Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2017r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Anna Zdziarska

Sędziowie: SA – Marzanna A. Piekarska-Drążek (spr.)

SO (del.) – Katarzyna Capałowska

Protokolant: – st. sekr. sąd. Łukasz Jachowicz

przy udziale Prokuratora Krzysztofa Kuka

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2017 r.

sprawy P. W. (1) urodz. dnia (...) w W., s. F. i I. z d. K.

oskarżonego z art. 229 § 3 k.k., art. 286 § 1 k.k., art. 270 § 1 k.k. i innych

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 19 sierpnia 2016 r. sygn. akt VIII K 6/13

1.  zmienia wyrok w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego P. W. (1) w ten sposób, że:

-uchyla rozstrzygnięcie z pkt II o karach łącznych;

-uchyla rozstrzygnięcie z pkt I w części dotyczącej skazania za czyn zarzucony w pkt 5 aktu oskarżenia oraz związane z nim orzeczenie o przepadku z pkt III i w tym zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie;

2.  utrzymuje w mocy wyrok w pozostałej części;

3.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. łączy kary orzeczone za pozostałe przypisane przestępstwa i wymierza P. W. (1) karę łączną 1 (roku) i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w liczbie 250 stawek dziennych po 100 złotych stawka;

4.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k., w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r., warunkowo zawiesza wykonanie kary pozbawienia wolności na okres 5 (pięciu) lat próby;

5.  na podstawie art. 73 § 1 k.k. oddaje oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora sądowego;

6.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonemu na poczet kary grzywny okres zatrzymania od dnia 14 do dnia 16 października 2009 r. przyjmując jeden dzień pozbawienia wolności za równoważny dwóm dziennym stawkom grzywny;

7.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym opłatę w kwocie 5.300
(pięć tysięcy trzysta) złotych za obie instancje.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Warszawie, wyrokiem z dnia 19 sierpnia 2016 r., w sprawie sygn. akt VIII K 6/13, rozpoznając sprawę oskarżonego P. W. (1) , orzekł:

I.

- w ramach czynu zarzucanego w pkt 2 aktu oskarżenia - uznał za winnego tego, że w dniu 9 września 2001 r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, wręczył za pośrednictwem innych ustalonych osób funkcjonariuszowi Urzędu Celnego w W. M. K. (1) korzyść majątkową w kwocie co najmniej 40.000 zł w zamian za naruszenie przepisów prawa w związku z dokonaniem fikcyjnych odpraw towarów i fałszowanie dokumentacji celnej dotyczącej odpraw ostatecznych towaru w postaci tekstyliów dla firm (...) i (...) o numerach E 13 (...) i E 13 (...), tj. popełnienia przestępstwa z art. 229 § 3 k.k. i za to na podstawie art. 229 § 3 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

-w ramach czynu zarzucanego w pkt 3 aktu oskarżenia - uznał za winnego tego, że we wrześniu 2001 r. w W., działając czynem ciągłym, wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i z góry powziętym zamiarem, po uprzednim sprowadzeniu na polski obszar celny towarów w postaci odzieży i obuwia z krajów Dalekiego Wschodu przez specjalnie stworzone do tego celu podmioty o nazwie (...) i (...) wprowadził na polski obszar celny towary bez ich przedstawienia organowi celnemu, w ten sposób, że nakłaniał funkcjonariusza Urzędu Celnego w W. M. K. (1) - wykonującego czynności służbowe w Miejscu Uznanym (...) w W. przy ul. (...) - do potwierdzenia nieprawdy w dokumentach odpraw towarów o numerach: E 13 (...) i E 13 (...) dotyczących fikcyjnych odpraw towarów dla w/w firm w postaci obuwia w ilości 337.292 par o wartości co najmniej 201.266 zł oraz odzieży w ilości 28.240 szt. o wartości co najmniej 13.862 zł., dostarczając mu dokumenty odpraw granicznych w postaci CMR, karnetów TIR, packing list, faktur i innych, przez co wprowadził w błąd organy celne co do rzeczywistej wartości, ilości, rodzaju asortymentu i kraju pochodzenia towaru i wyłudził poświadczenie nieprawdy w postaci decyzji celnych ustalających nieprawidłowo kwotę długu celnego poprzez zastosowanie niewłaściwej stawki celnej mającej wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług i doprowadzając w ten sposób Skarb Państwa do uszczuplenia należności publiczno - prawnych, czyniąc sobie z popełnienia przestępstwa stałe źródło dochodów; tj. popełnienia występku z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. i art.18 § 2 k.k. w zw. art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 33 § 2 i § 3 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz grzywnę 250 (dwustu pięćdziesięciu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 100 zł (stu złotych);

- w ramach czynu zarzucanego w pkt 5 aktu oskarżenia - uznał za winnego tego, że w okresie 2005 r. w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, podejmował czynności mające udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępczego pochodzenia, wykrycie, zajęcie i orzeczenie przepadku środków finansowych w kwocie co najmniej 425 000 złotych, pochodzących z popełniania czynów zabronionych związanych z wprowadzaniem na polski obszar celny towarów z krajów D. Wschodu z uszczupleniem należności celno - podatkowych na szkodę Skarbu Państwa, w ten sposób, że przekazał K. W. (1) wymienioną kwotę w celu nabycia nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. prowadzi księgę wieczystą nr (...), którą to nieruchomość po jej nabyciu K. W. (1) wniosła jako aport do spółki z o.o. (...) z siedzibą w W. przy ul. (...), na mocy aktu notarialnego z dnia 15.12.2005 r., której wspólnikami byli S. W. (1), P. W. (1) i K. W. (1), tj. o przestępstwo z art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 299 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 299 § 1 k.k. i art. 33 § 2 i § 3 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz grzywnę 200 (dwustu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 100 zł. (stu złotych);

-w ramach czynu zarzucanego w pkt 6 aktu oskarżenia - uznał za winnego tego, że w okresie od 8 sierpnia 2001 r. do 27 września 2001 r. w W., działając w krótkich odstępach czasu i z góry powziętym zamiarem, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłaniał funkcjonariuszy Urzędu Celnego w W. M. Z., A. S. (1) i M. K. (1) do przekroczenia swoich uprawnień i poświadczenia nieprawdy w następujących dokumentach celnych stwierdzających fakt odprawy towaru w Miejscu Uznanym (...) i Składzie (...) w W. dla firmy (...) z R.:

E 13 (...) z dnia 08.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 08.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 14.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 14.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 20.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 20.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 20.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 24.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 27.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 27.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 28.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 29.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 31.08.2001 r.

E 13 (...) z dnia 03.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 05.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 05.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 07.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 10.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 10.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 12.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 12.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 14.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 14.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 14.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 14.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 19.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 19.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 24.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 19.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 24.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 24.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 27.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 27.09.2001 r.;

wprowadzając w ten sposób w błąd organy celne, co do rzeczywistej wartości, ilości, rodzaju, asortymentu i kraju pochodzenia towaru, co miało wpływ na decyzje celne ustalające nieprawidłowo kwotę długu celnego poprzez zastosowanie niewłaściwej stawki celnej mającej wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem od towaru usług i doprowadzając w ten sposób Skarb Państwa do uszczupleń należności publiczno-prawnych w nieoszacowanej dotychczas kwocie, przy czym z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu tj. popełnienia występku z art. 286 § 1 k.k. i art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 271 § 3 k.k. i art 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 65 §1 k.k. i za to na podstawie art. art. 286 § 1 k.k. w związku z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 33 § 2 i § 3 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę 250 (dwustu pięćdziesięciu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 100 zł. ( stu złotych);

-w ramach czynu zarzucanego w pkt 7 aktu oskarżenia - uznał za winnego tego, że w okresie od maja 2003 r. do czerwca 2004 r. w W., działając w krótkich odstępach czasu i z góry powziętym zamiarem, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, uczestniczył we wręczeniu korzyści majątkowej w wysokości 10.000 zł. - otrzymanej od A. S. (2) za pośrednictwem K. W. (1) i M. K. (1) - ustalonemu funkcjonariuszowi celnemu, w zamian za przekroczenie uprawnień i naruszenie przepisów prawa poprzez instruowanie A. S. (2) o sposobie zachowania w toczącym się postępowaniu domiarowym nr (...) w celu uniknięcia dopłat z tytułu cła i podatku VAT, tj. popełnienia przestępstwa z art. 229 § 3 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 229 § 3 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

-w ramach czynu zarzucanego w pkt 8 aktu oskarżenia - uznał za winnego tego, że w okresie od 14 września 2001r. do 27 września 2001 r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, jako funkcjonariusz Urzędu Celnego w W., uczestniczył we wręczeniu korzyść majątkowej funkcjonariuszowi celnemu M. K. (1) w wysokości co najmniej 18.000 zł. otrzymanej od A. S. (2), w zamian za poświadczenie nieprawdy w dokumentach celnych stwierdzających fakt przyjęcia towaru do Składu (...) w W. dla firmy (...) z R. oznaczonych numerami:

E 13 (...) z dnia 14.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 14.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 14.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 14.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 19.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 19.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 24.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 19.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 24.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 24.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 27.09.2001 r.

E 13 (...) z dnia 27.09.2001 r.;

gdy w rzeczywistości odprawy te nie miały miejsca, a w dokumentach zaniżono rodzaj, ilość i wartość sprowadzanego towaru, tj. popełnienia przestępstwa z art. 229 § 3 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 229 § 3 k.k. wymierzył mu karę 1(jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

II.P. W. (1) - na podstawie art. 85 § 1 k.k., art. 85a k.k., art. 86 § 1 i § 2 k.k. - wymierzył karę łączną 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny 300 (trzystu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 100 zł. (stu złotych).

III.na podstawie art. 299 § 7 k.k. - w związku z popełnieniem występku opisanego w pkt 5 - orzekł od P. W. (1) przepadek równowartości korzyści pochodzących z przestępstwa w kwocie 425.000 zł. (czterystu dwudziestu pięciu tysięcy) złotych.

IV.na podstawie art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 69 § 1 i § 2 k.k., art. 70 § 2 k.k. - w brzmieniu obowiązującym do dn. 1 lipca 2015 r. - wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 5 (pięciu) lat próby.

V.na podstawie art. 73 § 2 k.k. oddał oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora.

VI.a podstawie art. 63 § 2 k.k. na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 14 października 2009 r. do dnia 16 października 2009 r., przyjmując jeden dzień pozbawienia wolności za równoważny dwóm dziennym stawkom grzywny.

VII.P. W. (1) uniewinnił od popełnienia czynu zarzucanego mu w pkt 1 aktu oskarżenia.

Obrońca oskarżonego wniósł apelację od powyższego wyroku zarzucając:

- obrazę przepisów prawa materialnego art. 299 § 7 k.k. polegającą na orzeczeniu przepadku równowartości korzyści pochodzących z przestępstwa w kwocie 425.000 zł w sytuacji, gdy ewentualna korzyść majątkowa z popełnienia występku „prania brudnych pieniędzy” nie była wyższą niż sumaryczna kwota 204.300 zł, na którą składało się (...) udziałów w spółce (...) sp. z o.o. o wartości 50 zł każdy;

-obrazę przepisów prawa procesowego art. 182 § 3 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia polegającą na niewyjaśnieniu związku zachodzącego pomiędzy przestępstwem, o które toczy się postępowanie oraz przestępstwem, o jakie oskarżony jest S. L. (1) jako osoba wezwana do złożenia zeznań w charakterze świadka i w konsekwencji nieuprawnione przyznanie prawa do odmowy składania zeznań w toku przewodu sądowego ww. świadkowi w sytuacji, gdy nie był on oskarżonym o współudział w przestępstwach objętych postępowaniem prowadzonym przeciwko P. W.;

-obrazę przepisów prawa procesowego art. 214 § 4 k.p.k. mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia polegającą na zaniechaniu pozyskania wywiadu środowiskowego o osobie oskarżonego w części dotyczącej obowiązku pozyskania dokładnych informacji o stanie majątkowym i źródłach dochodów oskarżonego skutkiem czego Sąd przyjął, iż P. W. (1) jest winnym popełnienia czynu polegającego podejmowaniu czynności mających udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie przestępczego pochodzenia, wykrycia, zajęcia i orzeczenie przepadku środków finansowych w kwocie co najmniej 425 000 złotych, pochodzących z popełniania czynów zabronionych związanych z wprowadzaniem na polski obszar celny towarów pochodzących z Krajów Dalekiego Wschodu z uszczupleniem należności celno- podatkowych na szkodę Skarbu Państwa, w ten sposób, że przekazał K. W. (1) wymienioną kwotę w celu nabycia nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa prowadzi księgę wieczystą nr (...);

-błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia a mający wpływ na treść wyroku, polegający na błędnym i nieuzasadnionym daniu wiary zeznaniom M. K. (1), zeznaniom K. S. i A. S. (2) złożonym w toku postępowania przygotowawczego, gdy prawidłowo ocenione i rozważone okoliczności wypływające chociażby z opinii biegłego sądowego z zakresu informatyki i teleinformatyki A. W. (1) opinii biegłego sądowego dr T. G. (1) specjalisty z zakresu psychologii klinicznej dokonane zgodnie z zasadami logiki, wiedzy oraz przez pryzmat doświadczenia życiowego nieodmiennie prowadzić muszą do wniosków przeciwnych.

Skarżący wniósł o uzupełnienie postępowania dowodowego, a następnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w części skazującej i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego skutkowała uchyleniem wyroku jedynie w części dotyczącej skazania za przestępstwo z art. 299 § 1 k.k. i związanego z tym orzeczeniem przepadku kwoty 425 tys. zł, jako równowartości korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa.

Pozostała część wyroku skazującego P. W. (1) nie została skutecznie podważona, dlatego Sąd Apelacyjny utrzymał ją w mocy.

Wprawdzie początkowe zarzuty skarżącego dotyczące ustalenia w/w kwoty, jak też skazania za czyn zarzucany w pkt 5 aktu oskarżenia są nietrafne ale zarzut błędu w ustaleniach faktycznych dotyczący całości skazania obligował Sąd Apelacyjny do kontroli tychże ustaleń, także w zakresie tzw. prania brudnych pieniędzy. Pomijając to, że również ten zarzut jest źle rozumiany przez obrońcę oskarżonego, bo w istocie sprowadza się on do kwestionowania wiarygodności świadków obciążających oskarżonego, to Sąd odwoławczy dostrzegł w ustaleniach dotyczących winy za przestępstwo z art. 299 § 1 k.k. takie braki, które czyniły wątpliwymi wnioski, co najmniej co do ustalenia kwoty objętej tą kwalifikacją prawną czynu, a w konsekwencji przepadkiem na podstawie art. 299 § 7 k.k.

Nieumiejętność sformułowania trafnych zarzutów apelacyjnych przez obrońcę oskarżonego wyraża się w tym, że nie zakwestionował on wprost ustaleń o przestępnym pochodzeniu środków pieniężnych przypisanych P. W. (1) w ramach skazania za czyn 5 aktu oskarżenia, ale czynił to okrężną drogą, poprzez zarzut naruszenia art. 299 § 7 k.k. oraz zupełnie nieprzystający zarzut naruszenia art. 214 § 4 k.p.k. Nie wykazał nadto związku zarzutów innych naruszeń, w tym: błędnych ustaleń faktycznych, wadliwej oceny dowodów, czy zarzutu naruszenia art. 182 § 3 k.p.k. (dot. przesłuchania S. L.), z kwestionowanym w istocie przyjęciem, że oskarżony uzyskał 425 tys. zł z działalności przestępczej. Zarzuty obrońcy są tak mało przejrzyste i niefachowo sformułowane, a uzasadnienie apelacji nieusystematyzowane, że tylko z oświadczenia zawartego we wstępie apelacji oraz oświadczenia ustnego na rozprawie odwoławczej wynika, że skarży on całość skazania P. W..

Obowiązek sporządzenia uzasadnienia z urzędu wyroku Sądu odwoławczego sprowadza się do przedstawienia motywów uchylonej części wyroku, mimo to należy wyjść od stwierdzenia, że zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych oraz naruszenia art. 182 § 3 k.p.k. i art. 214 § 4 k.p.k. obejmujące według skarżącego całość skazania są, poza częścią uchyloną, oczywiście bezzasadne.

Ustalenia faktyczne będące podstawą skazania P. W. (1) za trzy przestępstwa korupcyjne – art. 229 § 3 k.k. (zarzuty 2, 7, 8 a/o) oraz za dwa przestępstwa oszustw przy odprawach celnych powiązanych z fałszowaniem dokumentacji celnej – art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k., art. 271 k.k. i art. 11 § 2 k.k. (zarzuty 3 i 6 a/o) – są prawidłowe. Podstawą tych ustaleń stał się bowiem zbiór dowodów obciążających oskarżonego, spośród którego skarżący dostrzega jedynie zeznania głównych pomawiających, tzw. małych świadków koronnych czyli M. K. (1), A. S. (2) i K. S., podczas gdy poza ich stanowczymi zeznaniami w czasie śledztwa Sąd Okręgowy przedstawił szereg dowodów, które w sposób co najmniej pośredni potwierdzają, że P. W. dokonał przypisanych mu oszustw i fałszerstw podczas odpraw celnych, w zamian za łapówki przyjmowane osobiście i przekazywane w odpowiednich częściach innym celnikom.

Analiza dowodów przedstawiona w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego jest rzetelna (odpowiada rzeczywistej treści dowodów), całościowa (ukazuje materiał dowodowy jako całość), wszechstronna (dostrzega pokrywające się i rozbieżne informacje płynące z dowodów). Ocena ta jest zgodna z art. 7 k.p.k. i zaprezentowana w bardzo czytelny sposób, gdyż Sąd przedstawia, w odniesieniu do każdego czynu, zbiór dowodów potwierdzających winę oskarżonego, przy czym dostrzega i obiektywnie ocenia dowody przeciwne (zaprzeczenie P. W. czy innych osób).

Sąd Apelacyjny podziela bez zastrzeżeń ocenę Sądu Okręgowego o wiarygodności zeznań świadka M. K. (1), K. S. i jej męża A. S. (2), które dwoje ostatnich świadków (skazanych) złożyło w śledztwie. Zbieżność i szczegółowość zeznań tych osób w zakresie przestępstw celnych i łapówkarskich przypisanych oskarżonemu w odniesieniu do zarzutów 6, 7, 8 a/o, tj. dotyczących firmy (...). S., nie pozostawia wątpliwości co do winy P. W..

Nie da się skutecznie zakwestionować takiej zbieżności trzech bezpośrednich źródeł dowodowych, jak M. K. i małżeństwo S., którzy bezpośrednio uczestniczyli w mechanizmie przestępczym, a więc mają najszerszą wiedzę, w jaki sposób były odprawiane (fikcyjne odprawy) towary importowane przez A. S. (2) pod firmą (...) i legalizowane przez celników na obszarze Polski, przy czym polegało to na niezwykle korzystnym zaniżaniu stawki celnej (wpisywano w dokumentach inny rodzaj towaru, niż tekstylia). Oprócz obszernych i konsekwentnych zeznań M. K. na temat każdego z przestępstw przypisanych P. W., znalazły one potwierdzenie w zeznaniach K. S. z dnia 7 listopada 2007 r., których choćby fragment wskazuje na wiarygodność M. K.: „W. i W. … przyjęli od nas kilka transportów do odpraw. … pierwsze miały miejsce lipiec – sierpień 2001 r.; … były rozliczenia finansowe między A. a W. i W.; … oprócz normalnych opłat celnych i Vat … jeszcze udzielaliśmy określone kwoty pieniędzy W. i W. za załatwienie odpraw” (k. 6252v), „ … środki transportu z towarem nie docierały do urzędów celnych, a dostarczano tylko dokumenty .. celnicy wpisywali, że dokonali rewizji towaru, pomimo że nie było w ogóle samochodów z towarem w urzędzie celnym ….; odprawy dokonywane fikcyjnie tylko na popierze …” (k. 6252v); „ .. widziałam M. K. (1) i wiedziałam, że jest celnikiem i na pewno to on w ramach porozumienia z W. i W. robili odprawy dla firmy (...)” (k. 6253).

Dalej świadek dokładnie opisała korupcyjne spotkanie swojego męża z P. W., M. K. i R. K. (1) (prowadził postępowanie domiarowe wobec J.), który zażądał łapówki za przedawnienie postępowania domiarowego. Świadek opisała przekazanie 10 tys. zł na ten cel: „dałam pieniądze W.” (k. 6253v). K. W. – S. opisała wiele innych odpraw z udziałem oskarżonego, także w 2004 r. na swoją firmę (...) (nie są przedmiotem tej sprawy) oraz zakup działki w 2005 r. za kwotę 425 tys. zł otrzymaną od W. i W.. Świadek spontanicznie i obszernie opisała inne elementy działalności przestępczej tych i innych osób. Późniejsza zmiana zeznań (k. 10091 – 95 na rozprawie) nie została przez świadka wiarygodnie uzasadniona. Świadek nie miała żadnych racjonalnych argumentów, by wyjaśnić, dlaczego zeznała (wyjaśniła) przeciwnie w śledztwie obciążając siebie, męża, oskarżonego i inne osoby, podając przy tym wiele potwierdzonych szczegółów (protokoły przeszukania jej mieszkania, siedziby firmy męża – nielegalne towary, fałszywe pieczątki itp.) opisanej działalności przemytniczo – łapówkarskiej. Odwołanie się do zaskoczenia zatrzymaniem, presji związanej z zabraniem z domu itp. nie tłumaczą tak szczegółowych zeznań, jak te złożone w dniu 7 listopada 2007 r., zwłaszcza, że K. W. – S. potwierdziła je po upływie ponad 7 miesięcy – w dniu 13 czerwca 2008 r. – odpowiadając jako podejrzana, mogąc odmówić wyjaśnień i nie pogrążać siebie, męża i jego rodzinę. Oświadczyła wówczas: „Podtrzymuję w całości treść złożonych przed prokuratorem wyjaśnień w dniu 7 listopada 2007 r.” (k. 6267v), a następnie wyjaśniła ponownie o okolicznościach zakupu działki za pieniądze P. W. i S. W., co będzie miało znaczenie przy ponownym rozpoznaniu sprawy (k. 6267 – 6268).

W ocenie zmiany zeznań przez K. W. – S. Sąd Okręgowy słusznie wziął pod uwagę zmianę jej pozycji procesowej, kiedy w sprawie P. W. zeznawała jako świadek (prawomocnie skazana na karę wolnościową za udział w zarzuconych jej oraz A. S. przestępstwach). Należy też zauważyć, że świadek jest prawnikiem, co przemawia za pełną świadomością korzystania z ról procesowych w sposób najbardziej dla siebie korzystny i sprzyjający oskarżonemu, zwłaszcza od momentu, gdy skorzystała z dobrodziejstwa art. 60 k.k. (prawomocny wyrok).

Podobnie zachował się A. S., próbując przed Sądem nadać swojej działalności pozory legalności. Przesłuchany w tej sprawie jako świadek częściowo tylko potwierdził wyjaśnienia składane w śledztwie w tym powtórzył okoliczności przekazania przez żonę łapówki dla celnika R. K. (k. 10094). Zaprzeczył natomiast łapówkom dla oskarżonego. Należy zatem przypomnieć jak stanowcze, spontaniczne i szczegółowe były wyjaśnienia A. S., zatrzymanego w czerwcu 2008 r., po ponad 7 miesiącach poszukiwań (zgłosił się z obrońcą). W dniu 30 czerwca 2008 r. A. S., podejrzany o udział w przestępstwach przypisanych P. W., M. K. i innym celnikom powiedział o bliskiej znajomości z oskarżonym, o wspólnych imprezach i fikcyjnych odprawach towarów, które wprowadzał na rynek polski pod firmą (...). A. S. wyjaśnił: „odprawy były przeprowadzone na papierze, a towaru nie było w Urzędzie Celnym. Sprawę tych odpraw zostawiłem W. i W. … ja W. i W. dawałem za odprawianie na papierze jednego samochodu od 500 do 1.000 dolarów, w tych kwotach nie było żadnych formalnych opłat urzędowych …, mnie nie interesowało czy te pieniądze trafiły do celnika czy do jego naczelnika” (k. 9361). Podczas pierwszego przesłuchania A. S. opisał także okoliczności przekazania 10 tys. zł łapówki R. K., w czym pośredniczył W. W.. A. S. wyjaśnił wówczas także o tym, że żona mówiła mu, że po złożeniu przez nią wyjaśnień dzwonił W. i „straszył, … że ma nie ujawniać faktów …. mówił, że kij ma dwa końce” (k. 9362) oraz miał pretensję do K. W. – S., że „za dużo powiedziała”. A. S. zeznał, m. in.: „ … kwoty, które wręczałem W. i W., to .. albo u mnie w domu, w Ł., na terenie W., ... żeby odprawić towar trzeba było zapłacić celnikowi mniej więcej w kwotach jak W. i W., tj. ok. 500 dolarów; … celnik musiał wpisać, że dokonał rewizji całkowitej, gdyż były to towary wrażliwe, mimo, że samochodów z towarem nie było do odprawy” (k. 9365 – 2 lipiec 2008 r.). A. S. przekazał także swoją wiedzę o innych, nielegalnych interesach P. W. i S. W., o skali nielegalnych odpraw oraz o nakłanianiu żony świadka do założenia (w charakterze słupa) spółki (...). Świadek wskazał na zdjęciach oskarżonego, M. K., R. W. i innych celników, z którymi robił nielegalne interesy.

Odwołanie przed Sądem zeznań obciążających (k. 10085 – 88) oskarżonego, było nieuzasadnione w świetle powodów podanych przez świadka A. S. (obawy, braki językowe) oraz w świetle tak zgodnych i szczegółowych relacji złożonych w śledztwie, które dopowiadały zeznaniom M. K..

Nie sposób przytaczać wszystkie zeznania świadka M. K., który stał się bezpośrednim źródłem dowodowym w zakresie wszystkich przypisanych oskarżonemu czynów, poza zarzutem 5 aktu oskarżenia, wystarczy stwierdzić, że od przesłuchania w dniu 18 stycznia 2005 r., kiedy M. K. podjął współpracę procesową z prokuratorem (k. 10 – 12) przez cały okres postępowania przygotowawczego, trwającego do końca 2009 r., poprzez postępowanie sądowe zainicjowane aktem oskarżenia z przełomu 2009/2010 r., którym objęto kilkoro celników, w tym L. i W., S. (wyłączono P. W. – a/o z 31 grudnia 2012 r.), M. K. nie zmienił istotnie swoich zeznań. Zmiany, czy deficyty zeznań powstałe na rozprawie, są skutkiem upływu ponad dekady od zdarzeń.

Na żądanie oskarżonego, świadek M. K. był przesłuchiwany przez Sąd Okręgowy z udziałem biegłego psychologa. Świadek przyznał szczerze, że w czasie pracy w Urzędzie Celnym nadużywał alkoholu, używał leków psychotropowych, jednak analiza jego wielokrotnych zeznań (24 przesłuchania), nie wzbudza w żadnym razie skojarzeń z zaburzeniami rozumienia, czy pamięci, tendencyjnością relacji, czy próbą oczyszczenia siebie. Słusznie podkreślił Sąd Okręgowy, że M. K. obciążył siebie wieloma zdarzeniami, które przy zachowaniu przez niego milczenia nie wyszłyby na jaw. Biegły psycholog T. G., uczestniczący w przesłuchaniach sądowych świadka dostrzegł wprawdzie symptomy ograniczania zakresu informacji i elementy pozytywnej autoprezentacji, ale określił jego zeznania jako wartościowy materiał dowodowy, nie stwierdził zaburzeń intelektualnych (rozprawa dnia 8 stycznia 2015 r. – opinia ustna oraz k. 10284 – 87).

O absolutnej konsekwencji M. K. można mówić na podstawie analizy pierwszego, kolejnych, do ostatniego przesłuchań. W dniu 18 stycznia 2005 r. zeznał o fikcyjnych odprawach dla firm (...) (Wietnamczyków), a w kolejnych o firmie A. S. (T.) – J.. Od początku twierdził, że otrzymał 13.000 dolarów za tzw. Wietnamczyków, którymi dzielił się z innymi celnikami (L., M.). Otrzymał też łapówki za fikcyjne odprawy od A. S.: „Mnie dostarczał dokumenty P. W. (1) wraz ze S. W. (1), P. W. był celnikiem zatrudnianym w Urzędzie Celnym w W..

Od W. dostawałem 1.500 zł od samochodu z towarem. Także Z. i S. dokumenty dostarczał W. i to on im płacił” (k. 12). Świadek mówił o znacznie szerszej skali przestępstw, określając same dostawy od T. na ok. 100 samochodów (o znacznie większych ilościach mówili też św. S.). Zarzuty oskarżonego dotyczą tylko tej nielicznej grupy dopraw, w których M. K. brał udział osobiście, a nadto zapamiętał je na tyle precyzyjnie, że można było potwierdzić je w dokumentach celnych. W kolejnych przesłuchaniach (tom XXXI, XXXII) M. K. rozwinął i uszczegółowił opis wspólnej działalności przestępczej.

Podczas trwającego ponad 5 lat postępowania sądowego M. K. nie zmienił zeznań do końca postępowania. Na rozprawie 14 marca 2014 r. (k. 9514 – 9515) zeznał: „Przestępstwa, które kojarzę z osobą oskarżonego:

- … odprawy 13 kontenerów odzieży dla firmy (...), 7 września 2001 r., otrzymałem 40.000 zł, pieniądze rozdzieliłem pomiędzy celników i agentów celnych;

- … w 2001 r. … odprawy odzieżowe dla J. … za każdą otrzymałem od oskarżonego od 1.000 do 2.000 zł;

- trzecie to sprawa przekazania pieniędzy R. K. od oskarżonego, 10.000 zł …” (podobnie na rozprawie dnia 23 kwietnia 2014 r. t. 49).

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy podszedł do zeznań M. K. z ostrożnością i uwagą, o czym świadczy choćby powołanie biegłego psychologa i kontrola zeznań, które świadek złożył w równoległym postępowaniu, sygn. VIII K 20/09 (20 oskarżonych, skazani m. in. K., G., Z., K.).

Biegły T. G. prowadził obserwację M. K. na kilku terminach rozpraw, wysłuchał wszystkich jego relacji i w żadnej z kilku opinii (22 czerwca 2014 r., 22 listopada 2014 r., 21 października 2015 r.) nie podważył psychologicznej wiarygodności wyjaśnień i zeznań M. K.. W ostatniej opinii, dotyczącej przesłuchania świadka z dnia 21 października 2015 r. stwierdził, że „zeznania M. K. mogą stanowić wartościowy materiał dowodowy, … wszystkie reakcje w normie dostosowane sytuacyjnie” (k. 10284 – 87).

Skarżący nie miał, więc żadnych podstaw, by eksponując nałogi i stany depresyjne świadka, zakwestionować jego wiarogodność, zwłaszcza, że nie dokonał żadnej analizy jego zeznań, nie wskazał na ich odmienność czy brak logiki itp. Nieprawomocny wyrok uniewinniający S. L. i S. W. w sprawie sygn. akt VIII K 20/09 będzie przedmiotem oceny Sądu Apelacyjnego. Należy jednak przypomnieć, że Sąd ten uchylając pierwszy wyrok uniewinniający te osoby (AKa 415/14), stwierdził, że nie podziela oceny zeznań M. K., jako dowodu niewiarygodnego; „Sąd Apelacyjny nie podzielił też stanowiska Sądu I instancji, że zeznania M. K. nie stanowią wystarczającego materiału dowodowego mającego przesądzić o sprawstwie i winie oskarżonych” (str. 101 uzasadnienia Sądu Apelacyjnego). Stwierdził nadto, że: „skorzystanie … z art. 60 § 3 k.k. nie dyskredytuje jego depozycji” (str. 102). Czy i w jaki sposób Sąd Okręgowy wywiązał się ze zleconej mu oceny tego dowodu w ponownym rozpoznaniu sprawy, oceni po raz kolejny Sąd Apelacyjny.

W sprawie P. W. dowód ten został potwierdzony innymi dowodami bezpośrednimi i pośrednimi, wystarczy wymienić podstawowe z nich:

1)  w zakresie zarzutu 2 aktu oskarżenia, tj. udzielenia M. K. 40 tys. zł. łapówki za fikcyjne odprawy dla firm (...):

-zeznania K. L., konkubiny M. K., która widziała reklamówkę z pieniędzmi przekazanymi od oskarżonego za pośrednictwem kierowcy B. P.;

-zeznania B. P., który przyznał, że wręczył pieniądze oskarżonemu w Z. na polecenie S. W. (z zeznań M. K., K. i A. S. wynika współdziałanie W. i W.);

-połączenia telefoniczne z dnia 9 września 2001 r. pomiędzy W. – K. – P.;

2)  w zakresie zarzutu 3 aktu oskarżenia, tj. oszustw przy cleniu towarów ww. firm (tzw. Wietnamczyków):

- zeznania B. P., który przyznał, że „podpisywał papiery u p. M.” (B.) za inne osoby na polecenie W., woził tam różne dokumenty,

-zeznania M. B. (1) (celniczki) przyznała się do fałszowania dokumentów za łapówkę (k. 6116, 6120, 6123),

-zeznania E. S., celniczki, która przyznała, że mogło się zdarzyć, że niektórych odpraw nie zarejestrowała w terminie (zarejestrowała fikcyjne odprawy z 8 września 2001 r. z piątku, w poniedziałek),

-zeznania S. G., który przewoził towar dla M., z H. do Polski, bezpośrednio do magazynów, nie do Urzędu Celnego,

-dokumentacja wskazanych przez M. K. 13 ładunków firm (...), wskazująca na fałszerstwa w zakresie rodzaju towarów i ilości;

3)  w zakresie zarzutu 6 aktu oskarżenia, tj. oszustw przy odprawach towarów firmy (...) (A. S.):

-zeznania A. S. i K. W. – S. złożone w śledztwie (powyżej omówione),

-zeznania B. P., który przekazywał dokumenty od T. do Miejsca Uznanego P., przekazał łapówkę celniczce A. S., rozpoznał ją (S. i Z. – zaprzeczały, zostały prawomocnie skazane),

-35 dokumentów odpraw celnych dla firmy (...);

4)  w zakresie zarzutu 7 aktu oskarżenia, tj. uczestnictwa we wręczeniu łapówki 10 tys. zł od A. i K. S. dla R. K.:

-zeznania A. S. (2) i K. W. – S., złożone w śledztwie – K. W. zeznała, że przyjechała z P. W., który przekazał żądane przez R. K. pieniądze jakiemuś mężczyźnie, świadkowie opisali spotkanie z K. i W. w restauracji, gdzie omawiali możliwość przedawnienia postępowania domiarowego,

-M. K. potwierdził, że brał udział w przekazaniu tej łapówki,

-R. K. potwierdził spotkanie z S. i oskarżonym w restauracji, choć nie przyznał się do przyjęcia 10 tys. zł w zamian za przedawnienie postępowania celnego,

-akta ww. postępowania – sprawa domiaru umorzona z przedawnienia, prowadząca ją J. L., która umorzyła postępowanie, nie umiała wytłumaczyć przeciągania procedury (brak doręczeń);

5)  w zakresie zarzutu 8 aktu oskarżenia, tj. wręczenia 18 tys. zł łapówki M. K. od A. S., w zamian za sfałszowanie 12 dokumentów dopraw celnych (część 35 odpraw opisanych w zarzucie 6 a/o),

-dowodem bezpośrednim są zeznania M. K., który przyjął ww. kwotę od oskarżonego, o czym stanowczo zeznał. Jest to kwota przypadła M. K. za odprawy, które nadzorował,

-dowód pośredni to przytoczone wcześniej zeznania małżonków S., którzy w czasie śledztwa zgodnie twierdzili, że przekazywali łapówki oskarżonemu W. i W., za odprawy „na papierze” dla firmy (...), a ci dzielili się z celnikami dokonującymi bezpośrednio fikcyjnych odpraw,

-pośrednim dowodem są zeznania B. P. ps. „(...)”, zeznania M. B. – opisujące mechanizm fikcyjnych odpraw,

-dokumenty odpraw z okresu 14 września 2001 r. – 27 września 2001 r.

W zakresie skazań za ww. przestępstwa ustalenia faktyczne oparte na wskazanym zbiorze dowodów, spójnych z zeznaniami M. K., są prawidłowe. Należy zaznaczyć, że spośród rozległej działalności przestępczej opisanej przez M. K. oraz A. i K. S., oskarżonemu przypisano jej wycinek, w zakresie w jakim pamięć tych osób pokrywała się z zeznaniami innych świadków (B. P., M. B., S. G.) oraz z dokumentacją tych odpraw. Zupełnie nieprawdziwe jest twierdzenie obrońcy, jakoby nie ustalono podstawowej okoliczności; czy i gdzie pracował P. W. w zarzucanym okresie.

Na tę okoliczność precyzyjnie zeznawał M. K., opisując to następująco: „Wiosną lub latem 2001 r. przeszedłem do Oddziału IV Urzędu Celnego w W. przy ul. (...). Przejście załatwiałem przez P. W. ... P. był celnikiem który pracował w O.. IV. Znałem go wcześniej z pracy w O.. I” (k. 6049 – 53). M. K. opisał szczegółowo jak skierowano go do tzw. Miejsc Uznanych – placówek celnych obsługiwanych przez pojedynczych lub kilku celników, tworzonych przy agencjach celnych lub spedycji, wymienił te miejsca. Stwierdził, że Miejsce Uznane (...) słynęło z największego łapówkarstwa: „Dobrze pamiętam … przed atakiem na (...) przyjechał W. i żądał w zamian za pracę odprawienia kilku Tirów dla Wietnamczyków” (j.w.).

Sąd Okręgowy umorzył postępowanie w zakresie zarzutu 4 a/o, przestępstwa z art. 56 § 1 k.k.s. i art. 86 § .. k.k.s., art. 87 § 1 k.k.s., odpowiadającego faktom opisanym w zarzucie 3 a/o (oszustwo), gdyż karalność przestępstwa karno – skarbowego uległa przedawnieniu. Ustalił jednak fakty odpowiadające zarzucanych z rachowaniom przestępnym.

Sąd Okręgowy uniewinnił też oskarżonego od zarzutu udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, dając wyraz przestrzegania zasady domniemania niewinności.

Kwestia telefonicznych wiadomości słownych i połączeń, które ujawnił oskarżony na rozprawie dnia 17 lutego 2015 r. (SMS-y z grudnia 2014 r.), twierdząc, że są dowodem nakłaniania S. W. przez M. K. do zapłaty za zmianę zeznań obciążających, była przedmiotem drobiazgowego badania przez Sąd Okręgowy i nie zdołano ustalić autora tych połączeń. Przypisywanie ich świadkowi jest więc bezpodstawne. Sąd Okręgowy zwrócił się do operatora sieci komórkowej o ujawnienie wszelkich informacji dotyczących wskazanego numeru, uzyskał wykazy połączeń i dane stacji bazowych rejestrujących aktywność tego numeru nadawcy. Powołał biegłego, który identyfikował miejsca (ulice, adresy), gdzie logował się taki numer. To, że wiele z nich odpowiada aktywności życiowej M. K. stanowi jedynie poszlakę, której nie zdołano powiązać z właścicielem telefonu, a tym bardziej autorem SMS-ów. Wyjaśnienie tej kwestii trwało od rozprawy 17 lutego 2015 r. (tom 50, k. 10011 – 10012) aż do czerwca 2016 r. (t. 52, k. 10252 – Sąd wystąpił o identyfikację numeru, k. 10268 – wykaz połączeń W. k. 10245 – 56 – zezn. W., k. 10316 – 29 – opinia b. informatyka A. W., zastępnie ustna). Każda z osób obciążonych zeznaniami M. K., których było wiele, w tym obcokrajowcy, robiący przestępcze interesy w Polsce, mogła mieć interes w zdyskredytowaniu świadka, w podobny sposób (zakup nierejestrowanej karty, podszywanie się pod świadka). M. K. nie zaprzeczał kontaktom telefonicznym z oskarżonym i S. W., z tym że nie były one inicjowane przez świadka i nie dotyczyły numeru, który podał oskarżony. Używaniu numeru (...) świadek stanowczo zaprzeczył, a żaden dowód tego nie podważył.

Zarzut naruszenia art. 182 § 3 k.p.k., w stosunku do przesłuchania S. L., jest bezzasadny. W czasie przesłuchania w sprawie P. W. na rozprawie w dniu 7 marca 2014 r. (t. 48 k. 9494), S. L. był oskarżonym o przestępstwa ściśle związane z zarzutami oskarżonego, wywodzące się pierwotnie z jednego śledztwa i wspólnego aktu oskarżenia. Prokurator oświadczył na rozprawie, że postępowanie karne przeciw S. L. nie zostało zakończone, a świadek skorzystał z prawa odmowy zeznań. S. L. pełnił funkcję nadrzędną w Urzędzie Celnym, O.. IV (naczelnik), nad M. K. i P. W. i był oskarżony o przyjęcie łapówek w zakresie części przypisanych im odpraw.

Twierdzenie jakoby można oddzielić te sprawy jest gołosłowne, zaś S. L. nigdy wcześniej nie zdecydował się na przedstawienie jakichś wartościowych informacji.

S. L. został wprawdzie uniewinniony wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 czerwca 2013 r. m. in. od zarzutu z art. 258 § 1 k.k. oraz z art. 228 § 3 k.k. (zarzuty XV i XVI a/o) i innych ale apelacja prokuratora została rozpoznana przez Sąd Apelacyjny dopiero dnia 27 stycznia 2015 r. i skutkowała częściowym uchyleniem uniewinnienia (także W.). Oznacza to, że zeznając jako świadek w 2014 r. S. L. został prawidłowo pouczony o prawie odmowy składania zeznań. Należy pamiętać, że potwierdził on wyjaśnienia złożone w śledztwie, które nie wnosiły nic istotnego do sprawy P. W., w związku z tym skarżący nie był w stanie wykazać znaczenia tego dowodu dla obecnej sprawy.

W związku z powyższym Sąd Apelacyjny uznał, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, w zakresie zarzutów 2, 3, 4, 6, 7 i 8 aktu oskarżenia jest bezzasadny i utrzymał w mocy skazanie P. W. za te przestępstwa, podzielając ich ocenę prawną i argumenty dotyczące wymiaru kar jednostkowych.

Przechodząc na koniec od uchylonej części wyroku, należy stwierdzić, że wniosek Sądu Okręgowego o przestępczym pochodzeniu środków wskazanych w zarzuci 5 a/o nie jest oparty na żadnym bezpośrednim dowodzie. Powiązanie go z przypisaną P. W. działalnością przestępczą jest możliwe ale wymaga większego doprecyzowania, zwłaszcza, że nie wykazano żadnego logicznego związku pomiędzy kwotą 425 tys. zł, a korzyściami materialnymi, jakie oskarżony mógł uzyskać z przypisanych przestępstw i które niewątpliwie uzyskiwał.

Argumenty skarżącego o zgromadzeniu w zbliżonym okresie składników majątkowych wykazanych w załączonych do apelacji umowach i testamencie, pozostają bez wpływu na możliwość przypisania oskarżonemu przestępstwa prania brudnych pieniędzy, gdyż P. W. niewątpliwie przyjmował pieniądze za fikcyjne odprawy, pośredniczył i pomagał takim firmom jak A. S. i (...) czerpać duże zyski z nielegalnego wprowadzania na rynek tekstyliów z A.. Oskarżony osiągnął osobiste korzyści i pomagał osiągać zyski innym osobom. Zważywszy na liczby odpraw wskazywane początkowo przez A. i K. S., a także przez M. K., mogły to być znaczne kwoty, jednak Sąd Okręgowy nie określił poziomu zysków przestępczych i nie powiązał ich z żadnym ze skazań oskarżonego.

Podpierając się na str. 51 uzasadnienia wyroku orzecznictwem Sądu Najwyższego wskazującego na konieczność ustalenia przestępstwa bazowego, będącego źródłem brudnych pieniędzy, Sąd Okręgowy uniknął takich ustaleń. Stwierdzając, za Sądem Najwyższym, że nie wystarczy wykazanie, że korzyści pochodzą z nielegalnej działalności, czy nieujawnionego źródła (wyrok Sądu Najwyższego z 2005.2013 r. III KK 455/12), Sąd Okręgowy poprzestał właściwie na tego rodzaju ogólnikowych ustaleniach faktycznych. Na str. 3 uzasadnienia Sąd I instancji stwierdził jedynie, że oskarżony wraz z S. W. przekazali K. W. – S. 425 tys. zł na zakup działki, ponieważ „nie mieli udokumentowanych dochodów”. Dalsze ustalenia o zakupie działki, fikcyjnej prezesurze K. W. – S. w spółce (...) oraz przeniesienia tej działki do ww. spółkę, która faktycznie należała do oskarżonego i jego wspólnika, są prawidłowe, gdyż świadczą o tym niezbicie zeznania K. W. – S. i pośrednio jej męża, który zeznał, że odradzał żonie takie posunięcie.

Należy zauważyć, że w zeznaniach tych osób, nie ma wprawdzie określeń innych niż „nie mieli udokumentowanych dochodów” (k. 254 i k. 6268 – K. W.- S.), ale bacząc na całość ich zeznań złożonych w śledztwie, na zeznania M. K. oraz inne dowody wymienione powyżej w odniesieniu do każdego z przestępstw oszustwa i fałszerstwa oraz przestępstw korupcyjnych, nie ulega wątpliwości, że przynosiły one oskarżonemu wymierne korzyści. Używając przymiotnika „wymierne”, Sąd Apelacyjny celowo nawiązał do sformułowania użytego przez Sąd Okręgowy na str. 51 uzasadnienia wyroku, gdzie przekonując do potrzeby wykazania takich korzyści tj. ich wymiaru, rozmiarów, Sąd meriti znowu uchylił się przed przybliżeniem tego wymiaru, wracając do określenia nieudokumentowanych dochodów i do fragmentu zeznań K. W. – S., którym podpierał się już na str. 3 i 23 uzasadnienia. Nieśmiała próba przybliżenia przestępstw, które Sąd traktowałby jako bazowe nastąpiła na str. 23, kiedy Sąd słusznie odwołał się do innego dowodu, czyli zeznań M. K. o tym, że w agencji i składach celnych dokonywano przestępstw, które musiały przynosić korzyści majątkowe oskarżonemu. Najbliższą znamionom art. 299 § 1 k.k. próbę powiązania dochodów oskarżonego z przestępstwami celnymi, podjął Sąd Okręgowy w samym opisie przypisanego oskarżonemu czynu w wyroku, jednak ten słuszny kierunek nie znalazł kontynuacji w ustaleniach faktycznych, które ugrzęzły na określeniu „nieudokumentowane dochody”. Mimo apelacji wywiedzionej na korzyść oskarżonego, w której zasadniczo kwestionuje on kwotę możliwą do przypisania jako uzyskaną w warunkach art. 299 § 1 k.k., opis czynu zawarty w wyroku wyznacza właściwą granicę możliwych do ustalenia faktów, tj. powiązania przestępstw tam wymienianych z przestępstwami, co do których nastąpiło prawomocne skazanie. Wprawdzie potwierdzenie wszystkich znamion przestępstwa, które było źródłem tzw. brudnych pieniędzy nie jest wymagane, ale w niniejszej sprawie Sąd orzekający miał w zasięgu swoich rozważań takie przestępstwa i dowody wskazujące wprost na korzyść oskarżonego, jego współdziałanie z innymi osobami i wspólnie gwarantowanie sobie zysków. Pośrednictwo w nielegalnych odprawach, którego podjęli się P. W. i S. W. i kontynuowali co najmniej w okresie wynikającym z aktu oskarżenia (2001 – 2004 r.), a w jego ramach konkretne przestępstwa przypisane P. W. (także umorzone przestępstwo karno – skarbowe), dają podstawy do ustaleń o znamionach czynu z art. 299 § 1 k.k., jednak wymaga to precyzyjniejszej analizy dowodów, by wykazać jakie dochody osiągnął oskarżony. Kwota przyjęta w opisie czynu 5 a/o nie została przez oskarżyciela, ani przez Sąd powiązana z takimi dochodami. Może to wynikać z zaniechania oskarżyciela, który dysponując odpowiednimi dokumentami celnymi (zarzut 6 i 8 a/o) nie dokonał obliczenia wartości towarów, czy uszczerbku należności Skarbu Państwa, które przekładały się na zyski przestępcze. Nawet w zarzucie 4 – przestępstwa z art. 56 § 1 k.k.s. (umorzone), gdzie wymagane jest podanie kwoty podatku narażonego na uszczuplenie, od czego zależy ustalenie prawidłowej kwalifikacji prawnej czynu na podstawie art. 56 § 1, lub § 2 lub § 3 k.k.s., oskarżyciel nie podał takiej kwoty. Uzupełnienie w kierunku takich ustaleń jest już niedopuszczalne ale odwołując się choćby do wartości towarów wskazanych w czynie 3 oraz dokumentów odpraw wymienionych w czynie 3 można wyciągać wnioski co do zysków przestępczych osiąganych wspólnie z innymi osobami. Przypisując oskarżonemu działanie wspólnie i w porozumieniu z innymi , w tym ustalonymi osobami, należy brać pod uwagę zyski przypadające ogółem takiej grupie, nie tylko część przypadającą osobiście oskarżonemu, jak chce widzieć to jego obrońca, odwołując się do udziałów w spółce (...).

Wzajemne gwarantowanie zysków przestępczych wśród osób współdziałających w przestępstwie, uprawnia do przypisania każdemu z nich świadomości późniejszego wprowadzania tych środków do legalnego obrotu, skoro podjęli razem takie przedsięwzięcia. Ustalając rozmiar zysków przestępczych osiąganych niewątpliwie przez oskarżonego z fałszowania odpraw celnych za łapówki, należy też brać pod uwagę kwoty, o których mówił M. K., czy A. S.: „od 500 dolarów do 1.000 dolarów, za odprawienie na papierze jednego samochodu” (k. 9361, k. 9367).

Nie wychodząc poza zakres już przypisanej oskarżonemu działalności przestępczej należy ustalić kwotę, którą mógł osiągnąć oskarżony we współdziałaniu z innymi sprawcami, czyli taką, którą można logicznie, wprost powiązać z przypisanymi mu przestępstwami, następnie ustalić, czy kwota przekazana K. W. – S. na zakup działki pochodziła w całości, czy w części z tychże przestępstw, wskazać właściwą kwotę środków wprowadzonych do legalnego obrotu - przestępstwa z art. 299 § 1 k.k. i orzec właściwą kwotę przepadku.

Twierdzenie obrońcy oskarżonego, jakoby art. 214 § 4 k.p.k. dawał podstawę do oceny legalności źródeł dochodu oskarżonego, jest oczywiście bezzasadne i wynika z zupełnego niezrozumienia celów wywiadu środowiskowego, który był z resztą wykonany w stosunku do P. W..

Na możliwości dowodowe czynienia ustaleń w zleconym zakresie, nie mają też wpływu obecne twierdzenia apelującego o przypływie dochodów z pożyczek (dołączone umowy) i spadku, skoro okoliczność tę podniósł oskarżony dopiero po kilkunastu latach od popełnionych przestępstw będących dla niego źródłem nielegalnych dochodów. Te zaś należy jasno określić, wskazując na konkretne możliwości płynące z każdego z nich. Przychody, które obecnie stara się wykazać oskarżony, zakładając nawet ich prawdziwość, nie niwelują faktu dokonywania przestępstw przynoszących mu zyski. Innymi słowy – zamożność nie niweluje chęci większych zysków, choćby na drodze przestępczej.

Sąd Okręgowy rozpoznając ponownie sprawę w zakresie zarzutu piątego aktu oskarżenia weźmie pod uwagę powyższe zalecenia, wynikające z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego stanowiącego, że: „dla realizacji znamion przestępstwa z art. 299 § 1 k.k. nie jest wystarczające ustalenie, że określone wartości majątkowe pochodzą z jakiejkolwiek czynności bezprawnej czy też nieujawnionego lub nielegalnego źródła” (wyrok z 20 maja 2013 r., podobnie – wyrok Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2014 r., IV KK 295/13, postanowienie Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2015 r. III KK 247/14, wyrok Sądu Najwyższego z 2 lutego 2011 r. II KK 159/10, wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2011 r., III KK 28/11).

W wyniku częściowego uchylenia wyroku, Sąd Apelacyjny orzekł nową, niższą karę łączną roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności, stosując art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k., obowiązujące w chwili przestępstwa, tj. przed dniem 1 lipca 2015 r. Karę o charakterze wolnościowym, o której zdecydował Sąd Okręgowy należy ocenić jako łagodną, bacząc na długotrwałą gotowość oskarżonego do udziału w przestępstwach i zważywszy na złamanie zasad służby państwowej. Kara grzywny 250 stawek po 100 zł oraz dozór kuratora sądowego w okresie próby mają na celu wzmocnienie oddziaływania karnego i wychowawczego kary głównej. Osiągnięcie celów resocjalizacyjnych wobec sprawcy, który nie okazuje skruchy jest trudnym zadaniem dla Sądu wykonującego karę, dlatego najdłuższy okres warunkowego zawieszenia oraz dozór kuratora sądowego (właściwa podstawa prawna to art. 70 § 1 pkt 1 k.k., art. 73 § 1 k.k., a nie jak wskazano w wyroku Sąd Okręgowy art. 70 § 2 k.k., art. 73 § 2 k.k.) będą służyć tym celom.

Na podstawie art. 626 k.p.k. i art. 636 k.p.k. oskarżonego obciążono kosztami postępowania odwoławczego w związku z utrzymaniem w mocy przeważającej części wyroku, zasądzając nową opłatę od kar łącznych za obie instancje.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.