (...) z dnia 8 lipca 2008 roku.

Przytaczając liczne orzecznictwo Sądu Najwyższego uczestnicy postępowania podnieśli, iż pozbawienie podmiotu prawa cywilnego własności nieruchomości lub faktycznego nią władania może być następstwem działania władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, może bowiem polegać na przykład na ustanowieniu prawa niezgodnego z Konstytucją lub ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, na działaniach podejmowanych nie tylko bez jakiekolwiek podstawy prawnej, ale i bez tworzenia pozorów działania prawnego albo na działaniach polegających na wydawaniu decyzji administracyjnych lub orzeczeń sądowych bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.

Sąd Najwyższy poszukiwał rozwiązania problemu ochrony przed zasiedzeniem osób, które w poprzednim okresie ustrojowym utraciły posiadanie na podstawie „imperialnych” aktów władzy publicznej w konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego. Ochrony tej Sąd Najwyższy zaczął poszukiwać w instytucji zawieszenia biegu zasiedzenia.

Zdaniem Sądu Najwyższego nie można przyjąć, iż właściciele nieruchomości przejętej przez Skarb Państwa z naruszeniem prawa mogli efektywnie na drodze prawnej dochodzić jej zwrotu w okresie sięgającym, jeżeli nie końca lat 80-tych, to w każdym razie do chwili wejścia w życia ustawy z dnia 31 stycznia 1980 roku o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego.

Stan taki jest porównywalny ze stanem siły wyższej (zawieszenia wymiaru sprawiedliwości) uniemożliwiającym uprawnionemu dochodzenie swych roszczeń przed Sądem lub innym organem i w konsekwencji powodującym zawieszenie biegu przedawnienia i zasiedzenia.

Jak podkreślano w doktrynie jedyna różnica pomiędzy Skarbem Państwa, a innymi posiadaczami bezprawnie władającymi cudzą rzeczą polega na możliwości faktycznego „blokowania” przez aparat władzy państwa dochodzenia przez właściciela roszczeń na drodze sądowej.

Art. 121 pkt 4 k.c. stanowi że bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawnienie nie może ich dochodzić przed Sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju przez czas trwania przeszkody.

Uczestnicy Z. B. (2), E. K., S. K., Z. B. (1) wykazali, że nawet w toku odwołań od decyzji nacjonalizacyjnych, które stały się możliwe po transformacji ustrojowej w 1993 roku, organy nie uwzględniały tych odwołań, pozostawały w bezczynności, co było przyczyną skarg na bezczynność i wydawały decyzje, które wymagały dalszych skarg w celu uzyskania nieważności nacjonalizacji.

Bez zawieszenia terminu zasiedzenia nie byłoby w ogóle możliwe odzyskanie nieruchomości przejętych przez Skarb Państwa w latach 40-tych, 50-tych, czy 60-tych, gdyż upłynąłby już termin niezbędny do zasiedzenia nieruchomości przez Skarb Państwa.

Z tych przyczyn w niniejszej sprawie nie ma żadnej przesłanki, a w szczególności upływu czasu niezbędnego do zasiedzenia nieruchomości objętych wnioskiem.

Uczestnik postępowania Skarb Państwa – Starosta (...) w odpowiedzi na wniosek, k. 213 podtrzymał w całości wniosek (...) Sp. z o.o. w C. i (...) Sp. z o.o. w C..

W uzasadnieniu podał, że Skarb Państwa przejął nieruchomości objęte wnioskiem w fizyczne władanie, a władanie to od początku miało charakter samoistny, nieprzerwany w odniesieniu do całości nieruchomości. Skarb Państwa przez okres biegu zasiedzenia, aż do przejścia na rzecz Gminy C. w drodze decyzji Wojewody (...) z dnia 10 lutego 1992 roku, P.VI. (...) - nieodpłatnie z mocy prawa – ponosił koszty utrzymania nieruchomości wskazanych we wniosku. Następnie posiadanie samoistne przejęła Gmina C., która ponosiła koszty utrzymania nieruchomości. Zarówno Skarb Państwa, a następnie Gmina C. mieli wolę władania nieruchomościami, tak jak właściciel, we własnym imieniu i zamiar ten ujawniali wobec osób postronnych.

W piśmie procesowym z dnia 14 grudnia 2016 r., k. 231 - uczestnicy postępowania Z. B. (2), E. K., S. K., Z. B. (1), przedkładając kolejne odnalezione w Archiwum Państwowym
w R. dokumenty, podnieśli, iż S. Ż., jako właściciel Spółki, a następnie jako były właściciel Spółki pod nazwą „ Fabryka (...), C. i (...) (...) – S. Ż. i Spółka w C.” występował do różnych organów z wnioskami o zwrot fabryki lub jej części na swoją rzecz oraz, że pisał w tej sprawie liczne skargi i zażalenia, tak jak to było możliwe w ówczesnej rzeczywistości politycznej i prawnej, w sytuacji, gdy w związku z treścią art. 13 ustawy z dnia 25 lutego 1958 roku o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym – była to w tym czasie jedyna dopuszczalna droga zmierzająca do odzyskania nieruchomości, ponieważ sprawy o zwrot przedsiębiorstwa i o odszkodowanie ustawowo były wyłączone z rozpoznania w drodze sądowej.

Sąd ustalił:

Przedmiotem zasiedzenia są nieruchomości, położone w C. stanowiące działkę nr (...) o powierzchni 0,74 ha, dla której Sąd Rejonowy
w Strzyżowie prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz działkę nr (...) o powierzchni 0,48 ha dla której Sąd Rejonowy w Strzyżowie prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Właścicielami tych nieruchomości są uczestnicy postępowania Z. B. (2) w 4/8 częściach, E. K. w 1/8 części, S. K. w 1/8 części i Z. B. (1) w 2/8 częściach, będący spadkobiercami po S. Ż..

dowód: akta ksiąg wieczystych SR w Strzyżowie nr (...), (...), (...), (...), zamknięta księga wieczysta Sądu Powiatowego w S. nr (...), akta sprawy tut. SR w Strzyżowie sygn. I.C. 108/06, a w szczególności odpis wyroku SR w Strzyżowie z dnia 4 marca 2010r. sygn. I.C. 108/06, wydruk elektronicznego księgi wieczystej o nr (...), k. 40-81, kopia mapy ewidencyjnej dla działek nr (...), k. 82, wypis z ewidencji gruntów dla działki nr (...), k. 82, -wyrys mapy ewidencyjnej obrębu ewidencyjnego C. z dnia 21 września 2017 r., k. 435, wypis z rejestru gruntów Starosty (...) z dnia 21 września 2017 r., k. 435, mapa do celów prawnych z dnia 13 września 2017 r. wraz z wykazem synchronizacyjnym, k. 435.

W L.. 380 gm. kat. C. obejmującym pb. (...), pgr. (...), pgr. (...), pgr. (...), pgr. (...) i pgr. (...) na karcie B - na podstawie kontraktu ustępstwa i zarazem Spółki z daty R. 11 listopada 1920 L.. (...), wyciągu handlowego, deklaracji z daty P. 29 października 1921 Nr (...), (...), kontraktu zamiany z daty R. 30 września 1921 G. 226/21 i uchwały Sądu Okręgowego z daty R. 23 września 1922 Firm. (...) wykreślono firmę (...) i Spółka w R.” a w jej miejsce wpisano - firmę (...) i Spółka w C.” f. (...)z adnotacją że w spółce pod firmą (...) i Spółka w C.” partycypuje S. Ż. z udziałem w 6/12, zaś P. M. (1) w 3/12 i M. M. w 3/12 częściach.

Kontraktem kupna i sprzedaży z daty R. 1 sierpnia 1924 lrep. (...) w miejsce M. M. partycypującego w 3/12 częściach uwidoczniono S. K. w 3/12 częściach.

Na podstawie kontraktu ustępstwa i zarazem spółki z daty R. 19 lipca 1927r. P. M. (1) za przyzwoleniem reszty wspólników S. Ż. i S. K. odstąpił m.in. swoją czwartą część z realności objętej L.. 380 gm. kat. C. - M. Ż. z B. na wyłączną i nieograniczoną własność, a S. K. swoją czwartą część z tej realności S. Ż.. Powyższy kontrakt nie został wpisany
w L.. 380 gm. kat. C.. Umową darowizny z dnia 22 maja 1962 roku Rep. A. nr (...) S. Ż. podarował córce siostry swojej żony Z. B. (2) połowę nieruchomości objętej wykazem hipotecznym L.. 380 gm. kat. C..

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: odpis z księgi wieczystej - obecnie zamknięty wykaz hipoteczny L..380 gm. kat. C. z dnia 16 grudnia 2009r. - karta 449, kontrakt ustępstwa i zarazem spółki z daty R. 19 lipca 1927r. - karta 472-474, odpis z rejestru handlowego SO w Rzeszowie z dnia 19 września 1939 roku, karta 475, umowa darowizny z dnia 22 maja 1962r., Rep. A. nr (...) - karta 18, akta księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Strzyżowie nr (...).

Spadkobiercą po M. Ż., tożsamą z M. Ż. (1) był M. Ż. (2).

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: odpis skrócony aktu zgonu USC w B. nr (...) z dnia 29 grudnia 1961 roku, karta - 514, odpisy skrócone aktu urodzenia USC w B. nr (...) z dnia 19 maja 1967 roku, karta -515 i USC w C. nr (...) z dnia 17 maja 1967 roku, karta — 516, postanowienie Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w B. z dnia 16 maja 1967 roku, karta - 517, pismo USC w B. z dnia 9 czerwca 2004 roku, karta -518, postanowienie Sądu Powiatowego w S. z dnia 15 lutego 1963 roku sygn. akt Ns.II. 350/63, karta - 519.

Spadkobiercami po M. Ż. (2) są E. K. i S. K. - po 1/2 części.

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 4 listopada 1994 roku sygn. akt II Ns 2358/94, karta - 19.

Spadkobiercą po S. Ż. co do 1/4 części przedmiotowej nieruchomości była wdowa Z. Ż. w całości, która ponownie wyszła za mąż i spadek po niej - tj. po Z. B. (2) - nabył zstępny rodzeństwa Z. B. (1) w całości.

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: postanowienie Sądu Powiatowego w S. z dnia 7 kwietnia 1965 roku sygn. akt Ns.II. 262/64, karta - 476, postanowienie Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 5 października 2004 roku sygn. akt I Ns. 1840/04, karta - 477, odpis skrócony aktu małżeństwa USC w R. nr (...) z dnia 20 grudnia 2004 roku, karta - 479.

Zarządzeniem Prezesa Centralnego (...) z dnia 20 lutego 195 l r. w sprawie ustanowienia przymusowego zarządu państwowego nad przedsiębiorstwem Fabryka (...), C. i (...) B. - S. Ż. i S-ka w C. , na podstawie art. 1 ust. 3 i art. 2 dekretu z dnia 16 grudnia 1918 roku w przedmiocie przymusowego zarządu państwowego /Dz. Pr. P. P. Nr 21, poz.67/ w brzmieniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 25 maja 1927 roku /Dz. U. R. P. Nr 49, poz. 437/ art. 14 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28 grudnia 1934 roku/ Dz. U. R. P. Nr 110, poz. 936/. art. 1 dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 września 1939 roku / Dz. U. R. P. Nr 87, poz. 545/ oraz art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 7 marca 1950 roku o Centralnym Urzędzie Drobnej Wytwórczości / Dz. U. R. P. Nr 10, poz. 104 / - ustanowiony został zarząd przymusowy nad przedsiębiorstwem pn. Fabryka (...), C. i (...) B. - S. Ż. i S-ka w C..

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: Zarządzenie Prezesa Centralnego (...) z dnia 20 lutego 1951r. - karta 21, protokół zdawczo-odbiorczy z dnia 19 stycznia 1951 roku - karta 22-23, protokół z dnia 16 kwietnia 1951 roku wraz z załącznikami - karta 24-35.

W dniu 3 maja 1951 roku pomiędzy zarządcą przymusowym (...) Zakładami (...)
w R., a Spółdzielnią Pracy (...) w C., została zawarta na czas nieoznaczony umowa dzierżawy.

Właścicielem całej nieruchomości fabrycznej był nadal S. Ż., ubiegający się o zwrot nieruchomości, a Spółdzielnia Pracy (...) w C. pozostawała jedynie posiadaczem zależnym tych nieruchomości.

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 91/10, a w szczególności: kserokopia umowy dzierżawy z dnia 3 maja 1951 roku, karta 332-33, fotokopia umowy dzierżawy z dnia 3 maja 1951 r., k. 249.

Na wniosek z dnia 30 czerwca 1958 r. (...) Spółdzielni Pracy (...) w C. w sprawie przejęcia na własność Państwa przedsiębiorstwa pod firmą (...) i Spółka, Fabryka (...)
i (...) C. (...) w C.” pozostającego pod zarządem państwowym, Orzeczeniem Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 22 maja 1962 roku na podstawie art. 9 ust. 2 Ustawy
z dnia 25 lutego 1958 roku o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym (Dz.U. Nr 11, poz. 37) oraz w zw.
z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku o Komitecie Drobnej Wytwórczości / Dz. U. Nr 45, poz. 225 / stwierdzono przejście na własność Państwa z dniem 8 marca 1958 roku Przedsiębiorstwa Fabryka (...), C. i (...) B. - S. Ż. i S-ka w C.. Na własność Państwa przeszła część nieruchomości objęta L.. 380 gm. kat. C., składająca się z pb. (...), pgr. (...), pgr. (...), pgr. (...) oraz południowej części pgr. (...) i południowej części pgr. (...).

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: orzeczenie Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 22 maja 1962r. - karta 186 i akta księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Strzyżowie nr (...), fotokopia wniosku z dnia 30 czerwca 1958r. (...) Spółdzielni Pracy (...)
w C. w sprawie przejęcia na własność Państwa przedsiębiorstwa pod firmą (...) i Spółka, Fabryka (...) w C.” pozostającego pod zarządem państwowym, k. 334-337.

Decyzją Przewodniczącego (...) z dnia 13 września 1958 roku zwrócono działki nr (...) (północna część działki nr (...)), (...) (północna część działki nr (...)) i na jej podstawie wyłączono te działki spod przymusowego zarządu państwowego i przekazano właścicielom.

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: decyzja Przewodniczącego (...) z dnia 13 września 1958 roku - karta 36, protokół zdawczo- odbiorczy z dnia 6 października 1958 roku - karta 37.

Na podstawie planu sytuacyjnego z daty S. 26 maja 1958 L. ks. zam. 299/58 i Orzeczenia Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 22 maja 1962r. dla parcel (...), (...), (...), (...), (...) i (...) położonych w C. o powierzchni łącznej 2,2212 ha Państwowe Biuro Notarialne w S. założyło księgę wieczystą Kw. Nr (...), w której prawo własności wpisano na rzecz: Skarbu Państwa - w miejsce P. M. (2), Z. K. i Z. B. (2).

dowód : akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: odpis z księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Strzyżowie nr (...) - karta 156 i akta tej księgi.

Postanowieniem z dnia 8 października 1979 roku Dz.Kw. (...) Państwowe Biuro Notarialne w S. na podstawie odrysu z mapy ewidencyjnej z dnia 8 października 1979 roku sprostowało z urzędu wpis w dziale IO Kw. nr (...) poprzez dokonanie podziału pgr. (...) na pgr. (...) i pgr. (...) oraz podziału pgr. (...) na pgr. (...) i pgr. (...) z równoczesnym odłączeniem pgr. (...) i pgr. (...) do Kw. nr (...).

dowód: akta księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Strzyżowie nr (...).

Na podstawie decyzji Wojewody (...) z dnia 10 lutego 1992 roku P.VI. (...) Gmina C. nabyła nieodpłatnie z mocy prawa własność działki (...) o powierzchni 1,63 ha wraz z zabudowaniami położonymi w C. , która zgodnie z odrysem z dnia 28 kwietnia 1992 roku L. ks. zam. (...) powstała z pb. (...), pgr. (...), pgr. (...) i pgr. (...). Własność tej działki ujawniona była w Kw. nr (...) na rzecz Skarbu Państwa i dlatego na wniosek Gminy C. działkę nr (...) odłączono do księgi wieczystej Kw. nr (...) obejmującej nieruchomości będące własnością Gminy C..

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: decyzja Wojewody (...) z dnia 10 lutego 1992 roku P.VI. (...) - karta 227 i akta księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Strzyżowie nr (...).

Na podstawie umowy użytkowania wieczystego z dnia 25 czerwca 1992 roku Rep. A. nr 835/92 członkowie Zarządu Gminy C. w wykonaniu - Uchwały Rady Gminy oddali w użytkowanie wieczyste Spółdzielni Pracy (...) w C. działkę nr (...) o powierzchni 1,63 ha położonej w C. na okres 99 lat, tj. do dnia 25 czerwca 2091 roku, którą odłączono do księgi wieczystej Kw. nr (...) i w której własność wpisano na rzecz: Gminy C., a jako użytkownika wieczystego Spółdzielnię Pracy (...) w C.. Na podstawie umowy przeniesienia własności nieruchomości z dnia 30 grudnia 2005 roku, Rep. A. nr (...) wpisano w dziale II Kw. nr (...), w miejsce dotychczasowego użytkownika wieczystego - Spółdzielni Pracy (...) w C. - (...) spółkę z o.o. z siedzibą C., ul. (...).

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: odpis z księgi wieczystej Kw. nr (...) SR w Strzyżowie- karta 59-160 i akta tej księgi, zeznania świadka S. G., k. 438-439, zeznania Prezesa Zarządu spółki (...) - W. W. - k. 439-440.

Decyzją Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 25 marca 1995 r. znak DZ.III (...) – stwierdzono, że zarządzenie Prezesa Centralnego (...) z dnia 20 lutego 1951 r. znak: (...) w sprawie ustanowienia przymusowego zarządu państwowego nad przedsiębiorstwem Fabryka (...), C. i (...) (...) S. Ż. i S-ka w C. oraz orzeczenie Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 22 maja 1962 r. znak: (...) w sprawie stwierdzenia przejścia na własność Państwa przedsiębiorstwa: Fabryka (...), C. i (...) B., S. Ż. i S-ka w C. - zostały wydane z naruszeniem prawa.

dowód: decyzja Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 25 marca 1995 r. znak DZ.III (...), k. 127-131, wyrok NSA z dnia 3 lutego 1997 r., sygn. akt IV S.A. 692/95, k. 132-134.

S. Ż. zmarł w 1964 roku. Jego następcy prawni czynili liczne starania o zwrot wywłaszczonych nieruchomości, jednakże z uwagi na panujący ustrój oraz obowiązywanie ustawy z dnia 25 lutego 1958 roku – o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym (Dz. U. Nr 11, poz. 37 ze zm. Dz. U. 1968 r., Nr 3, poz. 6 ) sprawy o zwrot oraz o odszkodowanie nie podlegały rozpoznaniu w drodze sądowej ( art. 13), dlatego starania te nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.

Dopiero po okresie transformacji ustrojowej i pojawianiu się w mediach informacji o możliwości ubiegania się o zwrot przejętych przez Państwo nieruchomości, następcy prawni S. Ż. wznowili starania
w tym zakresie, co wynika z licznych dokumentów.

dowód: pismo S. Ż. z 1955 roku do Dyrekcji Wojewódzkiego Związku Spółdzielni Pracy w R. wraz z dowodem jego nadania, k. 124, - fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
w R. z dnia 09 maja 1963 r., znak: (...),

fotokopia protokołu z 7 maja 1963 r. sporządzonego na okoliczność zwrotu parcel gruntowych, k. 244-246, fotokopia protokołu zdawczo-odbiorczego z dnia 6 października 1958 r.,
k. 247-248, fotokopia pisma Komitetu Drobnej Wytwórczości
z dnia 9 stycznia 1963 r. znak: (...), k. 250, fotokopia pisma Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 24 maja 1962 r. znak: (...), k. 251, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 28 lutego 1962 r. znak: (...), k. 252-253, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 23 grudnia 1961 r. znak: (...), k. 254, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R.
z grudnia 1961 r. znak (...), k. 255-256, fotokopia pisma (...) Spółdzielni Pracy (...) w C., k. 257, fotokopia pisma (...) Spółdzielni Pracy (...)
w C. z dnia 24 listopada 1960 r. znak: (...), k. 258-259, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
w R. z dnia 07 lipca 1958 r. znak: (...) wraz
z załącznikiem, tj. opinią Wojewódzkiego Zarządu Przemysłu
w sprawie zwrotu mienia pozostającego pod zarządem państwowym, k. 260-262, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział Przemysłu
w R. z dnia 28 marca 1963 r. znak: (...),
k. 263, fotokopia protokołu z dnia 27 stycznia 1956 r. sporządzonego przez (...) Spółdzielnię Pracy (...) w C., k. 264, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 31 stycznia 1961 r. znak: (...), k. 265, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 05 maja 1961 r., znak: (...), k. 266, fotokopia pisma S. Ż. z dnia 19 maja 1961 r. skierowanego do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Wydział Przemysłu w R. w sprawie zwrotu gruntu ornego pod uprawę,
k. 267, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 14 marca 1961 r. znak: (...), k. 268, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
w R. z dnia 04 stycznia 1961 r. znak: (...),
k. 269, fotokopia pisma z dnia 18 kwietnia 1961 r. sporządzone przez S. Ż., k. 270, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
w R. z dnia 03 lutego 1961 r. znak: (...), k. 271-272, fotokopia pisma Urzędu Rady Ministrów, Biuro Skarg
i Listów, z dnia 08 lutego 1961 r. znak: 1- (...), k. 273, fotokopia pisma z dnia 31 stycznia 1961 r. sporządzonego przez S. Ż.. 274, fotokopia pisma z dnia 21 stycznia 1961 r. sporządzonego przez S. Ż., k. 275, fotokopia pisma Urzędu Rady Ministrów, Biuro Skarg i Listów
z dnia 24 stycznia 1961 r., znak: 1. (...), k. 276, fotokopia pisma S. Ż. z dnia 16 stycznia 1961 r., k. 277, fotokopia pisma S. Ż. z dnia 31 stycznia 1961 r., k. 278, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. ze stycznia 1961 r. znak: (...), k. 279, fotokopia pisma Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 28 września 1960 r. znak: (...), k. 280-281, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 07 listopada 1961 r. znak: P.1V-10/13/61, k. 282, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. ze stycznia 1961 r. znak: (...), k. 283, fotokopia pisma Urzędu Rady Ministrów, Biuro Skarg i Zażaleń w W.
z dnia 26 listopada 1960 r. znak: 1. (...) wraz z załącznikiem w postaci pisma - zażalenia S. Ż. z dnia 26 październik 1960 r. skierowanego do Rady Ministrów
w W. k. 284-285, fotokopia pisma Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R., Inspektorat w J. z dnia 20 grudnia 1960 r. znak: (...), k. 289, fotokopia pisma Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział (...)
i (...) w S. z dnia 23 sierpnia 1960 r. znak: (...), k. 288, fotokopia pisma Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 19 października 1960 r. znak: (...), k. 289, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 08 września 1960 r. znak: (...), k. 290, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
w R. z dnia 01 czerwca 1960 r. znak: (...),
k. 291, fotokopia pisma sporządzonego przez Biuro Listów
i Zażaleń przy Radzie Państwa z dnia 10 maja 1960 r. znak: (...), k. 292, fotokopia pisma z dnia 08 czerwca 1960 r. znak: (...), k. 293, fotokopia zażalenia z dnia 02 maja 1960 r. sporządzonego przez S. Ż., k. 294-295, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
w R. Wydział Rolnictwa i Leśnictwa z dnia 19 kwietnia 1960 r. znak: (...), k. 296, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
w R. z dnia 31 marca 1960 r. znak (...), k. 297, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
w R. Wydział Rolnictwa i Leśnictwa oddział Urządzeń Rolnych z dnia 12 sierpnia 1959 r. znak: (...),
k. 298, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wojewódzkiego Zarządu Przemysłu w R.
z dnia 12 stycznia 1959 r. znak: (...), k. 299, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 07 lipca 195_ r. znak: (...), k. 300, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 29 września 1958 r. znak: (...), k. 301, fotokopia pisma Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 16 września 1958 r. znak: (...) wraz z załączoną do pisma decyzją Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 13 września 1958 r. znak (...) w sprawie zwrotu części Fabryki (...), k. 302-303, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 6 listopada 1962 r. znak: (...), k. 304, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 30 września 1958 r. znak: (...), k. 305-306, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu - Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 15 grudnia 1960 r. znak: (...), k. 307, fotokopia pisma Wydziału Przemysłu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 10 października 1960 r. znak: (...), k. 308, fotokopia decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. Wojewódzkiego Zarządu Przemysłu
z dnia 07 stycznia 1957 r. znak: (...), k. 309, fotokopia pisma Ministerstwa Przemysłu Drobnego i Rzemiosła z dnia 12 czerwca 1958 r. znak (...), k. 310, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wojewódzkiego Zarządu Przemysłu z marca 1958 r. znak: (...), k. 311, fotokopia pisma sporządzonego przez S. Ż.
z dnia 09 czerwca 1958 r., k. 312, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej - Wojewódzkiego Zarządu Przemysłu z dnia 31 maja 1958 r. znak: (...), k. 314, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
w R. z dnia 26 lipca 1956 r. znak: (...), k. 315, fotokopia pisma (...) Spółdzielni Pracy (...) w C. z dnia 18 lipca 1956 r. znak: L.dz.
(...), k. 316, fotokopia pisma Ministerstwa Przemysłu Drobnego i Rzemiosła Departamentu Organizacji z dnia 24 kwietnia 1957 r. znak (...), k. 317, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 09 marca 1957 r. znak: (...), k. 318, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia 23 lutego 1957 r. znak: (...), k. 319, fotokopia pisma Ministerstwa Przemysłu Drobnego i Rzemiosła z dnia 5 lutego 1957 r. znak: (...), k. 320, fotokopia pisma (...) Spółdzielni Pracy (...)
w C. z dnia 16 listopada 1956 r., k. 321, fotokopia pisma Prezydium Rady Narodowej w L. Wojewódzkiego Zarządu Przemysłu z dnia 13 kwietnia 1956 r. znak: (...) wraz z załącznikiem, tj. w/w pismem Ministerstwa Przemysłu Drobnego i Rzemiosła z dnia 30 marca 1956 r. znak: (...), k. 322-323, fotokopia pisma Ministerstwa Przemysłu Drobnego i Rzemiosła Departamentu Organizacji z dnia 28 lutego 1956 r. znak: (...),
k. 324, fotokopia pisma Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy - Działu Organizacji i Samorządu z dnia 13 stycznia 1956 r. znak (...), k. 325, fotokopia pisma Ministerstwa Drobnej Wytwórczości i Rzemiosła z dnia 10 stycznia 1956 r. znak: (...), k. 326, fotokopia pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wojewódzkiego Zarządu Przemysłu z dnia 23 grudnia 1955 r., k. 327-328, fotokopia protokołu z dnia 13 grudnia 1955 r. sporządzonego
w sprawie zbadania sprawy działki gruntu ornego znajdującego się pomiędzy budynkiem mieszkalnym S. Ż.,
a Fabryką, k. 329, fotokopia pisma Ministerstwa Przemysłu Drobnego i Rzemiosła z dnia 30 listopada 1955 r. znak: (...), k. 330, fotokopia zarządzenia Ministra Przemysłu Drobnego i Rzemiosła z dnia 31 lipca 1951 roku znak: _-02-699-50 w sprawie zmiany zarządzenia Prezesa Centralnego Urzędu Drobnej Wytwórczości z dnia 20 lutego 1951 r. w sprawie ustanowienia przymusowego Zarządu nad przedsiębiorstwem: fabryka wapna cegieł i wyrobów betonowych - S. Ż. i S. w C. w zakresie zmiany przymusowego zarządcy, k.331, pismo z dnia 5 września 1994 r. - Ministra Przemysłu i Handlu Departament Reprywatyzacji i Uprawnień Pracowniczych znak: (...), k. 126, pismo Z. B. (2) do Ministra Gospodarki dot. niewykonania wytycznych NSA wynikających z wyroku z dnia 03 luty 1997 r., sygn. akt 692/95 i bezczynności organu , k. 135 , pismo Ministerstwa Gospodarki Biuro Prawne z dnia 16.07.1997r., znak (...) wzywające wszystkich uczestników postępowania, w sprawie reprywatyzacji w/w Fabryki do przedłożenia dowodów w tej sprawie, k. 136, pismo Z. B. (2)
z dnia 08.01.1998 r. do Ministerstwa Gospodarki o wydanie decyzji w związku z wyrokiem z dnia 03.02.1997 r. NSA, sygn. akt IV Sa 692/95, k. 137, pismo z dnia 06.03.1998 r. Z. B. (2) do Ministerstwa Gospodarki, k. 138, pismo z dnia 16.03.1998 r. Biura Rzecznika Praw Obywatelskich znak (...), k. 139, pismo z dnia 24.02.1999 r. wraz z dowodem nadania do Ministra Gospodarki w W., sygn. akt DP-0241/3/91/R/MG/159/99, k. 141-142, pismo NSA z dnia 23.02.1999 r., sygn. akt IV SAB 204/98, k. 143, pismo z dnia 25.04.1999 r. z wniosku uczestnika Z. B. (2) do NSA,
w sprawie sygn. akt DP-0241/3/91/R/MG/249/99 dot. skargi na decyzję Ministra Gospodarki z dnia 24 marca 1999 r., k. 144, pismo NSA z dnia 09.11.1998 r. do Ministra Gospodarki
w związku ze skargą Z. B. (2) w sprawach sygn. akt IV SAB 204/98 i z dnia 21.05.1999 r. w sprawie sygn. akt IV SA 699/99 dot. skargi na decyzję z dnia 24.03.1999 r. znak DP (...), k. 146-147, pismo T. B. dot. decyzji jw. do Ministra Gospodarki w W. obejmujące zażalenie na nie załatwienie sprawy w terminie, k. 148, skarga Z. B. (2) do S. w sprawie naruszenia jej praw do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jej sprawy
w rozsądnym terminie w sprawie o stwierdzenie nieważności zarządu przymusowego i przejęcia Fabryki na własność Skarbu Państwa, k. 150-151, wyrok NSA w W. z dnia 10 kwietnia 2001 r., sygn. akt IV SA. 699/99, k. 153-159.

Na podstawie umowy sprzedaży z dnia 3 grudnia 1998 roku, Rep. A. nr (...) i projektu podziału z dnia 26 listopada 1998 roku G.III. (...) dzgr. nr (...) podzieliła się na dzgr. nr (...) obszaru 0,4812 ha i dzgr. (...) obszaru 0,74 ha, a dzgr. nr (...) odłączona została do Kw. nr (...), w której prawo własności wpisano na rzecz Gminy C., a jako użytkownika wieczystego gruntu i właściciela budynków stanowiących odrębną nieruchomość - K. (...) z siedzibą w R..

Następnie na podstawie umowy sprzedaży przedsiębiorstwa z dnia 28 lipca 1999 roku, Rep. A. nr (...), dwóch aktów notarialnych - protokołu z Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z dnia 14 lipca 1999 roku, Rep. A. nr (...) i Rep. A. nr (...), dwóch odpisów aktualnych z Rejestru Handlowego dział B nr 2004 i nr 846 w miejsce dotychczasowego użytkownika gruntu i właściciela budynków stanowiących odrębną nieruchomość - K. (...)z siedzibą w R. - wpisano (...) spółka z o.o. w C..

dowód: odpis z księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Strzyżowie Kw. nr (...) - karta 164-165 i akta tej księgi, zeznania Prezesa (...) Sp. z o.o. w C. – K. K. (3), k. 440-441.

Decyzją z dnia 28 grudnia 2001 roku OL- (...) Minister Gospodarki stwierdził nieważność zarządzenia Prezesa Centralnego Urzędu Drobnej Wytwórczości z dnia 20 lutego 1951 roku w sprawie ustanowienia przymusowego zarządu Państwowego nad przedsiębiorstwem pn. Fabryka (...), C. i (...) B. - S. Ż. i S-ka w miejscowości C. i orzeczenia Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 22 maja 1962 roku w sprawie stwierdzenia przejścia na własność Państwa przedsiębiorstwa pn. Fabryka (...), C. i (...) B. - S. Ż. i S-ka w miejscowości C..

Decyzja ta nie została zaskarżona do NSA.

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: decyzja Ministra Gospodarki z dnia 28 grudnia 2001 roku OL- (...) - karta 43.

Decyzją Nr (...) z dnia 8 lipca 2008 roku (...).0. (...)-l/08/ (...) Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził nieważność decyzji Wojewody (...) z dnia 10 lutego 1992 roku znak: P.VI. (...), a decyzją Nr (...) z dnia 14 listopada 2008 roku utrzymał w mocy swoją decyzję Nr (...) z dnia 8 lipca 2008 roku.

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności: decyzja Nr (...) Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 lipca 2008 roku (...).0. (...)-l/08/ (...) karta 313-315, decyzja Nr (...) Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 listopada 2008 roku (...).0. (...)-1/08/ (...) karta 322-325, pismo Wydziału (...) Sądowej NSA z dnia 6 listopada 2009 roku (...) - karta 419.

Na podstawie prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Strzyżowie
z dnia 4 marca 2010 roku, sygn. akt I C 108/06 w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, jako właściciele nieruchomości będących przedmiotem zasiedzenia wpisania zostali uczestnicy postępowania Z. B. (2) w 4/8 częściach, E. K. w 1/8 części, S. K. w 1/8 części i Z. B. (1) w 2/8 częściach, będący spadkobiercami po S. Ż..

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Strzyżowie sygn. akt I C 108/06, a w szczególności prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Strzyżowie z dnia 4 marca 2010 roku, k. 596.

Wnioskodawcy na nieruchomościach będących przedmiotem zasiedzenia, w związku z prowadzonymi na nich działalnościami gospodarczymi poczynili liczne inwestycje i konieczną rozbudowę. Podejmowali próby ugodowe
z uczestnikami postępowania będącymi obecnie właścicielami tych nieruchomości.

dowód: oświadczenie Prezesa Zarządu (...) Sp. Z o.o.
w C. – K. K. (3) z dnia 19 kwietnia 2016 r., oraz oświadczenia Prezesa Zarządu Spółki (...) Sp. z o.o.
w C. W. W., k. 83-84, dwa wnioski
o zawezwanie wnioskodawców ad. 1 i ad. 2 do próby ugodowej wraz z protokołami posiedzeń - w aktach Sądu Rejonowego
w S. sygn. akt I Co 46/11 oraz I Co 47/11, zeznania Prezesa Zarządu spółki (...) - W. W. -
k. 439-440, zeznania Prezesa (...) Sp. z o.o.
w C. – K. K. (3), k. 440-441.

Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów zgromadzonych w niniejszej sprawie, gdyż wydane zostały przez uprawnione organy i nie były kwestionowane przez żadną ze stron w momencie dopuszczania ich, jako dowody w sprawie. Kwestionowanie przez pełnomocnika wnioskodawców braku potwierdzenia za zgodność z oryginałem niektórych dokumentów przedłożonych prze pełnomocników uczestników postępowania po zamknięciu przewodu sądowego nie jest podstawą odmowy ich prawdziwości.

Również Sąd dał wiarę zeznaniom świadka S. G., który zeznawał rzeczowo, logicznie i konsekwentnie, co do okoliczności na temat których posiadał wiadomości.

Także zeznaniom przedstawicieli wnioskodawców Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. w C. K. K. (3) oraz Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. w C. W. W. Sąd dał wiarę, jako logicznym i spójnym, a także jako pokrywającym się z dowodami
z dokumentów.

Zasługują na wiarę również zeznania uczestnika postępowania Z. B. (1), który w sposób jasny, szczery i przekonujący opisał starania samego S. Ż., jak również jego następców prawnych w odzyskaniu przejętych przez Państwo nieruchomości. Zeznania te znajdują potwierdzenie
w licznie zgromadzonych w przedmiotowej sprawie dowodach z pism
i dokumentów.

Sąd zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie wnioskodawcy (...) Sp. z o.o.
w C. i (...) Sp. z o.o. w C. wnieśli o stwierdzenie, że uczestnik postępowania - Skarb Państwa nabył przez zasiedzenie najpóźniej z dniem 23 maja 1982 roku własność nieruchomości, położonych w C. stanowiących działkę nr (...) o powierzchni 0,74 ha oraz działkę nr (...) o powierzchni 0,48 ha.

Na wstępie, zdaniem Sądu wnioskodawcy wykazali interes prawny
w domaganiu się stwierdzenia zasiedzenia przedmiotowych nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa, gdyż poczynili na nie znaczne inwestycje i do dnia dzisiejszego użytkują te nieruchomości i opłacają podatek gruntowy, jak również opłatę za użytkowanie wieczyste.

Poza jakimkolwiek sporem pozostaje w niniejszej sprawie fakt, że decyzje na podstawie których Skarb Państwa przejął na własność między innymi nieruchomości objęte przedmiotowym wnioskiem zostały unieważnione
i właścicielami tych nieruchomości są następcy prawni po S. Ż. wpisani do ksiąg wieczystych, a będący uczestnikami niniejszego postępowania.

Kwestią podlegającą rozstrzygnięciu w tym postępowaniu było ustalenie, czy władanie przez Skarb Państwa cudzą nieruchomością, uzyskane w ramach władztwa publicznego, mogło być posiadaniem samoistnym prowadzącym do zasiedzenia w okresie objętym wnioskiem.

Zgodnie z art. 172 k.c. w brzmieniu z dnia 23 kwietnia 1964 r.
„§1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dziesięciu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

§ 2. Po upływie lat dwudziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze".

Zasiedzenie nieruchomości jest sposobem nabycia własności rzeczy przez posiadacza samoistnego w wyniku upływu czasu. Nabycie własności przez zasiedzenie następuje ex lege na skutek spełnienia dwóch przesłanek: posiadania samoistnego rzeczy przez podmiot, który nie jest jej właścicielem i upływu wskazanego w ustawie czasu.

Definicja ustawowa posiadania samoistnego zawarta jest w art. 336 k.c., według którego posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel. Zgodnie przyjmuje się, że posiadanie jest stanem faktycznym przejawiającym się we władztwie nad rzeczą (corpus possesionis) oraz woli władania rzeczą dla siebie (animus rem sibi habendi). Pierwszy z tych elementów występuje, wtedy gdy dana osoba znajduje się w sytuacji pozwalającej jej na korzystanie z rzeczy w taki sposób, w jaki mogą to czynić osoby, którym przysługuje do rzeczy określone prawo, przy czym nie jest wymagane efektywne korzystanie z rzeczy, wystarczy bowiem sama możliwość korzystania z niej. O możliwości korzystania z rzeczy można mówić wówczas, jeżeli władający może używać rzeczy, pobierać z niej pożytki, przekształcać,
a nawet ją zniszczyć. Zakres potencjalnego korzystania z rzeczy jest najszerszy przy posiadaniu samoistnym i odpowiada ono wówczas treści prawa własności. Władztwo nad rzeczą może być uznane za posiadanie, jeżeli jest stanem trwałym, podkreśla się jednak, że posiadacz może w stosunku do rzeczy przejściowo nie wykonywać władztwa, lecz na skutek tego nie traci posiadania. O posiadaniu można mówić jedynie w przypadku, gdy władanie nie napotyka skutecznego oporu osób trzecich, prowadzącego do trwałej utraty władania rzeczą.

Drugi czynnik w postaci woli władania dla siebie (animus rem sibi habendi) przejawia się w podejmowaniu wielu czynności wskazujących na to, że posiadacz traktuje faktyczny stosunek do rzeczy jako własną, z reguły nieograniczoną sferę dyspozycji. Przeważa przy tym obiektywne ujmowanie elementu animi, w którym o władaniu rzeczą jak właściciel albo inny uprawniony decyduje ocena otoczenia posiadającego. Nie można jednak pominąć w tej ocenie rzeczywistej woli władającego.

Państwo dysponujące aparatem przymusu może podejmować i podejmuje różne działania godzące w prawa innych podmiotów. Pozbawienie podmiotu prawa cywilnego własności nieruchomości lub faktycznego nią władania może być następstwem działania władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, może bowiem polegać np. na ustanowieniu prawa niezgodnego z Konstytucją lub ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, na działaniach podejmowanych nie tylko bez jakiejkolwiek podstawy prawnej, ale i bez tworzenia pozorów działania prawnego albo na działaniach polegających na wydawaniu decyzji administracyjnych lub orzeczeń sądowych bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.

Nie można więc przyjąć, że wykonywanie władztwa publicznego,
w wyniku którego nastąpiło przejęcie nieruchomości, zachodziło tylko wówczas, gdy wydano decyzję administracyjną, oraz że orzeczenie sądowe nie było przejawem władczej ingerencji państwa. Jednocześnie sprzeciw budzi także stanowisko, że we wszystkich przypadkach objęcia przez Skarb Państwa nieruchomości w ramach tak szeroko rozumianego władztwa publicznego, wyłączone jest stosowanie przepisów o zasiedzeniu.

Przywracając pojęciu "samoistne posiadanie" jego klasyczne rozumienie, nie można pominąć ochrony interesu właściciela pozbawionego przez Państwo władania nieruchomością. Nie można zaprzeczyć, że intencją Sądu Najwyższego wyrażoną w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 21 września 1993 r., III CZP 72/93, było wskazanie - w ramach konstrukcji prawa cywilnego - możliwości ochrony interesów byłych właścicieli nieruchomości. Przyjęcie koncepcji wyłączającej zaliczenie przez Skarb Państwa do zasiedzenia okresu władania nieruchomością uzyskanego w ramach władztwa publicznego niewątpliwie wiązało się z przeświadczeniem, że odmienne stanowisko mogłoby "usprawiedliwiać" pozbawienie podmiotów prawa cywilnego prawa własności bez podstawy prawnej wskutek czynności o charakterze imperium i samowolnej zmiany tak uzyskanego władztwa w posiadanie samoistne.

Rozważając te kwestie należy mieć na względzie, że zmiany polityczne, które zaszły po drugiej wojnie światowej, a następnie pod koniec XX wieku, spowodowały daleko idące przekształcenia własnościowe. Trzeba mieć świadomość, że nie jest możliwe przywrócenie stanu prawnego nieruchomości sprzed kilkudziesięciu lat. Przywrócenie ograniczonej nawet równowagi między sprzecznymi interesami byłych i obecnych właścicieli nieruchomości, niegdyś zawładniętych przez Państwo, nie może być dokonane przy zastosowaniu instytucji prawa cywilnego w sposób niebudzący wątpliwości.

Należy stwierdzić, że koncepcja wskazująca na możliwość zastosowania konstrukcji nadużycia prawa dla ochrony przed zasiedzeniem Skarbu Państwa osób, które utraciły w poprzednim okresie posiadanie nieruchomości na skutek władczego działania Państwa, nie jest uzasadniona.

Ochrony tej Sąd Najwyższy zaczął poszukiwać w instytucji zawieszenia biegu zasiedzenia (art. 121 pkt 4 w związku z art. 175 k.c.). Odwołano się do niej w postanowieniach z dnia 9 maja 2003 r., V CK 24/03 (nie publ.) i z dnia
9 maja 2003 r., V CK 13/03 (OSP 2004, nr 4, poz. 53), stwierdzając, że nie można przyjąć, iż właściciele nieruchomości przejętej przez Skarb Państwa
z naruszeniem prawa mogli efektywnie na drodze prawnej dochodzić jej zwrotu w okresie sięgającym, jeżeli nie końca lat osiemdziesiątych, to w każdym razie do chwili wejścia w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. Nr 4, poz. 8). Na przeszkodzie stał niezależny od nich, wywołany uwarunkowaniami politycznymi, obiektywny stan
o powszechnym zasięgu oddziaływania. Stan taki jest porównywalny ze stanem siły wyższej (zawieszenia wymiaru sprawiedliwości); uniemożliwiającym uprawnionemu dochodzenie swych roszczeń przed sądem lub innym organem
i w konsekwencji powodującym zawieszenie biegu przedawnienia oraz zasiedzenia.

Koncepcja głosząca, że w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
w stosunku do dochodzenia pewnych roszczeń można było mówić
o "zawieszeniu wymiaru sprawiedliwości" nie jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego nowa. Przyjęto ją m.in. w uchwale z dnia 11 października 1996 r., III CZP 76/96 (OSNC 1997, nr 2, poz. 16), w wyroku z 11 lutego 1997 r., II CKN 78/96 (nie publ.) oraz w wyroku z dnia 14 marca 2002 r., IV CKN 878/00 (nie publ.). Zwieńczeniem tej wykładni było postanowienie z dnia 13 października 2005 r., I CK 162/05, w którym przyjęto, że niemożność skutecznego dochodzenia zwrotu rzeczy spowodowana uwarunkowaniami politycznymi jest równoznaczna z siłą wyższą (stanem zawieszenia wymiaru sprawiedliwości). Argumentacja Sądu Najwyższego zmierzała do wykazania, że przypadki bezprawnego zawładnięcia cudzą rzeczą przez Państwo różniły się od przypadków takiego zawładnięcia przez inne podmioty tym, że w pierwszym wypadku istniały ograniczenia w możliwości odwrócenia skutków naruszenia prawa w postaci tamowania przez aparat władzy państwowej możliwości dochodzenia przez właścicieli swych naruszonych praw. Jak podkreślano
w doktrynie, jedyna różnica pomiędzy Skarbem Państwa, a innymi posiadaczami bezprawnie władającymi cudzą rzeczą polega na możliwości faktycznego "blokowania" przez aparat władzy państwa dochodzenia przez właściciela roszczeń na drodze sądowej.

Zdaniem Sądu Najwyższego wyrażonym w powołanym postanowieniu, bezprawne działania aparatu władzy państwowej nie powinny być sankcjonowane przez uwzględnienie czasu, w którym one trwały, jako okresu prowadzącego do zasiedzenia. W związku z tym należy przyjąć, że bieg zasiedzenia na rzecz Skarbu Państwa nie rozpoczynał się dopóty, dopóki właściciel nie mógł efektywnie dochodzić zwrotu przedmiotu swego prawa. Dopuszczalność stosowania do biegu zasiedzenia przepisów o przerwaniu bądź zawieszeniu biegu przedawnienia odpowiada podstawowemu założeniu instytucji zasiedzenia - utracie własności rzeczy na korzyść jej samoistnego posiadacza w wyniku niewykonywania przez właściciela swych uprawnień
w terminie zasiedzenia. Założenie to zatem implikuje realną możliwość podejmowania przez właściciela w terminie zasiedzenia działań prawnych zmierzających do odzyskania przedmiotu własności.

Podobnie w uchwale z dnia 25 października 1996 r., III CZP 83/96, Sąd Najwyższy przyjął, że nieuwzględnienie zasiedzenia może uzasadniać niemożność przełamania woli państwa przez zainteresowany podmiot w drodze skorzystania z cywilnoprawnych środków ochrony.

Sąd Najwyższy w dotychczasowym orzecznictwie przyjmował konstrukcję zawieszenia biegu przedawnienia ze względu na istnienie stanu zrównanego ze stanem siły wyższej (stanem zawieszenia wymiaru sprawiedliwości) w sytuacji niezależnego od właściciela, wywołanego uwarunkowaniami politycznymi, obiektywnego, o powszechnym zasięgu oddziaływania stanu niemożności efektywnego dochodzenia na drodze prawnej zwrotu rzeczy, skutkiem którego było uniemożliwienie uprawnionemu dochodzenie roszczeń przed sądem lub innym organem. Sąd Najwyższy dopuścił więc możliwość powoływania się na okoliczności o charakterze politycznym, które uniemożliwiały dochodzenie roszczeń, a bieg terminu zasiedzenia nie mógł się rozpocząć w czasie, w którym właściciele nieruchomości nie mogli efektywnie dochodzić na drodze prawnej jej zwrotu.

Artykuł 121 pkt 4 k.c. stanowi, że bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju przez czas trwania przeszkody. Przepis ten oraz przepisy o zawieszeniu i przerwie przedawnienia odpowiednio stosuje się do biegu terminu zasiedzenia (art. 175 k.c.).

Siła wyższa tworzy jedyny przypadek zawieszenia biegu przedawnienia roszczeń wszelkiego rodzaju. Pojęcie to nie zostało w prawie polskim unormowane, a ustawodawca pozostawił jego określenie doktrynie
i orzecznictwu.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 marca 1992 r., III CZP 10/92 (OSP 1993, nr 2, poz. 30), zajął stanowisko, że należy uznać za siłę wyższą
w rozumieniu art. 121 pkt 4 k.c. restrykcje stanu wojennego i spowodowaną nimi niemożliwość bezpiecznego powrotu uprawnionego do kraju. Sąd Najwyższy wskazał przy tym, że siłę wyższą tworzą zdarzenia, na które osoba zainteresowana nie ma wpływu i którym przy najbardziej posuniętej staranności nie może zapobiec.

W przypadku aktów władzy publicznej jako zdarzeń, które noszą cechy siły wyższej, obok immanentnie tkwiącej w nich przemożności natury prawnej (rozumianej jako niedopuszczalność przeciwstawienia się aktowi władzy), występuje cecha zewnętrzności w postaci działania Państwa jako szczególnego podmiotu prawa; będąc polityczną, a więc opartą na władzy formą organizacji narodu, spełnia ono przede wszystkim funkcje publiczne. Utrzymywanie bezpieczeństwa zewnętrznego i ładu wewnętrznego wymaga z jednej strony wchodzenia w publiczne stosunki międzynarodowe, a z drugiej ustanawiania
i egzekwowania publicznych norm prawa wewnętrznego. Jest to sfera działania określona mianem imperium, charakteryzująca się przede wszystkim elementem władczości. Działając w ramach imperium, państwo czerpie upoważnienie do ingerencji w sferę praw jednostek, także praw majątkowych, w systemie prawa konstytucyjnego, ustaw o charakterze ustrojowym, ustaw zwykłych i norm wydanych na podstawie ich upoważnienia. Takie działania Państwa mają charakter zewnętrzny w stosunku do obywatela. Rzecz w tym, czy i kiedy takie akty władzy publicznej, określające władczo pozycję prawną danego podmiotu powodują, że uprawniony podmiot nie może dochodzić swych praw przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw danego rodzaju (art. 121 pkt 4 k.c.).

Podejmując rozważania w tym przedmiocie należy przede wszystkim zauważyć, że skoro w kodeksie cywilnym zrezygnowano z konstrukcji "zawieszenia wymiaru sprawiedliwości" jako samodzielnie określonego stanu powodującego zawieszenie biegu przedawnienia, to należy przyjąć, iż takie zawieszenie jest uzasadnione wówczas, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może dochodzić roszczeń przed sądem lub innym organem. Zaistnienie stanu siły wyższej w omawianej sytuacji nie może więc być utożsamiane wyłącznie z obiektywnym stanem niefunkcjonowania - z przyczyn obiektywnych - wymiaru sprawiedliwości.

Określenie charakteru przyczyn, których istnienie spowodowało faktyczne pozbawienie danego podmiotu prawa do sądu determinuje okoliczność, że chodzi o akty władzy publicznej, które mogą być uznane za zdarzenia oceniane w kategoriach siły wyższej. Są to więc przyczyny o silnym zabarwieniu politycznym, nie można bowiem zaprzeczyć, że faktyczne pozbawienie obywatela prawa do sądu w sprawach majątkowych narusza minimalne wymagania, którym powinno odpowiadać państwo prawne. Rzecz jedynie
w tym, aby sprecyzować, jakie muszą być spełnione przesłanki do przyjęcia stanowiska, że z przyczyn natury politycznej nastąpiło faktyczne pozbawienie obywatela prawa do sądu. Konkretyzując, chodzi o określenie wymagań, jakie muszą być spełnione, aby przyjąć, że istniały przeszkody o charakterze politycznym dochodzenia zwrotu nieruchomości zawładniętej przez Państwo wskutek jego władczych działań.

W dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego zasadnie wskazano, że chodzi o niezależny od właściciela, wywołany uwarunkowaniami politycznymi, obiektywny, o powszechnym zasięgu oddziaływania stan niemożności skutecznego dochodzenia na drodze prawnej wydania nieruchomości. Jeśli bowiem podstawowym założeniem instytucji zasiedzenia jest utrata własności nieruchomości, o czym decyduje posiadanie samoistne innego podmiotu przez odpowiedni czas, to takie założenia implikują realną możliwość podejmowania przez właściciela, w okresie biegu zasiedzenia, działań zmierzających do odzyskania przedmiotu własności, przeciwdziałając tym samym utracie tej własności. Takiej realnej możliwości skutecznego dochodzenia wydania nieruchomości właściciel mógł być pozbawiony na skutek uwarunkowań o silnym zabarwieniu politycznym. Nie można inaczej ocenić sytuacji, w której władza publiczna podejmowała szeroko zakrojone działania nacjonalizacyjne, w ramach których wydano decyzje administracyjne, które nie mogły być poddane kontroli sądowej, a jednocześnie dotknięte były tak istotnymi uchybieniami, że stwierdzono ich nieważność po upływie ponad 40 lat. W tych okolicznościach uzasadnione jest przyjęcie, że bieg zasiedzenia nie rozpoczął się, a rozpoczęty uległ zawieszeniu przez okres obowiązywania niezaskarżalnych do sądu decyzji władzy publicznej, wadliwie rozstrzygających o skutkach prawnych zdarzenia będącego podstawą roszczenia. To stanowisko należy odnieść także do tych sytuacji, w których objęcie nieruchomości we władanie przez Skarb Państwa nastąpiło bez jakiejkolwiek podstawy prawnej bądź na podstawie prawnej, która następnie upadła.

Przeszkoda uniemożliwiająca rozpoczęcie lub powodująca zawieszenie biegu zasiedzenia powinna mieć charakter obiektywny w tym znaczeniu, że chwilę jej powstania i ustania określają obiektywne okoliczności, niezależne od zachowania się osoby, którą przeszkoda dotknęła. W szczególności nie ma znaczenia dla oznaczenia chwili ustania przeszkody czas, w którym osoba ta podjęła stosowne działania. Istotne jest to, kiedy powszechne oddziaływanie przeszkody ustało i osoba ta mogła podjąć te działania.

Dokonując tej oceny, sąd wziął pod uwagę zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy - przede wszystkim liczne dokumenty, z których jednoznacznie wynika, że zarówno S. Ż., jak i później po okresie transformacji politycznej, jego następcy prawni czynili liczne starania
o zwrot nieruchomości fabrycznych. Z dokumentów tych wynika, że bezczynność organów państwowych była podnoszona w składanych przez Z. B. (2) skargach na decyzje Ministra Gospodarki i nie tylko. Z pisma Biura Rzecznika Praw Obywatelskich znak (...) z dnia 16 marca 1998 roku wynika, że Z. B. (2) interweniowała również w tej sprawie, czyniąc starania w odzyskaniu Fabryki.

Następcy prawni po S. Ż. wykazali, że w ówczesnych warunkach ustrojowych i w stanie prawnym wówczas obowiązującym skuteczne dochodzenie roszczenia nie było możliwe, bądź ze względu na niedostępność środków prawnych, które pozwoliłyby podważyć wadliwe akty władzy publicznej, bądź ze względu na to, że powszechna praktyka stosowania obowiązujących wówczas przepisów - obiektywnie biorąc - nie stwarzała realnych szans uzyskania korzystnego dla uprawnionego rozstrzygnięcia.

S. Ż. i uczestnicy postępowania – jego następcy prawni podejmowali postępowania skutkujące przerwą biegu zasiedzenia od chwili, kiedy nastąpiło przejęcie nieruchomości i w zarząd przymusowy, dlatego stwierdzenie zasiedzenia tych nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w okresie od 22 maja 1962 roku do 23 maja 1982 roku jest niedopuszczalne.

Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu z dnia 26 października 2007 roku, III CZP 30/07 jednoznacznie stwierdził, że „ władanie cudzą nieruchomością przez Skarb Państwa, uzyskane w ramach sprawowania władztwa publicznego, może być posiadaniem samoistnym prowadzącym do zasiedzenia. Zasiedzenie jednak nie biegło, jeżeli właściciel nie mógł skutecznie dochodzić wydania nieruchomości ( art.121 pkt4 w związku z art.175 k.c.).

Biorąc powyższe rozważania pod uwagę Sąd oddalił przedmiotowy wniosek w oparciu o przepis art. 172 k.c.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 520§ 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem
w sprawie. W postępowaniu nieprocesowym nie ma starć dwóch przeciwstawnych stron, dlatego nie można mówić o przegrywającym, który winien zwrócić koszty postępowania wygrywającemu. Dlatego Sąd uznając za stosowne nieodstępowanie od zasady z art. 520§ 1 k.p.c. oddalił wniosek uczestników postępowania Z. B. (1), S. K., Z. B. (2), E. K. o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.