Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anna Budzyńska

Sędziowie: SO Agnieszka Woźniak

SR del. Rafał Lila (sprawozdawca)

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2017 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku wierzyciela Bank (...) spółki akcyjnej w W.

o zabezpieczenie majątku dłużnika

w postępowaniu o ogłoszenie upadłości dłużnika T. K.

na skutek zażaleń dłużnika na postanowienia Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 17 lutego 2017 roku oraz z dnia 26 maja 2017 roku, sygn. akt V GU 4/17

postanawia:

odrzucić oba zażalenia.

SSO Agnieszka Woźniak SSO Anna Budzyńska SSR del. Rafał Lila

UZASADNIENIE

Postanowieniem wydanym 17 lutego 2017 roku Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim zabezpieczył majątek dłużnika T. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) T. K. w L. przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego w osobie R. Z..

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że wniosek wierzyciela o zabezpieczenie majątku dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego spełnia wymogi formalne, a w sprawie zaszła konieczność zabezpieczenia majątku dłużnika.

Wniesionym 10 marca 2017 roku zażaleniem dłużnik zaskarżył w całości ww. postanowienie zarzucając, że zostało wydane przez sąd niewłaściwy miejscowo. Wywodził, że siedzibą (...) T. K. nie jest L., lecz P.. Właściwym miejscowo sądem jest zatem Sąd Rejonowy w Poznaniu, a nie Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim. Dłużnik zakwestionował również ustalenie, że w sprawie zaszła konieczność zabezpieczenia majątku. Podniósł, że w jego ocenie brak jest podstaw do ogłaszania jego upadłości, a tym samym do zabezpieczania majątku dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego.

Postanowieniem wydanym w dniu 26 maja 2017 roku Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim V Wydział Gospodarczy uznał się niewłaściwym miejscowo i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu Poznań-Stare Miasto w P., Wydziałowi XI Gospodarczemu do Spraw Upadłościowych i Naprawczych. W uzasadnieniu poza wskazaniem, że w L. T. K. nie prowadzi działalności gospodarczej, a jedynie posiada wynajmowane innym podmiotom nieruchomości, powołał się na art. 19 ustawy Prawo upadłościowe. Na mocy ust. 4 tego przepisu czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy.

Zażaleniem wniesionym 12 czerwca 2017 roku dłużnik zaskarżył postanowienie z dnia 26 maja 2017 roku w zakresie zawartego w uzasadnieniu stwierdzenia o pozostawaniu w mocy czynności dokonanych w niniejszym postępowaniu przez Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim, a polegających na zabezpieczeniu majątku poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego.

Wierzyciel wniósł o oddalenie zażalenia dłużnika wskazując, że prowadzone przeciwko dłużnikowi postępowania egzekucyjne pozostaje bezskutecznie od 2014 roku, co świadczy o blokowaniu przez dłużnika egzekucji oraz innych działań komornika.

Sąd Okręgowy w Szczecinie zważył, co następuje:

Zażalenia dłużnika – zarówno na postanowienie z dnia 17 lutego 2017 roku, jak i postanowienie z 26 maja 2017 roku podlegały odrzuceniu jako niedopuszczalne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że istotą zażaleń złożonych przez dłużnika T. K. było kwestionowanie zasadności zabezpieczenia jego majątku przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego, przy czym w odniesieniu do postanowienia z dnia 17 lutego 2017 roku dłużnik kwestionował dokonanie tego zabezpieczenia, a w odniesieniu do postanowienia z dnia 26 maja 2017 roku, przekazującego na jego wniosek sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Poznań-Stare Miasto w P., dłużnik kwestionował wyrażone w uzasadnieniu postanowienia stwierdzenie o pozostawaniu w mocy czynności podjętych przez sąd niewłaściwy.

Zgodnie z art. 370 k.p.c. Sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie. Sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym apelację, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd pierwszej instancji (art. 373 k.p.c.). Zgodnie zaś ze zdaniem 1 art. 397 § 2 k.p.c. do postępowania toczącego się na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu apelacyjnym.

Wniesienie przez dłużnika zażalenia na zabezpieczenie majątku dłużnika w postępowaniu o ogłoszenie upadłości poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego było niedopuszczalne.

Na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów, tj. do dnia 31 grudnia 2015 roku, przedmiotową kwestię regulował przepis art. 42 ustawy Prawo upadłościowe, zgodnie z którym na postanowienie co do sposobu zabezpieczenia przysługiwało zażalenie. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury wykładnia tego przepisu prowadzi do wniosku, że uczestnicy postępowania o ogłoszenie upadłości nie mogą kwestionować samego faktu udzielenia zabezpieczenia, a jedynie sposób w jaki zabezpieczenie zostało dokonane. Zażalenie przysługuje bowiem „na postanowienie co do sposobu zabezpieczenia”. Natomiast przez „sposób zabezpieczenia” należy rozumieć środek, za pomocą którego Sąd dokonał zabezpieczenia ( por. orzeczenie Sądu Okręgowego w Szczecinie wydane w sprawie VIII Gz 45/16).

Z chwilą wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2017r., poz. 1508), tj. od 1 stycznia 2016 roku przepis ten uchylono.

Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami, mającymi zastosowanie w przedmiotowej sprawie, wszczętej 12 stycznia 2017 roku, w postępowaniu upadłościowym zażalenie przysługuje na postanowienie sądu kończące postępowanie oraz w przypadkach określonych w ustawie (art. 33 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe). Ustawa nie przewiduje zażalenia na postanowienie o ustanowieniu tymczasowego nadzorcy sądowego. Nie sposób również uznać, by postanowienie o ustanowieniu tymczasowego nadzorcy sądowego było postanowieniem kończącym postępowanie.

Brak jest również podstaw do uznania, że zaskarżalność tego postanowienia wynika z odpowiedniego stosowania przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu zabezpieczającym w sprawach nieuregulowanych w ustawie (art. 37).

Odpowiednie zastosowanie przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu zabezpieczającym mogłoby uzasadniać zastosowanie przepisu art. 741 k.p.c. o przysługiwaniu zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie zabezpieczenia. W ocenie Sądu Okręgowego nie można jednak uznać, aby kwestia zaskarżalności postanowień o zabezpieczeniu majątku dłużnika w postępowaniu upadłościowym była „sprawą nieuregulowaną" w ustawie Prawo upadłościowe. Wręcz przeciwnie, prawo upadłościowe przewiduje zażalenie na wybrane postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia majątku, tj. na postanowienie o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego oraz o uchyleniu zajęcia rachunku bankowego (art. 39 ust. 3). Przyjęcie poglądu o dopuszczalności zażalenia na postanowienie o ustanowieniu tymczasowego nadzorcy sądowego na podstawie stosowanego odpowiednio art. 741 k.p.c. czyniłoby bezprzedmiotową regulację art. 39 ust. 3 zdanie drugie prawa upadłościowego. W konsekwencji byłoby sprzeczne z założeniem racjonalności ustawodawcy.

Zwrócić również należy uwagę, że do wydawanego w składzie trzyosobowym postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego zastosowanie znajduje także art. 360 k.p.c. w zw. z art. 37 prawa upadłościowego. Zgodnie z powołanym przepisem postanowienia stają się skuteczne w takim zakresie i w taki sposób, jaki wynika z ich treści, z chwilą ogłoszenia, a jeżeli ogłoszenia nie było – z chwilą podpisania sentencji. Postanowienie wskazujące osobę tymczasowego nadzorcy sądowego wywołuje skutek w sferze prawnej i nie wymaga wykonania.

Nadto, zgodnie ze zdaniem 2 ust. 1 przepisu art. 38 ustawy, do tymczasowego nadzorcy sądowego odpowiednio stosuje się przepisy m.in. art. 170-172 ustawy. Zgodnie z art. 172 ust. 1 na postanowienie w przedmiocie odwołania syndyka oraz na postanowienie sędziego-komisarza w przedmiocie upomnienia lub nałożenia grzywny na syndyka przysługuje zażalenie. Zażalenie przysługuje również syndykowi. Z zestawienia tych przepisów także wynika, że postanowienie w przedmiocie ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego nie jest zaskarżalne. Analogiczne stanowisko wyrażono, w odniesieniu do ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego w postępowaniu restrukturyzacyjnym, w komentarzu A. H. do art. 268 ustawy Prawo restrukturyzacyjne ( wyd. WK 2017, (...) ).

Z uwagi na powyższe, wydane na posiedzeniu niejawnym postanowienie o ustanowieniu tymczasowego nadzorcy sądowego, jako niezaskarżalne, nie wymaga uzasadnienia (na podstawie odpowiednio stosowanego art. 357 § 2 k.p.c.). Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim postanowienie z 17 lutego 2017 o ustanowieniu tymczasowego nadzorcy sądowego uzasadnił. Niemniej ani to, ani też niepoinformowanie dłużnika o nieprzysługiwaniu zażalenia na ww. postanowienie nie mogło skutkować dopuszczalnością jego zaskarżenia.

W odniesieniu natomiast do postanowienia z 26 maja 2017 roku w pierwszej kolejności zauważyć należy, że co do zasady postanowienie to dotyczyło stwierdzenia niewłaściwości miejscowej Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim oraz przekazania sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Poznań-Stare Miasto w P.. Niezależnie od ujęcia w uzasadnieniu tego postanowienia, że dotychczasowe czynności pozostają w mocy, sentencja tego postanowienia obejmowała jedynie przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi.

Tymczasem zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy prawo upadłościowe na postanowienie o przekazaniu sprawy w sytuacji, w której okaże się, że właściwy do rozpoznania sprawy o ogłoszenie upadłości jest inny sąd, zażalenie nie przysługuje. Pamiętać również należy, że przesłanką dopuszczalności środka zaskarżenia jest pokrzywdzenie orzeczeniem ( por. uchwała Sądu Najwyższego - zasada prawna - z dnia 15 maja 2014 r., III CZP 88/13, publ. (...) ), którego w postanowieniu tym – wydanym na wniosek dłużnika - nie sposób stwierdzić.

Nie sposób również uznać, by zażalenie przysługiwało dłużnikowi na zawarte w uzasadnieniu tego postanowienia stwierdzenie o pozostawaniu w mocy dotychczasowych czynności, w tym obejmującej ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. Pomijając omówioną wyżej kwestię niedopuszczalności zaskarżenia tego postanowienia Sąd Okręgowy w Szczecinie nadmienia, że pozostanie w mocy czynności dokonanych w sądzie niewłaściwym następuje z mocy prawa, tj. na podstawie art. 19 ust. 4 zd. 4 ustawy prawo upadłościowe. Zgodnie z tym przepisem „czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy”. Przytoczenie tego przepisu w treści uzasadnienia postanowienia z dnia 26 maja 2017 roku nie uprawniało dłużnika do wniesienia zażalenia.

Mając na uwadze wszystkie wskazane okoliczności Sąd Okręgowy w Szczecinie odrzucił zażalenia dłużnika na postanowienia Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 17 lutego 2017 roku oraz 26 maja 2017 roku jako niedopuszczalne, o czym orzeczono na podstawie art. 370 k.p.c. i art. 373 k.p.c. w związku z art. 397 §2 k.p.c.

SSO Agnieszka Woźniak SSO Anna Budzyńska SSR del. Rafał Lila

(...)

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

1.  (...)