Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 306/13

POSTANOWIENIE

Dnia 29 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący – Sędzia SO Urszula Kubowska – Pieniążek (spr.)

Sędzia SO Monika Kuźniar

Sędzia SR del. Katarzyna Adamska

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2013 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z wniosku A. K.

przy udziale M. K.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu

z dnia 21 grudnia 2012 r.

sygn. akt VIII Ns 483/10

p o s t a n a w i a:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie III przez określenie wysokości nakładu na kwotę 175 032,40 zł (słownie: sto siedemdziesiąt pięć tysięcy trzydzieści dwa złote i czterdzieści groszy) oraz w punkcie V w ten sposób, że zasądzoną nim od uczestnika postępowania M. K. na rzecz wnioskodawczyni A. K. spłatę obniżyć do kwoty 70.483,80 zł (słownie: siedemdziesiąt tysięcy czterysta osiemdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt groszy) i rozłożyć ją na dwie równe raty po 35.241,50 zł płatne: pierwsza rata do dnia 31 grudnia 2013 r. i druga do dnia 31 grudnia 2014 r. nie naruszając orzeczenia o odsetkach ustawowych;

II.  w pozostałym zakresie apelację oddalić;

III.  orzec, że każda ze stron ponosi koszty postępowania apelacyjnego związane ze swym udziałem w sprawie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy dla Wrocławia- Śródmieścia we Wrocławiu ustalił ,że w skład majątku dorobkowego wnioskodawczyni A. K. i uczestnika postępowania M. K. wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego położonego we W. przy ul. (...) o wartości 316000,00zł , w punkcie II ustalił ,że uczestnik postępowania poniósł nakład z majątku odrębnego na majątek wspólny w kwocie 99 002,80 zł i dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób ,że lokal użytkowy opisany w punkcie I postanowienia przyznał uczestnikowi M. K. i zasądził od niego na rzecz uczestniczki postępowania spłatę w wysokości 108498,60zł płatną w dwóch ratach: pierwsza w kwocie 30 000,00zł w terminie 1 tygodnia od uprawomocnienia się postanowienia i druga w kwocie 78 498,60zl w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia , z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności , oraz rozliczył pobrane pożytki i zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 27 450zł płatną w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia.

Postanowienie tej treści zapadło po dokonaniu przez sąd I instancji następujących ustaleń faktycznych:

W dniu 28 lutego 1998 r. uczestnik postępowania M. K. kupił w Stanach Zjednoczonych samochód osobowy marki N. (...) za cenę 23.913 $. Samochód ten przekazał w użytkowanie rodzicom.

Na dzień 30 września 1999 r. uczestnik zgromadził na rachunku bankowym nr (...)67.187 zł, na dzień 28 października 1999 r. kwota ta wynosiła już 19.180,04 zł. Na dzień 29 października 1999 r. zgromadzona na rachunku bankowym nr (...)- (...)kwota wynosiła 29.007,90 zł. Jego przychód za 1999 r. wyniósł 142.798,00 zł.

W dniu 23 listopada 1999 r. uczestnik nabył niezabudowaną działkę nr (...) położoną w S. za kwotę 41.800 zł.

Na dzień 25 lutego 2000 r. uczestnik postępowania posiadał na rachunku bankowym nr (...)środki finansowe w kwocie 28.321,81 zł oraz w kwocie 200,26 USD wyliczone na dzień 16 marca 2000 r.

Dochód uczestnika za rok 2000 wyniósł 1.399,49 zł, za rok 2001 - 36.921,73 zł, za rok 2002 - 34.302,41 zł, za rok 2003 - 72.391,02 zł. W 2004 r. uczestnik postępowania zanotował stratę w wysokości 1.486,64 zł oraz osiągnął dochód w wysokości 19.906,92 zł.

W dniu 26 lutego 2000 r. wnioskodawczyni A. K. zawarła związek małżeński z uczestnikiem postępowania M. K..

Uczestnik postępowania zawodowo uprawiał sport - grał w koszykówkę. W początkowym okresie uzyskiwał wysokie wynagrodzenia. Jego dochody z tego tytułu zmalały znacznie od 2001r. Małżonkowie w trakcie trwania małżeństwa wydawali znaczne sumy pieniędzy na swoje potrzeby, nie mieli nawyku oszczędzania.

W dniu 12 czerwca 2000 r. uczestnik postępowania zawarł ze Spółdzielnią Mieszkaniową (...) we W. umowę nr (...) na wybudowanie lokalu na zasadach własnościowego prawa do lokalu, w budynku przy ul. (...) we W. o powierzchni 40 m 2.

Nabywca zobowiązał się wnieść wkład finansowy na poczet wkładu budowlanego w wysokości:

- zaliczka - 17.600 zł;

- I. rata - 22.255 zł płatna do dnia 30 sierpnia 2000 r.;

- II. rata - 22.929 zł płatna do dnia 30 listopada 2000 r.;

- III. rata - 23.634 zł płatna do dnia 28 lutego 2001 r.;

- IV. rata - 24.339 zł płatna do dnia 30 maja 2001 r.;

- V. rata - 12.538,00 zł płatna do dnia 30 sierpnia 2001 r.

Uczestnik postępowania został zarejestrowany w rejestrze członków Spółdzielni pod pozycją 479.

Zaliczka w kwocie 17.600 zł oraz I. rata na poczet wkładu budowlanego w kwocie 22.255 zł zostały zapłacone ze środków wspólnych małżonków K..

Jako, że małżonkowie nie mieli dalszych środków na pokrycie wkładu budowlanego, pomoc zadeklarowali ich rodzice. Ojciec wnioskodawczyni wpłacił II. ratę w wysokości 22.929 zł. Nadto rodzice stron ustalili, iż wspólnie sfinansują III. ratę – zarówno rodzice wnioskodawczyni, jak i rodzice uczestnika wpłacili po 11.812 zł. Środki te zostały przekazane jako darowizna na rzecz obojga małżonków.

Po przekazaniu małżonkom powyższych środków, rodzice wnioskodawczyni wycofali się z dalszego finansowania nieruchomości. Również małżonkowie nie mieli wspólnych pieniędzy na dalsze finansowanie inwestycji. Z tego też względu dalsze dwie raty w kwotach 24.339 zł i 12.538,00 zł zapłacili rodzice uczestnika postępowania zastrzegając, że stanowiły one darowiznę uczynioną na jego rzecz.

Środki na rzecz spółdzielni mieszkaniowej były każdorazowo przelewane z rachunku bankowego uczestnika postępowania.

Wkład budowlany w kwocie 117.697,85 zł został pokryty w całości. Nadpłacona kwota 5587,15 zł została zaksięgowana na poczet udziału, wpisowego i czynsz najmu.

W dniu (...) wnioskodawczyni urodziła dziecko - syna M.. Przed porodem, jak i po porodzie wnioskodawczyni nie pracowała. Uczestnik postępowania grał do 2004 r. w różnych klubach sportowych na terenie całego kraju. Wnioskodawczyni wraz z dzieckiem mieszkała razem z uczestnikiem postępowania, choć sporo czasu spędzała też u swoich rodziców. Przejęła na siebie opiekę nad dzieckiem. W tym okresie małżeństwo żyło w rozjazdach, przeprowadzało się raz, dwa razy do roku. Miejsce zamieszkania podporządkowane było pracy uczestnika.

W dniu 26 maja 2003 r. wnioskodawczyni oraz uczestnik zawarli ze Spółdzielnią Mieszkaniową (...) we W. umowę o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu usługowego położonego we W. przy ul. (...) o powierzchni 39 m 2, zmienioną następnie aneksem z dnia 12 stycznia 2010 r.

Dla lokalu nie została wyodrębniona księga wieczysta.

W dniu 28 maja 2004 r. wnioskodawczyni i uczestnik postępowania zawarli umowę o wyłączenie wspólności ustawowej majątku nabytego na prawach wspólności ustawowej - w czasie trwania małżeństwa.

Wnioskodawczyni planowała wówczas założenie własnej działalności gospodarczej, zaś uczestnik postępowania posiadał 25% udział w spółce cywilnej swoich rodziców. Rozdzielność majątkowa miała uchronić każdego z małżonków przed obowiązkiem spłaty ewentualnych długów drugiego małżonka.

Wnioskodawczyni założyła w 2004 r. własną działalność gospodarczą - sprzedaż odzieży sprowadzanej z Francji. O. dwa sklepy - jeden w B., a jeden we W.. Działalność ta nie przynosiła jednak dochodów. Sklep we W. został zamknięty po kilku miesiącach funkcjonowania, a sklep w B. - w styczniu 2011 r. Rzeczy sprzedawała też przez Internet.

Uczestnik towarzyszył wnioskodawczyni dwa lub trzy razy w wyjazdach do Francji po towar. Wówczas jeździli samochodem uczestnika, albowiem wnioskodawczyni nie posiadała własnego. Pierwszy wyjazd trwał 3-4 dni. Za paliwo płacił ten z małżonków, który akurat posiadał pieniądze. Za noclegi w hotelach płaciła wnioskodawczyni. Działalność wnioskodawczyni wspierali również finansowo jej rodzice.

W tym czasie uczestnik postępowania pracował w firmie swoich rodziców. Miesięcznie zarabiał 2500 zł netto. Na wyjazdy z wnioskodawczynią nie musiał brać urlopu - uzgadniał jedynie dni nieobecności z rodzicami.

Od 2007 r. wnioskodawczyni wraz z uczestnikiem postępowania pracowała także w dyskotece należącej do jej ojca - wspólnie ją prowadzili. Z tego tytułu uzyskiwali wspólnie dochód rzędu 10.000 zł miesięcznie.

Po wyprowadzce stron w 2007 r. do B., zajmowany wcześniej przez nich lokal mieszkalny na ul. (...) we W. - należący do rodziców wnioskodawczyni - został wynajęty, a czynsz najmu w kwocie 2.800 zł wpływał na konto wnioskodawczyni i uczestnika postępowania .

W dniu 30 grudnia 2008 r., w sprawie o sygn. akt I C 1681/08, Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód.

W dniu 2 lutego 2006 r. uczestnik postępowania zawarł z K. M. umowę najmu lokalu usługowego położonego przy ul. (...) we W.. Czynsz najmu został ustalony na kwotę 1.050 zł miesięcznie. Umowa została zawarta na okres do dnia 31 stycznia 2011 r.

Z dniem 30 kwietnia 2010 r. uczestnik rozwiązał przedmiotową umowę.

W dniu 1 maja 2010 r. uczestnik postępowania zawarł z K. M. kolejną umowę najmu lokalu usługowego położonego przy ul. (...) we W.. Czynsz najmu został ustalony na kwotę 1.350 zł miesięcznie i miał być płatny z góry nie później niż do ostatniego dnia miesiąca poprzedniego na rachunek bankowy uczestnika. Umowa została zawarta na czas nieokreślony.

Uczestnik postępowania od uzyskiwanych z najmu lokalu przychodów odprowadzał zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 8,5%.

Za 2009 r. odprowadził kwotę 1.071 zł, w okresie od stycznia do kwietnia 2010 r. - kwotę 375 zł, w okresie od maja do grudnia 2010 r. - kwotę 918 zł, w 2011 r. - kwotę 1.377 zł, a w 2012 r. - kwotę 1.377 zł.

Na dzień 21 stycznia 2012 r. wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego położonego we W. przy ul. (...), ustalona za pomocą metody porównawczej z korygowaniem ceny średniej, wynosiła 316.000 zł. Na wartość lokalu pozytywny wpływ miał stan techniczny budynku.

Uczestnik postępowania dysponuje oszczędnościami w kwocie 30.000 zł. Miesięcznie mógłby wpłacać na rzecz wnioskodawczyni kwotę od 3.000 zł do 5.000 zł tytułem spłat. Dodatkowo jest właścicielem domku letniskowego oraz działki w B., gm. W..

Apelację od tego postanowienia wniósł uczestnik postępowania i zaskarżył je w punkcie III i V. Zarzucił :

-błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że zaliczka na wkład budowlany lokalu użytkowego w kwocie 17 600zł oraz pierwsza rata wkładu budowlanego w kwocie 22 255zł tj. łącznie 39 855zł pochodziły z majątku wspólnego, gdy z przedstawionego dowodu w postaci rachunku bankowego , z zeznań uczestnika a także dowodów z dokumentów m.in. dochodu uczestnika za rok 2000 wynikało ,że uczestnik przed datą zawarcia związku małżeńskiego posiadał kwotę 28 321,81 zł;

-błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że uczestnik nabył wyłącznie jedną działkę budowlaną położoną w miejscowości S., gdy tymczasem z zeznań uczestnika , jego rodziców oraz braku zaprzeczenia w tym zakresie wnioskodawczyni i jej matki wynika ,że faktycznie zapłacił ceną za drugą działkę sąsiadującą z jego działką ,której właścicielem jest ojciec uczestnika.

Podnosząc te zarzuty skarżący domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez przyjęcie w punkcie III w miejsce ustalonej przez sąd kwoty 99 002,80zł kwoty 205 400zł oraz o nie zmianę kwoty 108 498,60zł określonej w punkcie V postanowienia i ustalenie ,iż wynosi ona 55 300zł.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja uczestnika postępowania w części zasługuje na uwzględnienie. Jej zarzuty koncentrują się wokół błędu w ustaleniach faktycznych, zatem dotyczą naruszenia art. 233§1 kpc, w istocie dotyczą oceny zebranego przez sąd I instancji materiału dowodowego. Skarżący bowiem neguje ocenę tegoż sądu w zakresie w jakim ona dotyczy wpłaty zaliczki na wkład budowlany i pierwszej raty tego wkładu związanych z lokalem użytkowym , który wszedł do majątku wspólnego stron postępowania wskazując ,iż wbrew stanowisku Sądu Rejonowego tylko on dysponował środkami finansowymi umożliwiającymi dokonanie wpłat i żadnych innych środków byli małżonkowie w dacie kiedy wpłaty następowały nie mieli.

Sąd Rejonowy oceniając stanowisko uczestnika postępowania doszedł do wniosku ,że nie wykazał on by zgromadzone na koncie oszczędnościowym środki zostały wpłacone do Spółdzielni Mieszkaniowej , w zasobach której pozostaje przedmiotowy lokal użytkowy. Przede wszystkim akcentował sąd I instancji te okoliczności dotyczące samych twierdzeń uczestnika postępowania ,że wszelkie wpłaty odbywały się z jego konta i przez niego były dokonywane czego w toku postępowania nie dowiódł chociażby dowodem wpłaty , historią rachunku. Argumentacja ta zdaje się być całkowicie trafna i logiczna jednak pozostawia bez odpowiedzi pytanie skąd pochodziły środki na wpłatę owych należności i nie pozwala zarzucić apelacji, iż tylko wdaje się w polemikę z trafna ocenę sądu I instancji. Jeśli bowiem nie wpłacił ich uczestnik postępowania, a wnioskodawczyni nawet nie sugerowała by dacie dokonywania tych wpłat posiadała jakiekolwiek środki finansowe, a pomoc rodziców –nie kwestionowana przez strony- dotyczyła dalszych wpłat odpowiedź na to pytanie świetle koniecznych dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy ustaleń aktualizuje się w sposób istotny. Pozostaje zatem dokonać oceny twierdzeń stron dotyczących darowizn związanych z przyjęciem weselnym.

Otóż w kwestii tej żadna ze stron nie przedstawia żadnych dowodów , twierdzenia są natomiast rozbieżne są tak ,że pozostaje ich ocena wyłącznie na zasadach doświadczenia życiowego. Rekapitulując pokrótce stanowisko stron wskazać należy ,że wnioskodawczyni twierdziła ,że przyjęcie było bardzo duże / liczba gości 300osób/,nie wie jakie kwoty otrzymali małżonkowie tytułem prezentów bo była roztargniona, ale pamięta ,że jeszcze kiedy jeździła do Francji aby zakupić towar do prowadzonego przez siebie sklepu to uczestnik dał jej pieniądze , które pochodziły „ze wspólnych środków weselnych”.

Natomiast uczestnik postępowania określał swoje przyjęcie weselne na znacznie mniejsze, około 150 osób, a prezenty na 5000zł -7000zł co nakazywało by przyjąć ,że goście weselni obdarowywali państwa młodych kwotami rzędu 50zł.

Zatem oba te stanowiska są niewiarygodne w tak znacznym stopniu ,że nie sposób na ich postawie dokonywać ustaleń w zakresie dokonywanych wpłat. W tej sytuacji jedynymi środkami , które zostały wykazane są środki zgromadzone na rachunku bankowym uczestnika postępowania w kwocie 28 231 zł i mimo że nie przedłożył dowodów z dokumentów obrazujących przelanie tych pieniędzy na konto Spółdzielni Mieszkaniowej to kierując się zasadami doświadczenia życiowego należało uznać ,że zostały one wpłacone na poczet zaliczki i pierwszej raty wkładu budowlanego na lokalu użytkowy przy ul. (...), a kwoty , które strony otrzymały jako podarunki weselne przeznaczone zostały na ich własne potrzeby. Oczywiście ,że należy się jedynie ograniczyć do w/w/ kwoty bo wbrew twierdzeniom uczestnika nie dowiódł on posiadania większych środków niż te które wprost wynikają z przedłożonego rachunku bankowego.

Powyższe zatem prowadzi do wniosku ,że nakład jaki poczynił uczestnik postępowania z majątku odrębnego na majątek wspólny dotyczy nie tylko IV i V raty wkładu budowlanego ale też zaliczki w całości i części I raty czyli kwoty 28 321 zł co łącznie stanowi 65 198 zł nakładu tj. 55,39% wartości należnego wkładu budowlanego. Ostatecznie wyliczona wartość nakładu z majątku odrębnego uczestnika postępowania wyliczona w stosunku do wartości rynkowej przedmiotowego lokalu to kwota 175032,40zł, a wartość rynkowa pomniejszona o wysokość nakładu to kwota 140 967,60zł i jest to wartość prawa podlegająca podziałowi pomiędzy stronami i determinująca wysokość należnej wnioskodawczyni spłaty w wysokości ½ stosownie do wysokości udziałów w majątku wspólnym.

Mając powyższe na uwadze sąd II instancji uwzględnił apelację we wskazanym wyżej zakresie , orzekając o ratach na podstawie art. 320 kpc i oddalając dalej idąca apelację jako bezzasadną.

Z przedstawionych powyżej względów na podstawie art.386§1 kpc w związku z art.13§2 kpc orzeczono jak na wstępie.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520§1 kpc.