Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2017 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra

Protokolant Starszy sekretarz sądowy Katarzyna Gustaw

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2017 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa Wyższej Szkoły Społeczno- (...) z siedzibą w L.

z przeciwko D. B.

o zapłatę kwoty 3523,87 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 24 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku z dnia 8 marca 2017 roku, w sprawie I C 667/16

I. zmienia częściowo zaskarżony wyrok:

a) w punkcie 1 w ten sposób, że zasądza od D. B. na rzecz Wyższej Szkoły Społeczno- (...) z siedzibą w L. kwotę 3071,10 zł (trzy tysiące siedemdziesiąt jeden złotych dziesięć groszy) z odsetkami ustawowymi od dnia 24 czerwca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

b) w punkcie 2 w ten sposób, że zasądza od D. B. na rzecz Wyższej Szkoły Społeczno- (...) z siedzibą w L. kwotę 481,98 zł (czterysta osiemdziesiąt jeden złotych dziewięćdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

II. oddala apelację w pozostałej części;

III. zasądza od D. B. na rzecz Wyższej Szkoły Społeczno- (...) z siedzibą w L. kwotę 752,32 zł (siedemset pięćdziesiąt dwa złote trzydzieści dwa grosze) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 460/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 24 czerwca 2015 roku, wniesionym w tym samym dniu do Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku, powód – Wyższa Szkoła Społeczno- (...) w L., reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanej – D. K. B. kwoty 3523,87 zł odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 6 września 2010 roku D. B. zawarła z powodem umowę o kształcenie na kierunku filologia iberyjska, w trybie niestacjonarnym. Pozwana złożyła kwestionariusz zawierający wybór kierunku, trybu i stopnia studiów oraz dane osobowe. Pozwana otrzymała decyzję o przyjęciu na studia.

Powód wskazał, że do obowiązku studenta należało przestrzeganie statutu i regulaminów Wyższej Szkoły Społeczno- (...) oraz terminowe płacenie czesnego. Student zobowiązał się płacić czesne zgodnie z Regulaminem Odpłatności za studia. Na mocy pkt IV umowy nieprzestrzeganie przez studenta statutu i regulaminu skutkowało skreśleniem z listy bez zwrotu wniesionych opłat. Skreślenie studenta z listy mogło nastąpić również w przypadku braku opłaty czesnego po upływie 2 miesięcy od terminu zapłaty na studiach niestacjonarnych.

Powód wskazał, że pozwana została skreślona z listy studentów pierwszego roku decyzją Dziekana z dnia 20 marca 2011 roku. Wysokość czesnego określał Regulamin Odpłatności za studia.

Powód wskazał, że pozew obejmuje nieopłacone czesne za pierwszy semestr roku akademickiego 2010/2011 w kwocie 2250 zł oraz ustawowe odsetki w kwocie 1273,87 zł, obliczone od kwoty 2250 zł od dnia 6 grudnia 2010 roku do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu (k. 2-4v).

*

W dniu 31 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Wchód w Lublinie z siedzibą w Świdniku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym uwzględnił powództwo w całości (k. 40)

*

Od nakazu zapłaty z dnia 31 sierpnia 2015 roku D. B., reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła sprzeciw, zaskarżając nakaz w całości. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i podniosła w nim zarzut przedawnienia roszczenia oraz zarzut sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, wskazując, że pomimo podpisania umowy nie pojęła nauki u powódki, nie odebrała indeksu ani legitymacji studenckiej, nie była na żadnych zajęciach (k. 67- 68v)

*

Wyrokiem z dnia 8 marca 2017 roku Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku oddalił powództwo i zasądził od Wyższej Szkoły Społeczno- (...) w L. na rzecz D. B. kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (k. 109).

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 6 września 2010 roku D. B. złożyła podanie, w którym wskazała preferowany kierunek studiów, tryb nauczania, dane osobowe. Na tej postawie w dniu 6 września 2010 roku D. B. zawarła z Wyższą Szkołą Społeczno- (...) w L. umowę o kształcenie na kierunku filologia iberyjska w trybie niestacjonarnym. Decyzją z dnia 7 września 2010 roku pozwana została przyjęta na pierwszy rok studiów pierwszego stopnia, na kierunku filologia iberyjska, w trybie niestacjonarnym. Zgodnie z umową, Wyższa Szkoła Społeczno- (...) w L. zobowiązana była do zorganizowania poprawnego procesu dydaktycznego, zgodnie ze standardami nauczania przewidzianymi odpowiednimi przepisami dla studiów wyższych, zapewnienie właściwych pomocy naukowych i środków dydaktycznych, zapewnienie dostępu do biblioteki, zapewnienie właściwych dla szkolnictwa wyższego warunków socjalnych odbywania zajęć dydaktycznych. Do obowiązku studenta należało, zgodnie z pkt III umowy, przestrzeganie statutu i regulaminów Wyższej Szkoły Społeczno- (...) oraz terminowe płacenie czesnego. Student zobowiązany był płacić czesne zgodnie z Regulaminem Odpłatności za studia. Na mocy pkt IV umowy nieprzestrzeganie przez studenta statutu i regulaminu skutkowało skreśleniem z listy, bez zwrotu wniesionych opłat. Skreślenie studenta z listy mogło nastąpić również w przypadku braku opłaty czesnego po upływie 2 miesięcy od terminu zapłaty na studiach niestacjonarnych. Student zobowiązany był opłacać czesne za semestr zorganizowanych zajęć dydaktycznych (studia zaoczne), w którym umowa została rozwiązana.

Sąd Rejonowy ustalił, że D. B. nie rozpoczęła nauki „u powódki”, nie odebrała indeksu, ani legitymacji studenckiej, nie była na żadnych zajęciach. Pozwana została skreślona z listy studentów pierwszego roku decyzją Dziekana z dnia 20 marca 2011 roku. Wysokość czesnego określał Regulamin Odpłatności za studia. Czesne za pierwszy semestr roku akademickiego 2010/2011 wynosiło 2250 zł. Powód doliczył do powyższej kwoty należność w wysokości 1273,87 zł stanowiącą ustawowe odsetki od kwoty 2250 zł za okres od dnia 6 grudnia 2010 roku do dnia 23 czerwca 2015 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 9 kwietnia 2015 roku pozwana została wezwana do zapłaty, jednak należności nie uregulowała.

Sąd Rejonowy uznał, że „roszczenie jako nieudowodnione, nie zasługiwało na uwzględnienie”.

Sąd wskazał, że strony zawarły umowę o przeprowadzenie procesu kształcenia, na podstawie której Wyższa Szkoła Społeczno- (...) w L. zobowiązała się do przeprowadzenia procesu kształcenia D. B., a pozwana zobowiązała się w zamian do uiszczenia opłat za naukę i wpisowego. Na podstawie tej umowy zostały naliczone płatności w postaci czesnego za pierwszy semestr roku akademickiego 2010/2011 w kwocie 2250 zł.

Sąd Rejonowy wskazał, że podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 21 października 2015 roku, III CZP 67/15, a mianowicie, że do przedawnienia roszczenia o opłatę za studia określoną w umowie zawartej na podstawie art. 160 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym w dniu 1 października 2009 roku (Dz. U. z 2005 r., Nr 164, poz. 1365), w okresie przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1198), miał zastosowanie dziesięcioletni termin przewidziany w art. 118 k.c.

Sąd Rejonowy uznał, że nie zostało udowodnione, aby powódka wywiązała się z umowy, to znaczy, aby zorganizowała poprawny proces dydaktyczny na pierwszym semestrze 2010/2011 roku na kierunku filologia iberyjska w trybie niestacjonarnym, to jest, aby zostały przeprowadzone jakiekolwiek zajęcia, do których pozwana nie przystąpiłaby. Strona powoda nie przedstawiła na powyższą okoliczność żadnego dowodu. Pozwana udowodniła, że nie odebrała indeksu, legitymacji studenckiej, nie skorzystała z żadnych zajęć dydaktycznych. Nie otrzymała żadnego programu nauczania, planu lekcji.

Sąd Rejonowy uznał, że powód nie wykazał, aby wywiązał się z umowy z dnia 6 września 2010 roku (pkt II), a tylko wówczas zachodziłby podstawy do naliczania czesnego.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Rejonowy wskazał przepis art. 98 § 1 k.p.c.

*

Od wyroku z dnia 8 marca 2017 roku apelację wniósł powód, reprezentowany przez pełnomocnika, zaskarżając wyrok w całości.

Powód zarzucił;

„1. obrazę przepisów prawa procesowego, mającą wpływ na wynik sprawy, tj. 232 kpc oraz art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób sprzeczny z zasadami swobodnej dowodów wyrażającą się w:

a) przyjęciu, iż Pozwana udowodniła okoliczność, iż nie podjęła studiów w Wyższej Szkole Społeczno – (...) w L., w sytuacji w której cofnęła wszystkie zaoferowane wnioski dowodowe powołane na tę okoliczność (w tym dowód z przesłuchania świadka);

b) przyjęciu, iż Pozwana nie podjęła studiów, podczas gdy z decyzji Dziekana z dnia 20.03.2011 r. wynika, iż podstawą skreślenia Pozwanej było niezaliczenie 1 semestru studiów w terminie przewidzianym Regulaminem

2. obrazę przepisów prawa procesowego, mającą wpływ na wynik sprawy, tj. przepisów art. 302 § 1 kpc w zw. z art. 299 kpc w zw. z art. 233 § l kpc poprzez przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron z ograniczeniem przeprowadzenia tego dowodu wyłącznie do strony pozwanej, podczas gdy Powód nie otrzymał nawet wezwania na rozprawę celem przesłuchania w charakterze strony, a z uzasadnienia wyroku nie wynika dlaczego Sąd ograniczył się do przesłuchania wyłącznie jednej strony procesu, co naruszyło zasadę audiatur et altera pars”.

Powód wniósł o:

„1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz Powoda kwoty 3523,87 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i zasądzenie od pozwanego na rzecz Powoda zwrotu kosztów postępowania przed Sądem pierwszej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych;

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz Powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w rym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych”1 (k. 120-121v).

*

W odpowiedzi na apelację pozwana, reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 131-131v).

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda jest w przeważającej części zasadna.

Prawidłowe są ustalenia Sądu pierwszej instancji przedstawione na drugiej i trzeciej stronie uzasadnienia zaskarżonego wyroku, natomiast całkowicie błędne jest stanowisko tego Sądu, że „nie zostało udowodnione, aby powódka wywiązała się z umowy, tzn. aby zorganizowała poprawny proces dydaktyczny na pierwszym semestrze 2010/2011 r. na kierunku filologii Iberyjskiej w trybie niestacjonarnym, tzn. aby zostały przeprowadzone jakiekolwiek zajęcia, do których pozwana nie przystąpiłaby”.

Po pierwsze należy wskazać, że ani w sprzeciwie od nakazu zapłaty, ani w jakimkolwiek późniejszym piśmie procesowym, ani też nawet na rozprawie przed Sądem pierwszej instancji D. B. nie podnosiła, że Wyższa Szkoła Społeczno- (...) w L. w roku akademickim 2010/2011 nie zorganizowała i nie prowadziła zajęć na kierunku filologia iberyjska, zaś na rozprawie w dniu 8 marca 2017 roku oświadczyła jedynie, że ma wiedzy, czy były prowadzone jakieś zajęcia i nie wie, czy uczelnia wywiązała się z umowy (k. 108v).

Nieuprawnione całkowicie jest zatem stanowisko Sądu pierwszej instancji, że zeznania pozwanej dowodzą faktu, że Wyższa Szkoła Społeczno- (...) w L. nie prowadziła faktycznie kierunku filologia iberyjska w roku akademickim 2010/2011. Sama pozwana tak bowiem nawet nie twierdziła.

Po drugie, to pozwana powinna szczegółowo przytoczyć fakty, z których chciała wywodzić skutki prawne, a następnie przedstawić dowody na potwierdzenie tych faktów (art. 232 zd. 2 k.p.c.).

Po trzecie, ciężar dowodu faktu, że Wyższa Szkoła Społeczno- (...) w L. w roku akademickim 2010/2011 nie zorganizowała i nie prowadziła zajęć na kierunku filologia iberyjska, spoczywał na pozwanej, gdyż to pozwana wywodziła z takiego faktu skutki prawne, a nie powód.

Przepis art. 6 k.c. reguluje zagadnienie ciężaru dowodu w znaczeniu materialnym, czyli zagadnienie podmiotu, którego obciążają materialnoprawne skutki nieudowodnienia twierdzeń w zakresie okoliczności istotnych dla rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy. Sąd pierwszej instancji nieprawidłowo określił na kim w rozpoznawanej sprawie spoczywa ciężar dowodu w zakresie okoliczności faktycznej, na której oparł ostatecznie swoje rozstrzygnięcie.

Wreszcie należy wskazać, że Sąd Rejonowy przeprowadził dowód z przesłuchania stron z naruszeniem przepisów art. 299 k.p.c. i art. 302 § 2 zd. 2 k.p.c.

Z przepisu art. 299 k.p.c. wynika, że sąd może dopuścić dowód z przesłuchania stron, jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, zaś dowód przeprowadzany jest dla wyjaśnienia tych faktów.

Sąd Rejonowy ani nie wskazał w postanowieniu dowodowym jakie fakty mają być przedmiotem dowodu z przesłuchania stron, ani też nie wyjaśnił w uzasadnieniu wyroku potrzeby przeprowadzenia tego dowodu, to jest nie wskazał, jakie fakty w rozpoznawanej sprawie wymagały wyjaśnienia przy pomocy dowodu z przesłuchania stron.

Przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron musi być przy tym poprzedzone wezwaniem stron na rozprawę w tym celu. Strona musi mieć bowiem świadomość, że sąd zamierza przeprowadzić dowód z przesłuchania stron, a przynajmniej wiedzieć, że został na nią nałożony obowiązek stawienia się na rozprawie. W przypadku stron nie będących osobami fizycznymi na przesłuchanie powinny zostać wezwane osoby, które zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego mogą być przesłuchane za taką stronę (art. 300 k.p.c., art. 301 k.p.c.). Za niedopuszczalne należy uznać przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron bez nałożenia na właściwe osoby obowiązku stawienia się na rozprawę, a taka właśnie sytuacja wystąpiła w rozpoznawanej sprawie. Sąd Rejonowy nie wezwał na przesłuchanie rektora Wyższej Szkoły Społeczno- (...) w L., ani też nie wyjaśnił w uzasadnieniu wyroku dlaczego zaniechał tej czynności sądowej.

W związku z powyższym należy uznać, że pozwana nie wskazała i nie udowodniła takich okoliczności faktycznych, w świetle których roszczenie powoda o zapłatę opłaty za pierwszy semestr studiów byłoby bezzasadne.

W toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji pozwana podnosiła, że postanowienia umów zawieranych przez Wyższą Szkołę Społeczno- (...) w L. zostały uznane przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów za niedozwolone postanowienia umowne, jednak nie wskazała bliżej o jakie postanowienia umowne chodzi, a w szczególności nie wskazała, że miałoby to dotyczyć także postanowień znajdujących się w umowie z dnia 6 września 2010 roku, zawartej z pozwaną.

Należy zwrócić uwagę, że w rozpoznawanej sprawie Wyższa Szkoła Społeczno- (...) w L. nie dochodzi od D. B. zapłaty wynagrodzenia (czesnego) za okres po skreśleniu pozwanej z listy studentów, ale za ten okres po zawarciu umowy, w którym umowa wiązała strony, to jest ani pozwana nie wypowiedziała tej umowy, ani też Szkoła nie skreśliła pozwanej z listy studentów.

W obszernym orzecznictwie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dotyczącym niedozwolonych klauzul umownych w umowach regulujących warunki odpłatności za studia wyższe wielokrotnie uznane były za niedozwolone te postanowienia umowne, które przewidywały obowiązek zapłaty opłaty za naukę (czesnego) za czas po wypowiedzeniu umowy przez studenta, czy też po skreśleniu studenta przez uczelnię. Nie ma natomiast podstaw do uznania za niedozwolone tych postanowień, które przewidują wynagrodzenie za czas rzeczywistego trwania umowy.

W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy pozwana skreślona została z listy studentów z powodu niezaliczenia pierwszego semestru studiów w roku akademickim 2010/2011, a dochodzona opłata za studia (czesne) dotyczy tylko tego okresu, w którym pozwana była studentem i w którym umowa nie została przez nią wypowiedziana.

Z postanowienia zawartego w punkcie VI umowy z dnia 6 września 2010 roku wynika, że pozwana mogła w każdym czasie wypowiedzieć umowę o kształcenie, co powinno nastąpić na piśmie ze skutkiem na koniec miesiąca. Oczywiście zastrzeżona forma miała wyłącznie walor formy dla celów dowodowych, co oznacza, że wypowiedzenie mogło również nastąpić ustnie, jednak zebrany w sprawie materiał dowodowy, a nawet twierdzenia pozwanej, nie wskazują, aby D. B. złożyła Wyższej Szkole Społeczno- (...) oświadczenie, że wypowiada zawartą umowę. Zawierając umowę pozwana była osobą pełnoletnią, świadomą treści zawartej umowy i celów, jakie chce realizować przez jej zawarcie i wykonanie. Specyfika zawartej umowy wyraża się między innymi tym, że szkoła wyższa nie może domyślać się, czy osoba, która zawarła umowę o kształcenie, chce rzeczywiście tę umowę realizować, czy też nie, czy nieuczestniczenie w zajęciach ma charakter przejściowy, czy trwały, czy student zamierza przystąpić do przewidzianych planem studiów zaliczeń i egzaminów, czy też nie.

Gdyby pozwana złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, realizując przewidziane w umowie uprawnienie w tym zakresie, nie byłaby zobowiązana do zapłaty opłat (czesnego) za okres po wypowiedzeniu. Brak takiego oświadczenia spowodował, że dopiero niezaliczenie przez pozwaną pierwszego semestru nauki stanowiło podstawę skreślenia jej z listy studentów, a tym samym zakończenia umowy.

W związku z powyższym należy uznać, że zasadne jest roszczenie powoda o zapłatę kwoty 2250 zł tytułem czesnego za pierwszy semestr studiów.

÷

W tym miejscu należy wskazać, że uzasadniony jest zarzut przedawnienia w odniesieniu do części żądania zapłaty kwoty z tytułu odsetek za opóźnienie.

Przepis art. 118 k.c. stanowi, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Nie ulega wątpliwości, że roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie jest roszczeniem o świadczenie okresowe.

Przystępując do dalszych rozważań należy przypomnieć jednolite i ugruntowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego i orzecznictwie sądów powszechnych stanowisko, że roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego powstaje i staje się wymagalne osobno w każdym dniu opóźnienia i w związku z tym przedawnia się osobno za każdy dzień opóźnienia2.

W rozpoznawanej sprawie w ramach żądania głównego objętego pozwem powód dochodził zapłaty kwoty 1273,87 zł z tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 2250 zł za okres od dnia 6 grudnia 2010 roku do dnia 23 czerwca 2015 roku.

Roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie kwoty 2250 zł powstało i stało się zatem wymagalne osobno za każdy dzień opóźnienia, poczynając od dnia 6 grudnia 2010 roku. W związku z tym przedawnieniu uległo roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie kwoty 2250 zł za okres od dnia 6 grudnia 2010 roku do dnia 23 czerwca 2012 roku.

Nie uległo przedawnieniu uległo roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie kwoty 2250 zł za okres od dnia 24 czerwca 2012 roku do dnia 23 czerwca 2015 roku, z uwagi na to, że przez wniesienie pozwu w rozpoznawanej sprawie nastąpiło przerwanie biegu przedawania roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienie za ten okres.

Zgodnie z przepisem art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c., bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Kwota nieprzedawnionego roszczenia o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie kwoty 2250 zł za okres od dnia 24 czerwca 2012 roku do dnia 23 czerwca 2015 roku wynosi 821,10 zł.

Należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu pierwszej instancji, że w rozpoznawanej sprawie roszczenie powoda o zapłatę kwoty 2250 zł z tytułu wynagrodzenia (czesnego) za pierwszy semestr roku akademickiego 2010/2011 nie uległo przedawnieniu. Termin przedawnienia tego roszczenia wynosił dziesięć lat. W omawianym zakresie Sąd Okręgowy również podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 21 października 2015 roku, III CZP 67/153, przytoczonej przez Sąd pierwszej instancji.

Powyższe stanowisko odnosi się jedynie do przedawnienia roszczenia o opłatę za studia określoną w umowie zawartej na podstawie art. 160 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365) w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1198), natomiast nie dotyczy przedawnienia roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienie w uiszczeniu opłaty za studia.

Jeżeli powstanie roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, to uzyskuje ono byt niezależny od długu głównego i według własnych reguł ulega przedawnieniu4.

÷

Mając na uwadze powyższe rozważania, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, że zmienia częściowo zaskarżony wyrok:

a) w punkcie 1 w ten sposób, że zasądza od D. B. na rzecz Wyższej Szkoły Społeczno- (...) z siedzibą w L. kwotę 3071,10 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 24 czerwca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

b) w punkcie 2 w ten sposób, że zasądza od D. B. na rzecz Wyższej Szkoły Społeczno- (...) z siedzibą w L. kwotę 481,98 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

÷

Zmiana rozstrzygnięcia zawartego w punkcie II zaskarżonego wyroku jest konsekwencją zmiany rozstrzygnięcia zawartego w punkcie I tego wyroku.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu za pierwszą instancję stanowi przepis art. 100 zd. 1 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Z uwagi na to, że powództwo zostało częściowo oddalone, Sąd Okręgowy stosunkowo rozdzielił koszty procesu pomiędzy stronami, mając na względzie fakt, w jakiej części żądanie pozwu zostało uwzględnione.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w postanowieniu z dnia 31 stycznia 1991 roku, II CZ 255/90 (OSP 1991, z. 11, poz. 279), stosunkowy podział kosztów procesu (art. 100 k.p.c.) dotyczy ich całości, co oznacza przyjęcie za podstawę obliczeń sumy należności obu stron, ustalonych stosownie do zasad z art. 98 § 2 i 3 k.p.c. (oraz art. 99 k.p.c.), w wypadkach tam wskazanych. Sumę tę dzieli się proporcjonalnie do stosunku, w jakim strony utrzymały się ze swymi roszczeniami lub obroną, otrzymując w wyniku kwoty, stanowiące ich udziały w całości kosztów. Jeżeli poniesione przez stronę koszty przewyższają obciążający ją udział – zasądzeniu na jej rzecz podlega różnica.

Ogółem koszty procesu w rozpoznawanej sprawie wyniosły w pierwszej instancji 1263,20 zł.

Powód poniósł koszty w kwocie 646,20 zł, obejmujące:

a) opłatę od pozwu – 25 zł (k. 37, 54, 40, 53)5,

b) opłatę skarbową od pełnomocnictwa procesowego – 17 zł (k. 36),

c) opłatę pocztową za przesłanie przesyłki poleconej obejmującej odpis pisma procesowego kierowanego do pełnomocnika pozwanego – 4,20 zł (k. 77),

d) wynagrodzenie pełnomocnika procesowego wykonującego zawód radcy prawnego – 600 zł, ustalone na podstawie ustalone na podstawie § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 – tekst jednolity ze zm.) w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804 ze zm.)

Pozwana poniosła koszty w kwocie 617 zł, obejmujące:

a) wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, wykonującego zawód radcy prawnego – 600 zł, ustalone na podstawie § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 – tekst jednolity ze zm.) w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804 ze zm.),

b) opłatę skarbową od pełnomocnictwa procesowego – 17 zł (k. 70).

Pozwana przegrała sprawę w 0,87 części, ponieważ w takim zakresie zostało uwzględnione żądanie pozwu (3071,10 zł : 3523,87 zł = 0,87). Powód przegrał sprawę w 0,13 części.

Udział w sumie kosztów procesu obciążający pozwaną wynosi 1098,98 zł (= 1263,20 zł · 0,87). Udział w sumie kosztów procesu obciążający powoda wynosi 164,22 zł.

Ponieważ poniesione przez powoda koszty (646,20 zł) o 481,98 zł przewyższają obciążający go udział, zasądzeniu na jego rzecz tytułem zwrotu kosztów procesu podlegała ta właśnie różnica.

*

W pozostałej części apelacja powoda jest bezzasadna i w związku z tym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

W zakresie wyżej wskazanym roszczenie powoda o zapłatę odsetek za fakt opóźnienia uległo przedawnieniu.

*

Tylko ubocznie należy wskazać, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku zostało sporządzone w sposób niestaranny, zawiera liczne błędy pisarskie6, w tym interpunkcyjne, i inne stanowiące oczywiste omyłki w znaczeniu określonym przez przepis art. 350 k.p.c., co w zasadzie nie uniemożliwia odczytania właściwej treści uzasadnienia, choć niewątpliwie stanowi utrudnienie w takim odczytaniu.

Przepis art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1999 roku o języku polskim7 stanowi, że do ochrony języka polskiego są obowiązane wszystkie organy władzy publicznej oraz instytucje i organizacje uczestniczące w życiu publicznym. Z przepisu art. 3 ust. 1 tej ustawy wynika między innymi, że ochrona języka polskiego polega w szczególności na dbaniu o poprawne używanie języka i doskonaleniu sprawności językowej jego użytkowników oraz na stwarzaniu warunków do właściwego rozwoju języka jako narzędzia międzyludzkiej komunikacji.

*

Na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od D. B. na rzecz Wyższej Szkoły Społeczno- (...) z siedzibą w L. kwotę 752,32 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Ogółem koszty postępowania odwoławczego w rozpoznawanej sprawie wyniosły 1905,20 zł.

Powód poniósł koszty w kwocie 1000 zł, obejmujące:

a) wynagrodzenie pełnomocnika procesowego – 900 zł,

b) opłatę od apelacji – 100 zł (k. 122, 125).

Pozwana poniosła koszty w kwocie 905,20 zł, obejmujące:

a) wynagrodzenie pełnomocnika procesowego – 900 zł,

b) opłatę pocztową za przesłanie pełnomocnikowi powoda przesyłki pocztowej obejmującej odpis odpowiedzi na apelację – 5,20 zł (k. 132).

Pozwana przegrała sprawę w drugiej instancji w 0,87 części, ponieważ w takim zakresie apelacja została uwzględniona. Powód przegrał sprawę w drugiej instancji w 0,13 części.

Udział w sumie kosztów postępowania odwoławczego obciążający pozwaną wynosi 1657,52 zł (= 1905,20 zł · 0,87). Udział w sumie kosztów postępowania odwoławczego obciążający powoda wynosi 246,68 zł.

Ponieważ poniesione przez powoda koszty (1000 zł) o 752,32 zł przewyższają obciążający go udział, zasądzeniu na jego rzecz tytułem zwrotu kosztów procesu podlega ta właśnie różnica.

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

1 Przytoczono dosłowne brzmienie zarzutów i wniosków apelacyjnych.

2 Por.: uchwałę SN z dnia 4 maja 1991 roku, III CZP 20/91, OSN C 1991, z. 10-12, poz. 120; uchwałę SN z dnia 4 maja 1991 roku, III CZP 21/91, OSN C 1991, z. 10-12, poz. 121; wyrok SA w Katowicach z dnia 9 lipca 1991 roku, I ACr 204/91, OSA 1992, z. 1, poz. 7; uzasadnienie wyroku SN z dnia 7 czerwca 2001 roku, III CKN 369/00, Lex nr 52358;

3 OSN C 2016, z. 10, poz. 116.

4 Por.: uzasadnienie wyroku SN z dnia 19 stycznia 1990 roku, IV CR 294/89, OSN C 1991, z. 2-3, poz. 33; uchwałę SN z dnia 5 kwietnia 1991 roku, III CZP 21/91, OSN C 1991, z. 10-12, poz. 121 ; uchwałę SN z dnia 26 stycznia 2005 roku, III CZP 42/04, OSN C 2005, z. 9, poz. 149.

5 Powód uiścił pierwotnie opłatę w kwocie 100 zł (k. 37, 54), jednak część tej kwoty została powodowi zwrócona (k. 40, 53), a w związku z tym zwrócona część opłaty nie może stanowić kosztów procesu powoda.

6 W szczególności w zakresie fleksji i składni.

7 Dz. U. Nr 43 z 2011 roku, poz. 224 – tekst jednolity ze zmianami.