Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 maja 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, w sprawie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. przeciwko (...) w W. o zapłatę kwoty 1.180,80 zł, w pkt 1 zasądził od pozwanego (...) w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. kwotę 1.180,80 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 grudnia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, w pkt 2 oddalił powództwo w pozostałym zakresie roszczenia odsetkowego, w pkt 3 zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 257,00 zł tytułem kosztów postępowania, w pkt 4 nakazał zwrócić pozwanemu ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 16,81 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki na koszty wynagrodzenia biegłego (wyrok – k. 129; uzasadnienie – k. 130 – 136).

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pozwany – (...) w W., zaskarżając go w części: w zakresie pkt 1 wyroku – co do całej zasądzonej w nim kwoty oraz w zakresie pkt 3 wyroku – orzeczenia o kosztach procesu.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił naruszenie przepisów:

a)  postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, to jest:

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. – dokonanie przez Sąd dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów poprzez uznanie, że uzasadnionym czasem najmu pojazdu zastępczego był okres 22 dni, podczas gdy z opinii biegłego wynika, że pojazd poszkodowanego po kolizji z dnia 25 października 2014 roku był sprawny i mógł być użytkowany przez poszkodowanego do czasu podstawienia do naprawy, a technologicznie uzasadniony czas naprawy pojazdu wynosi 4 dni robocze, co oznacza, że okres najmu pojazdu zastępczego przez 22 dni nie znajduje uzasadnienia i godzi w ustawowy obowiązek minimalizacji szkody przez poszkodowanego;

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. – poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów poprzez pominięcie zeznań świadka Z. S. dotyczących czasu naprawy pojazdu poszkodowanego, który według świadka trwał ok. 10 dni, podczas gdy mają one istotne znaczenie dla ustalenia rzeczywistego a zatem i uzasadnionego czasu najmu pojazdu zastępczego;

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. – dokonanie przez Sąd dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów poprzez uznanie, że opinia biegłego w zakresie technologicznego czasu naprawy pojazdu była nieprzydatna dla rozstrzygnięcia sprawy, podczas gdy Sąd w swoim rozstrzygnięciu w całości oparł się na owej opinii oceniając ją jako pełną, jasną, należycie umotywowaną, nie budzącą wątpliwości co do swej fachowości oraz rzetelności, nie zawierającą sprzeczności, a wyrażone w niej poglądy są w pełni zrozumiałe i logicznie uargumentowane;

b)  prawa materialnego, to jest:

⚫

art. 363 § 1 k.c. poprzez błędną oceną prawną, że do normalnych następstw szkody zaistniałej w pojeździe poszkodowanego na skutek kolizji z dnia 25 października 2014 roku należy zaliczyć wynajęcie pojazdu zastępczego przez okres dłuższy niż 14 dni, pomimo ustalenia, że technologicznie uzasadniony czas naprawy pojazdu wynosi 4 dni robocze, a pojazd po zdarzeniu szkodzącym był jezdny;

⚫

art. 354 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji niezastosowanie poprzez nieuwzględnienie ustawowego obowiązku po stronie poszkodowanego do minimalizacji szkody, w sytuacji uznania zeznań świadka Z. S. w zakresie trwania długości najmu za niewiarygodne i przyjęcie, że najem pojazdu zastępczego trwał 22 dni, a nie jak stwierdził świadek ok. 10 dni.

Wskazując na powyższe zarzuty strona skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części, o zmianę pkt 3 wyroku – postanowienia o kosztach procesu z uwzględnieniem zmiany pkt. 1 wyroku oraz o zwrot kosztów postępowania za instancję odwoławczą (apelacja – k. 142 – 145).

W odpowiedzi na apelację pozwanego powódka wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania przed Sądem Okręgowym w Łodzi, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na apelację – k. 155 – 157).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jako zasadna skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku w zakresie roszczenia głównego i w części dotyczącej kosztów procesu.

Skarżący, reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, nieprawidłowo sformułował zarzuty naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie z powołanym przepisem sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego. W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o wszystkie przeprowadzone, a przedstawione przez strony dowody. Ponadto okoliczności faktyczne w sprawie nie były między stronami sporne. Charakter sporny miała wyłącznie ocena prawna zaistniałych wydarzeń w zakresie dotyczącym zasadności przyznania poszkodowanemu Z. S. odszkodowania za wynajem pojazdu za okres od dnia 10 listopada 2014 roku do dnia 18 listopada 2014 roku. Ocena prawna prawidłowo poczynionych ustaleń faktycznych nie mieści się zatem w zakresie zastosowania przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Z tego punktu widzenia zarzuty naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. były nietrafione.

Częściowo zasadne są zarzuty naruszenia prawa materialnego art. 354 k.c. i art. 363 § 1 k.c.

Z niekwestionowanych przez strony i niewadliwych ustaleń Sądu Rejonowego wynikało, że pozwany dokonał oględzin powypadkowych w dniu 28 października 2014 roku oraz sporządził wycenę samochodu po wypadku. Pismem z dnia 31 października 2014 roku pozwany poinformował poszkodowanego, że szkoda w pojeździe ma charakter całkowitej, gdyż przywrócenie stanu poprzedniego pojazdu stanowi nadmierny koszt. Ubezpieczyciel wskazał, iż ustalił wysokość szkody metodą różnicową polegającą na określeniu wartości pojazdu uszkodzonego w określonym zdarzeniu w stosunku do wartości samochodu ustalonego bezpośrednio przed zdarzeniem. Zatem już co najmniej od dnia 2 listopada 2014 roku (powiadomienia o szkodzie całkowitej) poszkodowany miał czas, aby podjąć decyzję, czy kupić nowy czy dokonać naprawy uszkodzonego pojazdu.

Przypomnieć należy, że wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego świadczonego z tytułu ubezpieczenia OC jest zakreślona granicami odpowiedzialności cywilnej posiadacza, kierowcy samochodu. Do rozstrzygnięcia o odszkodowaniu ubezpieczeniowym przy ubezpieczaniu OC koniecznym jest sięgnięcie do ogólnych reguł Kodeksu cywilnego odnoszących się do zakresu odszkodowania, w szczególności do przepisu art. 361 § 1 i 2 k.c. Reguły te nakazują przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego (por. uchwałę SN z dnia 15 listopada 2001 roku, III CZP 68/01, OSP 2002, z. 7-8, poz. 103, czy uchwałę z dnia 21 marca 2003 roku, III CZP 6/03, OSNC 2004, z. 1, poz. 4). Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, jak podkreślał Sąd Najwyższy, należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy (por. uzasadnienia wyroku SN z dnia 20 lutego 2002 roku, V CKN 1273/00 niepubl. czy wyroku SN z dnia 16 maja 2002 roku, V CKN 1273/00 niepubl.).

Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową. W piśmiennictwie podkreśla się, że normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. jest bardzo często niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowaną, nie tylko w sytuacji jego uszkodzenia, ale również zniszczenia. Jeżeli więc poszkodowana poniosła w związku z tym koszty, które były konieczne, na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu.

Na aprobatę zasługuje pogląd Sądu Najwyższego zawarty w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 roku w sprawie sygn. akt III CZP 5/11 (opubl. www. sn. pl/orzecznictwo), w której wskazuje się, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowaną z komunikacji zbiorowej. Podobne zapatrywanie Sąd Najwyższy wyraził w wyroku z dnia 18 września 2004 roku w sprawie sygn. akt IV CK 672/03; opubl. LEX Nr 146324, uznając, iż postulat pełnego odszkodowania przemawia za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych, potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek zniszczenia, z tym że tylko za okres między dniem zniszczenia, a dniem w którym poszkodowana może nabyć analogiczny pojazd, nie dłuższy jednak niż za czas do zapłaty odszkodowania.

W rozpoznawanej sprawie prawidłowo Sąd Rejonowy uznał, iż powodowi należał się zwrot kosztów za wynajem pojazdu zastępczego, jednakże ustalił, że po kolizji z dnia 25 października 2014 roku samochód był sprawny i mógł być użytkowany przez poszkodowanego do czasu podstawienia do naprawy. Zatem dopiero od czasu umieszczenia w warsztacie przysługiwało poszkodowanemu prawo do wynajęcia pojazdu zastępczego, bowiem w tym dniu pozbawiony został możliwości korzystania z samochodu. Poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy od dnia 28 października 2014 roku, to jest od dnia zdarzenia do dnia 18 listopada 2014 roku, czyli do dnia wypłaty odszkodowania. Jednakże z opinii biegłego wynika, że uzasadniony technologiczny czas naprawy pojazdu wynosi 4 dni, co nie było kwestionowane przez żadną ze stron. Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że to nie wyłącznie technologiczny czas naprawy pojazdu warunkuje uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego, jednakowoż nie pozostaje on bez wpływu na czas jego trwania. W czasie procesu likwidacji szkody pozwany uwzględnił technologiczny czas naprawy pojazdu poszkodowanego, a także inne czynniki mogące mieć wpływ na czas naprawy uszkodzonego pojazdu, to jest datę zgłoszenia szkody przez poszkodowanego, datę oględzin uszkodzonego pojazdu, datę wyliczenia szkody, a także dni wolne czy organizację zakładu naprawczego i uznał, iż uzasadnionym okresem najmu pojazdu jest okres 14 dni.

Wobec tego odszkodowanie za wynajem pojazdu, który istniał w okresie od dnia 28 października 2014 roku do dnia 18 listopada 2014 roku, prowadziłoby do naruszenia zasady minimalizacji rozmiaru szkody. Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego osoby zobowiązanej do naprawienia szkody (por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 22 kwietnia 1997 roku, III CZP 14/97, OSNC 1997 z. 8, poz. 103 czy wyrok z dnia 26 listopada 2002 roku, I CKN 1993/00, I C 2003, z. 7-8, str. 42-43).

W konsekwencji, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w pkt. 1. w ten sposób, że powództwo oddalił.

Na skutek zmiany rozstrzygnięcia odnośnie należności głównej, zmianie podlegało rozstrzygnięcie w zakresie kosztów procesu w postępowaniu przed Sądem I instancji (pkt. 3 wyroku). Mając na uwadze, iż powód uległ pozwanemu w całości, a zatem powinien ponieść koszty procesu w takiej części. Łączne koszty poniesione przez pozwanego w toku postępowania przed Sądem I instancji wyniosły kwotę 980,18 zł, na którą złożyły się: wynagrodzenie biegłego sądowego w kwocie 783,19 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego będącego radcą prawnym w kwocie 180,00 zł. Wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym zostało ustalone zgodnie z § 6 pkt 2 w związku z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 490).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. zasądzając od na powoda rzecz pozwanego kwotę 195,00 zł. Na koszty postępowania odwoławczego założyły się opłata od apelacji w kwocie 60,00 zł i wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego będącego radcą prawnym w kwocie 135,00 zł. Wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego zostało ustalone na podstawie § 2 ust. 2 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804 z późn. zm.).

Jolanta Jachowicz Jarosław Pawlak Paweł Hajdys