Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 października 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Cieszynie Doroty Szawary

po rozpoznaniu w dniu 5 października 2017 r.

sprawy P. P., s. C. i H., ur. (...)
w G. , oskarżonego o czyn z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

na skutek apelacji prokuratora i obrońcy oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku - Białej z dnia 20 kwietnia 2017 roku, sygn. akt
III K 158/16

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej) na rzecz adwokata S. S. - Kancelaria Adwokacka w B. - kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, w tym 23% podatku VAT, tytułem zwrotu kosztów obrony
z urzędu udzielonej oskarżonemu P. P. w postępowaniu odwoławczym;

3.  zasądza od oskarżonego P. P. na rzecz oskarżyciela posiłkowego Towarzystwa (...) z/s w W. kwotę 600 (sześćset) złotych, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego z wyboru w postępowaniu odwoławczym;

4.  zasądza od oskarżonego P. P. na rzecz Skarbu Państwa wydatki
za postępowanie odwoławcze w kwocie 10 (dziesięć) złotych, zwalniając oskarżonego od ich ponoszenia w pozostałej części oraz wymierza mu opłatę za II instancję
w kwocie 400 (czterysta) złotych.

SSO del. Andrzej Ziębiński SSA Piotr Pośpiech SSA Gwidon Jaworski

II AKa 318/17

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej, wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2017 r., wydanym w sprawie o sygn. akt III K 158/16, uznał oskarżonego P. P. za winnego dokonania zarzucanego mu czynu, czym wyczerpał znamiona występku z art. 270 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 65 § 1 k.k. wedle stanu obowiązującego do dnia 30 czerwca 2015 r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za to, na mocy art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i przy zast. art. 33 § 2 k.k., skazał go na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz na karę grzywny w wysokości 200 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 zł.

Na podstawie art. 46 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz Towarzystwa (...) z siedzibą w W. kwoty 412.991,47 zł. Na mocy art. 230 § 2 k.p.k. orzekł o zwrocie opisanych dowodów rzeczowych Towarzystwu (...) z siedzibą w W.. Nadto zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy oskarżonego kwotę 1.033,20 zł tytułem zwrotu kosztów obrony oskarżonego z urzędu, a od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1.680 zł oraz na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe obejmujące wydatki w kwocie 1.789,98 zł oraz opłatę w wysokości 800 zł.

Od powyższego wyroku, w części dotyczącej orzeczenia o karze, apelacje wnieśli: obrońca oskarżonego i oskarżyciel publiczny.

Obrońca oskarżonego zarzucił rażącą niewspółmierność kary, polegającą na wymierzeniu oskarżonemu kary 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności w sytuacji, gdy całokształt okoliczności sprawy, w szczególności sposób popełnienia przestępstwa, zachowanie się oskarżonego po popełnieniu przestępstwa, przyznanie się do winy i wyrażenie skruchy, a przede wszystkim jego uprzednia niekaralność wskazują, iż oskarżonemu należało wymierzyć karę pozbawienia wolności w niższym wymiarze, a nawet z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Stawiając powyższy zarzut, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, względnie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Prokurator, zarzucając rażącą niewspółmierność kary pozbawienia wolności w rozmiarze 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności w stosunku do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w rozmiarze 3 lat i 6 miesięcy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Brak jest podstaw do uwzględnienia zarzutów rażącej niewspółmierności orzeczonej wobec oskarżonego P. P. kary 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, która nie jest ani rażąco łagodna, jak wywodzi oskarżyciel publiczny, ani rażąco surowa, jak twierdzi obrońca oskarżonego.

Przypomnieć w tym miejscu należy, iż rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k., zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1973 r., III KR 254/73, OSNPG 1974, nr 3-4, poz. 51 i aprobatę tego stanowiska: M. Cieślak, Z. Doda, Przegląd orzecznictwa, Palestra 1975, z. 3, s. 64). Nie chodzi zatem o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu niedającym się wręcz zaakceptować (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 października 1994 r., II KRN 189/94, OSN Prok. i Pr. 1995, nr 5, poz. 18).

O rażącej niewspółmierności kary wymierzonej oskarżonemu P. P. w powyższym znaczeniu niewątpliwie nie może być mowy. W ocenie Sądu Apelacyjnego kara ta jest współmierna do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu i spełnia zadania w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele indywidualno-prewencyjne. Jest wynikiem trafnej oceny okoliczności przedmiotowych i podmiotowych sprawy i jako spełniająca wymogi zakreślone dyrektywami przepisu art. 53 § 1 i 2 k.k., uznana być musi za karę prawidłowo wyważoną. Wymierzona oskarżonemu kara nie przekracza stopnia jego zawinienia i jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości jego czynu, który był wysoki. Jej wymiar uwzględnia wszystkie okoliczności mające wpływ na wymiar kar, zarówno obciążające, jak i przemawiające na korzyść oskarżonego.

Nie można zatem zgodzić się z prokuratorem, że wymierzona kara - w porównaniu z karą postulowaną w środku odwoławczym w wysokości 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności - może być uznana za „rażąco” łagodną. Sąd Okręgowy uwzględnił wszystkie wymienione w uzasadnieniu apelacji oskarżyciela publicznego okoliczności i wbrew wywodom tego skarżącego nadał im odpowiednią rangę. Bez wątpienia w niniejszej sprawie występuje przewaga okoliczności obciążających oskarżonego, w tym w szczególności działanie z premedytacją, z wykorzystaniem zaufania pracodawcy, przez długi, bo liczący blisko 14 miesięcy okres, kontynuowanie przestępnego procederu nawet po otrzymaniu informacji o wykryciu nieprawidłowości, wysokość szkody przeszło dwukrotnie przewyższająca wartość znaczną oraz fakt, że oskarżony jej nie naprawił. Należy jednak mieć także na uwadze, że oskarżony jest osobą dotychczas niekaraną, przyznał się do winy, wyraził skruchę.

Zarazem nie można też podzielić stanowiska obrońcy oskarżonego, iż kara 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn polegający na wyłudzeniu przy użyciu podrobionych dokumentów łącznie kwoty przekraczającej 400 tysięcy zł jest rażąco surowa w stopniu niedającym się wręcz zaakceptować. Obrońca wprawdzie trafnie wskazuje, że oskarżony jest osobą niekaraną, prowadzącą ustabilizowany tryb życia, nienadużywającą alkoholu, nieutrzymującą kontaktów z osobami ze środowiska kryminogennego, przyznał się do winy i wyraził skruchę, tyle że okoliczności te zostały przez Sąd Okręgowy uwzględnione i w konsekwencji wymierzona kara, pomimo szeregu okoliczności obciążających, oscyluje blisko dolnej a nie górnej granicy zagrożenia, wynoszącej przecież 15 lat pozbawienia wolności.

W pewnym stopniu zgodzić się można z twierdzeniem obrońcy, iż oskarżony „stał się ofiarą własnego powodzenia”. Nie sposób jednak uznać, iż okoliczność ta miałaby zostać poczytana na jego korzyść. Oczywiście oskarżony wykorzystał brak właściwego nadzoru, lecz też nadużył zaufania, jakim go obdarzono. Łatwość w popełnianiu przestępstwa skłoniła go - jak sam wyjaśnił - do kontynuowania procederu, trudno zatem nie mówić tu i o zaplanowaniu procederu, i o wyrachowaniu oskarżonego, nie zaś tylko - jak chce obrońca - „swobodnym podejściu do życia”, które to pojęcie nie ma nic wspólnego z długotrwałym wyłudzaniem pieniędzy i takiego postępowania nie tłumaczy.

Nie sposób też podzielić twierdzenia skarżącego, iż oskarżony nie zdawał sobie sprawy z sumy pieniędzy, którą udało mu się nielegalnie pozyskać. Oskarżony bowiem - jak trafnie zauważył Sąd Okręgowy - znał wysokość wszystkich kolejno wyłudzonych kwot, gdyż sam je wskazywał, a jako osoba umiejąca liczyć, musiał orientować się w ich sumie.

Obrońca podniósł także, iż oskarżony nie ze złej woli nie wywiązał się z deklaracji naprawienia wyrządzonej szkody choćby w części. Nie zmienia to jednak faktu, iż oskarżony do naprawienia szkody nie przystąpił.

Reasumując stwierdzić należy, iż dokonana przez Sąd meriti ocena okoliczności podmiotowych i przedmiotowych istotnych z punktu widzenia społecznej szkodliwości, a także pozostałych okoliczności mających wpływ na wymiar kary, jest trafna i nie budzi żadnych zastrzeżeń. W związku z tym zarzuty zawarte w skargach odwoławczych nie zyskały akceptacji Sądu Apelacyjnego. W konsekwencji zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy.

Nadto Sąd Apelacyjny zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy oskarżonego zwrot kosztów obrony z urzędu udzielonej w postępowaniu odwoławczym, a także zasądził od oskarżonego - na rzecz oskarżyciela posiłkowego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. zwrot kosztów zastępstwa procesowego oraz na rzecz Skarbu Państwa opłatę za II instancję oraz częściowo wydatki postępowania odwoławczego, w pozostałej części obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO del. Andrzej Ziębiński SSA Piotr Pośpiech SSA Gwidon Jaworski