Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 09-02-2017 r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Anna Krysicka

Protokolant:st. sekr. K. P.

po rozpoznaniu w dniu 26-01-2017 r. w Kaliszu

na rozprawie sprawy z powództwa Syndyk Masy Upadłości Centrum (...) Sp.z.o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w S.

przeciwko R. W.

- o zapłatę 39 632,00 zł

1.  zasądza od pozwanego R. W. na rzecz powoda Syndyka Masy Upadłości Centrum (...) Sp.z.o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w S. kwotę 39.631,80zł (trzydzieści dziewięć tysięcy sześćset trzydzieści jeden 80/100 złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 18 lutego 2014r. do 31 grudnia 2015r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego R. W. na rzecz powoda Syndyka Masy Upadłości Centrum (...) Sp.z.o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w S. kwotę 2.417,00zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście 00/100 złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3.  nakazuje ściągnąć od pozwanego R. W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu kwotę 1.982,00zł (jeden tysiąc dziewięćset osiemdziesiąt dwa 00/100 złotych) tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej,

SSR Anna Krysicka

Sygn. akt I C 1274/15

UZASADNIENIE

W dniu 28.05.2015 r. (data wpływu do sądu) powód Syndyk Masy Upadłości

Centrum (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w S. złożył pozew przeciwko pozwanemu R. W., w którym wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 39.631,80 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 18.02.2014 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z kosztami opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu podał, że pomiędzy Centrum (...) Sp. z o.o. z/s w S. a pozwanym zawierane były trzy umowy inwestycyjne. Zgodnie z ich postanowieniami pozwany dokonywał wpłaty na rachunek bankowy powyższej spółki, która w zamian zobowiązywała się i wypłacała znaczne oprocentowanie (15 %, 20 %, 12,5 % w skali miesiąca) od wpłaconej kwoty. Dochodzona niniejszym pozwem kwota w wysokości 39.631,80 zł stanowi różnicę pomiędzy wartością świadczenia wypłaconego pozwanemu z tytułu oprocentowania na podstawie zawartych umów, tj. 44.043,75 zł ze świadczeniem odpowiadającym wartości odsetek maksymalnych, tj. 4.411,95 zł. Powód wskazał różne podstawy prawe dochodzenia roszczenia: przepis art. 527 i następne kodeksu cywilnego (skarga paulińska), przepis art. 127 ust. 1 oraz art. 134 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcza, przepisach o świadczeniu nienależnym ( art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c.).

W odpowiedzi na pozew - piśmie procesowym pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych. Nadto podniósł zarzut przedawnienia co do części roszczeń powoda i dalszej części pisma kwestionował zasadność jego żądania.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 26.08.2011 r. została zwarta umowa inwestycyjna Nr Im/01a/08/11 pomiędzy Centrum (...) Oddłużeniowe” Sp. z o.o. z siedzibą w S. a pozwanym R. W.. Realizując jej treść pozwany wpłacił na rachunek bankowy spółki kwotę 10.000 zł na okres 12 miesięcy za stałą stopą zwrotu 15 % w skali miesiąca. Spółka zobowiązała się do wypłacania przez okres 12 miesięcy kwot z tytułu powyższego oprocentowania - 1.215,00 zł netto (1.500 zł brutto), a w ostatnim miesiącu miał nastąpić zwrot kapitału. Spółka wpłacała oprocentowanie w łącznej kwocie 13.365,00 zł.

(dowód: umowa k. 26 – 29, kopia przelewu k. 30, Załącznika nr 1 - Szczegółowe zestawienie k. 49, zeznania pozwanego k. 230v godz. 00:14:39 – 00:21:05)

W dniu 09.02.2012 r. między wyżej określonymi stronami została zawarta kolejna umowa inwestycyjna Nr Iw/01d/02/02/12. Tym razem pozwany – zgodnie z treścią umowy, wpłacił na rachunek bankowy spółki 30.000 zł na okres 6 miesięcy ze stopą zwrotu 20 % w skali miesiąca. Spółka zobowiązała się do wypłacania kwoty z tytułu powyższego oprocentowania (6.000 zł brutto miesięcznie) i wypłaciła pozwanemu oprocentowanie za cały okres trwania umowy w wysokości 29.160,00 zł (netto) wraz ze zwrotem wpłaconego kapitału (30.000 zł), co łącznie stanowi kwotę 59.160,00 zł.

(dowód: umowa k. 31 – 34, Załącznika nr 1 - Szczegółowe zestawienie k. 49, zeznania pozwanego k. 230v godz. 00:21:05 – 00:23:17)

W dniu 05.03.2012 r. pomiędzy pozwanym a powyższą spółką został zawarta umowa inwestycyjna Nr I./01d/01/03/12. Realizując jej postanowienia pozwany wpłacił na rachunek bankowy spółki kwotę 5.000 zł na okres 5 lat za stałą stopą zwrotu 12,5 % w skali miesiąca. Zgodnie z umową spółka zobowiązała się do wypłacania pozwanemu oprocentowania w powyższej wysokości, co stanowi kwotę 506,25 zł netto (625,00 zł brutto), płatnego co trzy miesiące, z zwrotem kapitału w ostatnim miesiącu. Z tytułu wykonania tej umowy spółka wypłaciła oprocentowanie w łącznej kwocie 1.518.75 zł (506,25 zł x 3).

(dowód; umowa k. 35- 38, zgłoszenie wierzytelności k. 21, zeznania pozwanego k. 230v godz. 00:25:58 – 00:28:34)

Komisja Nadzoru Finansowego złożyła w dniu 08.09.2011 r. do Prokuratury Rejonowej w Stargardzie Szczecińskim zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 171 ust. 1 w zw. z art. 171 ust 3. ustawy Prawo bankowe przez nieustaloną osobę działającą za pośrednictwem stron internetowej po firmą Centrum (...)” Sp. z o.o. z siedzibą w S..

(dowód: zawiadomienie k. 54- 59)

Postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 3 lipca 2013 r. sygn. akt XII GU 2/13 ogłoszono upadłość dłużnika Centrum (...) Sp. z o.o. z siedziba w S. obejmującą likwidację majątku dłużnika i wyznaczono osobę sędziego komisarza oraz syndyka. Pismem z dnia 19.08.2013 r. pozwany zgłosił sędziemu komisarzowi wierzytelności do postępowania upadłościowego na kwotę 117.140, 5 zł.

(dowód: postanowienie z uzasadnieniem k. 19 – 24, zawiadomienie syndyka k. 25, zgłoszenie wierzytelności k. 39 – 42, odpis pełny KRS –u k. 60-63)

Pismem z dnia 5.02.2014 r. Syndyk Masy Upadłości upadłej spółki wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisma kwoty w łącznej wysokości 73.558,75 zł z tytułu wypłaconych mu przez tą spółkę środków pieniężnych, w tym środków z oprocentowania. Pismo to pozwany odebrał w dniu 10.02.2014 r. Pozwany nie zgłosił zarzutu potrącenia.

(dowód: wezwanie do zapłaty wraz z załącznikiem k. 45 – 49, potwierdzenie odbioru k. 50-51, zeznania pozwanego k. 231 godz. 00:34:53 – 00:38:41)

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał w oparciu o powołane dowody, którym dał wiarę w całości.

Sąd oddalił wnioski pozwanego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków R. O. i I. W. (k. 70) albowiem okoliczności na jakie świadkowie zostali zawnioskowani – sposób rozporządzania przez spółkę pieniędzmi klientów- nie maja znaczenia przy rozpoznaniu niniejszej sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą roszczenia powoda ( wskazaną obok innych) są przepisy o nienależnym świadczeniu (art. 410 § 1 i 2 k.c.), która jest szczególnym przypadkiem bezpodstawnego wzbogacenia. W związku z tym stosuje się do niego przepisy art. 405-409 k.c., do których odsyła § 1 artykułu 410 k.c. Świadczenie jest nienależne m.in., jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna, i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Bezspornie jest, iż pozwany zawarł z Centrum (...) Sp. z o.o. w S. trzy umowy inwestycyjne. Mimo takiej nazwy w umowach nie wskazano jednak, w jakie instrumenty finansowe inwestycje będą następowały, zastrzeżono natomiast, że spółka nie będzie inwestowała na Giełdzie Papierów Wartościowych oraz funduszach inwestycyjnych. Wyłącznie tych miejsc z inwestowania jest mało zrozumiałe, kiedy zważy się wysokie oprocentowanie gwarantowane i wypłacane pozwanemu. W istocie bowiem działalność upadłej spółki miała charakter piramidy finansowej, co spowodowało zawiadomienie prokuratury przez Komisje Nadzoru Finansowego. Zawarte natomiast umowy „inwestycyjne” uznano jako umowy nienazwane, zawierające elementy różnych umów, do których należy stosować przepisy kodeksu cywilnego. Zawarte umowy określały wysokie oprocentowanie świadczenia wzajemnego spółki. Zostało ono wypłacone pozwanemu w łącznej kwocie 44.043,75 zł. Wysokość tego oprocentowania, określona w umowach znacznie przekraczała wysokość odsetek maksymalnych wówczas obowiązujących ( por. Archiwum - odsetki maksymalne dołączone do pozwu k. 52). Zgodnie natomiast z przepisem art. 359 § 2 (2) k.c., jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne. Postanowienia umowne nie mogą wyłączyć ani ograniczyć przepisów o odsetkach maksymalnych, w takim przypadku stosuje się przepisy ustawy, stanowi art. 359 § 2 (3) k.c. Skoro w zawartych umowach wysokość odsetek została ustalona na poziomie przekraczającym wysokość odsetek maksymalnych, to narusza powołany przepis. W tym zakresie (powyżej odsetek maksymalnych) zachodzi zatem nieważność zawartych umów, jako sprzecznych z przepisem ustawy ( art. 58 § 1 k..c,), i nie stały się ważne po spełnieniu przez spółkę świadczenia na rzecz pozwanego. Zachowała ważności pozostałej części umów , w zakresie odsetek maksymalnych (art. 359 § 2 (2) k.c.) – w niniejszej sprawie w kwocie 4.411,95 zł - zestawienie dołączone do pozwu k. 53). Wobec tego świadczenie upadłej spółki przekazane pozwanemu w łącznej kwocie 39.631, 80 zł było nienależne i podlega zasądzeniu zgodnie z treścią pozwu. Uwzględniając roszczenia powoda w oparciu w wyżej powołaną podstawę Sąd uznał za zbędne dalsze rozważania i odwoływanie się do innych regulacji, wskazanych w pozwie.

Pozwany w terminie przewidzianym przez art.96 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze nie złożył oświadczenia o dokonaniu jakiegokolwiek potrącenia nienależnie uzyskanych środków od spółki ze zgłoszonymi wierzytelnościami. A oświadczenie złożone w odpowiedzi na pozew jako spóźnione jest bezskuteczne.

Podnoszony też przez niego zarzut przedawania roszczenia nie jest trafny. W przypadku zobowiązania o zwrot nienależnego świadczenia niezbędne jest wezwanie dłużnika przez wierzyciela w sposób określony w art. 455 k.c. ( Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28.08.2013 r. sygn. akt V CSK 362/12), co w niniejszej sprawie nastąpiło wezwaniem z dnia 5.02.2014 r.

O odsetkach ustawowych orzeczono na podstawie art. 481§ 1 k.c., zgodnie z żądaniem pozwy, tj. od 18.02.2014 r., czyli od następnego dnia, kiedy upłynął 7 - dniowy termin, wnikający z powyższego pisma.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę na zmianę przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c.,
która weszła w życie 1.01.2016 r. i - zgodnie z art. 56 ustawy z 9.10.2015 r. o
zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy kodeks cywilny oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 9.11.2015 r.) - który stanowi, że do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie tej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Zatem od kwoty 39.631,80 zł należy naliczać odsetki ustawowe za okres od 18.02.2014 r. do 31.12.2015r., zaś odsetki ustawowe za opóźnienie za okres od 1.01.2016 r. do dnia zapłaty.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od pozwanego jako strony przegrywającej sprawę na rzecz powoda kwotę 2.417,00 zł , na którą składają się: 17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa, 2.400,00 zł – koszty zastępstwa procesowego, ustalonych na podstawie § 2 ust. 1 i 2 i § 6 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 490 ze zm.), stosowanym z uwagi na datę złożenia pozwu, tj. przed 1.01. 2016 r. Nadto Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Rejonowy w Kaliszu) kwotę 1.982,oo zł tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej.

SSR Anna Krysicka