Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy w Gdańsku XV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Weronika Klawonn

Protokolant: Stażysta Monika Kowalczyk

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2017 roku na rozprawie

sprawy z powództwa K. C.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w G. na rzecz powoda K. C. kwotę 33.160 zł (trzydzieści trzy tysiące sto sześćdziesiąt złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 czerwca 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

III.  zasądza od powoda K. C. na rzecz pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w G. kwotę 7200 zł. (siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

K. C. wniósł pozew przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w G., w którym domagał się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 1.097.300 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty. Równocześnie powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód jest właścicielem nieruchomości, na której znajdują się urządzenia elektroenergetyczne stanowiące własność pozwanego. Poprzez nieruchomość przechodzi linia elektroenergetyczna wraz ze słupami, której usytuowanie uniemożliwia korzystanie z działek gruntu. Powód dochodził już wynagrodzenia za korzystanie z jego gruntów przez pozwanego bez tytułu prawnego w zakresie niektórych działek oraz różnych okresów bezumownego korzystania.

Wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie obejmuje korzystanie:

- z działki nr (...) polegające na eksploatowaniu znajdującej się nad powierzchnią działki linii wysokiego napięcia – teren o powierzchni ok. 1.080 m2 w okresie od 1 października 2001 roku do 31 maja 2011 roku na łączną kwotę 125.280 zł,

- z działki nr (...) polegające na eksploatowaniu linii i słupa, zajęcie powierzchni ok. 120 m2 w okresie od 1 października 2001 roku do 31 maja 2011 roku na łączną kwotę 13.920 zł,

- z działki nr (...) polegające na zajęciu całej działki o powierzchni 1.521 m2 w sposób wykluczający z jej jakiekolwiek zagospodarowanie w okresie od 1 stycznia 2004 roku do 31 marca 2006 roku oraz od 1 maja 2006 roku do 31 maja 2011 roku na łączną kwotę 267.696 zł,

- z działki nr (...) (po ostatnim podziale nr (...) – vide k. 301 akt) polegające na zajęciu przez linię gruntu o powierzchni 7.147 m2, w tym przez słupy 203 m2 w okresie od 1 stycznia 2004 roku do 31 marca 2006 roku oraz od 1 maja 2006 roku do dnia 31 maja 2011 roku na łączną kwotę 341.264 zł,

- z działki nr (...) (po ostatnim podziale (...)i (...)) polegające na zajęciu przez linię gruntu o powierzchni 6.264 m2, w tym powierzchnia zajęta przez słupy 557 m2 w okresie od 1 stycznia 2004 roku do 31 marca 2006 roku oraz od 1 maja 2006 roku do 31 maja 2011 roku na łączną kwotę 349.140 zł.

Na potrzeby ustalenia wysokości należnego wynagrodzenia, z uwzględnieniem przeznaczenia poszczególnych działek, przyjęto stawkę w wysokości 1 zł/m2 miesięcznie dla działek nr (...) (ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości) oraz 2 zł/m2 miesięcznie dla działki nr (...). Dla działek pozostających w wykorzystaniu rolnym przyjęto natomiast stawkę 0,50 zł/m2 miesięcznie, dla terenu zajętego pod linię i dodatkowo 1,50 zł/m2 miesięcznie na teren zajęty przez słupy.

W oparciu o powyższe, w dniu 29 września 2011 roku, pod sygn.. akt I Nc 279/11, wydany został nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. Pozwany złożył sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany uznał, że roszczenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie co do zasady jak i co do wysokości.

Urządzenia posadowione na nieruchomości powoda to trzy linie 15 kV o numerach 201, 204 i 215 oraz słupy podtrzymujące te linie. Urządzenia zostały wybudowane na nieruchomości ok. 40 lat temu. Nadto na działce nr (...) znajduje się linia 110 kV, C.-C., która została wybudowana w 1978 roku. Pozwany uzyskał tytuł prawny do korzystania z nieruchomości powoda, gdyż w związku z upływem czasu zasiedział służebność przesyłu obciążającą nieruchomość powoda.

Nadto w okresie do dnia 25 sierpnia 2006 roku pozwany stawiając i eksploatując urzędzenia pozostawał w dobrej wierze. Powód nie wykazał, jakoby pozwany w chwili uzyskania posiadania był w złej wierze. Kryterium oceny pozostaje w tym wypadku stan świadomości posiadacza w chwili uzyskania posiadania.

Powód nie udowodnił wysokości roszczenia oraz jego zasadności. Prawo własności powoda nie ulega ograniczeniom wskazanym w pozwie. Z ustaleń czynionych w oparciu o księgę wieczystą wynika, że działki powoda są gruntami rolnymi. Władztwo pozwanego nad nieruchomością powoda nie odpowiada zakresowi oraz definicji posiadania, o którym mowa w art. 336 k.c., lecz posiadaniu służebności, o czym mowa w art. 352 § 1 k.c. Korzystanie przez pozwanego z nieruchomości powoda nie zakłada konieczności wprowadzania tzw. strefy ochronnej w postaci obszaru ograniczonego użytkowania. Wyliczenia powoda zakładają niewspółmiernie dużą powierzchnię, która miałaby być wykorzystywana przez pozwanego. Rolnicy uprawiają również obszary znajdujące się pod liniami elektroenergetycznymi. Niewłaściwe jest przyjęte stawek najmu bądź dzierżawy do ustalenia wysokości należnego wynagrodzenia. Stawka wynagrodzenia powinna uwzględniać stopień ingerencji w treść prawa własności.

Powodowi nie należy się wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości pod przewodami energetycznymi (liniami), gdyż przebieg linii nie ogranicza sposobu korzystania z nieruchomości przez powoda zgodnie z jej przeznaczeniem. Powód może korzystać ze swoich nieruchomości zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swojego prawa. Powód powinien wykazać w jaki sposób umieszczona infrastruktura ogranicza jemu korzystanie z nieruchomości. Powód nie mógłby również pozyskać dodatkowych korzyści z nieruchomości, gdyby nie znajdowała się na niej infrastruktura pozwanego.

Stawki wskazywane przez powoda są w dużej mierze zawyżone, nie odzwierciedlają ewentualnego wynagrodzenia zwyczajowo przyjętego w tego rodzaju sprawach. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie powinno zostać określone w oparciu o stawki, jakie musiałby zapłacić pozwany powodowi, gdyby jego posiadanie oparte było na prawie, tj. tak jakby pozwany zobowiązany był do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy danego rodzaju, z tym jednak założeniem, że stawka ta winna uwzględniać stopień ingerencji urządzeń pozwanego w prawo własności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. C. jest właścicielem nieruchomości położonej w miejscowości C., dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w C., V Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). Powód nabył nieruchomość w drodze umowy sprzedaży w 2001 roku. Nieruchomość składa się obecnie z dwudziestu pięciu działek ewidencyjnych. W dziale III księgi wieczystej wpisano ograniczone prawo rzeczowe na rzecz pozwanej oraz jej następców prawnych obciążające działki gruntu nr (...) – nieodpłatną i nieograniczoną w czasie służebność przesyłu obciążającą w/w działki gruntu z obrębu (...), polegającą na prawie do korzystania z nieruchomości obciążonej w sposób szczegółowo opisany w §5 oświadczenia o ustanowieniu służebności przesyłu rep. A (...)z dnia 20 kwietnia 2016 roku.

W dziale I księgi wieczystej działki związane z roszczeniem o bezumowne korzystanie z nieruchomości dochodzonym w niniejszym postępowaniu opisane są w następujący sposób (według stanu na dzień orzekania):

- działka nr (...) – gospodarstwo rolne;

- działka nr (...) – gospodarstwo rolne;

- działka nr (...) – gospodarstwo rolne;

- działka nr (...) – dawniej nr (...) – jako usytuowana w obrębie ewidencyjnym (...);

- działka nr (...) – dawniej kolejno jako nr (...)– położona w obrębie ewidencyjnym (...) przy ul. (...), przeznaczona do korzystania na grunty orne.

Zmiany w księdze wieczystej obejmujące numerację działek były przeprowadzane w oparciu o wypis i wyrys (2012 i 2015), wypis z rejestru gruntów (2015), mapę ewidencyjną gruntów i budynków (2015), wypis z rejestru gruntów (2015).

Dowód: odpis aktualny z księgi wieczystej KW nr (...), opis zmian w numeracji działek – k. 301;

W dniu 31 grudnia 1977 roku wydana została decyzja Urzędu Gminy w C. pod sygn. (...)w sprawie zezwolenia na budowę linii u stanowienie ograniczonych praw rzeczowych na gruncie, w której to decyzji zezwolono Zakładowi (...) w S. na budowę linii napowietrznej 110 kV na trasie C. – C. zgodnie z planem trasy zaakceptowanym przez (...)w S. decyzją z dnia 22 marca 1977 roku. Linia miała przebiegać przez nieruchomości /prywatne/ stanowiące własność obywateli według załączonego wykazu.

Dowód: decyzja z dnia 31 grudnia 1977 roku dołączona do akt sprawy I Ns 42/12 Sądu Rejonowego w C. (k. 99);

W piśmie z dnia 2 czerwca 2011 roku pełnomocnik powoda wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 1.097.300 zł tytułem wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości położonej w C. i wpisanej do księgi wieczystej nr (...) bez tytułu prawnego polegające na eksploatowaniu na tej nieruchomości urządzeń elektroenergetycznych.

Dowód: wezwanie do zapłaty k. 6;

Powód kilkukrotnie dzierżawił grunty o powierzchni kilkudziesięciu metrów kwadratowych na działalność usługową wokół cmentarza.

Dowód: umowy dzierżawy k. 279-288;

Pozwana wystąpiła do Sądu Rejonowego w C. o stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu obciążającej nieruchomość powoda – działki gruntu oznaczone ówcześnie numerami (...). W postanowieniu z dnia 6 listopada 2014 roku wydanym pod sygn.. akt I Ns 42/12 Sąd Rejonowy w C. wniosek oddalił oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania. Apelacja od powyższego postanowienia została oddalona postanowieniem Sądu Okręgowego w S. wydanym pod sygn. akt IV Ca 116/15 w dniu 9 października 2015 roku. Przyczyną nieuwzględnienia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności w związku z przebiegiem linii wysokiego napięcia 110 kV na działce nr (...) były skutki prawne, jaki wywołała decyzja wydana przez Urząd Gminy w C. z dnia 31 czerwca 1977 roku w trybie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (t.j. Dz. U. z 1974 roku nr 10 poz. 64 ze zm.). Decyzja stanowiła trwały tytuł do korzystania z nieruchomości. Rodziła po stronie pozwanego uprawnienia o charakterze publiczno-prawnym. Ich wykonywanie nie stanowiło posiadania służebności w rozumieniu prawa cywilnego.

Dowód: odpis postanowienia w sprawie IV Ca 116/15 wraz z uzasadnieniem k. 127-135;

Przedmiotowa nieruchomość znajduje się na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego terenu pod zabudowę mieszkaniowe, usługi i cmentarze przy ul. (...) w C. zatwierdzoną uchwała nr III/46/98 Rady Miejskiej w C. z dnia 29 grudnia 1998 roku – zgodnie z którym działki nr (...) leżą na terenie oznaczonym symbolem 6UR – tereny zabudowy rzemieślniczej, natomiast działki nr (...) leżą na terenach oznaczonych symbolem 9ZC – teren cmentarza. Działki tworzą razem zwarty kompleks o regularnym kształcie. W najbliższym otoczeniu nieruchomości znajdują się budynki jednorodzinne oraz cmentarz komunalny.

Działka nr (...) ma regularny kształt. Działka składa się z dwóch przylegających do siebie prostokątów. Działka jest niezabudowana, płaska, z ewidencji gruntów wynika, że są to grunty orne. Dojazd do nieruchomości zapewniony drogą utwardzoną. W środkowej części nieruchomości zlokalizowane są dwa podwójne (aowe typu ŻN) oraz jeden potrójny betonowy słup typu ŻN słupy linii energetycznych średniego napięcia (SN). Prawdopodobnie część linii jest skablowana i przebiega pod ziemią. Znajdujące się na działce linie przebiegają w kierunku wschód – zachód. Działka nr (...) przylega wschodnią granicą do działki nr (...).

Działki nr (...) tworzą razem zwarty kompleks o regularnym kształcie zbliżony do prostokąta o kierunku osi wschód – zachód. Zachodnią granicą na całej długości przylega on do działki nr (...). Wzdłuż południowej granicy tej działki przebiega droga gruntowa nieutwardzona biegnąca od ul. (...) do ul. (...). Na działkach zlokalizowane są trzy rzędy słupów (typu ŻN) – dwa rzędy słupów aowych (dwużerdziowych) oraz jeden rząd słupów przelotowych pojedynczych, na których podwieszone są linie energetyczne średniego napięcia (SN) biegnące od działki nr (...) przez działkę nr (...).

Działka nr (...) ma regularny kształt prostokąta ze ściętym rogiem w południowo-zachodniej części nieruchomości. Działka stanowi grunt zabudowany budynkiem jednorodzinnym. Dojazd do nieruchomości zapewniony drogą utwardzoną stanowiącą ul. (...). Na działce zlokalizowany jest jeden słup aowy (typu ŻN) linii niskiego napięcia (NN).

Szacunkowa wartość została ustalona przy zastosowaniu podejścia porównawczego, metody korygowania ceny średniej. Uwzględniono przy tym nominalne, roczne stawki czynszu najmu (dzierżawy), możliwe do uzyskania w przeszłości przez właściciela, odpowiadające rynkowym stawkom czynszu najmu (dzierżawy) uzyskanym z nieruchomości podobnych). Działki nr (...) spełniają kryteria gruntów rolnych.

Wynagrodzenie przedstawia się jako dochody brutto z pasa bezumownego korzystania, z uwzględnieniem obciążenia nieruchomości urządzeniem, w wartościach odwzorowujących poziom cen w poszczególnych okresach bezumownego korzystania. Podstawowym parametrem pozostaje stopa procentowa – stawka rocznego czynszu stanowiąca pewną część wartości nieruchomości. Dla terenów rolnych przyjęto 2,5%, zaś dla terenów rzemieślniczych – 7,3%.

Dla działki (...) przyjęto, że cała jej powierzchnia jest powierzchnią pasa bezumownego korzystania. Przeznaczenie UR6 nie może być na tej działce zrealizowane z powodu istniejących na działce urządzeń energetycznych.

Pasy obsługi dla poszczególnych działek, w związku z posadowieniem na nich urządzeń infrastruktury technicznej (pasy bezumownego korzystania (...)), wynoszą odpowiednio: dla działki (...) m2, dla działki nr (...).681 m2, dla działki nr (...) m2, zaś dla działki nr (...) m2. Powierzchnia pod słupami ( (...)) zajmuje odpowiednio: dla działki nr (...) m2, dla działki nr (...) m2, dla działki nr (...) m2, dla działki nr (...) m2.

Wartość oszacowania w wyniku oceny z uwzględnieniem przeznaczenia jako tereny rzemieślnicze oraz tereny cmentarza, tzn. wartość rynkowa czynszu możliwa do uzyskania:

1)  w okresie od 1 października 2001 roku do 31 maja 2011 roku dla działki nr (...) wynosi 572 zł;

2)  w okresie od 1 maja 2006 roku do 31 maja 2011 roku dla działki nr (...) wynosi 26.428 zł;

3)  w okresie od 1 stycznia 2004 roku do 31 marca 2006 roku dla działki nr (...) wynosi 1.166 zł;

4)  w okresie od 1 maja 2006 roku do 31 maja 2011 roku dla działki nr (...) wynosi 3.500 zł;

5)  w okresie od 1 stycznia 2004 roku do 31 marca 2006 roku dla działki nr (...) wynosi 374 zł;

6)  w okresie od 1 maja 2006 roku do 31 maja 2011 roku dla działki nr (...) wynosi 1.120 zł.

Łączna wartość oszacowania wyniosła 33.160 zł.

Dowód: opinia biegłego sądowego k. 157-225, pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego k. 268, ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego – nagranie k. 296;

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez strony niniejszego postępowania. Sąd ocenił wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału (art. 233 § 1 k.p.c.).

Sąd przeprowadził dowód z dokumentów przedłożonych przez strony postępowania, spośród których najistotniejsze pozostawały: odpis z księgi wieczystej, decyzja z dnia 31 grudnia 1977 roku, wezwanie do zapłaty, umowy dzierżawy, postanowienie Sądu Okręgowego w S. wraz z uzasadnieniem wydane w sprawie IV Ca 116/15 pozwoliły Sądowi na poczynienie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń w zakresie stanu prawnego nieruchomości, postawienia wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie w stan wymagalności, oddalenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu.

W toku niniejszego postępowania Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego do spraw czynszów na okoliczność wynagrodzenia, jakie powód mógłby uzyskać za korzystanie w zakresie odpowiadającym służebności przeyłu z nieruchomości stanowiącej działki:

- 64/9 – w okresie od 1 października 2011 r. do 31 maja 2011 r.,

- 64/12- w okresie od 1 maja 2006 r. do 31 maja 2011 r.

- 64/28 i 64/29 – w okresie od 1 stycznia 2004 r. do 31 marca 2006 r. oraz od 1 maja 2006 r. do 31 maja 2011 r.,

przy uwzględnieniu przeznaczenia nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, na podstawie oględzin nieruchomości, przy uwzględnieniu opinii biegłego geodety złożonej w sprawie Ns 42/12 Sądu Rejonowego w C. oraz opinii biegłego do spraw szacowania nieruchomości złożonej w sprawie I C 160/06 Sądu Rejonowego w C., a także na podstawie dokumentacji udostępnionej przez organy administracji.

Sąd nie zlecał przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego w zakresie działek (...) - z uwagi na to, że jak ustalono w postepowaniu Ns 42/12 pozwany dysponuje tytułem prawnym do posiadania tej działki. W trakcie wyceny przyjęto „pas obsługi ” w oparciu o opinię geodety wykonaną w sprawie IV Ca 116/15 (Ns 42/12) Sądu Okręgowego w S. (vide tabela s. 10 opinii k. 166). Powierzchnię gruntu pd slupami obliczył biegły samodzielnie (vide tabela nr. S. 11 opinii k. 167)

Sąd nie uwzględnił wniosku strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresie elektroenergetyki oraz biegłego geodety. (pismo z 29 lutego 2016 r.). Sąd zapoznał się z aktami innych postępowań toczących się miedzy tymi samymi stronami w odniesieniu do tych samych nieruchomości (vide notatka z 20 września 2016 r. (k.145). w aktach tych znajduje się opinia biegłego geodety R. B. dotycząca powierzchni pasa służebności na poszczególnych działkach. Skoro postępowanie, w którym została sporządzona opinia toczyło się miedzy tymi samymi stronami, nie było uzasadnione ekonomika procesową powielanie dowodu z opinii biegłego.

Biegły sądowy mgr inż. K. L. w swojej opinii przedstawił Sądowi wiadomości specjalne (art. 278 k.p.c.), które okazały się niezbędne dla prawidłowego rozstrzygnięcia zawisłego sporu. Jego opinię ocenić należy jako sporządzona rzetelnie i profesjonalnie, z zachowaniem prawidłowej metodologii. W treści wskazano jasne, precyzyjne wnioski, które wynikały z ustalonych przez biegłego danych. Biegły wyjaśnił w sposób klarowny bezzasadność zarzutów stron do jego szacunków w opiniach uzupełniających pisemnej oraz ustnej.

Sąd nie dopatrzył się przede wszystkim tego rodzaju nieprawidłowości, braku rzetelności w sporządzonej opinii, które – jak chciałaby tego strona powodowa – stanowiłyby naruszenie art. 175 ustawy o gospodarce nieruchomościami albo rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. z 2004 roku nr 207 poz. 2109 ze zm.).

W opinii uzupełniającej pisemnej biegły odniósł się do zastrzeżenia zgłoszonego przez stronę pozwaną jakoby niezasadne było przyjęcie, że cała powierzchnia działki nr (...) jest pasem bezumownego korzystania i wynosi tyle co powierzchnia działki, rj. 1521 m2. Nie sposób zakwestionować stanowiska biegłego co do oceny możliwości wykorzystania działki w szerszym kontekście, uwzględniającym wartość całej nieruchomości, wpływ określonych sfer gruntu (technicznej i ochronnej) jej użyteczność i możliwość spełnienia funkcji, dla których jest przeznaczona.

Odnośnie zarzutów strony powodowej biegły wypowiedział się w ustnej opinii uzupełniającej przedstawionej podczas rozprawy w dniu 4 sierpnia 2017 roku.

Wzory matematyczne służące do poszczególnych obliczeń zostały przez biegłego przedstawione w sposób zrozumiały, oparte zostały o profesjonalne standardy w zakresie wyceny nieruchomości. Biegły wyjaśnił zasadnicze części składowe wzorów zastosowanych do obliczeń, tj. : (1) wartość i powierzchnia gruntów, (2) współczynnik K odnoszący się do współkorzystania, uzyskiwany najczęściej w drodze konsensusu przez strony spierające się o ustanowienie służebności przesyłu, (3) stopa kapitalizacji odzwierciedlająca ryzyko związane z możliwą do prowadzenia działalnością na określonym obszarze, (4) należności publiczno-prawne – podatek od nieruchomości.

Biegły wyjaśnił wątpliwości związane z zakwalifikowaniem terenów przeznaczonych pod cmentarze w wycenie jako grunty rolne. Istotnie zgodnie z art. 5 ust. 21 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2016 roku poz. 2134 ze zm.) cmentarze są terenami zielonymi. Klasyfikacja działalności gospodarczej, na którą powołuje się strona powoda nie jest w tym przypadku adekwatna. Grunty mają znaczną wielkość. Fakt, że powód dzierżawił odcinki kilkunastometrowe na potrzeby działalności usługowej przy cmentarzu, nie oznacza, że faktycznie z całej nieruchomości można byłoby czerpać dochody porównywalne do dochodów z nieruchomości o przeznaczeniu usługowym / rzemieślniczym. W związku z powyższym biegły prawidłowo zastosował przepis art. 154 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, który uprawniał go do szacowania wysokości czynszu dzierżawnego zgodnie z faktycznym sposobem użytkowania nieruchomości (grunty rolne). W stanie rzeczy występującym w okresie objętym wyceną możliwa byłaby jedynie dzierżawa nieruchomości na cele rolne, nie zaś usługowe – jak chciałby tego powód.

Biegły zasadnie posiłkował się danymi statystycznymi z terenu G. w braku odpowiedniej ilości transakcji porównawczych dla terenów rolnych zlokalizowanych w granicach miasta C..

W tym stanie rzeczy Sąd, podczas rozprawy w dniu 13 września 2017 roku, oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powód zgłoszone żądanie zapłaty opiera na regulacji tzw. roszczeń uzupełniających wynikających z art. 224, 225 230 k.c.

Zgodnie z art. 225 znajdującym swe zastosowanie z mocy art. 230 k.c. także do obowiązków posiadacza zależnego obowiązki samoistnego posiada w złej wierze są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w zlej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Z kolei obowiązki posiadacza rzeczy dobrej wierze, który dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wdanie rzeczy określa art. 224 § 2 k.c. Taki posiadacz jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej pogorszenie zużycie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić poprane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

Oznacza to, że roszczenie właściciela przeciwko posiadaczowi rzeczy zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy jest uzależniona od następujących przesłanek:

- istnienie po stronie wierzyciela przymiotu właściciela

- posiadanie samoistne lub zależne rzeczy przez dłużnika

- brak zgodności z prawem posiadania dłużnika

- zła wiara posiadacza

Prawo własności powoda wobec nieruchomości, na której posadowione są urządzenia energetyczne było pomiędzy stronami bezsporne.

Zakres faktycznego posiadania części nieruchomości stanowiącej własność powoda odpowiadał dyspozycji przepisu art. 352 § 1 k.c., zgodnie z którym kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności. Służebność ze swojej istoty ogranicza uprawnienia właściciela wynikające z art. 140 k.c.

Sporna pomiędzy stronami była ocena tego, czy władanie przez pozwanego nieruchomością należącej do powoda miało charakter posiadania i czy było zgodne z prawem, czy też miało charakter bezprawny.

Charakter posiadania przez pozwanego nieruchomości należącej do powoda był przedmiotem oceny dokonanej przez Sąd Rejonowy w C. i dalej przez Sąd Okręgowy w S.w sprawie z wniosku (...) SA o zasiedzenie służebności przesyłu.

Podstawa oddalenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu w odniesieniu do działek (...) było ustalenie, że 31 grudnia 1977 r. Naczelnik Gminy w C. powołując jako podstawę rozstrzygnięcia art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, zezwolił na budowę tej linii na trasie C.-C. zgodnie z planem trasy zaakceptowanej przez (...)w S., wskazując, że linia ta będzie przebiegać przez nieruchomości prywatne. Decyzja ta zwierała również upoważnienie udzielone w oparciu o art. 35 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. – dla osób upoważnionych przez Zakład (...) w S. do wstępu w celu wykonania czynności związanych z budową linii. Nadto orzeczono o ograniczeniu praw na nieruchomości polegających na nieusuwaniu pod wybudowaną linią budynków, stogów itp. sadzeniu drzew i krzewów oraz prowadzenia plantacji w charakterze łatwopalnym.

Decyzja ta stanowiła o uprawnieniu pozwanego do korzystania z nieruchomości powoda. Władanie nieruchomością w oparciu o decyzję z 31 grudnia 1977 r. nie stanowiło posiadania nieruchomości powoda w zakresie odpowiadającym treści służebności przesyłu. Miało charakter wykonywania uprawnień o charakterze publiczno-pranym, a te nie odpowiadają hipotezie powołanej wyżej normy wnikającej z art. . 224, 225 230 k.c.

Korzystanie przez pozwanego z pozostałych działek w związku z posadowieniem urządzeń linii napięcia 15KV miało charakter posiadania odpowiadającego treści służebności.

Powodom skutecznie udało się obalić domniemanie dobrej wiary wynikające z art. 6, 7 k.c. Wykazali bowiem, że pozwana korzystała z nieruchomości stanowiącej ich własność bez jakiegokolwiek tytułu prawnego w postaci decyzji albo umowy, które obowiązywałyby w okresie, za który powodowie domagają się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy. Jak trafnie zważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 listopada 2008 roku wydanym pod sygn.. akt II CSK 346/08, zajęcie cudzej nieruchomości i umieszczenie na niej urządzeń energetycznych bez uzyskania tytułu prawnego jest równoznaczne ze złą wiarą.

Wartość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie ze służebności przesyłu odpowiadającej swoją treścią służebności gruntowej przez pozwanego, w zakresie oraz czasie określonym w pozwie, wyniosła 33.160 zł. Odpowiada ona wartości czynszu dzierżawnego za korzystanie z nieruchomości w okresie objętym pozwem w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu. Kwota dochodzona w niniejszym postępowaniu, tj. 1.097.300 zł okazała się dalece przeszacowana. Dlatego powództwo w części przekraczającej kwotę oznaczoną przez biegłego zasługiwało na oddalenie.

Wobec powyższego, na podstawie cytowanych przepisów, Sąd orzekł jak w punkcie I i II sentencji wyroku.

Powód wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od zasądzonego na jego rzecz roszczenia począwszy od dnia 6 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty.

Wniosek powyższy w ocenie Sądu zasługiwał na uwzględnienie w części.

Stosownie do art. 481 § 1,2 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Dodać należy, że w ustawie z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 roku poz. 1830) dokonano zmian, które sprowadzają się do innego sposobu liczenia odsetek ustawowych oraz doprecyzowania ich nazwy. Ustawa weszła z życie z dniem 1 stycznia 2016 roku. Wcześniej wierzycielowi należały się odsetki ustawowe. Wobec powyższego, okres odsetek należnych powodowi należało podzielić.

Sąd uznał, że istotnie w okolicznościach niniejszej sprawy pozwany popadł w opóźnienie dopiero z chwilą wniesienia pozwu. Wierzytelność została wtedy postawiona w stan wymagalności w rozumieniu art. 455 k.c. Pozwana mogła przy pierwszej czynności procesowej uznać żądanie pozwu do odpowiedniej wysokości. Nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek powoda o zasądzenie odsetek od daty wcześniejszej albowiem nie przedstawiono dowodu doręczenia pozwanej wezwania do zapłaty, nie wiadomo zatem od kiedy miałyby być naliczane odsetki.

Dlatego też na podstawie cytowanych przepisów należało orzec o odsetkach jak w punkcie I i II sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie III sentencji wyroku biorąc pod uwagę art. 100 k.p.c.. Biorąc pod uwagę wartość przedmiotu sporu oraz kwotę zasądzoną w punkcie I sentencji wyroku, powód przegrał sprawę w 97%. Zasadnym było więc obciążenie do kosztami procesu w całości.