Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Woźniak

Sędziowie: SO Anna Budzyńska

SO Anna Górnik (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Agnieszka Grygiel

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2017 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko P. N. i D. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 29 listopada 2016 roku, sygnatura akt XI GC 1033/15

oddala apelację.

SSO (...)SSO (...)SSO (...)

Sygn. akt VIII Ga 291/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 15 kwietnia 2015 roku powód (...) sp. z o. o. w K. wniosła przeciwko pozwanym P. N. i D. K. solidarnie o zapłatę kwoty 61.522,00 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka wskazała, iż prowadziła postępowanie wobec dłużnej spółki (...) sp. z o.o. w S.. Podała, że przeciwko spółce toczyły się liczne postępowania egzekucyjne, umorzone z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Podała, że D. K. pełnił w okresie wymagalności roszczenia powódki funkcję prezesa zarządu dłużnej spółki. Dodała, że w wyżej wymienionym okresie funkcję wiceprezesa zarządu pełnił P. N..

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwani P. N. i D. K. wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podnieśli zarzut przedawnienia. W uzasadnieniu wskazali, że powódka miała świadomość, że wyegzekwowanie długu nie jest możliwe już w dacie 30 grudnia 2011 r. Wskazali, że wniosek o ogłoszenie upadłości pozwani złożyli w terminie. Podnieśli też, że do czasu zakończenia postępowania upadłościowego nie można stwierdzić, iż wierzytelność powódki nie zostanie zaspokojona.

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zasądził solidarnie od pozwanych D. K., P. N. na rzecz powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwotę 61522 zł wraz z odsetkami ustawowymi (od 1 stycznia 2016 roku odsetkami ustawowymi za opóźnienie) od dnia 15 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty oraz zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powódki kwotę 6694 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok zapadł po ustaleniu przez Sąd, iż D. K. pełnił od 2009 r. funkcję Prezesa Zarządu w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. W wyżej wymienionym okresie funkcję wiceprezesa zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. pełnił P. N..

Od dnia 10 września 2009 r. do dnia 30 maja 2011 r. doszło do powstania 255 wierzytelności wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w łącznej wysokości kapitału 2 523 959,29 zł. Łączna kwota należności na dzień 6 kwietnia 2012 r. wynosiła 2 945 497,06 zł. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. prowadzone były liczne postępowania egzekucyjne, z czego część umorzono.

Sąd wskazał dalej, iż na początku 2011r (...) sp. z o.o. zakupił u (...) sp. z o.o. w K. oprogramowanie, za które nie zapłacił. W dniu 9 grudnia 2011r wydany został nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym przez Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie, Wydział IV Gospodarczy w sprawie sygn. akt IV GNc 6422/11/S zasądzający od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz (...) sp. z o.o. w K. kwotę 60762zł z odsetkami od 3 października 2011r oraz kosztami w kwocie 760zł. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wystąpiła w dniu 30 czerwca 2011 r. z pozwem przeciwko Gminie K. o zapłatę kwoty 123 302,41 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 23 lutego 2011 r. do dnia zapłaty. Sprawa rozpoznawana była przed Sądem Okręgowym w Gorzowie Wielkopolskim początkowo pod sygnaturą I Nc 37/11, a następnie – I C 277/11.

Wyrokiem z dnia 28 lutego 2012 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie w sprawie o sygn. akt I C 277/11 oddalił powództwo i zasądził od (...) sp. z o.o. w S. na rzecz Gminy K. kwotę 7217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczony pełnomocnikowi (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w dniu 23 marca 2012 r.

Sąd I instancji ustalił ponadto, że pismem datowanym na dzień 5 kwietnia 2012 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zgłosiła wniosek o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego. W uzasadnieniu pisma wskazano, że toczone są wobec spółki i przy jej udziale postępowania sądowe i egzekucyjne, których łączna wartość przedmiotów sporów stanowi wartość około 2.103.904,12 zł (w tym wartość roszczeń dochodzonych przez spółkę stanowi kwotę 895 188,61 zł). Wnioskodawca również poinformował, że:

- nie jest uczestnikiem systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,

- nie jest spółką publiczną w rozumieniu art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi,

- przedsiębiorstwo dłużnika znajduje się w S. przy ul. (...), miejsce położenia majątku – kwota ok. 8 000 zł na rachunku depozytowym kancelarii adwokackiej (...) oraz ok. 20 000 zł w kasie spółki.

Do wniosku załączone następujące dokumenty: odpis z KRS, oświadczenie członków zarządu co do prawdziwości danych zawartych we wniosku oraz w pozostałych dołączonych do wniosku dokumentach, aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników, aktualne sprawozdanie finansowe, spis wierzycieli z listą zabezpieczeń, oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku, spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty, wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi, informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika zastawów, zastawów rejestrowych i zastawów skarbowych, oświadczenie o wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego, pisma komornicze.

Zgodnie ze sprawozdaniem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., na dzień 31 grudnia 2011:

1. po stronie aktywów:

- bilans aktywów trwałych wynosił 3.824.733,46 zł,

- bilans aktywów obrotowych wynosił 3.593.953,07 zł,

- bilans należności krótkoterminowych wynosił: 2.640.381,25 zł,

- bilans inwestycji krótkoterminowych wynosił 40.851,35 zł,

2. po stronie pasywów:

- bilans kapitału (funduszu) własnego wynosił 3.824.733,46 zł,

- bilans zobowiązań i rezerw na zobowiązania wynosił 3 716 404,31,

- bilans zobowiązań długoterminowych wynosił 309 543,17 zł,

- bilans zobowiązań krótkoterminowych wynosił: 2 787 345,24 zł,

- bilans rozliczeń międzyokresowych wynosił: 619 515,90 zł.

Zgodnie z rachunkiem zysków i strat (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., na dzień 6 kwietnia 2012 r.:

- bilans przychodów netto ze sprzedaży wynosił 88 224,25 zł,

- bilans kosztu sprzedanych produktów wynosił 0 zł,

- bilans zysku brutto ze sprzedaży wynosił 88 224,25 zł,

- bilans kosztów zarządu wynosił 21 563,87 zł,

- bilans kosztów operacyjnych wynosił 43 662,86 zł,

- bilanse zysku z działalności operacyjnej i z działalności gospodarczej wynosiły po 22 997,52 zł.

Zgodnie ze spisem podmiotów zobowiązanych wobec dłużnika (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. posiadała wierzytelności wobec 36 dłużników, powstałe w okresie od 7 sierpnia 2009 r. do 4 lutego 2012 r. na łączną kwotę 2 255 078,67 zł.

Sporządzono dokument „wykaz tytułów wykonawczych i egzekucyjnych”, wskazujący, że 28 podmiotów posiada tytuły wykonawcze lub tytuły egzekucyjne .

Na majątku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. ustanowiono zastawy, zastawy rejestrowe lub zastawy skarbowe w łącznej wysokości 528 958,81 zł.

Sąd wskazał dalej, że postanowieniem z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie o sygn. akt XII GU 34/12 Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie ogłosił upadłość (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. obejmującą likwidację majątku, wezwał wierzycieli upadłego do zgłaszania swoich wierzytelności w terminie miesiąca od daty ukazania się obwieszczeń o ogłoszeniu upadłości, wyznaczył sędziego komisarza w osobie SSR Agnieszki Stańczak – Kujawskiej, wyznaczył syndyka masy upadłości w osobie T. K..

Przeciwko D. K. i P. N. toczy się postępowanie karne, w trakcie którego sporządzona została opinia przez S. M., w której stwierdził, że spółka (...) osiągnęła stan niewypłacalności rozumiany jako nieregulowanie wymagalnych zobowiązań wobec co najmniej 2 wierzycieli w dniu 26 października 2009r, a stan ten jest trwały od końca sierpnia 2010r.

Pismami z dnia 12 stycznia 2015 r. pełnomocnik (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wezwał P. N. i D. K. do zapłaty kwoty 61 522 zł w terminie trzech dni od daty otrzymania wezwania.

Sąd Rejonowy wskazał, że postępowanie upadłościowe jest na końcowym etapie, syndyk usiłuje zbyć ostatnie składniki masy upadłości w postaci wierzytelności. W przedmiotowym postępowaniu syndyk sporządził i wykonał jeden częściowy plan podziału funduszów masy upadłości w ramach którego zaspokojeniu uległy wierzytelności w kategorii II w 10%. Biorąc pod uwagę wartość pozostałych w masie składników masy upadłości, wysokość wierzytelności zakwalifikowanych do kategorii II i III, nadto wysokość przewidywanych kosztów postępowania upadłościowego, nie ma realnych szans na zaspokojenie wierzyciela (...) sp. z o.o. w K., który posiada wierzytelność zakwalifikowaną do kategorii IV. (...) sp. z o.o. w K. została umieszczona na liście wierzytelności w postępowaniu upadłościowym Sygn. akt XII GUp 19/12. Syndyk uznał wierzytelność w kwocie 113 036,38 zł w kategorii IV oraz wierzytelność w kwocie 7 227,31 zł w kategorii V. Syndyk odmówił uznania wierzytelności w kwocie 2 520,66 zł w kategorii IV i 1 759,81 zł w kategorii V. W uwagach wskazano, iż wierzyciel zawyżył odsetki w kat. IV w wysokości 1.760,66 zł oraz zgłosił koszty sądowe w wysokości 760 zł, ale nie przedłożył klauzuli wykonalności na nakazie zapłaty, stąd odmowa 2 520,66 zł w kategorii IV. Wierzyciel zawyżył odsetki w kat. V w wysokości 1 759,81 zł.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji uznał roszczenie za uzasadnione w całości. Wskazał, że podstawę prawną powództwa stanowi art. 299 ksh. Stosownie do brzmienia wskazanego artykułu, jeżeli egzekucja skierowana przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Po myśli § 2 powyższego przepisu, członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo, pomimo, niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Sąd przytoczył argumentację prawną dotyczącą odszkodowawczego charakteru odpowiedzialności pozwanych oraz podwyższonych standardów działania oczekiwanych od członków zarządu. Wskazał nadto, że w procesie , w którym powód dochodzi roszczenia na podstawie art. 299 §1 k.s.h. przedstawiając prawomocne orzeczenie, będący źródłem zobowiązania spółki wobec powoda , sąd nie ma możliwości badania , czy określone nim zobowiązanie istnieje, a jeśli tak to w jakim rozmiarze. Za bezspornie stwierdzone Sąd uznał istnienie długu (...) sp. z o.o. oraz że pozwani P. N. i D. K. byli członkami zarządu sp. z (...) sp. z o.o. od chwili jej powstania, w tym w szczególności w okresie gdy powstało zadłużenie objęte tytułem wobec spółki.

W ocenie Sądu wykazana została także przesłanka bezskuteczności egzekucji. Sąd wskazał, że przyjmuje się, że wykazanie przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie powoda (patrz na przykład: uchwała SN z dnia 15 czerwca 1999 r. III CZP 10/99 OSNC 1999/12 poz. 203, wyrok SN z dnia 14 lutego 2003 r. IV CKN 1779/2000 OSNC 2004/5 poz. 76, a także wyrok SN z dnia 26 czerwca 2003 r. V CKN 416/2001 OSNC 2004/7-8 poz. 129). W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, że roszczenie z art. 299 k.s.h. należy traktować jako ostateczne zabezpieczenie roszczeń wierzycieli przeciwko spółce. Jeśli więc po stwierdzeniu bezskutecznej egzekucji okaże się, że wierzyciel może jednak uzyskać zaspokojenie od spółki, to brak jest podstaw do przyjęcia, że zachowuje on prawo do żądania zaspokojenia z majątku członków zarządu spółki. Decydujące znaczenie dla oceny zasadności powództwa z art. 299 k.s.h. ma zatem stan majątkowy spółki - dłużnika, istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c.). Dla przyjęcia odpowiedzialności członków zarządu na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. konieczne jest stwierdzenie, że zaspokojenie z majątku spółki nie jest możliwe. (patrz też: wyrok SN z 30 maja 2008 r., III CSK 12/08, LexPolonica nr 2019490 oraz wyrok SN z dnia 8 grudnia 2006 r., V CSK 319/06, LexPolonica nr 2059640).

Z informacji i dokumentów (k.240-241) przekazanych z Wydziału XII (co zgodne jest z wnioskiem pozwanych zawartym w punkcie 9 sprzeciwu) wynika, zdaniem Sądu Rejonowego, że wierzytelność powódki uznana jest na liście wierzytelności w kwocie 113 036,38zł w kategorii IV , a wierzytelność w kwocie 7227,31zł w kategorii V. Dotychczas sporządzono jeden częściowy plan podziału w ramach którego zaspokojeniu uległy wierzytelności w kategorii II w 10%. Biorąc pod uwagę wartość pozostałych w masie składników, wysokość wierzytelności w kategorii II i III oraz koszty postępowania upadłościowego, nie ma realnych szans na zaspokojenie powoda, którego wierzytelność jest w kategorii IV. Z powyższego jednoznacznie wynika obecna bezskuteczność egzekucji wierzytelności powoda wobec (...) sp. z o.o.

W ocenie Sądu I instancji bezzasadny jest zgłoszony przez pozwanych zarzut przedawnienia. Przyjmując, że odpowiedzialność członków zarządu jest odpowiedzialnością odszkodowawczą, w przedmiocie przedawnienia zastosowanie znajduje art. 4421§ l k.p.c., dotyczący przedawnienia roszczeń wyrządzonych czynem niedozwolonym, jako przepis szczególny w stosunku do art 118 k.c. (por. uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2008r, III CZP 112/08, OSNC 2009/2/20, Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2008r III CZP 12/08 lex nr 490503) . Zgodnie z art 442 ¹§ l k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Powołany przepis określa zarówno początek jak i długość terminu przedawnienia roszczenia opartego na przepisie art 299 § l k.s.h. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2.10.2007 r., H CSK 301/07; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11.01.2007 r., ACa 608/06). W orzecznictwie podkreśla się, że termin przedawnienia roszczeń wobec członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością rozpoczyna bieg od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, nie wcześniej niż od dnia bezskuteczności egzekucji prowadzonej na podstawie prawomocnego tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko spółce. Wierzyciel uzyskuje wiedzę o szkodzie z momentem uzyskania świadomości, że wyegzekwowanie długu od spółki jest niemożliwe. Szkoda wierzyciela polega na uszczerbku w jego majątku spowodowanym niemożnością zaspokojenia wierzytelności z majątku spółki. Przed dniem bezskuteczności egzekucji bieg trzyletniego terminu przedawnienia wobec członków zarządu nie może się rozpocząć, ponieważ dopiero w tym dniu powstają przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej przewidzianej w art 299 k.s.h. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31.01.2007 r., CSK 417/06, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2004r sygn. akt IV CK 176/02, i z dnia 27 października 2004r sygn. akt IV CK 148/04).

Sąd wskazał, że pozew złożony został w dniu 15 kwietnia 2015r. Pozwani chcąc wykazać zasadność zarzutu przedawnienia powinni udowodnić, że powódka przed 15 kwietnia 2012r miała wiedzę o bezskuteczności egzekucji. W ocenie Sądu dowód taki nie został przeprowadzony. Załączone do pozwu postanowienia o bezskuteczności egzekucji dotyczą nie powódki ale innych wierzycieli. Nie ma przepisów procesowych, które nakazywałyby ich doręczenie powódce. Nie jest znana data ich otrzymania przez powódkę. Powódka wskazała, że dowiedziała się o nich dopiero z analizy akt sprawy karnej przeciwko członkom zarządu w 2015r. Reasumując tą cześć rozważań, przyjąć należy, że pozwani nie wykazali, aby doszło do przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem.

Ostatni zarzut pozwanych dotyczy terminowości złożenia wniosku przez pozwanych o ogłoszenie upadłości (...) sp. z o.o.. Zdaniem pozwanych wniosek złożony w dniu 6 kwietnia 2012r był wnioskiem złożonym w czasie właściwym w rozumieniu art. 299 §2 k.s.h. Ciężar wykazania tego faktu spoczywa na pozwanych. W ocenie Sądu zarzut ten jest nieuzasadniony. Zgodnie bowiem z art. 10 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją , która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2016r ( oceniamy stan według przepisów obowiązujących w czasie, który podlega ocenie) upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Art. 11 ust 1 i 2 przewidują, że dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. Artykuł 21 ust. 1 cyt. ustawy wskazuje, że dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

W ocenie Sądu Rejonowego wykazanie, że wniosek o ogłoszenie upadłości złożono w terminie wymaga przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, który dokona odpowiedniej analizy ekonomicznej majątku spółki w oparciu o pełne dane finansowe. Wniosek ten jest tym bardziej uzasadniony, gdy uwzględni się fakt, że w innym postępowaniu biegły sądowy S. M. stwierdził, że spółka (...) osiągnęła stan niewypłacalności rozumiany jako nieregulowanie wymagalnych zobowiązań wobec co najmniej 2 wierzycieli w dniu 26 października 2009r, a stan ten jest trwały od końca sierpnia 2010r. Należy wyraźnie podkreślić, że Sąd nie jest w niniejszej sprawie związany opinią S. M.. Pozwani powinni jednak zgłosić właściwe własne dowody zgodnie z ciężarem dowodu prowadzące do odmiennych wniosków, przy czym kluczowy w ocenie Sądu powinien być dowód z opinii biegłego w niniejszej sprawie, którego pozwani nie zgłosili. Z dokumentów załączonych do wniosku z dnia 6 kwietnia 2012r o ogłoszenie upadłości jednoznacznie wynika też, że (...) sp. z o.o. co najmniej w 2010r i 2011r nie płaciła swoich zobowiązań a liczba wierzycieli wzrastała. Obrazuje to spis wierzycieli (k.83-85) i liczne dokumenty z postępowań egzekucyjnych (k.91-142). W tym miejscu przytoczyć należy, trafne skądinąd zapisy zawarte w uzasadnieniu wniosku pozwanych z 5 kwietnia 2012r o ogłoszenie upadłości: „ Wnioskodawca podnosi, iż dla określania czy dłużnik jest niewypłacalny nieistotne jest , czy nie wykonuje wszystkich zobowiązań pieniężnych, czy też tylko niektórych z nich. Nieistotny jest też rozmiar niewykonywanych przez dłużnika zobowiązań. Nawet niewykonywanie zobowiązań o niewielkiej wartości oznacza jego niewypłacalność w rozumieniu art. 11 (…) Przy czym dla określenia stanu niewypłacalności bez znaczenia jest przyczyna niewykonywania zobowiązań. Niewypłacalność istnieje więc nie tylko wtedy gdy dłużnik nie ma środków. (…) niewypłacalność dłużnika istnieje zawsze gdy dłużnik nie wykonuje swych wymagalnych zobowiązań pieniężnych”. W świetle powyższych uwag jako nieprzydatne i niewystarczające należy uznać zeznania pozwanych jakoby przesłanki złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości ziściły się dopiero po niekorzystnym wyroku w sprawie przeciwko Gminie K.. W ocenie Sądu bazowanie na jednym spornym procesie sądowym w sytuacji gdy narastają liczne długi nie jest uzasadnione. Reasumując ten wątek, pozwani nie wykazali, aby wniosek o ogłoszenie upadłości zgłoszony został we właściwym terminie.

Odpowiedzialność członków zarządu na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006r sygn. akt III CZP 118/06 opubl. OSNC 2007/9/136, Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2007 r., sygn. akt III CSK 352/06 opubl. LEX nr 278665). Pozwani nie kwestionowali poszczególnych elementów składających się na szkodę nadto ich wysokość wynika z dokumentów urzędowych.

Sąd wskazał, iż odsetki z tytułu braku zapłaty przez spółkę (podobnie jak koszty procesu i koszty egzekucyjne) stanowią element szkody poniesionej przez wierzyciela i mogą być dochodzone jako odszkodowanie w trybie art 299 ksh. Termin spełnienia świadczenia odszkodowawczego (niezależnie od tego czy obejmuje należność zasądzoną od spółki, odsetki czy też koszty) nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania. Wymagalność roszczenia należy więc określić zgodnie z art 455 k.c. - roszczenie to staje się wymagalne po wezwaniu dłużnika do zapłaty, po wskazanym tam terminie. Od dnia następnego wierzyciel może, zgodnie z art 481 k.c., żądać odsetek za opóźnienie w jego spełnieniu. Pogląd ten należy uznać za utrwalony w orzecznictwie (por.: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 roku, (...), OSNC 2007/9/136; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r., H CKN 725/98, OSNC 2000/9/158; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2002 roku, IV CKN 793/2000, OSNC 2003/2/22. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 lipca 2006r sygn. akt I ACa 341/06 opubl. Lex 217207). Pozwani nie kwestionowali terminu naliczania odsetek. Termin ten jest też późniejszy niż wynika z wezwań do zapłaty. Odpowiedzialność członków zarządu ma charakter solidarny, co uwzględniono przy redakcji wyroku w punkcie I.

Sąd dokonał ustaleń w oparciu o częściowo niesporne twierdzenia stron oraz dowody z dokumentów urzędowych i prywatnych, a w niewielkim stopniu w oparciu o zeznania świadka S. M., M. P. (1) i pozwanych. Istotne elementy materiału dowodowego omówiono zostały we wcześniejszej części uzasadnienia. Tytułem uzupełnienia wskazać należy, że dokumenty urzędowe sporządzone zostały przez kompetentne organy w prawem przewidzianej formie, brak więc podstaw do kwestionowania ich treści. Dokumenty prywatne, nie były kwestionowane, co do swojej autentyczności, strony wyprowadzały z nich jedynie częściowo odmienne wnioski. W odniesieniu do S. M. powód sprecyzował, że wnosi o przesłuchanie go jako świadka (k.169) a nie o dowód z jego opinii jako biegłego w niniejszej sprawie. W zaistniałej sytuacji brak było podstaw do przeprowadzania dowodu z opinii biegłego, gdyż pozwani takiego wniosku nie złożyli. W uzupełnieniu wskazać należy, że powoda nie obciążał ciężar dowodu w tym zakresie i nawet gdyby takowy złożył to w okolicznościach sprawy (wobec braku inicjatywy pozwanych) i tak jego przeprowadzenie byłoby zbędne. S. M. poza potwierdzeniem faktu sporządzenia opinii w sprawie karnej, żadnych informacji istotnych do sprawy nie wniósł. Podobnie M. P. (2), która potwierdziła jedynie zawarcie transakcji z (...) sp. z o.o. oraz brak zapłaty. Zeznania pozwanych, tak jak wskazano powyżej nie są wystarczające do uznania, że wniosek o ogłoszenie upadłości złożono w terminie, gdyż kluczowe dla takich ustaleń są opinia biegłego i dokumenty.

O kosztach postępowania Sąd orzekł mając na uwadze przepisy art 108 § l k.p.c., 98 § l k.p.c., 105 §2 k.p.c. Zgodnie z art. 98 § l k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, Sąd zasądził na rzecz powoda zwrot poniesionych kosztów procesu, na które składa się: opłata od pozwu 3077zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17zł i kwota 3600zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego ustalona na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) w stawce minimalnej, adekwatnie do wartości przedmiotu sporu. Brak było podstaw do uwzględnienia kwoty 60zł tytułem kosztów uzyskania odpisu pełnego (...) sp. z o.o., gdyż powódka nie załączyła oryginału takiego dokumentu, który mógł być użyty także w innym postępowaniu.

Apelację w całości zaskarżyli pozwani zarzucając orzeczeniu:

1.  obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 6 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, iż to na pozwanych ciążył obowiązek wykazania daty, w której powódka powzięła informację o bezskuteczności egzekucji prowadzonej przeciwko Spółce, a tym samym początku biegu trzyletniego terminu przedawnienia;

2.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia tj. art. 233§1 kpc poprzez jego błędne zastosowanie i w konsekwencji dokonanie oceny zebranego materiału dowodowego w sposób dowolny a nie wszechstronny, z naruszeniem zasad logiki i doświadczenia wskutek uznania, iż z zebranego materiału dowodnego wynika, że podstaw do ogłoszenia upadłości Spółki stanowiła okoliczność oddalenia przez Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim powództwa Spółki wobec Gminy K., a w konsekwencji zaniechanie uznania, że pozwani sprawując funkcje członków zarządu zgłosili wniosek o ogłoszenie upadłości w terminie.

Mając powyższe na uwadze apelujący wnieśli o zmianę orzeczenia i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych kosztów procesu za I i II instancję ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe i na podstawie jego wyników poczynił trafne ustalenia faktyczne mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Ustalenia te Sąd odwoławczy przyjmuje za własne, nie znajdując potrzeby ponownego ich szczegółowego przedstawiania. Wskazane przepisy prawa będące podstawą rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji również nie budziły wątpliwości Sądu Okręgowego.

Pozwani postawili w apelacji zarzut naruszenia przepisów regulujących procedurę cywilną sprowadzają się do zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, tj. naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. i w konsekwencji błędnych ustaleń faktycznych.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania przez skarżącego, że Sąd Rejonowy uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Dla wykazania słuszności zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów konieczne jest zatem wykazanie przez skarżącego, że ocena ta została dokonana sprzecznie z wymaganiami prawa procesowego, w sposób wybiórczy, nie odpowiadający zasadom logiki i doświadczenia życiowego.

Takiego wywodu skarżący w apelacji nie przeprowadzili. Powołując się na powyższy zarzut w rzeczywistości ograniczyli się do polemiki z twierdzeniami Sądu Rejonowego i przedstawienia własnej wersji oceny zgromadzonego w sprawie materiału, nie odnosząc się do logicznej oceny tego materiału dokonanej przez Sąd pierwszej instancji i w efekcie nie podważając skutecznie dokonanej przez tenże Sąd oceny dowodów, w pełni mieszczącej się w ramach zakreślonych przepisem art. 233 §1 k.p.c. Pozwani wybiórczo wskazali na okoliczność wpływu przegranego procesu na konieczność zgłoszenia wniosku o upadłość. Tymczasem z uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego wynika, iż Sąd ten wnikliwie ocenił sytuację majątkową Spółki w oparciu o inne także okoliczności, jednocześnie wskazując kategorycznie na ciężar dowodu w tym zakresie i brak inicjatywy pozwanych w tym zakresie, w szczególności co do wniosku o dowód z opinii biegłego. Do tych wywodów Sądu I instancji pozwani w apelacji nie odnieśli się.

Wskazać wyraźnie należy, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Przepis ten wyraża dwie ogólne reguły: pierwszą - generalnie wymagającą udowodnienia powołanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych skutków prawnych, oraz drugą regułę, która sytuuje ciężar dowodu danego faktu po stronie osoby, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Pierwsza "zasada obowiązku udowodnienia powoływanego faktu" jest w istocie nieunikniona ze względów racjonalnych, ponieważ odmienna regulacja powodowałaby powstanie niedopuszczalnej łatwości wywodzenia skutków prawnych z prostego powołania się na fakt bez potrzeby jego udowodnienia. Natomiast druga stanowi "ogólną zasadę rozkładu ciężaru dowodu", od której wyjątki wskazywać mogą niektóre przepisy szczególne (por. T. Sokołowski w Kidyba A. (red). Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna. Lex 2009). Powódka udźwignęła ciążący na niej ciężar dowodu i udowodniła, że okoliczności faktyczne, jakie przywołała dla uzasadnienia podstawy swego żądania miały miejsce.

Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił przedstawiony przez strony materiał dowodowy, czego konsekwencją było uznanie, iż pozwani nie wykazali przesłanek zwalniających ich z odpowiedzialności wynikającej z art. 299 ksh.

Podobnie prawidłowo Sąd Rejonowy uznał, iż roszczenie powoda nie jest przedawnione. Podzielić należy poglądy prawne zawarte w apelacji, a odnoszące się do tego, iż termin przedawnienia rozpoczyna swój bieg od momentu uzyskania przez wierzyciela świadomości, że wyegzekwowanie od spółki długu nie jest możliwe. Powód jednoznacznie wskazał, iż dowiedział się o bezskuteczności egzekucji prowadzonej przez innych wierzycieli dopiero z analizy akt sprawy karnej. Tym samym wskazał na inny, wcześniejszy moment niż sporządzenie listy wierzytelności, z której wynika, iż w toku postępowania upadłościowego nie odzyska należności w żadnej części. Z akt spraw komorniczych toczonych z wniosków innych wierzycieli nie wynika, by na jakimkolwiek etapie powód miał wiedzę o ich istnieniu i przebiegu. Wbrew stanowisku pozwanych zawartemu w apelacji, to właśnie pozwani winni wykazać, iż wierzyciel powziął wiedzę o bezskuteczności egzekucji w czasie wcześniejszym niż wynika to z jego twierdzenia. To bowiem pozwani z faktu tego wywodzą skutki prawne.

Powyższe okoliczności potwierdzając, w ocenie Sądu II instancji, prawidłowość ustaleń Sądu Rejonowego, a tym samym prawidłowość wydanego orzeczenia.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c. apelację powoda oddalono, o czym orzeczono w pkt I sentencji wyroku.

SSO (...)SSO (...)SSO (...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  z (...) (...)