Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Anna Rodak

Sędziowie: SSA Mirosław Godlewski (spr.)

del. SSO Karol Kotyński

Protokolant: st. sekr. sąd. Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 października 2017 r. w Ł.

sprawy T. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł.

o datę przyznania świadczenia

na skutek apelacji T. Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 15 listopada 2016 r. sygn. akt VIII U 509/16

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1642/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 grudnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił T. Z. prawa do ustalenia uprawnień do emerytury na okres od 8 kwietnia 2009 roku do 31 maja 2014 roku, wskazując, że decyzją z dnia 4 lipca 2014 roku, po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonej z dnia 23 czerwca 2014 roku przyznano jej emeryturę od pierwszego dnia miesiąca, w którym wniosek został złożony, tj. od 1 czerwca 2014 roku.

Odwołaniem z dnia 10 lutego 2016 roku T. Z. zaskarżyła decyzję wnosząc o przyznanie wyrównania emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia osiągnięcia niższego wieku emerytalnego 55 lat to jest od dnia 8 kwietnia 2009 roku.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 15 listopada 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie.

Wydając przedmiotowy wyrok sąd pierwszej instancji przyjął za podstawę rozstrzygnięcia następujące ustalenia faktyczne.

T. Z. urodziła się w dniu (...). W dniu 23 czerwca 2014 roku złożyła wniosek o przyznanie emerytury, wykazując na pracę w szczególnych warunkach. Decyzją z dnia 4 lipca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Ł. przyznał T. Z. od dnia 1 czerwca 2014 roku prawo do emerytury. Wnioskodawczyni nie odwołała się od powyższej decyzji. W dniu 10 grudnia 2015 roku złożyła wniosek o wyrównanie świadczeń emerytalnych za okres od dnia ich nabycia do dnia 31 maja 2014 roku.

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, których wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

W świetle tak poczynionych ustaleń faktycznych, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że odwołanie ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd I instancji opierając swoje rozstrzygnięcie na przywołanym art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. 2015 poz. 748, ze zm.) oraz ustalonym w sprawie stanie faktycznym, stwierdził, że ustalenie prawa do emerytury od daty wcześniejszej nie jest możliwe. Sąd Okręgowy ocenił, że przyczyny niezłożenia przez ubezpieczoną wniosku o świadczenie we wcześniejszym terminie są bez znaczenia dla sprawy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, jako niezasadne.

Apelację od powyższego wyroku złożyła wnioskodawczyni, zastępowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Zarzucając zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów prawa procesowego mające wpływ na wynik sprawy przez naruszenie art. 231 §1 k.p.c. polegające na błędnym ustalenie stanu faktycznego, z pominięciem faktów mających znaczenie dla sprawy, a także polegające na przyjęciu, iż ubezpieczona nie nabyła prawa do wypłaty świadczeń emerytalnych od kwietnia 2009 roku, a także naruszenie prawa materialnego tj. art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez przyjęcie, iż świadczenia wypłaca się nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

W uzasadnieniu skarżąca podniosła, że podstawową zasadą świadczeń emerytalnych jest to, że uprawnienia do nich powstaje z mocy prawa z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do ich nabycia (art. 100 ustawy o FUS). Nie jest ono bezwzględnie uzależnione od złożenia przez osobę wniosku czy też ustalenia tego prawa decyzją organu rentowego. Uznać trzeba, że wniosek stanowi jedynie żądanie zrealizowania świadczenia, do nabycia, którego doszło z mocy samej ustawy. Apelująca zarzucił, że poprzez brak ustalenia przez sąd I instancji przyczyn z jakich ubezpieczona nie złożyła wniosku we wcześniejszym terminie Sąd I instancji dokonał wybiórczej i błędnej oceny dowodów.

Wskazując na powyższe apelantka wniosła o zmianę wyroku poprzez stwierdzenie, iż prawo do świadczeń emerytalnych i ich wypłaty nabyła w kwietniu roku 2009 oraz zasądzenie od Zakładu (...) na rzecz Ubezpieczonej kosztów postępowania sądowego za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej jest bezzasadna i nie może skutkować zmianą zaskarżonego wyroku Sądu I instancji.

Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego jest bowiem właściwe i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa procesowego należy podkreślić, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, naruszenie przepisu art. 233 § 1 kodeksu postępowania cywilnego może być skuteczne jedynie wówczas gdy dotyczy uchybień proceduralnych mających znaczenie dla rozstrzygnięcia. Powyższy warunek w niniejszej sprawie nie został spełniony. Jak bowiem prawidłowo wywiódł sąd pierwszej instancji okoliczności, które doprowadziły do złożenia wniosku dopiero w czerwcu 2014 roku są bez znaczenia dla orzekania w sprawie.

W okolicznościach faktycznych sprawy niespornym bowiem jest, że wnioskodawczyni 55 rok życia ukończyła (...) i w tej dacie spełniła ostatnią z przesłanek warunkujących powstanie prawa do emerytury w obniżonym wieku (art. 184 ustawy), która została jej przyznana decyzją z 4 lipca 2014 roku od 1 czerwca 2014 roku to jest od pierwszego dnia miesiąca w którym złożono wniosek. Poza sporem pozostaje także i to, że składając przedmiotowy wniosek T. Z. przysługiwało prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Powyższe nie oznacza jednakże , że ubezpieczonej przysługuje prawo do wyrównania świadczenia emerytalnego za okres od 8 kwietnia 2009 roku do dnia 31 maja 2014 roku.

Prawidłowo w tym zakresie, tak organ rentowy jak i sąd pierwszej instancji zastosował i wyłożył przepis art.129 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Postawiony w apelacji zarzut naruszenia art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jest chybiony. Poprzez bezpodstawne utożsamienie istnienia prawa do świadczeń, związanego ze spełnieniem ustawowych warunków nabycia tego prawa z przyznaniem (i wypłatą) świadczenia. I pominięcie tego, iż ustalenie prawa do świadczenia przez stwierdzenie spełnienia jego warunków nie odpowiada przyznaniu świadczenia. Jeżeli zatem przesłanki uprawniające do świadczenia zostały spełnione przed datą złożenia wniosku o to świadczenie, to jego przyznanie nie może nastąpić wcześniej niż od miesiąca, w którym ten wniosek zgłoszono. Wykładnia przepisu art.129 ust. 1 jest utrwalona w judykaturze. Odesłać w tym zakresie należy do twierdzeń zawartych w komentarzu do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pod redakcją B. G. /legalis/.W którym przywołując stanowisko orzecznictwa stwierdzono, że ustawodawca nie przewidział możliwości domagania się wypłaty świadczenia od daty jego nabycia do chwili złożenia wniosku. Świadczenia wypłaca się, poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Nie wypłaca się świadczeń z wyrównaniem za czas od nabycia do nich prawa in abstracto, bez względu na to, czy niezłożenie wniosku spowodowane było brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw czy też innymi okolicznościami w tym brakiem wiedzy. W tym ostatnim kontekście SN wskazał, także że art.61 Konstytucji RP nie kreuje obowiązku informowania przez ZUS potencjalnie zainteresowanych o możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę (wyr. SN z 5.3.2008 III UK 93/07 , OSNP 2009, Nr 11–12, poz. 157). Organ rentowy nie ma obowiązku ani możliwości indywidualnego informowania wszystkich zainteresowanych o przysługujących im uprawnieniach w zakresie zmian w wysokości świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a zwłaszcza takich, które wymagają szczegółowej analizy dokumentów.

W związku z powyższym wskazać należy również , że w przedmiotowym stanie faktycznym , obowiązek działania organu rentowego z urzędu nie wynikał także z treści art.24a ustawy albowiem nie ma on zastosowania do emerytury w obniżonym wieku z art.184 ustawy.

Jako wręcz nieporozumienie traktować należy argumentację apelacji opartą o treść poglądu wyrażonego w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie ( wyrok z 9 stycznia 2014 roku sygn. akt. III AU a 567/13 ) orzeczenia dotyczącego prawa do renty rodzinnej i treści art.129 ust. 2 ustawy. Apelująca zdaje się podnosząc powyższą argumentację , nie dostrzegać tego, iż regulacja wypłaty renty rodzinnej jest ukształtowana odmiennie. Szczególna sytuacja jaka występuje w przypadku ubiegania się o rentę rodzinną a przede wszystkim przypadki w których występuje brak obiektywnej możliwości złożenia wcześniej wniosku jak i cel jaki zaspakaja to świadczenia, nie mogą mieć przełożenia na okoliczności niniejszej sprawy.

Z tych wszystkich względów, nie podzielając zarzutów apelacji, na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.