Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08 czerwca 2017 roku.

Sąd Rejonowy w Sokółce w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący SSR Beata Sopek

Protokolant Anna Kiszło

z udziałem Prokuratora Katarzyny Wierzbickiej

po rozpoznaniu w dniu 08 czerwca 2017 r. na posiedzeniu w Sokółce sprawy

M. N.

c. T. i U. z domu M.

ur. (...) w S.

oskarżonej o to, że:

w dniu 4 lipca 2016 r. w S., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, uzyskała nienależne świadczenie wychowawcze poprzez wprowadzenie pracowników (...) w S. w błąd złożonymi w dn. 21 czerwca 2016 r. pod rygorem odpowiedzialności karnej fałszywymi oświadczeniami, że jej syn – małoletni K. D. – przebywa razem z nią w Polsce, a ojciec dziecka nie przebywa za granicą, co doprowadziło Burmistrza S. do niezasadnego wypłacenia jej świadczenia wychowawczego w kwocie 500 zł, stanowiącej niekorzystne rozporządzenie mieniem na szkodę Skarbu Państwa

tj. czyn z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 233 § 6 i 1 kk

I.  Oskarżoną M. N. uznaje za winną popełnienia zarzuconego jej czynu i za to na mocy art. 286 § 1 kk w zb. z art. 233 § 6 i 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk skazuje ją, zaś na mocy art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierza jej karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

II.  Na mocy art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 kk, art. 73 § 1 kk zawiesza oskarżonej wykonanie kary pozbawienia wolności na okres 2 (dwóch) lat tytułem próby i oddaje w tym czasie oskarżoną pod dozór kuratora.

III.  Na mocy art. 72 § 1 pkt 1 kk nakłada na oskarżoną w okresie próby obowiązek informowania kuratora o przebiegu okresu próby.

IV.  Zwalnia oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie.

Uzasadnianie

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

M. N. zamieszkująca we Francji, przyjechała do Polski. W dniu 21 lipca 2016 roku w Ośrodku Pomocy (...) w S. złożyła wnioski o wypłatę świadczenia wychowawczego na syna K. D. w wysokości po 500 zł miesięcznie. We wnioskach pomimo zawartego w nich pouczenia o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, podała niezgodnie z prawdą, że jej syn K. D. zamieszkuje z nią w Polsce od około miesiąca, zaś członek jej rodziny w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, to jest ojciec dziecka nie przebywa poza granicami RP. Oświadczenia te składała pod rygorem odpowiedzialności karnej. Decyzją z dnia 4 lipca 2016 roku Burmistrz S. przyznał świadczenie wychowawcze na małoletniego K. D. w wysokości po 500 zł miesięcznie i doszło do niezasadnego wypłacenia M. N. pierwszego świadczenia wychowawczego w wysokości 500 zł, co stanowiło niekorzystne rozporządzenie mieniem na szkodę Skarbu Państwa. M. N., kiedy okazało się, że złożone przez nią oświadczenia były niezgodne z prawdą, co spowodowało wypłacenia świadczenia nienależnego, złożyła w lipcu 2016 roku do (...) podanie o wstrzymanie wypłat świadczenia wychowawczego i zobowiązała się do zwrotu pobranej kwoty 500 zł. W dniu 11 października 2016 roku została spłacona przez nią należność główna z tytułu nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: wyjaśnień oskarżonej (k. 85), zeznań świadka J. C. (k. 51-52), zeznań świadka L. M. (k. 55-56, 61-62), zeznań świadka S. N. (k. 66-67), notatki urzędowej (k. 1, 70), informacji z (...) w S. (k. 2), kserokopii dowodu osobistego (k. 5), wydruków i pism z (...) (k. 2, 3-4, 6, 8-10, 16, 17, 29, 38, 39, 44-46, 47, 49), wniosku (2, 7), wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego (k. 11-13), decyzji (k. 14, 36, 42), potwierdzenia odbioru (k. 15, 20, 35, 37, 41, 43, 48), wezwania (k. 19), kwestionariusza wywiadu środowiskowego (k. 21-28), oświadczenia (k. 30), oświadczenia o stanie majątkowym (k. 31), podania (k. 33), zawiadomienia o wszczęciu postępowania (k. 34, 40), pisma z (...) w B. (k. 58), wyników wyszukiwania (k. 64-65), karty karnej (k. 69), informacji z Urzędu Miejskiego w S. (k. 75-76, 97, 99 ), zaświadczenia z (...) (k. 77-78).

Oskarżona M. N. początkowo nie przyznała się do popełnienia zarzuconego jej czynu podnosząc, że zrobiła to nieumyślnie. Ostatecznie przyznała się do popełnienia zarzuconego jej czynu. Potwierdziła jednocześnie, że niewłaściwie wypełniła wniosek, ponieważ nikt w opiece społecznej nie wyjaśnił jej jak ma to zrobić. Formularz wniosku o świadczenie 500+ wypełniła w domu, a przed jego wypełnieniem czytała go. Była przekonana o tym, że wiedziała, czego dotyczą poszczególne wpisy. Składając wyjaśnienia nie była w stanie wskazać, który punkt formularza wypełniła niewłaściwie. Wiedziała, że wniosek składała pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe oświadczenie. W czasie kiedy składała wniosek, jej syn przebywał za granicą. Ona zaś zaznaczyła punkt, że członek jej rodziny nie przebywa a granicą, bo nie rozumiała pojęcie członek rodziny. W czasie wypełniania wniosku przygotowała dokumenty do wyrobienia dla syna dowodu osobistego, aby mógł przyjechać do Polski. Dodała, iż wiedziała, że opieka społeczna dostała anonim, iż jej syn przebywa za granicą. Otrzymała jedno świadczenie 500 +, a po wizycie pracownika z opieki społecznej, który poinformował ją o donosie, zwróciła otrzymane pieniądze. Złożyła do protokołu przesłuchania oświadczenie, że zgadza się na wymierzenie jej kary bez przeprowadzenia rozprawy w wymiarze 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat, oddanie w okresie próby pod dozór kuratora i nałożenie obowiązku informowania kuratora o przebiegu okresu próby.

Sąd zważył, co następuje:

Z uwagi na złożony przez Prokuratora wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku w zakresie kary i innych konsekwencji prawnych, a nadto biorąc pod uwagę treść art. 424 § 3 kpk, Sąd ograniczył zakres uzasadnienia do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku oraz wskazanych przez Prokuratora we wniosku kwestionowanych rozstrzygnięć.

W świetle przeprowadzonych dowodów, w tym wyjaśnień samej oskarżonej, zeznań świadków, dokumentów złożonych przez oskarżoną w związku z wnioskami do Ośrodka Pomocy (...) w S. o wypłatę świadczenia wychowawczego w wysokości 500 zł miesięcznie na syna K. D., nie budzą wątpliwości wina i okoliczności popełnienia przez oskarżoną M. N. przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 233 § 6 i 1 kk. Wypełniając wnioski o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oskarżona wpisała, że syn przebywa z nią od miesiąca w Polsce (k. 7), a członkowie jej rodziny nie przebywają poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (k. 11-13). Uczyniła to niezgodnie z prawdą, albowiem w chwili składania wniosków zarówno syn oskarżonej K. D., na którego miało być przyznane świadczenie, jak też ojciec dziecka przebywali poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej. Jak wynika z treści przedmiotowych wniosków (k. 7 i 13 v), zawarte w nich było oświadczenie z którego wynikało, że wpisywanie żądanych informacji odbywa się pod rygorem odpowiedzialności karnej. Oskarżona w swoich wyjaśnieniach podała, że wypełniając wnioski o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego i podpisując je, jednocześnie składała oświadczenia, że jest świadoma odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Nie miała nadto wątpliwości co do tego, że dziecko – K. D. i jego ojciec przebywali za granicą Rzeczypospolitej Polskiej. Pomimo tego jednak złożyła fałszywe oświadczenia, że syn mieszka razem z nią w Polsce, zaś członek rodziny – ojciec dziecka nie przebywają poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Informacje te były istotne i przesądzające o tym, że decyzją Burmistrza S. z dnia 4 lipca 2016 roku przyznane zostało oskarżonej świadczenie wychowawcze na dziecko w wysokości po 500 zł miesięcznie (k. 14). W ocenie Sądu zachowanie oskarżonej miało charakter celowy i skierowane było na uzyskanie nienależnego jej w jej sytuacji życiowej, tj. przebywania dziecka i jego ojca poza granicami RP, świadczenia wychowawczego. Oskarżona tłumaczyła się, że nie znała znaczenia niektórych danych zawartych we wniosku, co skutkowało nieprawidłowym wypełnieniu formularza. W ocenie Sądu zgromadzone dowody nie uzasadniają przyjęcia, że zachowanie oskarżonej miałoby cechować się nieumyślnością. Wręcz przeciwnie, mając świadomość tego, jak poważne konsekwencje może spowodować podanie nieprawdziwych informacji we wnioskach, to jest odpowiedzialność karną, zobowiązana była do złożenia rzetelnych i prawdziwych oświadczeń. W razie wątpliwości nie było przeszkód do tego, aby skonsultowała się z pracownikiem Ośrodka Pomocy (...) w celu uzyskania stosownej pomocy w wypełnieniu wniosków. Przebywanie na terenie Rzeczypospolitej Polskiej dziecka i członków rodziny w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, jest jednym z podstawowych warunków do przyznania świadczenia „500 +”. Zgromadzone w sprawie dowody i zastosowanie zasad logicznego rozumowania prowadzi do wniosku, że działanie oskarżonej było celowe i skierowane na osiągnięcie nienależnej jej korzyści majątkowej, skutkujące niekorzystnym rozporządzeniem mienia na szkodę Skarbu Państwa. Tym samym nie ma wątpliwości co do tego, że oskarżona M. N. swoim zachowaniem wypełniła znamiona przestępstwa z art. 233 § 1 i 6 kk, to jest złożenia fałszywych oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej. Nadto celem działania oskarżonej było wprowadzenie w błąd Burmistrza S., reprezentującego w zakresie świadczenia wychowawczego Skarb Państwa, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, tym samym wypełniła swoim zachowaniem nadto znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 kk.

Przepis art. 335 § 2 kpk przewiduje, że jeżeli prokurator może dołączyć do aktu oskarżenia wniosek o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucony my występek, uwzględniających też prawnie chronione interesy pokrzywdzonego, jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa i wina oskarżonego nie budzi wątpliwości, a oświadczenia dowodowe złożone przez oskarżonego nie są sprzeczne z dokonanymi ustaleniami, a postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte. Prokurator w trybie art. 335 § 2 kpk łącznie z aktem oskarżenia złożył wniosek o skazanie oskarżonej za popełniony czyn i wymierzenie jej uzgodnionej z oskarżoną kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowy zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat, oddanie oskarżonej pod dozór kuratora i nałożenie obowiązku informowania kuratora o przebiegu okresu próby, a nadto zwolnienie od kosztów postępowania i opłaty sądowej.

Zgodnie z treścią art. 335 § 4 kpk i art. 343 kpk Sąd może uwzględnić wniosek lub też nie, albo uzależnić jego uwzględnienie od dokonania w nim określonych zmian. W celu dokonania oceny zasadności złożonego wniosku o skazanie, Sąd orzekał na posiedzeniu w dniu 8 czerwca 2017 roku, a oskarżona o jego terminie była zawiadomiona prawidłowo. W ocenie Sądu nie było żadnych podstaw, aby nie uwzględnić wniosku złożonego przez Prokuratora, a uzgodnionego z oskarżoną. Co istotne, wniosek przewidywał wszystkie obligatoryjne rozstrzygnięcia, które Sąd ma obowiązek orzec przy skazaniu za przestępstwo zarzucone oskarżonej. Zaproponowana kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, dozór kuratora i obowiązek informowania kuratora o przebiegu okresu próby, uzasadnione były przesłankami mającymi wpływ na ich wymiar. Sąd uznał, iż spełnione zostały wszystkie przesłanki warunkujące uwzględnienie wniosku Prokuratora bez potrzeby dokonywania modyfikacji zgłoszonych rozstrzygnięć.

Przede wszystkim w świetle zgromadzonych dowodów, w tym wyjaśnień samej oskarżonej przyznającej się do popełnienia zarzuconego jej przestępstwa, jej wina i okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości. Przestępstwo przypisane oskarżonej z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 233 § 6 i 1 kk zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Postawa zaś oskarżonej, która jest osobą młodą – mającą niespełna 20 lat, dotychczas, zgodnie z treścią karty karnej, nie wchodziła w konflikt z prawem, przyznała się do winy, nie mataczyła w sprawie i zwróciła nienależnie pobrane świadczenie, uzasadniania ustalenie, że wystarczające jest orzeczenie wobec niej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby. Wymierzając oskarżonej karę Sąd wziął pod uwagę dyrektywy sądowego wymiaru kary przewidziane w treści art. 53 k.k. Nie ma wątpliwości co do tego, że wina i stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonej były umiarkowane. Oskarżona umyślnie z zamiarem bezpośrednim dokonała oszustwa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej składając fałszywe oświadczenia mające znaczenie prawne. Jednak naprawiła wyrządzoną szkodę zwracając nienależnie pobrane świadczenie wychowawcze. Niewątpliwie istotną okolicznością łagodzącą była również dotychczasowa niekaralność. Sąd uznał, że karą adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości czynu i winy oskarżonej będzie kara 6 miesięcy pozbawienia wolności. W ocenie Sądu w przypadku oskarżonej należało zastosować instytucję warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności na okres najkrótszy, to jest 2 lat przewidziany dla sprawców młodocianych z poddaniem oskarżonej pod obligatoryjny dozór kuratora i orzeczeniem obowiązku informowania kuratora o przebiegu okresu próby na podstawie przepisów art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 kk (omyłkowo powołanym zamiast art. 70 § 2 kk – z uwagi na to, że oskarżona jest osobą młodocianą) , art. 72 § 1 pkt 1 kk, art. 73 § 1 kk (omyłkowo powołany zamiast art. 73 § 2 kk). Podstawową przesłanką warunkowego zawieszenia wykonania kary jest pozytywna prognoza, która wyraża się w przekonaniu, że pomimo niewykonania orzeczonej kary sprawca będzie przestrzegał porządku prawnego. Tego rodzaju przekonanie bazować musi na ocenie postawy sprawcy, jego właściwości i warunków osobistych, dotychczasowego sposobu życia oraz zachowania się po popełnieniu przestępstwa – art. 69 § 2 k.k. ( wyr. S. Apel. w Katowicach, sygn. akt II AKa 391/03, LEX nr 120306). W ocenie Sądu biorąc pod uwagę uprzednią niekaralność oskarżonej, zachowanie po popełnieniu przestępstwa, istnieje uzasadniona ocena, że pomimo warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, nie wejdzie oskarżona w konflikt z prawem, co będzie kontrolowane w okresie próby przez kuratora w ramach dozoru i realizacji obowiązku informowania kuratora o przebiegu okresu próby. Należało dać oskarżonej szansę poprzez zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności na okres 2 lat. Okres ten zdaniem Sądu będzie wystarczający, aby sprawdzić, czy tak wymierzona kara przyniesie zakładany przez Sąd rezultat, a mianowicie, że oskarżona wyciągnie wnioski ze skazania i nie powróci na drogę przestępstwa.

Mając na uwadze sytuację materialną, finansową i rodzinną oskarżonej, Sąd na mocy art. 624 § 1 kpk zwolnił od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.