Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 21 listopada 2017 roku

Sąd Rejonowy w Łęczycy, I Wydział Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: S.S.R. Wojciech Wysoczyński

Protokolant: st. sek. sąd. Katarzyna Retkowska

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2017 roku, w Ł., na rozprawie,

sprawy z powództwa K. B.

przeciwko Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z siedzibą w W. na rzecz K. B. kwotę 8.000 zł / osiem tysięcy złotych / wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od dnia 9 sierpnia 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  nie obciąża pozwanej kosztami procesu w zakresie oddaleni części powództwa.

Sygnatura akt I C 114/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 24 kwietnia 2017 roku, powódka K. B. reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika – adwokata wniosła o zasądzenie od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z siedzibą w W. kwoty 25.000 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 lipca 2016 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia, oraz o zasądzenie od strony pozwanej kosztów procesu / pozew k. 2-3 /.

Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2017 roku, Sąd Rejonowy w Łęczycy zwolnił powódkę od opłaty sądowej od pozwu ponad kwotę 800 złotych i oddalił wniosek powódki o zwolnienie od kosztów sądowych w pozostałej części / postanowienie k. 29/.

W odpowiedzi na pozew pozwany, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika – radcę prawnego wniósł o oddalenie powództw i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą od pełnomocnictwa według norm przepisanych / odpowiedź na pozew k. 39-42/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 sierpnia 2011 r. w miejscowości R. (woj. (...)) miał miejsce wypadek komunikacyjny, w którym kierujący pojazdem marki R. (...) nr. Rej. (...), D. C. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, iż nie dostosował prędkości jazdy do warunków drogowych w wyniku czego doprowadził do utraty panowania nad pojazdem, co spowodowało jego zarzucenie, a następnie lewym tyłem pojazdu uderzył w prawidłowo poruszającego się drogą rowerzystę R. O. (1), w wyniku czego doznał on obrażeń ciała w postaci krwiaka przestrzeni zaotrzewnowej, złamania obu gałęzi kości łonowej lewej i lewego talerza biodrowego, obfitego krwiaka tkanek miękkich miednicy mniejszej, co spowodowało narastającą niewydolność krążeniowo-oddechową skutkującą zgonem pokrzywdzonego / bezsporne, odpis wyroku k. 16/.

Zmarły w wypadku R. O. (1) był bratem powódki. W chwili śmierci zmarły R. O. (1) miał 85 lat. / bezsporne, akt zgonu k. 19/.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Kutnie, w sprawie II K 218/12, D. C. został skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 4 lat próby / odpis wyroku k. 16/.

Pojazd kierowany przez sprawcę wypadku nie był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej / bezsporne/.

Powódka K. B. w dacie śmierci brata miała 86 lat / akt małżeństwa k. 21/.

W dacie śmierci brata powódka była wdową, jej mąż zmarł w 2001 roku. W dacie wypadku powódka zamieszkiwała z najmłodszym synem, który zmarł po śmierci R. O.. Powódka posiada czworo dzieci i sześcioro wnucząt.

R. O. (1) zamieszkiwał w odległości około 3 kilometrów od powódki. Posiadał swoją rodzinę - zamieszkiwał z żoną i dziećmi. Brat dla powódki był istotnym wsparciem. Po śmierci męża powódki, R. O. pomagał powódce w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Powódka często widywała się z bratem, spędzała z bratem uroczystości rodzinne.

Po śmierci brata powódka odczuwała smutek i żal. Pogrzeb zmarłego brata był dla powódki tak silnym przeżyciem, że powódka zasłabła i wezwano do niej pogotowie.

Po śmierci brata powódka nie korzystała jednak z pomocy psychiatrycznej ani psychologicznej.

Powódka często wspomina brata. Emocja powódki są tak silne, że podczas wspomnień powódka płacze. K. B. odwiedza grób brata tak często jak pozwala jej zdrowie / zez. św. R. B. rozprawa z dnia 19.09.2017 r. 00:17:57, zez. powódki rozprawa z dnia 19.09.2017 r. 00:32:22/.

Powódka zgłosiła szkodę (...) S.A. w dniu 2 czerwca 2016 roku, jednak w związku z brakiem zawartej umowy OC przez posiadacza pojazdu mechanicznego akta szkody, w dniu 4 lipca 2016 roku, (...) S.A. przekazał sprawę pozwanemu /bezsporne, wezwanie k. 22-23, pismo k. 24/.

Pozwany otrzymał akta szkody od zakładu ubezpieczeń w dniu 8 lipca 2016 roku / akta szkody k. 49/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanego powyżej materiału dowodowego w postaci dowodów z dokumentów, których prawdziwość nie została zakwestionowana przez strony postępowania, oraz wzajemnie koherentnych zeznań świadka i powódki.

Sąd zważył co następuje:

W niniejszej sprawie zasada odpowiedzialności pozwanego oparta jest na treści art. 98 ust. 1 pkt. 3a ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia z dnia 22 maja 2003 r. tj. z dnia 21 listopada 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 2060).

Powódka domagając się zadośćuczynienia za krzywdę, jakiej doznała na skutek śmierci R. O. spowodowanej czynem niedozwolonym sprawcy wypadku, jako podstawę prawną swojego roszczenia powołała przepis art. 446 § 4 k.c.

Zgodnie z treścią przywołanego artykułu, sąd może ( … ) przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Niewątpliwe zmarły brat znajdował się w kręgu najbliższej rodziny powódki o jakiej mowa w przywołanym przepisie.

Wymaga zaznaczania, że zgodnie z jednolitym orzecznictwem aby ustalić, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny zmarłego sąd powinien stwierdzić, czy istniała odpowiednio silna i pozytywna więź emocjonalna pomiędzy dochodzącym tego roszczenia a zmarłym (wyr. SN z 9.3.2012 r., I CSK 282/11).

Jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe zmarły brat był mocno związany emocjonalnie z powódką. R. O. (1) zamieszkiwał w odległości około 3 kilometrów od powódki. Mimo, że posiadał swoją rodzinę brat dla powódki był istotnym wsparciem. Po śmierci męża powódki, R. O. pomagał powódce w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Powódka często widywała się z bratem, spędzała z bratem uroczystości rodzinne.

Uwzględniając powyższe, należy uznać, że powódka posiada przymiot najbliższego członka rodziny zmarłego, a zatem jest uprawniona do wystąpienia z roszczeniem o zadośćuczynienie na podstawie art. 446 § 4 k.c.

Mając na uwadze przedstawione powyżej rozważania, uznać należy, że strona pozwana, odpowiada za naruszenie dóbr osobistych powódki spowodowane śmiercią brata, będącą wynikiem deliktu.

Ustawodawca poza wskazaniem, iż kwota przyznana tytułem zadośćuczynienia winna być „odpowiednia” nie wskazuje innych zasad ustalenia jej wysokości (posiłkować w tym zakresie należy się orzecznictwem i poglądami wypracowanymi na tle stosowania art. 445, 448, 23 i 24 k.c.). Orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie wskazuje natomiast, iż przy ustaleniu wysokości zadośćuczynienia należy mieć na uwadze całokształt okoliczności sprawy nie wyłączając takich czynników jak: wiek poszkodowanego, rozmiar doznanej krzywdy, stopień cierpień psychicznych, ich intensywność, czas trwania, długotrwałość. Kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Rolą zadośćuczynienia jest bowiem złagodzenie doznanej niewymiernej krzywdy poprzez wypłacenie nie nadmiernej lecz odpowiedniej sumy, w stosunku do doznanej krzywdy.

Ustalenie jej wysokości powinno być jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy dokonane w ramach rozsądnych granic, odpowiadających aktualnym warunkom i sytuacji majątkowej społeczeństwa przy uwzględnieniu, iż wysokość zadośćuczynienia musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość.

Uwzględniając stopień cierpień powódki, które jak wynika z treści zeznań powódki i świadka mają nadal wpływ na jej życie, nieodwracalność skutków powstałych wskutek śmierci brata, uzasadniają zdaniem Sądu, zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty zadośćuczynienia w kwocie 8.000 złotych.

Skutki śmierci brata rozciągają się wszak na całe życie powódki i nie doznają ograniczeń czasowych. Śmierć R. O. była dla powódki zdarzeniem identyfikowalnym jednoznacznie jako tragiczne i nagłe. Śmierć brata zapewne spowodowała utratę jednej z ważnych osób w jej życiu, zmieniła atmosferę i strukturę rodziny, co dla powódki wówczas miało i niewątpliwie nadal ma istotne znaczenie. Powódka doznała naruszenia dobrostanu emocjonalnego i psychicznego. Bliskość rodziny bezsprzecznie stanowi rodzaj wsparcia psychologicznego, daje poczucie bezpieczeństwa.

Po śmierci brata powódka odczuwała smutek i żal. Pogrzeb zmarłego brata był dla powódki tak silnym przeżyciem, że powódka zasłabła i wezwano do niej pogotowie.

Powódka często wspomina brata. Emocja powódki są tak silne, że podczas wspomnień powódka płacze. K. B. odwiedza grób brata tak często jak pozwala jej zdrowie.

W świetle powyższych okoliczności brak jest podstaw do uwzględnienia stanowiska pozwanego, ale również w całości stanowiska powódki.

Po śmierci brata powódka nie korzystała z pomocy psychiatrycznej ani psychologicznej.

W chwili obecnej pojawiają się jeszcze u powódki wspomnienia dotyczące brata. Jednak nie stanowią one czynnika dezorganizującego życie rodzinne i są naturalnym elementem życia rodzinnego i historii rodziny. Reakcja żałoby, jaka wystąpiła u powódki ma charakter fizjologiczny, jest stanem naturalnej odpowiedzi psychologicznej na utratę osoby bliskiej.

Dodatkowo podkreślić należy, że w dacie wypadku powódka był osobą dorosłą, i posiadał własną, liczną rodzinę. Zaznaczyć należy również, że od śmierci R. O. minęło 6 lat zatem upływ czasu wpłynął na złagodzenie cierpień powódki i pozwolił jej przystosować się do nowej sytuacji.

Mając na uwadze przedstawione powyżej rozważania, uznać należy, że kwota 8.000 złotych przyznana tytułem zadośćuczynienia jest adekwatną rekompensatą za doznane krzywdy.

W ocenie Sądu kwota zasądzona w pkt. 1 wyroku odpowiada aktualnym warunkom i sytuacji majątkowej społeczeństwa. Zdaniem Sądu zważywszy na wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia oraz wysokość innych świadczeń socjalnych tak określone zadośćuczynienie stanowi odczuwalną wartość.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w punkcie 1 i 2 wyroku.

O należnych odsetkach ustawowych, Sąd orzekł zgodnie z brzmieniem przepisów art. 359 § 1 k.c., 481§1 k.c., art. 455 k.c. oraz art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. W niniejszej sprawie ustalono, że pozwany otrzymał akta szkody od zakładu ubezpieczeń w dniu 8 lipca 2016 roku. Mając na uwadze powyższe ustalenia, należało przyjąć, iż początkową datą naliczenia odsetek ustawowych jest dzień 9 sierpnia 2016 roku.

O kosztach procesu w zakresie oddalonej części powództwa orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.

Przepis art. 102 k.p.c. ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu; jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawia ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (por. m.in. postanowienie SN z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73, LEX nr 7366). Sposób skorzystania z art. 102 jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążania kosztami procesu strony przegrywającej spór (zob. wyroki SN: z dnia 3 lutego 2010 r., II PK 192/09, Lex nr 584735 i z dnia 27 maja 2010 r., II PK 359/09, Lex nr 603828 oraz postanowienia SN: z dnia 19 października 2011 r., II CZ 68/11, Lex nr 1044004 i z dnia 20 kwietnia 2012 r., III CZ 17/12, Lex nr 1164739).

W niniejszej sprawie względy słuszności i sprawiedliwości przemawiają przeciwko obciążaniu powódki kosztami procesu poniesionymi przez jej przeciwnika. Należy zważyć na trudną sytuację finansową powódki, jej podeszły wiek oraz ocenę charakteru dochodzonych roszczeń o zadośćuczynienie mających kompensować krzywdę powódki doznaną w wyniku wypadku.

W tej sytuacji zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania stanowiłoby nadmierne obciążenie powódki i w znacznym stopniu niwelowałoby kompensującą funkcję wypłaconego powódce zadośćuczynienia.

Orzekając w przedmiocie kosztów Sąd Rejonowy wziął również pod uwagę dysproporcje możliwości ekonomicznych obu stron procesu.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w punkcie 3 wyroku.