Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 października 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy,

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Robert Bury (spr.)

Sędziowie: SO Anna Budzyńska

SO Agnieszka Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2017 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. Z.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 31 maja 2017 roku, sygn. akt V GC 398/15

postanawia:

oddalić zażalenie.

Anna Budzyńska Robert Bury Agnieszka Woźniak

Sygn. akt VIII Gz 372/17

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 19 maja 2017 r. powód wniósł o wyłączenie od rozpoznawania sprawy SSR Marty Majki-Saks – sędziego referenta oraz SSR Sebastiana Góreckiego - Przewodniczącego Wydziału V Gospodarczego w Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim. W uzasadnieniu powołał się na zmianę postanowień dowodowych, nieprawidłowość opinii biegłego, sfałszowanie opinii przez uwzględnienie w niej nieobowiązującego w Polsce prawa, tj. Modelowej Konwencji (...), przyznanie biegłemu wynagrodzenia pomimo braku podstaw. Wskazał, że Przewodniczący Wydziału sprawuje bezpośredni nadzór nad podległymi mu sędziami i przez to może wpływać na ich czynności procesowe – w tej konkretnej sprawie dopuścił do uchybień proceduralnych w rozpoznawanej sprawie.

Sędziowie złożyli oświadczenia, w których stwierdzili, iż w ich ocenie nie zachodzą przesłanki do ich wyłączenia od rozpoznawania sprawy.

Postanowieniem z dnia 31 maja 2017 roku Sąd Rejonowy oddalił wniosek powoda. Stwierdzono, że opisane przez powoda zachowania nie świadczyły o nierównym traktowaniu stron, lecz o określonym przebiegu procedowania w celu koncentracji materiału dowodowego. Przewodniczący wydziału nie uczestniczy w podejmowaniu czynności procesowych w sprawie, lecz zapewnia sprawne ich rozpoznawanie, m.in. przez sprawowanie nadzoru nad całokształtem pracy w wydziale, w tym jego sekretariacie. Zdaniem Sądu Rejonowego formułowane zarzuty wynikają z niezadowolenia powoda z przebiegu procesu i decyzji procesowych Sądu, a zarzuty merytoryczne co do rozpoznania sprawy będą przedmiotem ewentualnego postępowania apelacyjnego. W ocenie Sądu Rejonowego, podniesione okoliczności nie wskazywały na brak bezstronności Sędziów i nie znajdują podstaw w przebiegu postępowania.

Postanowienie zostało zaskarżone zażaleniem przez powoda , w którym domagał się jego uchylenia, przekazania sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla m. st. Warszawy w Warszawie oraz wyłączenia od rozpoznawania sprawy kolejnych sędziów. Powód twierdził, że „jako przyczynę wyłączenia wskazał usankcjonowanie w drodze postanowienia o powołaniu biegłego dowodu zgłoszonego po terminie na rozprawie w dniu 22 marca 2016 roku.

W odpowiedzi na zażalenie strona pozwana wniosła o jego odrzucenie, ewentualnie o oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zażalenie jest oczywiście bezzasadne.

Kryterium oceny, czy określony sędzia podlega wyłączeniu, stanowi „uzasadniona wątpliwość co do bezstronności”, zgodnie z art. 49 k.p.c. Gwarancje bezstronności sędziowskiej nie mogą być ograniczone jedynie do stworzenia możliwości wyłączenia sędziego ze względu na istnienie bezpośrednich relacji o charakterze osobistym, ale także obejmują one okoliczności, które mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do wydania orzeczenia opartego na w pełni zobiektywizowanych przesłankach ( vide wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 czerwca 2008 roku, P 8/07, OTK–A 2005/5/84).

Istotnym jest, iż uwzględnienie wniosku o wyłączenie sędziego nie wymaga bezwzględnie wykazania czy uprawdopodobnienia obiektywnego braku bezstronności sędziego. Ze względu na poszanowanie prawa stron do sądu oraz rzetelnego procesu, w tym zapewnienia orzekania w optymalnych warunkach niezawisłości i bezstronności, wyłączenie sędziego jest konieczne, gdy wątpliwości co do bezstronności są wprawdzie jedynie subiektywne, ale dostatecznie uzasadnione. Chodzi przy tym nie tylko o wątpliwości samej strony, ale także samego sędziego, innych osób uczestniczących w procesie czy nawet społeczny odbiór konkretnej sprawy ( vide M. Jędrzejewska, w: T. Ereciński, J. Gudowski, M. Jędrzejewska, Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, cz. 1, t. I, Warszawa 2004, s. 159; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 1973 r., sygn. akt II CZ 135/73, LEX; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2011 r., sygn. akt III PZ 11/10, Legalis; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2017 r., sygn. akt II UO 1/17, Legalis).

Z uzasadnienia wniosku o wyłączenie sędziów, jak i uzasadnienia rozpoznawanego zażalenia wynika, iż powód upatruje braku bezstronności wskazanych Sędziów zasadniczo w czterech okolicznościach. Po pierwsze, o braku bezstronności sędzi referent świadczyć ma fakt, iż na rozprawie 22 marca 2016 r. oddaliła wniosek strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, natomiast 18 sierpnia 2016 r. zmieniła powyższe postanowienie, dopuszczając ów dowód. Następnie Sędzia stronniczo nie uwzględniła zarzutów do opinii biegłego, a gdy biegłemu zostało przyznane wynagrodzenie za sporządzenie opinii, a powód to orzeczenie zaskarżył, Sędzia utrzymała zaskarżone postanowienie w mocy. Wreszcie brak bezstronności ma się przejawiać tym, iż zezwoliła biegłemu na wydanie opinii z uwzględnieniem nieobowiązującego prawa – Modelowej Konwencji (...). O braku bezstronności Przewodniczącego Wydziału świadczyć ma, że sprawuje nadzór nad Sędzią i może wpływać na jej czynności procesowe.

W protokole rozprawy z dnia 22 marca 2016 r. zapisano postanowienie o oddaleniu wniosku strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z dziedziny podatków ( protokół rozprawy z 22 marca 2016 r., k. 888). Przy postanowieniu dotyczącym dowodu z opinii biegłego Sąd Rejonowy – wbrew twierdzeniom powoda – nie określił, że wniosek podlega oddaleniu jako spóźniony. Takie sformułowanie zostało zawarte w postanowieniu dotyczącym oddalenia wniosku dowodowego strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do pisma pozwanej z 22 marca 2016 r. Trzeba przy tym zwrócić uwagę, że powód nie negował wcześniej treści protokołu z tej rozprawy; przeciwnie – to strona pozwana domagała się jego sprostowania, podczas gdy pełnomocnik procesowy powoda oświadczał, że treść protokołu odpowiada przebiegowi rozprawy ( pismo z dnia 25 maja 2016 r., k. 925).

Okoliczności powoływane przez powoda nie uzasadniają twierdzenia, iż zachodzą wątpliwości co do bezstronności SSR Marty Majki-Saks. Powód w istocie kwestionuje prawidłowość decyzji procesowych podejmowanych przez sędziego. O bezstronności sędziego w tej sprawie nie może świadczyć przeprowadzenie określonego dowodu, nawet jeżeli następuje w drodze zmiany wcześniejszego postanowienia dowodowego. Decyzja w zakresie wynagrodzenia biegłego zapadła w postaci postanowienia sądu utrzymującego w mocy postanowienie referendarza, została podjęta w ramach niezawisłości sędziowskiej i nie jest wyrazem braku bezstronności. Zupełnie wyjątkowo można przyjąć w postępowaniu cywilnym, że wskutek czynności procesowych sądu pozycja procesowa jednej ze stron jest kształtowana bez poszanowania równości stron, co mogłoby uzasadniać wyłączenie sędziego. Przeprowadzenie określonego dowodu i decyzja o wynagrodzeniu biegłego nie mają żadnego znaczenia dla zachowania równości stron procesu. Jeżeli w ocenie powoda czynności dowodowe Sądu są błędne, właściwą drogą jest podniesienie odpowiednich zarzutów procesowych w toku postępowania przez Sądem I instancji i ewentualnie w środku odwoławczym ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2017 r., sygn. akt III UO 3/16, L.; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie, z dnia 26 listopada 2014 r., sygn akt I ACa 616/14, L. ).

Wynagrodzenie przyznane ostatecznie biegłemu za sporządzenie opinii jest należne niezależne od końcowej oceny zasadności opinii ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1973 r., sygn. akt II CZ 64/73 L.; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 lipca 2013 r., sygn. akt I ACz 1176/13, L. ). Co do treści opinii – analogicznie, jak w przypadku ewentualnie błędnych czynności procesowych Sądu Rejonowego – powód będzie mógł w ramach środka odwoławczego powoływać się na ewentualnie wadliwą ocenę tego dowodu.

Z analizy akt sprawy nie wynika, aby sędzia referent odnosiła się co do strony powodowej w sposób niewłaściwy, swoim zachowaniem dawała podstawy do czynienia zarzutu przychylności stronie przeciwnej. Podejmowane dotychczas czynności procesowe należy postrzegać jako obranie konkretnej formy prowadzenia procesu. Nie sposób jednak zarzucić na tej podstawie, aby sędzia przejawiała wobec powoda negatywny stosunek, aby jej czynności zmierzały do pogorszenia sytuacji procesowej powoda. Z powyższych względów należało podzielić stanowisko Sądu Rejonowego, iż brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku powoda o wyłączenie SSR Marty Majki-Saks.

Odnośnie wyłączenia SSR Sebastiana Góreckiego należy zauważyć, iż powód nie przedstawił okoliczności, które miałyby uprawdopodobnić podstawę jego wyłączenia (przy czym wskazany Sędzia nie bierze udziału w rozpoznawaniu sprawy). Powód upatruje podstaw wyłączenia Sędziego wyłącznie w pełnieniu funkcji Przewodniczącego w Wydziale V Gospodarczym. Przeświadczenie powoda o rzekomym wpływie na czynności orzecznicze jest oczywiście błędne. Przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 133 z późn. zm.), nie dają podstaw do ingerowania przez przewodniczących wydziałów w czynności orzecznicze sędziów; nie mogą oni wpłynąć na kierunek procesu czy na jego ostateczny wynik. Przeświadczenie powoda o tego rodzaju sytuacjach, bez przedstawienia konkretnych okoliczności, nie mogło stanowić podstawy do wyłączenia SSR Sebastiana Góreckiego.

Wniosek strony pozwanej o odrzucenie zażalenia jest bezpodstawny. Powód w treści zażalenia wskazał, że wnosi je do Sądu Rejonowego, choć prawidłowo powinien wskazać, że za pośrednictwem Sądu Rejonowego do Sądu Okręgowego, jako sądu drugiej instancji. Niewłaściwe sformułowanie w części wstępnej zażalenia nie daje podstaw do jego odrzucenia, gdyż nie uniemożliwia nadaniu biegu sprawie i nie jest objęte sankcją z art. 370 w zw. z art. 397 §2 k.p.c. Obowiązek przekazania przez Sąd pierwszej instancji akt sprawy właściwemu sądowi drugiej instancji wynika z art. 395 k.p.c. Powód wniósł zażalenie z zachowaniem siedmiodniowego terminu, odpis postanowienia doręczono jego pełnomocnikowi procesowemu 12 czerwca 2016 r. ( k. 1161v), a zażalenie zostało wniesione 19 czerwca 2016 r. ( k. 1166).

Mając powyższe na względzie zażalenie należało oddalić jako oczywiście bezzasadne na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

Anna Budzyńska Robert Bury Agnieszka Woźniak

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...);

2.  (...)

3.  (...)