Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Jolanta Brzęk

Protokolant: stażysta Monika Kucharczyk

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2017 r. w Tychach

na rozprawie

sprawy z powództwa:

S. K. (1)

przeciwko:

A. N.

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanej A. N. na rzecz powoda S. K. (1) kwotę 7 153,40 zł (siedem tysięcy sto pięćdziesiąt trzy złote czterdzieści groszy) z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 6 682,56 zł (sześć tysięcy sześćset osiemdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt sześć groszy) od dnia 6 listopada 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 6 682,56 zł (sześć tysięcy sześćset osiemdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt sześć groszy) od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty

- 470,84 zł (czterysta siedemdziesiąt złotych osiemdziesiąt cztery grosze) od dnia 27 czerwca 2016r. do dnia zapłaty;

2)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2 775,00 zł (dwa tysiące siedemset siedemdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Jolanta Brzęk

Sygn. akt VI GC 1093/16/3

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 czerwca 2016 r. powód S. K. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanej A. N. kwoty 7 153,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot i za okresy wyszczególnione w pozwie. Powód nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że powództwo oparte jest na przepisie art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych i obejmuje roszczenie wierzyciela przeciwko członkom zarządu U. – (...). Sp. z o.o. w T.. Wyjaśnił, że prowadzone na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego postępowanie egzekucyjne wobec U. – (...). Sp. z o.o. w T. zostało umorzone wobec bezskuteczności egzekucji.

W dniu 26 września 2016 roku Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy wydał w sprawie VI GNc 1851/16/5 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W przepisanym terminie pozwana A. N. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana przyznała, że stronę powodową oraz (...) Sp. z o.o. w T. łączyło zobowiązanie pieniężne objęte nakazem zapłaty o sygn. VI GNc 3111/14/3. Pozwana następnie przyznała, że w dacie powstania zobowiązania będącego przedmiotem postępowania (do nadal) pełni funkcję prezesa zarządu U. – (...). Sp. z o.o. w T.. Wyjaśniła, że w niniejszej sprawie pierwsze problemy finansowe (...) sp. z o.o. rozpoczęły się w 2014r. Spółka jednak podjęła stosowne działania tj. pozyskała inwestora, wprowadziła ograniczenia w zakresie etatów oraz wynagrodzeń, posiadała podpisane kontrakty z NFZ. Mając jednak na uwadze sytuację na rynku oraz usterki sprzętu medycznego, za które spółka nie ponosiła winy, problemy te pogłębiały się i w konsekwencji (...) sp. z o.o. w 2015r. utraciła płynność finansową. Wówczas to pozwana A. N. jako prezes zarządu (...) sp. z o.o. zgłosiła do Sądu Rejonowego Katowice - Wschód w Katowicach w stosownym czasie wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Z ostrożności procesowej pozwana podniosła, że nawet gdyby uznać że wniosek o ogłoszenie upadłości spółki został złożony jako spóźniony bądź też nie zostałby złożony w ogóle w dalszym ciągu stwierdzić należy, że pozwana nie ponosi odpowiedzialności za przedmiotowe zobowiązanie. Wskazała, że spółka posiadała zadłużenia wobec Urzędu Skarbowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które winny zostać zaspokojone w pierwszej kolejności uznać należy, że powód nie poniósł szkody. Pozwana nadto wskazała, iż z dokumentów przedłożonych przez powoda wynika, że postępowanie egzekucyjne względem (...) sp. z o.o. toczyło się wyłącznie w zakresie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym przez Sąd Rejonowy w Tychach w dniu 27 stycznia 2015 r. Po wtóre natomiast powód nie wykazał do jakich składników majątku egzekucja została skierowana, nadto nie wykazał, w jakim zakresie egzekucja była przeprowadzana. Nie jest zatem wiadomo czy w postępowaniu egzekucyjnym ustalono wierzytelności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Urzędu Skarbowego, czy zwrócono się z zapytaniami do wszystkich banków komercyjnych, jak również do wszystkich banków spółdzielczych, nadto czy zwrócono się z zapytaniami do (...) Biura (...), Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych. Wobec powyższego zdaniem pozwanej powód nie wykazał, że egzekucja przeciwko spółce jest całkowicie bezskuteczna.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 stycznia 2015 r. Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt VI GNc 3111/14/3 nakazując U. – (...). Sp. z o.o. w T., aby zapłaciła na rzecz S. K. (1) kwotę 5 402,56 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot :

- 1 753,53 zł od dnia 1 września 2014 roku do dnia zapłaty,

- 1 783,65 zł od dnia 1 października 2014 roku do dnia zapłaty

- 1 865,58 zł od dnia 1 listopada 2014 roku do dnia zapłaty

oraz kwotę 1 280,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W/w Nakaz zapłaty uprawomocnił się i w dniu 8 kwietnia 2015 r. Sąd nadał mu klauzulę wykonalności.

Stwierdzona powyższym tytułem wykonawczym wierzytelność powoda powstała w wyniku braku zapłaty przez U. – (...). Sp. z o.o. w T. należności wynikających z umowy o świadczenie usług.

dowód: nakaz zapłaty z dnia 27 stycznia 2015 r. (k.21), akta sprawy VI GNc 3111/14/3 ( w zał. do akt), zeznania powoda S. K. (2) (k.69).

Powód na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego, tj. nakazu zapłaty z dnia 27 stycznia 2015 r. wydanego przez Sąd Rejonowy Tychach VI Wydział Gospodarczy sygn. VI GNc 3111/14/3, złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Katowice Wschód w Katowicach Ł. Z. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z majątku U. – (...). Sp. z o.o. w T.. Wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego został skierowany w szczególności do majątku ruchomego, rachunków bankowych, pojazdów, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności. Powód w przedmiotowym wniosku wniósł również o poszukiwanie majątku dłużnika.

Wobec bezskuteczności prowadzonej egzekucji w stosunku do U. – (...). Sp. z o.o. w T. w dniu 9 grudnia 2015 r. Komornik przy Sądzie Rejonowym Katowice Wschód w Katowicach Ł. Z. wydał postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na jej bezskuteczność.

dowód: wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego (k.22-22v, 59-60), wysłuchanie wierzyciela przed umorzeniem postępowania egzekucyjnego (k.23), akta komornicze Km 1111/15 (w zał. do akt), postanowienie o umorzeniu egzekucji (k.62), zeznania powoda S. K. (1) (k.69).

Pozwana w dacie powstania zobowiązania (do nadal), tj. objętego nakazem zapłaty z dnia 27 stycznia 2015 r. wydanego przez Sąd Rejonowy Tychach VI Wydział Gospodarczy sygn. VI GNc 3111/14/3 pełniła funkcję prezesa zarządu U. – (...). Sp. z o.o. w T..

W dniu 30 marca 2015 r. (data prezentaty Sądu) zarząd U. – (...). Sp. z o.o. w T. złożył do Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach Wydział X Gospodarczy wniosek o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku spółki. Postanowieniem z dnia 7 września 2015 roku, sygn. akt X GU 136/15/2 Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach Wydział X Gospodarczy oddalił wniosek dłużnika U. – (...). Sp. z o.o. w T. o ogłoszenie upadłości uznając, iż majątek upadłego nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

dowód: KRS pozwanej (k.9-19),akta sprawy X GU 136/15/12.

Powód skierował do Pozwanej dnia 27 października 2015 r. wezwanie do zapłaty.

dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru (k.25).

Powyższe ustalenia poczynione zostały w oparciu o powołane dowody z dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne w całości. Należy podkreślić, że powołana dokumentacja pomimo iż pochodziła z różnych źródeł przedstawiała spójny obraz przebiegu wydarzeń, który był prawdopodobny w świetle zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Sąd w całości dał wiarę zeznaniom powoda uznając je za w pełni wiarygodne, logiczne, konsekwentne, spójne oraz zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd pominął dowód przesłuchania stron co do pozwanej ponieważ pomimo prawidłowego wezwania i pouczenia nie stawiła się.

Sąd zważył, co następuje:

Strona powodowa oparła powództwo na roszczeniu wynikającym z treści art. 299 Kodeksu spółek handlowych (DZ. U. 2013.1030 z późn. zm., dalej k.s.h.).

Zgodnie z art. 299 k.s.h. jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania (§ 1). Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody (§ 2). Przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu (§ 3).

Powód dochodząc roszczenia z art. 299 § 1 k.s.h. miał obowiązek wykazania ( art. 6 k.c. ) bezskuteczności egzekucji oraz okoliczności, że dochodzone roszczenie istniało w okresie, w którym pozwana była członkiem zarządu spółki.

W przedmiotowej sprawie powód sprostał ciężarowi dowodów określonemu
w art. 6 k.c. Udowodnił bowiem zarówno bezskuteczność egzekucji, jak i fakt, że dochodzone roszczenie istniało w okresie, w którym pozwana A. N. pełniła funkcję członka zarządu spółki (...). Sp. z o.o. w T..

Pozwana w dacie powstania zobowiązania (do nadal), tj. objętego nakazem zapłaty z dnia 27 stycznia 2015 r. wydanego przez Sąd Rejonowy Tychach VI Wydział Gospodarczy sygn. VI GNc 3111/14/3, pełniła funkcję prezesa zarządu U. – (...). Sp. z o.o. w T.. Okoliczność ta była bezsporna w sprawie. Pozwana w sprzeciwie powyższą okoliczność przyznała.

Natomiast bezskuteczność egzekucji w toku postępowania zastała udowodniona postanowieniem komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wydanym na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. z dnia 9 grudnia 2015 r. (k.62).

Należy wskazać, że ustalenie, że egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela (podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 roku,
V CKN 416/01, OSNC 2004, nr 7-8, poz. 129).

Co istotne, w niniejszej sprawie powód uzyskał zarówno nakaz zapłaty wydany przeciwko Spółce (...) Sp. z o.o. w T. (opatrzony klauzulą wykonalności), jak i wszczął postępowanie egzekucyjne na podstawie nakazu zapłaty z dnia 27 stycznia 2015 roku Sądu Rejowego w T. Wydział VI Gospodarczy (sygn. akt: VI GNc 3111/14/3) i wykazał, że egzekucja wobec pozwanej okazała się bezskuteczna (o czym wierzyciel (powód) został poinformowany przez Komornika Sądowego postanowieniem o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, co jest wystarczające do wykazania bezskutecznej egzekucji oraz otwiera drogę do pociągnięcia do odpowiedzialności za zobowiązania spółki jej członków zarządu.

Za bezpodstawne należy również uznać twierdzenie pozwanej, iż powód nie wykazał w jakim zakresie egzekucja była prowadzona. Wskazać trzeba, iż z treści wniosku egzekucyjnego z dnia 27 lipca 2015 roku stanowiącego załącznik do pozwu, powód (wierzyciel) wniósł o skierowanie egzekucji w szczególności do majątku ruchomego, rachunków bankowych, pojazdów, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności. Powód w przedmiotowym wniosku wniósł również o poszukiwanie majątku dłużnika. Wszelkie zapytania i zajęcia składników majątku Spółki okazały się bezskuteczne. Zatem zarzuty pozwanej w tym zakresie należało uznać za chybione.

Pozwana w toku postępowania i przedstawionym materiałem dowodowym nie zdołała wykazać, że złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości w odpowiednim czasie. Została spełniona negatywna przesłanka odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wskazana w art. 299 § 2 k.s.h. Pozwana jako - prezes zarządu Spółki (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - nie złożyła we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie wyrażonym w wyroku z dnia 28 grudnia 2016 r. (sygn. akt: I ACa 1068/16, LEX nr 2188891), czasem właściwym na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w rozumieniu art. 299 § 2 k.s.h. jest czas, gdy wprawdzie dłużnik spłaca jeszcze niektóre długi. ale wiadomo już, że ze względu na brak środków nie będzie mógł zaspokoić wszystkich swoich wierzycieli. Za "właściwy czas" w rozumieniu art. 299 § 2 k.s.h. nie może być uznany moment, gdy spółka jest już bankrutem. Właściwym czasem na zgłoszenie wniosku jest zatem moment, w którym wprawdzie wszystkich wierzycieli nie da się już zaspokoić, ale istnieje jeszcze majątek spółki pozwalający na przynajmniej częściowe zaspokojenie wierzycieli w postępowaniu upadłościowym). Odpowiedzialność za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki istnieje albowiem członkowie zarządu wyrządzają wierzycielowi szkodę, gdyż ten nie uzyskuje w ogóle zaspokojenia lub też uzyskuje zaspokojenie w mniejszym zakresie, niż miałoby to miejsce w przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie.

Pozwana nadto w toku postępowania odwoływała się do art. 299 § 2 k.s.h. , zgodnie z którym przesłankę generacyjną, uwalniającą członka zarządu od wynikającej z art. 299 § 1 k.s.h. odpowiedzialności, stanowi brak szkody, a precyzyjniej wykazanie okoliczności, że mimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

Powołanie się przez członka zarządu na powyższą przesłankę wymaga od niej wykazania, że zakres zaspokojenia wierzycieli byłyby identyczny bez względu na to, czy w czasie właściwym do wszczęcia postępowania upadłościowego doszłoby, czy też nie, z uwagi na stan majątkowy spółki oraz wynikającą z przepisów Prawa upadłościowego i naprawczego kolejność zaspokajania się z masy upadłości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2004 r., IV CK 61/03, Lex, nr 151638). Powyższe oznacza konieczność porównania majątku istniejącego w czasie postępowania oraz hipotetycznego, a zatem takiego, który by istniał, gdyby postępowanie upadłościowe zostało wszczęte we właściwym czasie. O szkodzie w rozumieniu art. 299 § 2 k.s.h. można mówić jedynie wówczas, gdy zgłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania układowego spowodowałoby zaspokojenie wierzyciela w części większej niż w przypadku zaniechania dokonanego przez członka (członków) zarządu. W omawianym przypadku rozmiarem szkody będzie różnica między tym, co wierzyciel mógł w wyniku wszczęcia wspomnianych postępowań uzyskać, a rzeczywistym stanem zaspokojenia jego roszczeń (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 22 marca 2013 r., V ACa 69/13, Lex nr 1353710 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 października 2013 r., I ACa 52/13, Lex nr 1383551).

Pamiętać należy, że przesłanka braku szkody wierzyciela obejmuje sytuację, w której nawet gdyby wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony we właściwym czasie, to i tak zostałby oddalony ze względu na fakt, iż majątek spółki z ograniczona odpowiedzialnością nie wystarczał na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Pod przesłankę tę podpada również sytuacja, w której wniosek ten co prawda zostałyby uwzględniony, ale wierzytelność podmiotu występującego z roszczeniem na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. i tak nie zostałaby zaspokojona.

Zgodnie bowiem z art. 342 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze , wierzytelności podlegające zaspokojeniu z funduszy masy upadłości dzieli się na pięć kategorii. Jeżeli jednak suma przeznaczona do podziału nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich należności, to należności dalszej kategorii zaspokaja się dopiero po zaspokojeniu w całości należności kategorii poprzedzającej, zaś gdy majątek nie wystarczy na zaspokojenie w całości należności danej kategorii, to należności te zaspokaja się stosunkowo do wysokości każdej z nich. Z kolei z art. 336 Prawa upadłościowego i naprawczego wynika, że sumy uzyskane z likwidacji rzeczy, wierzytelności i praw obciążonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym i hipoteką morską przeznacza się na zaspokojenie wierzycieli, których wierzytelności były zabezpieczone na tych rzeczach lub prawach z zachowaniem przepisów ustawy. Kwoty pozostałe po zaspokojeniu tych wierzytelności wchodzą do funduszów masy upadłości. Brak szkody może więc polegać na wykazaniu przez członka zarządu, iż fundusze uzyskane z likwidacji majątku upadłego zostałyby w całości przeznaczone na należności wyższej kategorii a więc nawet gdyby stosowny wniosek został zgłoszony we właściwym terminie, to wierzyciel i tak nie uzyskałby zaspokojenia w jakiejkolwiek części. Oceniając jednak teoretyczną możliwość zaspokojenia wierzyciela należy odwołać się do stanu majątkowego spółki, który istniał w czasie właściwym do zgłoszenia wniosku oraz przyrostu zadłużenia i zaspokajania wierzycieli.

W ocenie Sądu jedynym miarodajnym sposobem ustalenia powyższych okoliczności był dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości i finansów z uwagi na konieczność wykorzystania wiadomości specjalnych, który w ocenie Sądu nie mógł być zastąpiony inną czynnością dowodową. Pozwana jednak nie wnioskowała o przeprowadzenia takiego dowodu.

Wykazanie istnienia tych okoliczności, zgodnie z wyrażoną w art. 6 KC regułą, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, spoczywało na pozwanej. Pozwana powyższych okoliczności nie wykazała.

Szkodą, o której mowa w niniejszym przepisie jest kwota, o którą zaspokojenia nie uzyskał powód od spółki. Nie można zatem wywodzić braku szkody z faktu, iż ewentualne postępowania upadłościowe mogłoby doprowadzić tylko do zaspokojenia pierwszych kategorii wierzycieli czyli ZUS u US. W takiej sytuacji wiele spółek nie mogłoby nawet rozpocząć działalności, ponieważ ich majątek nie mógłby zabezpieczyć wartości wierzytelności jakie zaciąga i przy pierwszym opóźnieniu w płatności żądać stwierdzenia braku szkody.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż pozwana pełniąc funkcję członka zarządu Spółki (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w T. w czasie istnienia zobowiązania, które objęte jest powództwem ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania Spółki na podstawie art. 299 k.s.h., ponieważ nie wykazała przesłanek uwalniających ją od odpowiedzialności.

Zatem biorąc pod uwagę wyżej poczynione rozważania, Sąd uznał dochodzone przez powoda roszczenie za w pełni zasadne o czym orzekł w punkcie 1 wyrok.

O kosztach postępowania orzeczono w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na łączną kwotę kosztów postępowania złożyły się kwoty: 358 zł tytułem opłaty od pozwu, 2400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalona zgodnie z §2 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800) oraz 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa, co daje łączną kwotę 2775 zł.

SSR Jolanta Brzęk