Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI GC 153/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Marta Zalewska

Protokolant: sekretarz Agnieszka Kozłowska

po rozpoznaniu w dniu 10 października 2017 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: Banku (...) S.A. w W.

przeciwko: 1.M. B., 2.P. B. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych M. B. i P. B. (1) solidarnie na rzecz powoda Banku (...) S.A. w W. kwotę: 110,973,68zł (sto dziesięć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt trzy złote, sześćdziesiąt osiem groszy) z ustawowymi odsetkami od kwot:

- 20.778,32zł od dnia 6 kwietnia 2017r. do dnia zapłaty,

- 90.195,36zł od dnia 23 czerwca 2017r. do dnia zapłaty,

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo,

III.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 5.622,52zł (pięć tysięcy sześćset dwadzieścia dwa złote, pięćdziesiąt dwa grosze) tytułem kosztów procesu.

sygn. akt VI GC 153/17

UZASADNIENIE wyroku z dnia 13 października 2017 r.

Powód Bank (...) S.A. w W. wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych P. B. (1) i M. B. kwoty 111 518,68 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu wraz z kosztami postępowania. Wskazał, że zawarł z pozwanymi prowadzącymi działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej pod nazwą P. B. (1)(...) umowę o kredyt odnawialny nr (...)- (...). W związku z zaległościami w spłacie którego bank wysłał ostateczne wezwanie do zapłaty, następnie wypowiedział umowę. Kredyt stał się wymagalny, nie doszło do uregulowania zaległości. Wezwanie przedsądowe do zapłaty okazało się bezskuteczne. Bank wystawił Wyciąg z Ksiąg Bankowych nr (...). W dacie 30.04.2017 r. nastąpiło połączenie Banku (...) S.A. /spółka przejmująca /z (...) Bank (...) S.A. /spółka przejmowana/w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ksh. W wyniku połączenia powód działa pod (...) Bank (...) S.A.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania. Pozwani zarzucili:

- nieudowodnienie istnienia, wysokości i wymagalności wierzytelności dochodzonej pozwem,

- nieważność umowy bankowej,

- brak przekazania przez bank stronie pozwanej środków pieniężnych,

- brak wykazania wysokości odsetek pieniężnych naliczonych przez powoda,

- stosowanie w umowie kredytowej postanowień sprzecznych z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami.

Uzasadniając zarzuty przytaczając orzecznictwo sądowe, pozwani podnieśli, że powód nie wykazał roszczenia przedkładając nie oryginały, ale kopie dokumentów, niepoświadczone z oryginałem, wydruki z systemu komputerowego nie posiadające wartości dowodowej. Pozwani zakwestionowali na tej podstawie wiarygodność wszelkich danych wynikających z załączonych przez powoda dowodów. Pozwani zakwestionowali zawarcie umowy kredytowej o treści, na jaką wskazywał powód oraz istnienie wierzytelności dochodzonej pozwem. Na poparcie zarzutu nieważności umowy kredytowej pozwani podnieśli brak umocowania osób podpisujących umowę do reprezentowania banku. Dalej podnieśli, że do zawarcia umowy nie jest wystarczającym podpisanie dokumentu, ale dotarcie oświadczenia do adresata. Pozwani zakwestionowali tak zawarcie umowy jak i otrzymanie kwoty kredytu.

Odnośnie poszczególnych kwot składających się na należność pozwani zakwestionowali :

- 104 359,74 zł. należności głównej , co do której powód nie wskazał podstawy jej ustalenia,

- odsetki w kocie 6 613,94 zł. – niewskazanie podstawy kwoty kapitału i oprocentowania, okres ich naliczenia, stopy procentowej,

- 545,00 zł. tytułem bliżej niesprecyzowanych opłat i prowizji.

Pozwani podnieśli niewykazanie doręczenia pozwanym harmonogramu, regulaminu kredytowania, tabeli opłat i prowizji, gdy tymczasem art. 384 § 1 kc wymaga doręczenia wzorca umowy przed zawarciem umówmy, którego doręczeniu przed zawarciem umowy pozwani zaprzeczyli. Dalej pozwani przytoczyli argumentację i orzecznictwo dotyczące wzorca umowy.

Pozwani podnieśli, że umowa była sprzeczna z dobrymi obyczajami , rażąco naruszała interesy pozwanych /klauzule abuzywne/. Pozwani podnieśli abuzywność klauzul co do zmiennego, losowego oprocentowania odwołującego się do stopy Wibror M3 z niekreślonej daty i marży banku, braku kryteriów pozwalających na ustalenie wysokości tego oprocentowania. Podnieśli naruszenie art. 76 pkt 2 ustawy Pr. Bank, jako że powód nie informował pozwanych o zmianie oprocentowania co do zmiennej z natury stopy WIBOR. W efekcie postanowienia dotyczące odsetek nie obowiązują i brak jest podstaw do ich naliczenia.

Pozwani podnieśli abuzywność klauzuli w zakresie ubezpieczenia kredytu oraz które nie dawało żadnej ochrony pozwanym, którzy byli ostatecznie obowiązani do spłaty kredytu na rzecz ubezpieczyciela. Nie wiadomym też jest, jaka wysokość składki stanowiła koszt ubezpieczenia , a jaki ukryty zysk banku.

Pozwani odwołując się do rejestru klauzul niedozwolonych podnieśli abuzywność klauzuli nakładającej obowiązek ponoszenia przez pozwanych kosztów windykacyjnych banku i zakwestionowali koszt 545 zł naliczony za wezwania do zapłaty.

Pozwani zakwestionowali dowód z wyciągu z ksiąg bankowych, które są dokumentami prywatnymi i z którymi nie wiąże się żadne domniemanie. Pozwany zaprzeczył istnieniu i wysokości należności stwierdzonych w tym dokumencie.

Pozwani zarzucili naruszenie art. 75 c ust. 1 ustawy Pr. Bank, co skutkuje nieważnością wypowiedzenia umowy kredytowej, wobec niewyczerpania trybu związanego z wezwaniem do zapłaty i restrukturyzacją zadłużenia.

Pozwani podnieśli brak skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej, zakwestionowali przy tym możliwość jej wypowiedzenia poprzez wniesienie pozwu.

Pozwani zakwestionowali doręczenie pozwanym zarówno wezwania do zapłaty jak i oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytowej. Pozwani zakwestionowali przy tym dowód z potwierdzenia odbioru, jako nie dotyczący oświadczenia o wypowiedzeniu. Zakwestionowali tez upoważnienie osoby podpisanej na wypowiedzeniu do dokonywania czynności w imieniu banku. Podnieśli niedopuszczalność wypowiedzenia warunkowego.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał stanowisko w sprawie. Podniósł wykazanie roszczenia odwołując się do dowodu z wyciągu ksiąg banku, które są odwzorowaniem stanu tych ksiąg prowadzonych zgodnie z ustawą z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości oraz rozporządzenia MF z dnia 1.10.2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków i ustawę o nadzorze nad rynkiem finansowym. Wskazał, że spłata miała następować poprzez rachunek pozwanego, z którego w dacie zapadalności środki zasilały rachunki narzędziowe prowadzone dla obsługi poszczególnych kredytów, stan zadłużenia pozwanego, obok wyciągu z ksiąg bankowych wykazują także wydruki z tych rachunków bankowych. Powód oświadczył, iż bank zrezygnował z dochodzenia odsetek karnych od przeterminowanego kredytu. Powód podniósł, iż wobec zakwestionowania przez pozwanych wysokości zadłużenia wynikającego z przedstawionych dowodów, to na nich spoczął ciężar dowodu w tym zakresie.

Powód podniósł doręczenie pozwanym dokumentów niezbędnych do wyliczenia zobowiązania w postaci harmonogramów spłaty kredytu. Każda transakcja była dla pozwanych dostępna w wyciągu z rachunku bieżącego.

Powód podniósł, iż przedstawił dokumenty w oryginałach oraz prawidłowe umocowanie osób działających w jego imieniu do podpisania umowy.

Powód wskazał, że kwota kredytu została pomniejszona o koszt ubezpieczenia i prowizję, pozostała kwota została uruchomiona i wpłacona na rachunek pozwanych. Odnośnie kosztów ubezpieczenia kredytu, to żądanie ubezpieczenia i obciążanie tego kosztem znajdywały podstawę w przepisach prawa bankowego. i jego art. 93 ust. 1. Do decyzji pozwanych należało udzielenie takiego zabezpieczenia, czy wyższa marża banku.

Powód zaprzeczył, jakoby pozwani mieli przymiot konsumenta. Pozwani zaakceptowali regulamin, potwierdzając to podpisem na umowie kredytowej. Tak regulamin jak i tabele opłat i prowizji były i są dostępne na stronie internetowej j banku. Powód podniósł, iż oprocentowanie było jasno określone w umowie, ewentualne warunki zmiany marży także zostały wskazane w umowie. Powód zaprzeczył, aby opłaty windykacyjne były zawyżone. Odnośnie klauzul abuzywnych podniósł, iż orzecznictwo w tym zakresie wiąże tylko pozwanego w danej sprawie przedsiębiorcę stosującego daną klauzulę oraz konsumentów, związanych postanowieniami wzorca.

Powód zaprzeczył niedopełnieniu obowiązkowi z art. 75c ustawy Pr. Bank., a to wobec treści pisemnego wezwania do zapłaty oraz rozmów telefonicznych z pozwanym w przedmiocie polubownej spłaty zadłużenia i na skutek utraty przez pozwanych płynności finansowej zarzut niewyczerpania procedury restrukturyzacyjnej jest chybiony.

Powód podniósł właściwe umocowanie osoby podpisanej na wypowiedzeniu umowy kredytowej oraz, że wypowiedzenie nie było uzależnione od żadnego warunku.

W piśmie procesowym z daty 16.08.2017 r. pozwani podtrzymali dotychczasowe stanowisko w sprawie, przytaczając na jej poparcie w zasadzie te same argumenty. Pozwani podnieśli zarzut prekluzji dowodowej w zakresie dowodów przedłożonych przez powoda w odpowiedzi na sprzeciw i zakwestionował walor dowodowy z ewentualnego oświadczenia ubezpieczyciela o otrzymaniu składki ubezpieczeniowej. Dalej argumentowali, iż bank pobierając kwotę składki bezprawnie nie może domagać się jej zwrotu od pozwanych. Pozwani nie wiedzą, jaki jest zakres ubezpieczenia. Pozwani podnieśli nieprzedłożenie tabeli opłat i prowizji, z której wynikałoby pobranie opłat za wezwania do zapłaty. Zakwestionowali dopuszczalność powoływania się przez powoda na dowody z rachunków bankowych i tabelarycznego rozliczenia kredytu jako objęte tajemnicą bankową, z której pozwani nie zwolnili powoda oraz ich walor dowodowy.

W piśmie procesowym z daty 11.09.2017 r. powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. Powód podniósł, że koszt ubezpieczenia kredytu został ustalony w umowie oraz jednorazowo potrącony z kwoty kredytu. Pozwany mając ku temu możliwość nigdy z ubezpieczenia nie zrezygnował i nie odebrał niewykorzystanej składki, w całym zaś okresie ubezpieczenia nie miało miejsce zdarzenie uzasadniające wypłatę z ubezpieczenia na życie, a w razie zajścia zdarzenia zakład ubezpieczeń nie był uprawniony do kierowania roszczenia regresowego do ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26.11.2014 r. poprzednik prawny powoda Banku (...) S.A. w W., t.j. Bank (...) S.A. zawarł z pozwanymi P. B. (1) i M. B. prowadzącym działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej pod nazwą P. B. (1)(...) umowę o kredyt odnawialny nr (...)- (...).

Kwota kredytu wynosiła 114 247,60 zł. Uruchamiając kredyt przy wpłacie na rachunek bank pomniejszył tę kwotę o koszt ubezpieczenia kredytu przewidziany umową kredytową w pkt 14 w wysokości 10.920 zł oraz prowizję banku za udzielenie kredytu w wysokości 3.327,60 zł. Okres kredytowania ustalono na 84 miesiące ( 7 lat ). Spłata kapitału kredytu następowała w rosnących ratach płatnych każdego dnia miesiąca w dniach wymagalności odsetek. Spłata kredytu w zakresie zarówno kapitału i odsetek (łącznie) miała następować w równych ratach, płatnych każdego mieniąca w dniach wymagalności odsetek. Odsetki naliczane miały być przyjmując, że miesiąc ma 30 dni. Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło: stopa oprocentowania WIBOR dla trzymiesięcznych depozytów powiększona o 4,5 punkty procentowe z zastrzeżeniem pkt 14 umowy. Termin wymagalności odsetek wskazano na 3 dzień każdego miesiąca.

Strony przewidziały w pkt 14 a i b umowy możliwość zwiększenia oprocentowania o dalsze 2 pkt procentowe na wypadek niezapewnienia przez kredytobiorcę wpływu na rachunek miesięcznie minimum 6 000 zł., wskazując konkretne okresy weryfikacji spełnienia tego obowiązku. Podwyższone oprocentowanie miało obowiązywać począwszy od okresu odsetkowego rozpoczynającego się w miesiącu, w którym bank dokonał pierwszej negatywnej weryfikacji.

W pkt 14 c umowy strony przewidziały, iż w razie rezygnacji kredytobiorcy z dodatkowego zabezpieczenia w postaci ubezpieczenia kredytu marża banku zostanie podniesiona o 4,5 punkty procentowe. Podwyższona marża miała obowiązywać począwszy od okresu odsetkowego następującego po dacie rezygnacji z ubezpieczenia do końca okresu kredytowania.

Zgodnie z pkt 12 zabezpieczeniem umowy kredytowej było ubezpieczenie na życie kredytobiorców, którego koszt zobowiązali się ponieść w pkt 14 c umowy w jednorazowej wysokości 10 920 zł. Kredytobiorca upoważnił do przekazania przez bank ubezpieczycielowi TU na (...) S.A. informacji objętych tajemnicą bankową oraz dotyczących warunków i realizacji umowy.

W deklaracji zgody na objęcie ubezpieczeniem pozwani oświadczyli, że wyrażają zgodę na objęcie ich ochroną ubezpieczeniową umowy ubezpieczenia grupowego kredytobiorców POLISA NR (...)life zawartej pomiędzy bankiem a ubezpieczycielem TU na (...) S.A. Kredytobiorca ponosił faktyczny koszt ubezpieczenia z prawem do rezygnacji. Przysługiwało mu także prawo o zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia. Bank był wskazany jako uprawniony z umowy ubezpieczenia w razie zgonu i poważnego zachorowania ubezpieczonego do otrzymania świadczenia. Pozwani oświadczyli, iż otrzymali i zapoznali się z ich treścią szczególnych warunków ubezpieczenia kredytobiorców o indeksie (...) M./01. Pozwani oświadczyli też, iż otrzymali regulamin stanowiący integralną część umowy i zapoznali się z jego treścią.

W razie niespłacenia należności w terminie zadłużenie stało się zadłużeniem przeterminowanym. W zakresie wypowiedzenia § 19 regulaminu czynności kredytowych odsyłał do przepisów prawa bankowego.

Umowę podpisali oboje pozwani oraz ze strony banku osoba do tego upoważniona W. G..

dowody: umowa kredytowa kopia k. 8-11, deklaracja zgody na objęcie ochroną ubezpieczeniową k. 12-, oświadczenie o poddaniu się egzekucji k. 13 i 14, oryginał umowy kredytowej z załącznikami j.w. 347-352, regulamin czynności kredytowych k. 201-203,pełnomocnictwo k. 135-136, oryginał k. 262-263, k. 137-138, k. 264-265,

Bank pozostawił do dyspozycji pozwanych środki z umowy kredytu pomniejszone zgodnie z umową o koszt ubezpieczenia i prowizji w dacie 27.11.2014 r. w wysokości 100 000 zł. Pozwani zaprzestali spłaty kredytu od lutego 2016r. Powód oświadczaniem z daty 14.11.2016 r. skierowanym na adres zamieszkania : P. B. (1) (...) Ul. (...), (...)-(...) T. w związku z brakiem spłaty zadłużenia wymagalnego wypowiedział umowę kredytową z 30 dniowym terminem wypowiedzenia od daty doręczenia. W piśmie wskazano wysokość kredytu wymagalnego i niewymagalnego, odsetek umownych oraz prowizji i opłat. Jednocześnie w piśmie tym wezwał do spłaty wskazanego zadłużenia wraz z dalszymi odsetkami do dnia upływu terminu wypowiedzenia , po którym cały kredyt stanie się wymagalny.Brak zapłaty wypowiedzianej należności miał skutkować skierowaniem sprawy na drogę sądową. Oświadczenie podpisał upoważniony do tego pracownik banku (...).

W/w pismo w dacie 21.11.2016 r. odebrał osobiście pozwany P. B. (2). Kolejny raz powód wezwał w analogiczny sposób pozwanego do zapłaty pismem z dnia 1.02.17r. z data odbioru pisma 6.02.17r., pouczając o prawie dłużnika do złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Wskazał tez kontakt telefoniczny i e-malowy z bankiem.

dowody: historia rachunku bankowego klienta k. 205-212, historia rachunku klienta k 213-historia rachunku k. 214-215, historia rachunku k. 216-217, wezwanie do zapłaty k. 19, dowód doręczenia k. 20, pełnomocnictwo k. 353-354, historia rachunku klienta k. 331-346, historia rachnunku klienta k. 358-360,

Uprzednio pismem z daty 1.08.2016 r. powód wezwał do spłaty kapitału wymagalnego w wysokości 9 601,48 zł. Pismem z daty 1.09.2016 r. powód wezwał ponownie do spłaty kapitału wymagalnego w wysokości już 11 463,22 zł. W wezwaniu do zapłaty poinformował, że w terminie 14 dni roboczych od otrzymania wezwania pozwany może złożyć wniosek o restrukturyzację zadłużenia, na warunkach wspólnie uzgodnionych , jeżeli jest uzasadniona oceną sytuacji finansowej dłużnika.

Powód bezskutecznie wezwał do zapłaty należności także pismem z daty 1.02.2017 r. , ponownie informując o możliwości restrukturyzacji.

Wszystkie wezwania kierowane były na firmę spółki cywilnej (...). , na adres zamieszkania pozwanych ul. (...) , (...)-(...) T..

dowody: monit ostateczny k. 15, ostateczne wezwanie do zapłaty k. 16, wypowiedzenie umowy k. 17, przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 19,

W dacie 4.04.2017 r. Bank wystawił Wyciąg ksiąg Banku (...) w W. nr (...) na kwotę:

- 104 359,74 zł. - kapitał wymagalny

- 6 613,94 zł. - odsetki umowne

- 545,00 zł. - opłaty i prowizje

Wyciąg został podpisany przez osobę upoważnioną W. W..

Na kwotę 104 359,74 zł. złożyły się wymagalne na dzień 3.01.2017 r. przeterminowane czyli wymagalne i nie zapłacone raty kredytu w wysokości 14 164,38 zł. oraz kwota 90 195,36 zł. pozostałej kwoty kredytu postawionej w stan wymagalności.

dowody: wyciąg z ksiąg bankowych k. 21, pełnomocnictwo poświadczone notarialnie k. 4-5, k. 19-22, wezwanie do zapłaty k.19-20, historia rachunku klienta k. 331-346,

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o powołane powyżej dowody oryginałów dokumentów w formie pisemnej przedłożonych przez powoda częściowo już na etapie pozwu lub w odpowiedzi na zarzuty pozwanego, których autentyczności treść nie budziła wątpliwości Sądu. Sąd dał także wiarę dowodom z wydruków z wyciągów z rachunków bankowych służących do obsługi kredytu pozwanych, jako spójnych i zgodnych z treścią wyciągu z ksiąg bankowych.

Sąd zważył, co następuje:

Powód domaga się zapłaty roszczenia z tytułu przeterminowanego i postawionego w stan natychmiastowej wymagalności niespłaconej reszty kredytu w związku z wypowiedzeniem umowy kredytu. Stosownie do art. 69 ust. 1 Pra. Bank. przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podstawową kwestią wymagającą rozważenia w świetle zarzutów pozwanych jest ocena skuteczności wypowiedzenia umowy kredytowej. Stosownie do art. 75 ust. 1 ustawy Pr. Bank. w brzmieniu obowiązującym od 1.01.2016 r., a mającym zastosowanie do w/w umowy kredytu wedle przepisu intertemporalnego w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej.

2. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni.

Skorzystanie z prawa do wypowiedzenia kredytu przez bank powoduje, że po upływie terminu wypowiedzenia stosunek prawny kredytu ulega rozwiązaniu, a kredytobiorca ma obowiązek spłaty kredytu, wraz z odsetkami i innymi kosztami, w dniu rozwiązania umowy, jeśli kredyt został mu już wypłacony.

Niezasadnym częściowo okazał się zarzut niedoręczenia wypowiedzenia umowy.

Stosownie do art. 61 § 1 oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią.

Powód przedłożył potwierdzenie odbioru w/w wypowiedzenia z daty 1.02.2017 r. /k. 19 / na datę 16.02.2017 podpisane osobiście przez P. B. (1). /k. 20/. Co do zasady dowód doręczenia oświadczenia adresatowi pociągnie za sobą domniemanie faktyczne, że ten ostatni mógł zapoznać się z treścią komunikatu. Pozwany chcąc zakwestionować skutecznie ten dowód winien przedstawić na powyższe przeciwdowód. Rozkład ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) oraz relewantny art. 232 k.p.c. nie może być rozumiany w ten sposób, że ciężar dowodu zawsze spoczywa na powodzie. W razie sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających oddalenie powództwa . Dowód każdego faktu prawnego (zarówno prawnotworzącego, jak i pozostałych) jest dowodem głównym. Strona, która kwestionuje istnienie faktu prawnego może posłużyć się dowodem przeciwnym, który polega na wykazaniu, że twierdzenia przeciwnika są wątpliwe , nie zostały udowodnione, ich prawdziwości lub fałszu nie da się ustalić na podstawie zebranych materiałów dowodowych. Udany zaś dowód przeciwny oznacza, że przeciwnik nie przeprowadził skutecznie dowodu głównego.

W okolicznościach sprawy pozwany kwestionując tak twierdzenia powoda jak i w/w dowód doręczenia winien nie tylko poprzeć swoje zarzuty przekonywującymi argumentami, ale przeprowadzić też dowód przeciwny, zwłaszcza że dowód doręczenia potwierdzony przez pracownika operatora publicznego Poczty Polskiej ma moc dokumentu urzędowego (por. NSA II OZ 1050/14, SN II PZ 1/13). W przedmiotowej sprawie pozwany nie zaofiarował dowodu na okoliczność, iż pokwitowane przez niego doręczenie to nie dotyczyło wypowiedzenia umowy kredytowej, jak na to się powoływał. Pozwany nie tylko nie wykazał powyższego, ale nie naprowadził nawet celem uwiarygodnienia zarzutu, jakiego innego pisma bankowego miałoby dotyczyć to doręczenie. Zbieżność przy tym dat pisma, jego nadania i odbioru ( sekwencja czasowa ) pozwalają na domniemanie faktyczne ( art. 231kpc ), że pozwany wypowiedzenia umowy kredytu odebrał w dacie 21.11.2016r. Tym samym powód wykazał , iż oświadczenie skierowane na firmę, pod jaką oboje prowadzili działalność gospodarczą w ramach umowy spółki cywilnej t.j. „P. B. (1) (...) w przedmiocie wypowiedzenia dotarło co najmniej do jednego z pozwanych wspólników tej spółki t.j. P. B. (1) w taki sposób, że mógł się z nim zapoznać i w stosunku do którego rozpoczął bieg 30- dniowy termin wypowiedzenia.

Jednocześnie brak było podstaw do uznania, iż doręczenie to odniosło skutek także w stosunku do pozwanej, jako drugiego wspólnika spółki cywilnej.

Pozwani zawarli umowę kredytu działając jako wspólnicy spółki cywilnej. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów /art. 860 kc/. Spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej, podmiotami pozostają nadal wspólnicy prowadzący działalność gospodarczą w ramach umowy spółki cywilnej. Niemniej jednak ustawa przewiduje, kiedy czynność jednego/ wobec jednego ze wspólników może odnieść skutek dla drugiego. W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw /art. 866 kc/. Zgodnie natomiast z art. 865 § 1 i 2 kc Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Istotą reprezentowania jest dokonywanie czynności wobec osób trzecich i zasadniczo dotyczy składania oświadczeń woli w sprawach spółki oraz przyjmowania oświadczeń adresowanych do spółki.

W przedmiotowej sprawie powód doręczył oświadczenie tylko jednemu ze wspólników, ale nie wykazał, aby ten był uprawniony do reprezentacji spółki w szerszym zakresie niż do czynności zwykłego zarządu.

Przyjęcie oświadczenia w przedmiocie wypowiedzenia umowy przekracza zakres zwykłych czynności wobec wspólników spółki z uwagi na oczywistą doniosłość skutków takiego wypowiedzenia ( postawienie w stan wymagalności niewymagalnego jeszcze kredytu ).

Odnośnie pozwanej, która ma miejsce zamieszkania pod tym samym adresem co pozwany, sąd miał na uwadze, że ustawodawca przyjął kwalifikowaną teorię doręczenia, odnoszącą się do konieczności ustalenia możliwości zapoznania się adresata z oświadczeniem w zwykłym toku rzeczy. Oznacza to, że jeśli nadawca oświadczenia doręcza pismo w miejscu, które stanowi miejsce zamieszkania odbiorcy albo miejsce jego stałej aktywności, za decydujący dla uznania go za doręczone uważana jest chwila dostarczenia pisma w to miejsce. Domniemywa się skuteczność doręczenia. Przepis art. 61 kc stanowi o możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia. Z tych to właśnie względów odmowa przyjęcia wręczanego pisma, nieodebranie prawidłowo awizowanego listu, nieprzekazanie przesyłki przez dorosłego domownika lub pracownika, nie mogą stanowić powodów dla stwierdzenia, że oświadczenie woli nie zostało złożone. /Księżak Paweł (red.), Pyziak-Szafnicka Małgorzata (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, wyd. II/. Niemniej jednak chodzi nadal o możliwość zapoznania się z oświadczeniem, które skierowane było do danej osoby, a skuteczność i prawidłowość złożonego oświadczenia może być ustalana wyłącznie w odniesieniu do realiów konkretnej sprawy. Wypowiedzenie zaadresowane na firmę spółki cywilnej, ze wskazaniem na pozwanego P. B. (1), odebrał on sam jako jeden ze wspólników, mieszkający pod tym samym adresem, co pozwana. W sprawie brak dowodu doręczenia także jej odrębnego pisma zawierającego to wypowiedzenie. Pismo nie zostało doręczone P. B. (1) jako dorosłemu domownikowi, który zobowiązał się przekazać je pozwanej, ale jako adresatowi. Tymczasem pozwana zakwestionowała doręczenie jej wypowiedzenia. Sąd przyjął zatem, iż skoro oświadczenie o wypowiedzeniu odebrał pierwszy ze wspólników, a do pozwanej nie skierowano odrębnego pisma z wypowiedzeniem, to najwcześniejszą pewną datą, w jakiej mogła się zapoznać z oświadczeniem woli powoda ukierunkowanym na wypowiedzenie umowy kredytowej , skierowanym tym razem bez wątpienia do tej pozwanej, była chwila w jakiej pozwana odebrała pozew wraz z załącznikiem w postaci oświadczenia o wypowiedzeniu adresowanym na firmę spółki cywilnej /k. 17/ t.j. 23.05.2017 r. /k.75/. Pozwana osobiście odebrała dokumenty sądowe, w tym załącznik do odpisu pozwu w postaci wypowiedzenia umowy kredytu. Z tą też datą rozpoczął wobec niej bieg 30 dniowego okresu wypowiedzenia. Wola powoda wywołania skutków prawnych wypowiedzenia umowy kredytowej także w stosunku do pozwanej jest niewątpliwa, a to w świetle twierdzeń pozwu powołujących się na skutki wypowiedzenia wobec obydwu pozwanych. Tym samym z uwagi, iż wypowiedzenie umowy kredytu doręczone tylko jednemu ze wspólników stanowiło z zasady czynność przekraczającą zwykły zarząd, a powód nie twierdził i nie wykazał, by co innego wynikało z umowy s.c., wypowiedzenie umowy odniosło skutek prawny wobec spółki w myśl art. 864 kc w zw. z art. 866 kc w zw. z art. 865 kc dopiero z chwilą odebrania wypowiedzenia w korespondencji sądowej przez pozwaną, tj. w dniu 23.05.17r., a doliczając 30 dniowy okres wypowiedzenia umowa uległa rozwiązaniu w dniu 22.06.17r. w tej dacie stał się wymagalny cały kredyt dotychczas niespłacony, a pozwani popadli w opóźnienie za zobowiązania spółki w dniu następnym.

Dla oceny skuteczności wypowiedzenia należało rozważyć zarzut naruszenia art. 75 c ustawy Pr. Bank. Był on niezasadny. Stosownie do art. 75 tej ustawy

1. W przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej.

2. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni.

Art. 75 c stanowi:

1. J eżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych.

2. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

3. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.

4. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę.

5. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

Sąd miał na uwadze, iż nowelizacja prawa bankowego dokonana ustawą z dnia 25.09.2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 27.11.2015 r. przy zastosowaniu wykładni językowej i systemowej nie wprowadziła obowiązku banku poprzedzenia wypowiedzenia umowy kredytu wezwaniem, o którym mowa w powołanym przepisie i umożliwieniem wystąpienia przez dłużnika z wnioskiem o restrukturyzację. Nie określono w tych przepisach również sankcji niezachowania tej procedury, w szczególności bezskuteczności oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, o którym mowa w art. 75 Pr. Bank. Na taką sankcję, ani żadna inną nie wskazał sam ustawodawca w uzasadnieniu projektu nowelizacji Sejm RP VII kadencji, nr druku 3425. Nowelizacja ta została dokonana celem wyeliminowania z obrotu zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14.04.2015 r. , sygn.. akt P 45/12 bankowych tytułów egzekucyjnych, skreślając przepis art. 96-98 pr. Bank. i wprowadzając jednocześnie art. 75 c właśnie ( wykładnia historyczna ). Istotnym w ocenie sądu jest dla dokonania wykładni przepisu art. 75 c i art. 75 Pr. Bankowego obowiązujących w dacie składania przez bank wypowiedzenia to, że tą samą nowelizacją zmieniono brzmienie przepisu art. 75 ust. 1 Pr. Bank., zgodnie z którym w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może, z zastrzeżeniem art. 75c, obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. ( poprzednie brzmienie przepisu ).W razie dokonania wypowiedzenia w oparciu o tak brzmiący przepis, rzeczywiście wątpliwości mogłyby budzić dla skuteczności czy ważności wypowiedzenia uprzednie niezachowanie procedury z art. 75 c Pr. Bank. Jednakże w dacie wypowiedzenia tak w listopadzie 2016 r. jak i w dacie doręczenia wypowiedzenia pozwanej wraz z pozwem t.j. w maju 2017 r. brzmienie tego przepisu odbiegało już od powyższego. Wykreśleniu uległo mianowicie z datą 1.01.2016 r. odwołanie się do art. 75 c. Katalog zastrzeżeń utrudniających wypowiedzenie umowy kredytu nie został uzupełniony, ale zmieniony. W miejsce tego znalazło się bowiem zastrzeżenie odwołujące się do ustawy Prawo Restrukturyzacyjne. Przepis zezwolił na wypowiedzenie w przypadku niedotrzymania warunków kredytu, o ile ustawa 15.05.2015 r. Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej. Przykładowo o takiej niedopuszczalności jest mowa w art. 256 ust. 1 i 2 tej ustawy na warunkach w nim wskazanych, w razie otwarcia przyspieszonego postępowania układowego.

Tym samym brak podstaw, jako nieznajdującym oparcia w wykładni językowej /brak wyraźnej sankcji w przepisie art. 75 c czy też zastrzeżenia w art. 75 ust. 1 Pr. Bank./ systemowej /odwołanie się do ustawy regulującej kwestie restrukturyzacji zadłużenia/, ani historycznej / zmiany przepisu art. 75 ust. 1 Pr. Bank / podstaw do uznania, iż wypowiedzenie umowy kredytu nie poprzedzone wezwaniem, o którym mowa w art. 75 c jest dotknięte jakąkolwiek sankcją, czy to nieważności czy bezskuteczności czy braku wymagalności kredytu. Konsekwencją zatem niedochowania wymogu z art. 75 c Pr. Bank. przez bank mogłoby być co najwyżej odpowiedzialność odszkodowawcza , jeżeli brak dochowania przepisu ustawy wyrządzałby szkodę kredytobiorcy, co nie było przedmiotem żądania pozwu. Sąd nie podziela w tym zakresie tezy odmiennej zaprezentowanej przez T. Czech w: lex M.PR.BANK. 2016/12/66-78 oraz przez A. Stangret – Smoczyńska „Zdolność kredytowa w ujęciu prawnym prawa polskiego” w: legalis. Dodać należy, iż bank zrealizował tryb postępowania restrukturyzacyjnego w kolejnym piśmie z dnia 1.02.2017r. , nadto niesporne , bo niezaprzeczone przez pozwanych było twierdzenie powoda, iż prowadził rozmowy telefoniczne z pozwanymi w tym przedmiocie, co nie dało podstaw sądowi , by postawić powodowi zarzut nadużycia prawa czy zasad współżycia społecznego przy wypowiedzeniu umowy kredytu bez uprzedniego wezwania do zapłaty czy pouczenia o prawie do restrukturyzacji.

Niezasadnym był zarzut niedopuszczalności wypowiedzenia, złożonego pod warunkiem /art. 89 kc/, jako że w przedmiotowej sprawie nie miało to miejsca. Sąd miał na uwadze, iż zgodnie z kombinowaną metodą wykładni, istotne są zarówno elementy subiektywne, jak i obiektywne. W przypadku oświadczeń składanych innym osobom, należy mieć na względzie przede wszystkim to, w jaki sposób to one - z uwzględnieniem całego kontekstu oświadczenia - mogły i powinny je rozumieć w czasie jego złożenia. Ma to być znaczenie, dostępne dla adresata przy założeniu jego starannych zabiegów interpretacyjnych. Trzeba mieć na względzie nie tylko interpretowany zwrot, ale i jego kontekst, czyli pozostałe elementy wypowiedzi, której jest on składnikiem. Treść oświadczenia była jednoznaczna. Wynikało z niej, iż bank wypowiada umowę, której rozwiązanie nastąpi z upływem 30 dni od doręczenia wypowiedzenia. Wezwano co prawda do spłaty zadłużenia, jednak nie uzależniono w żaden sposób od tego faktu skuteczności wypowiedzenia. Przeciwnie, w kolejnym zdaniu jednoznacznie wskazano, że po upływie okresu wypowiedzenia kredyt miał stać się w całości wymagalny. Jednoznacznie wskazano w jakim czasie na skutek złożonego oświadczenia miało dojść do rozwiązania umowy. Tak złożone oświadczenie woli w przedmiocie wypowiedzenia umowy nie dawało pozwanym podstaw do innej jego interpretacji. Podsumowując wierzytelność banku o spłatę zadłużenia jest wymagalna. Nie sposób w okolicznościach tej sprawy przyjąć stanowiska SN w wyrokach II CSK 750/15 oraz V CSK 698/14 , wydanych wobec konsumentów i w odmiennych, konkretnych stanach faktycznych i prawnych, przy czym ten pierwszy wyrok został wydany na podst. konkretnych zapisów umowy kredytowej.

Niezasadnym był zarzut nieważności umowy kredytowej, która, jak to wykazał powód, została podpisana przez osobę umocowaną do dokonania tej czynności prawnej /art. kc 98 /. Nadto dokonanie czynności prawnej przez osobę nieumocowaną prowadzi do bezskuteczności zawieszonej, a jej ważność zależy o potwierdzenia przez osobę , w której imieniu została zawarta (art. 103 § 1 kc ) /art. 103 kc/ Druga strona jest wolna , dopiero po wyznaczeniu osobie w której imieniu umowa została zawarta odpowiedniego terminu do potwierdzenia umowy i jego bezskutecznym upływie, co w sprawie nie miało miejsca.

Pozwani zakwestionowali skuteczne zawarcie umowy z uwagi na naruszenie treści art. 384 § 1 kc, zgodnie z którym ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy. Wymóg doręczenia wzorca dotyczy zarówno obrotu konsumenckiego, jak i profesjonalnego. Wzorzec powinien być doręczony przed zawarciem umowy w taki sposób, aby adresat miał realną możliwość zapoznania się z jego treścią. Niedopełnienie tego wymogu powoduje , że nie doszło do zawarcia umowy „z użyciem wzorca”. Wzorzec umowy stanowi jednostronnie przygotowaną, przed zawarciem umowy, klauzulę umowną (klauzule umowne) przeznaczoną do wielokrotnego stosowania /Art. 384 KC T. I red. Gutowski 2016, wyd. 1/Pyrzyńska/. Wzorzec umowy w ujęciu art. 384 kc nie jest konstrukcją stawiająca kontrahenta w sytuacji przymusowej. Nadal możliwym jest indywidualne ukształtowanie stosunku prawnego. Pojęcie wzorca należy wiązać z klauzulami umownymi przeznaczonymi do wielokrotnego stosowania, nie zaś z postanowieniem o charakterze jednostkowym, indywidualnym.

Pozwani zaprzeczyli otrzymaniu wzorca umowy przed jej podpisaniem /art. 384 § 1 kc/. Zarzut ten nie ma o tyle znaczenia, iż w sprawie bak podstaw do przyjęcia, że umowa została zawarta właśnie z użyciem wzorca umowy, o którym mowa w powołanym przepisie, a nie była indywidualnie negocjowana. Skoro pozwani wywodzą z zawarcia umowy za pomocą wzorca właśnie skutek dla siebie, winni wykazać tę podstawową kwestię. Kolejną sprawą jest, iż jeżeli umowa faktycznie została zawarta z użyciem wzorca, co rzeczywiście jest dość powszechne w wypadku umów kredytowych , to należy mieć na uwadze przepis art. 384 § 2 kc i złagodzenie wymogów przy zwyczajowym posługiwaniu się wzorcem. Zwyczajowe posługiwanie się wzorcem oznacza, że w stosunkach danego rodzaju wykształciła się praktyka użycia wzorca. Zgodnie zaś z art. 384 § 2 zd. 1 kc dla związania wzorcem doręczenie nie jest wymagane, jeżeli łącznie spełnione są dwie przesłanki: 1) posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte; 2) druga strona mogła z łatwością dowiedzieć się o jego treści. W świetle tego przepisu ("druga strona mogła z łatwością") decyduje wyłącznie możliwość odbioru treści wzorca przez jego adresata (adherenta). / Art. 384 KC T. I red. Gutowski 2016, wyd. 1/Pyrzyńska/.

Wskazać przy tym należy, iż pozwani nie stawili się na rozprawę celem wykazania okoliczności zawarcia umowy kredytu, w tym że nie mieli możliwości i nie zapoznali się z regulaminem banku, przedmiotem ubezpieczenia grupowego, mimo podpisania w tym przedmiocie oświadczenia o zapoznaniu się z regulaminem, oraz że szczegółowe zasady sumy ubezpieczenia są określone w (...) M./01, co skutkowało pominięciem tego dowodu na podst. art. 302 kpc. Wzorcem, jakim strony się posługiwały, był Regulamin, stanowiący zgodnie z jej postanowieniami integralną część umowy. Zarzut pozwanych niedoręczenia im regulaminu był jednak bezpodstawny, jako że z treści podpisanej przez oboje pozwanych umowy wynikało, że regulamin odebrali i zapoznali się z jego treścią. Powyższe oczywiście nie przesądza definitywnie tego faktu, ale przerzuciło ciężar dowodzenia /art. 6 kc / okoliczności przeciwnej niż wynikała z osobiście przez nich podpisanego oświadczenia na pozwanych z wszystkimi tego konwencjami. Sąd zauważył, iż argumenty pozwanych podnoszone w niniejszej sprawie polegają na powoływaniu orzecznictwa sądów, nie mającego nawet związku ze stanem faktycznym i formułowaniu w oparciu o nie abstrakcyjnych zarzutów, w tym sensie, że nie popartych żadną argumentacją, odnoszącą się do konkretnych okoliczności niniejszej sprawy. Właśnie odnośnie zawarcia umowy pozwani zaprzeczyli otrzymaniu wzorca umowy, nie podnosząc nawet, że umowa w ogóle została zawarta przy użyciu wzorca, nie powołali się też na okoliczność, iż nie mieli możliwości zapoznania się ze wzorcem umowy przed jej zawarciem. Pozwani nie przybliżyli, nie mówiąc o wykazaniu w żaden sposób procedury i okoliczności, jakie jej zawarciu towarzyszyły. W tych okolicznościach Sąd uznał zarzut za niezasadny, gołosłowny i podniesiony wyłącznie instrumentalnie, na potrzeby niniejszego postępowania.

Niezasadnym były zarzuty sprzeczności umowy z dobrymi obyczajami, rażąco naruszającymi interes pozwanych /klauzule niedozwolone/.

Przepisy o klauzulach niedozwolonych /art. 385 1 kc/ dotyczą stosunków prawnych z udziałem konsumentów. W przedmiotowej sprawie umowa kredytowa została zawarta pomiędzy przedsiębiorcami. Z uwagi na powyższe powoływanie się przez pozwanych na instytucję klauzul abuzywnych skutkujących niezwiązaniem konsumenta klauzulą uznaną za taką jest niezasadne. W stosunkach miedzy przedsiębiorcami treść umowy winna być zaś oceniana na podstawie klauzul ogólnych t.j. art. 58 kc, 353 1 kc oraz 385 4. /Legalis art. 52 Prawo bankowe red. Gronkiewicz – Waltz 2013, wyd. 1/.

Rozważając zarzut sprzeczności postanowień z zasadami współżycia społecznego /art. 58 § 2 kc/ w zakresie ustalania oprocentowania także należało go uznać za bezpodstawnym.

Stosownie do art. 76 zasady oprocentowania kredytu określa umowa kredytu, z tym że w razie stosowania stopy zmiennej należy:

1) określić w umowie kredytowej warunki zmiany stopy procentowej kredytu;

2) powiadomić w sposób określony w umowie kredytobiorcę, poręczyciela oraz, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, inne osoby będące dłużnikami banku z tytułu zabezpieczenia kredytu o każdej zmianie stopy jego oprocentowania.

Odwołanie się do wskaźnika WIBOR M3 było kryterium precyzyjnym, o obiektywnym, niezależnym od banku. W jasny sposób określono warunki zmiany oprocentowania. To że bank odnosi się do wybranego rodzaju WIBOR np. M3, M 6, nie oznacza, że bank tę stawkę ustala dowolnie. WIBOR to wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Stopa, według której banki są gotowe udzielić pożyczek innym bankom, gdzie indeks przy nazwie oznacza okres jakiego dotyczy stopa, np. WIBOR 3M odnosi się do pożyczek międzybankowych udzielanych na trzy miesiące. Wysokość stopy referencyjnej jest ustalana na rynku międzybankowym. Wysokość tej stopy stanowił zatem, niezależny od banku, obiektywny element oprocentowania kredytu.

Pozwani podnieśli zarzut niepoinformowania ich o każdorazowej zmianie stopy WIBOR. Odniesienie wysokości oprocentowania kredytu do stopy zmiennej , ale publikowanej i powszechnie znanej, nie wymaga każdorazowej informacji o zmianie stopy oprocentowania i nie prowadzi do wniosku, że bank mógł dowolnie i bez jakichkolwiek kryteriów zmieniać wysokość stopy procentowej i odsetek kapitałowych /por. podobnie w zakresie odwołania do stopy referencyjnej NBP wyrok SN z dnia 7.04.2016 r. II CSK 522/15/. Pozwani nie wykazali, aby stopa oprocentowania w części, w jakiej dotyczyła marży banku zmieniała się w trakcie trwania umowy. Jednocześnie postanowienia umowy w sposób jednoznaczny ustalały wysokość oprocentowania także w części dotyczącej marży banku, przewidując powiększenie stopy WIBOR M3 o 4,5 punkty procentowe z zastrzeżeniem pkt 14 umowy, w którym strony przewidziały, iż w razie rezygnacji kredytobiorcy z dodatkowego zabezpieczenia w postaci ubezpieczenia kredytu marża banku zostanie podniesiona o 4,5 punkty procentowe, ustalając jednoznacznie od kiedy miałoby obowiązywać podwyższone oprocentowanie oraz o 2 pkt procentowe w razie niezapewnienia wpływu na rachunek bankowy środków o oznaczonej wysokości, wskazując szczegółowo daty weryfikacji tego obowiązku oraz zasady powiększenia oprocentowania w razie negatywnego rezultatu. W świetle powyższego niezrozumiałe i nieprawdziwe są argumenty pozwanych o całkowicie losowych kryteriach ustalania oprocentowania.

Niezasadny był zarzut rozpatrywany w oparciu o art. 58 § 2 kc oparty na sprzeczności z zasadami współżycia społecznego obciążenia pozwanych kosztem ubezpieczenia kredytu. W pierwszym rzędzie należało wskazać, że powód w niniejszej sprawie nie dochodzi zapłaty z tego tytułu. Zgodnie z postanowieniami umowy oraz wydrukiem z historii rachunku pozwanych ( k. 331 i 334 ) koszt ubezpieczenia kredytu płatny był jednorazowo, powód pobrał tę należność obniżając odpowiednio kwotę udostępnionych w ramach kredytu środków. Pozwani zaś kwestionując zasadność obciążenia ich tą należnością nie sformułowali z tego tytułu wobec powoda roszczenia o zwrot tych środków czy to w ramach roszczenia o zapłatę w ramach powództwa wzajemnego /art. 204 kpc/ czy zarzutu potrącenia /art. 498 kc/. Kolejną kwestią jest, iż Sąd nie dopatrzył się sprzeczności postanowień umowy w tym zakresie z zasadami współżycia społecznego. Taką formę zabezpieczenia kredytu dopuszcza art. 93 ust. 1 Pr. Bank., zgodnie z którym w celu zabezpieczenia wierzytelności, które wynikają z czynności bankowych, bank może żądać zabezpieczenia przewidzianego w Kodeksie cywilnym i prawie wekslowym oraz zwyczajami przyjętymi w obrocie krajowym i zagranicznym. Pozwani dobrowolnie przystąpili do grupowego ubezpieczenia kredytu w razie swej śmierci, korzystając dzięki temu z niższej marży oprocentowania kredytu, które to ubezpieczenie osobowe nie daje podstaw ubezpieczycielowi do żądania zwrotu świadczenia od kredytobiorcy w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego i pobrania kwoty ubezpieczenia przez bank. Pozwani nie sprecyzowali przy tym, z jakich względów konkretne postanowienia w spornej umowie miałyby być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i o jakie zasady chodzi. Ponownie poprzestali na powoływaniu orzecznictwa, niejednokrotnie dotyczącego stosunków z konsumentami, nie odwołując się do konkretnych postanowień spornej w niniejszej sprawie umowy kredytowej czy warunków ubezpieczenia. Zupełnie gołosłownie powoływali się na brak realnej ochrony.

Niezasadnym był zarzut niewykazania wysokości zadłużenia.

Powód na powyższe przedstawił wyciąg z ksiąg rachunkowych banku o którym mowa w art. 95 ust. 1 Pr. bankowego i który na skutek dodania art. 95 ust. 1a PrBank nie ma mocy dokumentu urzędowego w postępowaniu cywilnym. Nie pozbawia to jednak tego dokumentu mocy dowodowej i wiarygodności. Dowód ten, tym bardziej w powiązaniu z innymi przeprowadzonymi w sprawie dowodami, może stanowić podstawę ustaleń faktycznych Sądu, w tym także potwierdzających twierdzenia strony powodowej / por. także I ACa 1758/15 - wyrok SA Łódź z dnia 09-06-2016/. Z dowodem tym współgrał materiał dowodowy postaci wydruków szeregu rachunków służących do obsługi kredytu, które to dowody w wiarygodny sposób wykazywały wysokość tak zadłużenia głównego jak i z tytułu odsetek. Dodać należy, iż kolejnym dowodem na wysokość zadłużenia pozwanych były wyciągi z rachunku bankowego w zakresie kwoty kapitału podstawowego, odsetek kapitałowych, rat , ich spłat oraz wysokości pozostałej kwoty kredytu postawionej w stan wymagalności ( k. 331-346 ). Skoro pozwani kwestionowali tak wykazane zadłużenie co do wysokości winni zgodnie ze spoczywającym na nich ciężarze dowodzenia powyższe wykazać. Tymczasem pozwani nie podnieśli nawet zarzutów dotyczących konkretnych kwot czy to z uwagi na błędne wyliczenia, błędnie przyjęte założenia do ich wyliczenia czy też po prostu z uwagi na fakt zapłaty. Argumentacja pozwanych sprowadzała się do ogólnikowego zakwestionowania środków dowodowych co do zasady, nie mających wg nich waloru dowodowego. Co do wyciągu z ksiąg bankowych to Sąd wypowiedział się powyżej, natomiast dowód z wyciągu z rachunków bankowych ma walor dokumentu w świetle art. 77 ( 3). Kc zgodnie z którym dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. W świetle tego przepisu pojęcie dokumentu. należy zatem rozumieć bardzo szeroko, jako każdy sposób komunikowania zachowań prawnie doniosłych. Nośnikiem informacji jest jakikolwiek materiał bądź urządzenie umożliwiające zapoznanie się z jej treścią. o ile zawiera on informację (niezależnie od tego, w jaki sposób sporządzoną: pismem, nagraniem, obrazem, grafiką, rysunkiem, dźwiękiem) i można zapoznać się z jej treścią. Chodzi po prostu o możliwość jej odtworzenia. Konstytutywną cechą dokumentu w świetle [...] przepisu [art. 77 ( 3 )k.c.] jest jego intelektualna zawartość , treść /por. także Gołaczyński Jacek, Dowód z dokumentu po nowelizacji kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego z 10.07.2015 r./. Nieaktualna stała się w świetle powyższego koncepcja, stosownie do której dokument musi być podpisany. Ponadto wartość dowodowa niepodpisanych wydruków z rachunków bankowych była uznawana w judykaturze także na innej płaszczyźnie. Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera zamkniętego katalogu środków dowodowych i dopuszczalne jest skorzystanie z każdego źródła informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jeśli tylko nie jest to sprzeczne z przepisami prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2008 r. I CSK 138/08), że art. 309 kpc może mieć zastosowanie także do niepodpisanych wydruków komputerowych, a takimi były wyciągi z rachunków bankowych i zestawienia operacji na tych rachunkach. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 9 września 2016 r. V CSK 13/16/.

Niezasadnym był zarzut naruszenia tajemnicy bankowej przez powoda przedkładającego dowody z dokumentów i wydruków z rachunków bankowych na poparcie swojego żądania. Tajemnicę bankową reguluje art. 104 Pr. bank. Generalna zasada przewiduje, że banku nie obowiązuje zachowanie tajemnicy bankowej wobec osoby, której dotyczą informacje objęte tajemnicą bankową /art. 104 ust. 3 Pr. bank./. Stosownie też do art. 104 ust. 2 pkt 1 Pr. Bank obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy przypadków, w których bez ujawnienia informacji objętej tajemnicą bankową - ze względu na istotę i charakter czynności bankowej lub obowiązujące przepisy - nie jest możliwe należyte wykonanie umowy, na podstawie której jest wykonywana ta czynność bankowa lub należyte wykonanie czynności pozostających w związku z zawarciem i wykonaniem tej umowy; Powyższe daje możliwość uchylenia tajemnicy bankowej także wtedy, gdy klient banku nie spełnia świadczenia lub czyni to w sposób niewłaściwy, a bank – w celu wyegzekwowania świadczenia – wkracza na drogę sądową. W tym wypadku obowiązek dyskrecji nie obejmuje takich informacji, których ujawnienie w trakcie postępowania sądowego i egzekucyjnego jest konieczne, by odzyskać od dłużnika należyte świadczenie umowne lub odszkodowawcze. /por: Art. 104 Prawo bankowe red. Gronkiewicz-Waltz 2013/.

Podsumowując, materiał dowodowy w postaci wydruków z rachunków bankowych, stanowiący odzwierciedlenie zapisów w zasobach elektronicznych banku, posiadał walor dowodowy. Pozwani w żaden sposób odnosząc się do konkretnych dowodów z wydruków nie podważyli ich wartości jako wiarygodnych dowodów w sprawie.

Z wydruków tych zaś wynikały nie tylko wysokości wpłat, rat i odsetek, a także kwota kredytu pozostawiona pozwanym jako kredytobiorcom do dyspozycji.

Wbrew też zarzutom strony pozwanej powód przedłożył dowody z dokumentów w tym umowy kredytowej, wypowiedzenia, wezwań oraz wyciąg z ksiąg bankowych w oryginałach wraz z odpowiednimi uwierzytelnionymi pełnomocnictwami osób podpisujących dokumenty w imieniu banku. W efekcie argumentacja pozwanych kwestionującą wartość dowodową kserokopii dokumentu nie ma znaczenia dla oceny materiału dowodowego i rozstrzygnięcia w sprawie.

Odnośnie odsetek, których zapłaty dochodzi powód w wysokości wskazanej w pozwie i wynikającej z powołanego materiału dowodowego, to były to odsetki kapitałowe /art. 359 kc / naliczone w wysokości umownej za korzystanie z kapitału. Powód zrezygnował z dochodzenia tzw. odsetek karnych za opóźnienie w zapłacie należności przeterminowanej.

Skuteczne wypowiedzenie umowy kredytu nie powoduje zniesienia istniejącego między stronami stosunku obligacyjnego wynikającego z zawartej umowy, ale skutkuje wymagalnością roszczenia banku obejmującego niespłacone raty kredytu oraz odsetki kapitałowe i odsetki za opóźnienie / II CSK 209/16 - wyrok SN - Izba Cywilna z dnia 26-01-2017/. Tym samym obok należności głównej kredytu do której zwrotu zostali zobowiązani pozwani na skutek skutecznego wypowiedzenia umowy ciąży na nich nadal obowiązek zapłaty odsetek kapitałowych w kwocie 6 613,94 zł. Na wysokość i zasadność roszczenia w tym zakresie nie ma znaczenia fakt, iż wypowiedzenia dokonano wobec każdego z pozwanych skutecznie w różnej dacie. Są to odsetki nie za opóźnienie, ale kapitałowe, stąd nie ma dla tego roszczenia znaczenia data postawienia całej należności kredytu w stan wymagalności czy też ewentualne opóźnienie w zapłacie poszczególnych rat w trakcie jeszcze obowiązywania w stosunku do każdego z pozwanych umowy kredytu. Data skutecznego złożenia wypowiedzenia umowy kredytu ma znaczenie jedynie w zakresie biegu odsetek za opóźnienie, co sąd niżej uzasadni.

Zarzut niewykazania roszczenia okazał się zasadny natomiast odnośnie należności z tytułu opłat i prowizji w wysokości 545 zł. , jako że powód nie wskazał, nie rozliczył i nie wykazał, za jakie konkretnie czynności, kiedy dokonane oraz na jakiej podstawie naliczył w/w kwoty. Powyższe nie wynika w szczególności z wydruku historii rachunku IBAN pl40160014621844957570000010 ( k. 358-360 ). Dowód te nie wykazuje, w oparciu o jakie uregulowania wiążące obie strony powód naliczał opłaty i prowizje w takiej, a nie innej wysokości. Powód nie przedłożył w szczególności na powyższe opłat i prowizji wiążących stronę pozwaną w oparciu o którą Sąd mógłby dokonać weryfikacji żądania. Regulamin banku natomiast jako wiążące postanowienia wzorca umownego wskazuje na szereg wielorakich podstaw naliczenia opłat i prowizji ( § 7 k. 327/2 ), bez wskazania ich wysokości.

Ostatecznie Sąd uwzględnił roszczenie powoda w wysokości 110 973,68 zł. na podstawie art. 69 ust. 1 Pr Bank w zw. z art. 75 ust. 1 i 2 Pr. Bank i art. 359 kc oraz art. 864 kc statuującego odpowiedzialność solidarną wspólników spółki cywilnej za zobowiązania spółki orzekając, jak w pkt I wyroku i oddalając powództwo co do należności głównej właśnie co do kwoty 545 zł z tytułu naliczonych przez bank opłat i prowizji, jak w pkt II wyroku.

W przedmiocie odsetek za opóźnienie sąd orzekł, mając na uwadze żądanie powoda ich zasądzenia od dnia wniesienia pozwu t.j. od dnia 6.04.2017 r. Jednocześnie należało mieć na uwadze, iż w stosunku do pozwanych w tej dacie nie cała należność była wymagalna. Z pewnością wymagalne były w stosunku do obydwu pozwanych i niezapłacone jeszcze w styczniu raty kredytowe i naliczone odsetki łącznie w kocie 20 778,32 zł. /14 164,38 zł. + 6613,94 zł. /. Mając to na uwadze Sąd zasądził odsetki za opóźnienie w zapłacie od tej kwoty od dnia wniesienia pozwu. Z uwagi jednak na skuteczność wypowiedzenia umowy kredytowej i postawienia pozostałej kwoty kredytu t.j. o do kwoty 90 195,36 zł. w stosunku także do pozwanej dopiero wraz z doręczeniem jej wypowiedzenia z odpisem pozwu , przy uwzględnieniu 30 dniowego okresu wypowiedzenia , opóźnienie od pozostałej należności w stosunku do obu pozwanych powstało dopiero w dacie 23.06.2017 r. ( po upływie 30 dni od daty odbioru przez pozwaną odpisu pozwu wraz z załącznikami ).

Orzekając o odsetkach za opóźnienie Sąd uwzględnił je w pkt I wyroku w wysokości odsetek ustawowych z art. 359 § 2 kc z uwagi na wyraźne żądanie pozwu. Zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie w wysokości przewidzianej w art. 481 § 2 kc czyli wyższej niż odsetki ustawowe z 359 § 2 kc wychodziłoby ponad żądanie pozwu /art. 321 § 1 kpc/.

W pozostałej części Sąd oddalił powództwo w zakresie odsetek, jak w pkt II wyroku na podstawie powołanych przepisów.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc mając na uwadze, iż powód uległ tylko w niewielkiej części żądania. Na koszty te złożyły się: opłata od pozwu oraz wydatki w postaci opłat notarialnych za poświadczone notarialnie odpisy dokumentów, która to odpisy z uwagi na notarialne poświadczenie nabrały mocy dokumentów urzędowych, nadto powód przedłożył na skutek sprzeciwu pozwanych odnośnie kserokopii dokumentów jako niewiarygodnych dowodów , oryginał umowy kredytowej z załącznikami, zatem zarzuty pozwanych w tej kwestii okazały się bezprzedmiotowe, mając na względzie, iż przedłożenie dowodu z dokumentu nigdy nie prowadzi do zwłoki w rozpoznaniu sprawy w myśl art. 207 § 6 kpc.