Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV U 402/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2017 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania T. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 4 maja 2017 roku nr (...)

w sprawie T. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się T. W. prawo do emerytury od dnia (...)

Sygn. akt IV U 402/17

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 17 lipca 2017 r.

Decyzją z dnia 4 maja 2017 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 3 kwietnia 2017 r., odmówił T. W. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych
w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia których uzależnione jest nabycie prawa
do emerytury, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a jedynie
14 lat, 9 miesięcy i 23 dni takiej pracy. W stażu tym Zakład nie uwzględnił wnioskodawcy okresu od 12 listopada 1982 r. do 14 listopada 1982 r., ponieważ są to dni wolne od pracy
po odbyciu służby wojskowej. Nie wliczył też okresów od 1 grudnia 1978 r.
do 27 października 1980 r. i od 15 listopada 1982 r. do 15 lipca 1983 r., ponieważ
na podstawie przedłożonych dokumentów trudno określić, czy ubezpieczony pracował
jako kierowca samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej
3,5 tony.

Decyzja ta została zaskarżona odwołaniem przez T. W., który domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł,
że legitymuje się co najmniej 15- letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Podał,
że od 1 grudnia 1978 r. do 15 lipca 1983 r. był zatrudniony w Jednostce Wojskowej
(...)- B., a dokładnie w (...) Zakładach Budowlanych w B.,
na stanowisku kierowcy samochodowego. W okresie zaś od 28 kwietnia 1980 r.
do 11 listopada 1982 r odbywał zasadniczą służbę wojskową. Z treści jego podania o pracę
z dnia 24 listopada 1978 r. złożonego w Jednostce Wojskowej w B. wprost wynika,
że ubiegał się o przyjęcie do pracy na stanowisko kierowcy pojazdów ciężarowych. Od dnia 31 sierpnia 1978 r. posiadał bowiem prawo jazdy kategorii C+E, a zatem mógł prowadzić takie pojazdy. W treści odręcznej notatki Kierownika D. (...), sporządzonej
na jego podaniu, wskazano konkretne, przydzielone mu pojazdy ciężarowe o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony., tj. S. oraz K.. Na odwrocie karty podania widnieje zaś odręczna notatka zastępcy dyrektora ds. technicznych „Proszę przyjąć
na stanowisko kierowcy wg opinii kier. Działu”. Odwołujący podkreślił, że przez cały sporny okres pracował wyłącznie jako kierowca samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony stale i w pełnym wymiarze godzin. Wskazał,
że w wyciągu z Zarządzenia (...) Nr 9/79 z dnia 28 lutego 1979 r. znajduje się wzmianka dotycząca przedłużenia mu umowy o pracę z adnotacją: „ustalam dla O.. W. T. kierowcy sam. K. stawkę (…)”. Następnie odwołujący podał, że po zakończeniu zasadniczej służby wojskowej, w dniu 12 listopada 1982 r. zwrócił się do pracodawcy
z prośbą o ponowne przyjęcie do pracy na stanowisko kierowcy. Na jego piśmie będącym prośbą do Dyrektora (...) Zakładów Budowlanych widnieje odręczna notatka kierownika transportu o następującej treści: „Proponuję przyjąć O.. W. T.
na stanowisko kierowcy działu transportu samochód S. (...) + przyczepa (…)”. Odwołujący podkreślił, że z dokumentów w sposób jednoznaczny wynika zatem,
że w spornym okresie wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wymienione bowiem zostały w Dziale VIII poz. 2 wykazu A, stanowiącego załącznik
do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Odwołujący podał też, że w stażu pracy w szczególnych warunkach należy mu uwzględnić okres odbywania zasadniczej służby wojskowej. Jak wskazał, po odbyciu służby, stawił się bowiem w pracy w dniu 15 listopada 1982 r., a zatem w ciągu trzydziestu dni od jej zakończenia. Spełnił więc warunek wynikający z art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że brak jest podstaw do uwzględnienia
w stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia odwołującego od 1 grudnia 1978 r. do 27 października 1980 r. i od 15 listopada 1982 r. do 15 lipca 1983 r., ponieważ ubezpieczony nie przedstawił za sporny okres kwalifikowanego świadectwa, potwierdzającego wykonywanie takiej pracy stale i w pełnym wymiarze godzin.
Ze świadectwa pracy wystawionego w dniu 15 lipca 1983 r. wynika, że odwołujący
był zatrudniony w Jednostce Wojskowej (...)- B. w charakterze kierowcy samochodowego. Na podstawie zaś treści dokumentów osobowych nie można w sposób nie budzący wątpliwości przyjąć, że w całym spornym okresie ubezpieczony wykonywał stale
i w pełnym wymiarze pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że ubezpieczony T. W., w dniu
(...) osiągnął 60 lat życia.

We wniosku z dnia 3 kwietnia 2017 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie mu prawa
do emerytury.

Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udokumentował przed organem rentowym 26 lat, 3 miesiące i 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz staż pracy
w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat, 9 miesięcy i 23 dni z tytułu zatrudnienia
w Zakładach (...) w K. w okresie
od 11 sierpnia 1983 r. do 31 grudnia 1998 r., z wyłączeniem okresów nieskładkowych,
w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, co dokumentuje świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 2 sierpnia 2005 r.

Zaskarżoną decyzją z dnia 4 maja 2017 r. (...) Oddział w T. odmówił T. W. przyznania prawa do emerytury, ponieważ wnioskodawca nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze.

Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Odwołujący T. W. od 1 grudnia 1978 r. do 27 października 1980 r.
i od 15 listopada 1982 r. do 15 lipca 1983 r. pracował w Jednostce Wojskowej (...)- B. w pełnym wymiarze godzin w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego
o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Ubezpieczony został przyjęty
do pracy na stanowisko kierowcy Stara W- 29 do czasu usprawnienia samochodu K. 256. Najpierw, od 1 grudnia 1978 r. do 28 lutego 1979 r. odbywał wstępny staż pracy,
zaś w dniu 1 marca 1979 r. zawarł z (...) Zakładami Budowlanymi w B. umowę o pracę na czas nieokreślony. W dniu 1 marca 1979 r. ubezpieczony był już kierowcą K. U.- (...). Przez cały okres zatrudnienia do wynagrodzenia za pracę przysługiwał mu dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu. Od 28 października 1980 r. do 11 listopada 1982 r. odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po jej zakończeniu, zgłosił swój powrót
do pracy w ustawowym 30- dniowym terminie. Od 15 listopada 1982 r. kontynuował zatrudnienie w Jednostce Wojskowej (...)- B. w pełnym wymiarze czasu pracy
w dziale transportu w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony S. (...) z przyczepą.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 15.07.1983 r.- k. 8 cz. II akt ZUS,

-

podanie o pracę z dnia 24.11.1978 r.- k. 20 cz. II akt ZUS,

-

umowy o pracę z dnia: 01.12.1978 r. i 01.03.1979 r.- k. 22-23 cz. II akt ZUS,

-

wyciąg z Zarządzenia (...) Nr 9/79 z dnia 28.02.1979 r.- k. 24 cz. II akt ZUS,

-

pismo odwołującego z dnia 12.11.1982 r.- k. 19 cz. II akt ZUS,

-

wyciąg z rozkazu dziennego Dyrektora Nr 61 z dnia 17.11.1982 r.- k. 19v cz. II akt ZUS,

-

zaświadczenie (...) w B. z dnia 07.03.2002 r.- k. 14, 25 cz. II akt ZUS,

-

zeznania odwołującego T. W.- 00:11:48,

Jednostka Wojskowa (...)- B., w której pracował odwołujący zajmowała się budownictwem. Miała własny dział transportu. W dziale tym zatrudniała około 80 kierowców samochodów ciężarowych, którzy przypisani byli do konkretnych pojazdów. W dziale transportu pracował kierownik i dyspozytor. Samochód był powierzany konkretnemu kierowcy, który za niego odpowiadał. Jednostka dysponowała samochodami ciężarowymi typu S. (...) o ciężarze całkowitym 12 ton, S. (...), którego ciężar całkowity wynosił 12 ton, a z przyczepą 24 tony i K. o ciężarze całkowitym 24 tony. Przez pierwsze dwa tygodnie zatrudnienia w Jednostce Wojskowej (...)- B. odwołujący jeździł samochodem ciężarowym typu S. (...), a później K.. Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, przez krótki okres czasu jeździł (...). Ubezpieczony pracował od godziny 07:00 rano przez minimum 8 godzin dziennie. W praktyce zostawał w pracy dłużej. Na co dzień samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony odwołujący woził materiały budowlane, piasek i żwir. Jednostka Wojskowa miała swoje placówki
w Z., w K., w K. i w B.. Odwołujący był oddelegowywany na wszystkie te placówki.

dowód:

-

zeznania odwołującego T. W.- 00:06:25-00:11:05,

Od 11 sierpnia 1983 r. do 31 grudnia 1998 r. odwołujący był zatrudniony w Zakładach (...) w K. w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.
W okresach od 5 czerwca 1992 r. do 14 czerwca 1992 r., od 7 września 1993 r.
do 26 września 1993 r., od 4 stycznia 1994 r. do 15 stycznia 1994 r., od 6 kwietnia 1994 r.
do 12 sierpnia 1994 r., od 2 listopada 1995 r. do 15 listopada 1995 r., od 10 stycznia 1996 r. do 15 stycznia 1996 r., od 7 grudnia 1998 r. do 16 grudnia 1998 r. i od 19 grudnia 1998 r.
do 31 grudnia 1998 r., tj. przez 7 miesięcy i 4 dni, ubezpieczony był niezdolny do pracy
z powodu choroby i w tym czasie przysługiwał mu zasiłek chorobowy. Okres zatrudnienia odwołującego w Zakładach (...) w K. od 11 sierpnia 1983 r. do 31 grudnia 1998 r., z wyłączeniem okresów nieskładkowych, został uznany przez ZUS za okres pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat, 9 miesięcy
i 23 dni.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 03.08.2005 r.- k. 9 cz. II akt ZUS,

-

pismo Zakładów (...) Sp. z o.o. w K. z dnia 19.04.2017 r.- k. 34 cz. II akt ZUS,

-

częściowo zeznania odwołującego T. W.- 00:12:20,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów i zeznania odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich forma i treść formalna nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.

Zeznania odwołującego T. W. Sąd uznał za wiarygodne w części. Odmówił bowiem waloru wiarygodności jego twierdzeniom o tym, że w latach 1993-1998
w czasie zatrudnienia w Zakładach (...)
w K. przez okres blisko 1,5 roku przebywał on na zwolnieniu chorobowym. Jak bowiem wynika z treści wykazu okresów nieskładkowych z dnia 21 września 2001 r. (cz. I akt ZUS)
i świadectwa pracy z dnia 3 sierpnia 2005 r. (k. 9 cz. II akt ZUS) w połączeniu z pismem Zakładów (...) Sp. z o.o. w K. z dnia 19 kwietnia 2017 r., korygującym daty okresów pobierania zasiłków chorobowych w 1992 r. i 1993 r., w latach 1992-1998 odwołujący przebywał na zasiłkach chorobowych przez okres 214 dni, tj. przez
7 miesięcy i 4 dni. W oparciu zatem o dokumenty Sąd ustalił, że po dniu 14 listopada 1991 r. do końca grudnia 1998 r. ubezpieczony był niezdolny do pracy z powodu choroby przez taki właśnie okres czasu, nie zaś jak podał w swoich zeznaniach, przez okres blisko 1,5 roku.
W pozostałej części zeznania odwołującego były wiarygodne. Ubezpieczony wskazał w nich na okoliczności istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia, dotyczące charakteru i warunków pracy oraz rodzaju czynności wykonywanych w spornym okresie zatrudnienia w Jednostce Wojskowej (...)- B.. Podał też, że w trakcie tego zatrudnienia został skierowany
do odbycia zasadniczej służby wojskowej. W latach zaś 1993-1998 w okresie zatrudnienia
w Zakładach (...) w K. chorował na kręgosłup i z tego powodu przebywał na zwolnieniach chorobowych. W tej części zeznania odwołującego zasługiwały na walor wiarygodności, gdyż były wewnętrznie spójne, logiczne, a przy tym przekonujące w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego.

Sąd nie przeprowadzał dowodu z zeznań świadków, mając na uwadze treść zgromadzonych w sprawie dokumentów i ekonomię postępowania. Do wykazania
co najmniej 15- letniego stażu pracy w szczególnych warunkach brakowało odwołującemu jedynie 2 miesięcy i 7 dni. W stażu tym ZUS nie uwzględnił ubezpieczonemu okresów nieskładkowych przypadających po dniu 14 grudnia 1991 r., wymienionych w świadectwie pracy z dnia 3 sierpnia 2005 r. i piśmie Zakładów (...)
Sp. z o.o. w K. z dnia 19 kwietnia 2017 r. Doliczenie tych okresów w wymiarze 7 miesięcy i 4 dni do wykazanego przed ZUS stażu pracy w szczególnych warunkach dało ubezpieczonemu ponad 15 lat takiej pracy. To zaś, że w okresie zatrudnienia w Jednostce Wojskowej (...)- B. odwołujący pracował w szczególnych warunkach w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wynika z treści znajdującej się w aktach ZUS dokumentacji pracowniczej, w której wprost wskazano na rodzaj prowadzonych przez niego w spornym okresie pojazdów. Sąd nie widział więc konieczności słuchania na tę okoliczność świadków tym bardziej, że po doliczeniu ubezpieczonemu do wykazanego stażu pracy w szczególnych warunkach okresów niezdolności do pracy, wykazał on 15 lat takiej pracy. Odnośnie spornego okresu zatrudnienia, wystarczające dla ustalenia, czy w tym czasie ubezpieczony wykonywał pracę
w szczególnych warunkach okazały się zeznania samego odwołującego w połączeniu
z dokumentacją pracowniczą znajdująca się w aktach ZUS.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2016 poz. 887 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia
do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje
art. 27 powołanej ustawy, w świetle którego wynosi on co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.

Przepis art. 32 ustawy statuuje natomiast, iż ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu- za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Jak wynika z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik
do rozporządzenia.

W myśl § 2 ust. 1, okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym
na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych
na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Zgodnie zaś z § 4 ust. 1, prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia, w tym co najmniej okresem 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat, posiadał
na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany 25- letni okres ubezpieczenia i nie jest członkiem OFE.

Rozstrzygnąć natomiast należało, czy odwołujący legitymuje się co najmniej
15- letnim stażem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił taki staż w wymiarze 14 lat, 9 miesięcy i 23 dni. Do wykazania 15 lat pracy w szczególnych warunkach zabrakło mu zatem 2 miesięcy i 7 dni.

Okolicznością bezsporną było, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udokumentował przed organem rentowym staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat, 9 miesięcy i 23 dni z tytułu zatrudnienia w Zakładach (...) w K. w okresie od 11 sierpnia 1983 r. do 31 grudnia
1998 r., z wyłączeniem okresów nieskładkowych, w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Jak wynika z treści świadectwa pracy z dnia 3 sierpnia 2005 r., wystawionego przez Zakłady (...) w K. oraz pisma następcy prawnego tego pracodawcy z dnia 19 kwietnia 2017 r., od 5 czerwca 1992 r. do 14 czerwca 1992 r.,
od 7 września 1993 r. do 26 września 1993 r., od 4 stycznia 1994 r. do 15 stycznia 1994 r.,
od 6 kwietnia 1994 r. do 12 sierpnia 1994 r., od 2 listopada 1995 r. do 15 listopada 1995 r.,
od 10 stycznia 1996 r. do 15 stycznia 1996 r., od 7 grudnia 1998 r. do 16 grudnia 1998 r.
i od 19 grudnia 1998 r. do 31 grudnia 1998 r., tj. przez 7 miesięcy i 4 dni, ubezpieczony był niezdolny do pracy z powodu choroby. W piśmie z dnia 19 kwietnia 2017 r. Zakłady (...) Sp. z o.o. w K. skorygowały daty okresów nieskładkowych przypadających w latach 1992-1993, ponieważ w świadectwie pracy z dnia
3 sierpnia 2005 r., wystawionym przez Zakłady (...) w K. podano, że odwołujący przebywał na zasiłkach chorobowych
od 6 czerwca 1992 r. do 14 czerwca 1992 r. i od 7 września 1993 r. do 27 września 1993 r., zaś w wykazie okresów nieskładkowych z dnia 21 września 2001 r. wskazano na okresy pobierania zasiłków od 5 czerwca 1992 r. do 14 czerwca 1992 r. i od 7 września 1993 r.
do 7 września 1993 r.

Okresów pobierania po dniu 14 grudnia 1991 r. zasiłków chorobowych ZUS
nie uwzględnił odwołującemu w stażu pracy w szczególnych warunkach. Takie stanowisko Zakładu nie było zasadne.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS, przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Przepis ust. 1a został dodany do art. 32 powołanej ustawy ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach (Dz. U. Nr 121 poz. 1264), która weszła
w życie z dniem 1 lipca 2004 r. W przepisie tym postanowiono pierwotnie, że przy ustalaniu okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik po dniu 14 listopada 1991 r. otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa (pkt 1) oraz okresów, w których na mocy szczególnych przepisów został zwolniony od świadczenia pracy, z wyjątkiem okresu urlopu wypoczynkowego (pkt 2). Przepis art. 32 ust. 1a pkt 2 został uchylony ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy
o emeryturach i rentach z FUS oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz. U. Nr 169 poz. 1412). Zatem, zgodnie z obecnym brzmieniem art. 32 ust. 1a ustawy, przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłączeniu ulegają tyko okresy niezdolności do pracy z powodu choroby
i macierzyństwa.

Przepis art. 32 ust. 1a ustawy w istotny sposób zmienił definicję pracy w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze, poprzez szczegółowe określenie okresów faktycznego niewykonywania pracy, które nie są wliczane do okresu wykonywania pracy, rozumianego jako okres pozostawania w stosunku pracy- którego to rozróżnienia
nie zawierały przepisy dotychczasowe.

Przyjęte w powołanym przepisie różnicowanie okresów wykonywania pracy
w szczególnych warunkach nawiązuje do daty wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytury i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 107, poz. 450 ze zm.), w której poprzednia definicja okresu pracy w szczególnych warunkach pozostała niezmieniona. Okres tej pracy obejmował zarówno okresy składkowe, jak i okresy nieskładkowe, jeżeli mieściły się one w okresie wykonywania pracy zgodnie z umową o pracę. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy
w uchwale z dnia 27 listopada 2003 r., III UZP 10/03 (OSNP 2004/5/87) stwierdzając,
że do okresu pracy w szczególnych warunkach wlicza się okresy zasiłku chorobowego
w czasie trwania stosunku pracy przypadające po dniu wejścia w życie ustawy
o rewaloryzacji emerytur i rent.

W konsekwencji, utrwalił się w judykaturze pogląd, że w art. 32 ust. 1a ustawy
o emeryturach i rentach z FUS ustawodawca wprowadził istotną zmianę w stanie prawnym,
w którym niemożliwe było w drodze wykładni ustalenie zasady pomijania w okresie ubezpieczenia okresów niezdolności do pracy z powodu choroby oraz że art. 32 ust. 1 ustawy nie ma zastosowania do oceny nabycia prawa do emerytury przed dniem 1 lipca 2004 r.
(por. wyroki SN: z dnia 5 maja 2005 r., II UK 219/04, OSNP 2005/22/361 i II UK 215/04, OSNP 2005/22/360 oraz z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05, LEX nr 272581).

Ustawodawca, wprowadzając zmiany pojęcia „zatrudnienia w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze”, nie uchwalił przepisów międzyczasowych,
w związku z czym zakres stosowania art. 32 ust. 1a był przedmiotem skargi konstytucyjnej opartej na zarzucie jego niezgodności z art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 lipca 2008 r., K 33/06 (OTK-A 2008 nr 6, poz. 106) orzekł jednak o zgodności z Konstytucją powołanego przepisu. Uznawszy za właściwą
dla oceny konstytucyjności tego przepisu chwilę powstania prawa podmiotowego, tj. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, oddalił zarzut,
że zmiana warunków emerytalnych prowadzi do naruszenia praw nabytych. Stwierdził jednocześnie, że oceniana zmiana może mieć zastosowanie wyłącznie na przyszłość.

Wszystko to sprowadza się do twierdzenia, że osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 r. okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 lipca 2004 r. (por. wyrok SN z dnia 23 kwietnia 2010 r., II UK 313/09, OSNP 2011/19-20/260, wyrok SA w Szczecinie z dnia 21 grudnia 2016 r.,
III AUa 153/16, LEX nr 2196174).

W identyczny sposób wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 16 maja 2013 r., III AUa 1239/12 (LEX nr 1316202). Powołując się na wskazane wyżej orzeczenie Sądu Najwyższego oraz wyroki tego Sądu z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05 (LEX nr 272581) i z dnia 13 lipca 2011 r., I UK 12/11 (LEX nr 989126) wskazał
w uzasadnieniu, że co prawda, przepis art. 32 ust. 1a ustawy obowiązuje od dnia 1 lipca
2004 r. i odnosi skutek również względem stanów prawnych i faktycznych istniejących przed dniem jego wejścia w życie, jednakże wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 lipca 2004 r.

Pogląd ten jest już ugruntowany w orzecznictwie Sądów Apelacyjnych (por. wyroki SA w Lublinie: z dnia 27 kwietnia 2017 r., III AUa 1226/16, LEX nr 2287436, z dnia
22 marca 2017 r., III AUa 1090/16, LEX nr 2272134, z dnia 2 lutego 2017 r., III AUa 778/16, LEX nr 2240086, z dnia 11 maja 2016 r., III AUa 1096/15, LEX nr 2050822, z dnia
14 kwietnia 2016 r., III AUa 1202/15, LEX nr 2048411, z dnia 25 lutego 2016 r., III AUa 1009/15, LEX nr 2004470 i z dnia 13 stycznia 2016 r., III AUa 1036/15, LEX nr 1962932, wyrok SA w Katowicach z dnia 24 listopada 2016 r., III AUa 1372/16, LEX nr 2202730, wyroki SA w Gdańsku: z dnia 7 lipca 2016 r., III AUa 402/16, LEX nr 2107449, z dnia
26 kwietnia 2016 r., III AUa 2120/15, LEX nr 2063812, z dnia 9 lutego 2016 r., III AUa 1601/15, LEX nr 2004573 i z dnia 30 grudnia 2015 r., III AUa 1245/15, LEX nr 1960807, wyroki SA w Białymstoku: z dnia 20 kwietnia 2016 r., III AUa 982/15, LEX nr 2039686
i z dnia 27 stycznia 2016 r., III AUa 784/15, LEX nr 2002792, wyroki SA w Łodzi: z dnia
22 stycznia 2016 r., III AUa 463/15, LEX nr 1971130, z dnia 13 listopada 2015 r., III AUa 529/15, LEX nr 1960733, z dnia 25 czerwca 2015 r., III AUa 1345/14, LEX nr 1771008
i z dnia 5 maja 2015 r., III AUa 923/14, LEX nr 1747527, wyrok SA w Szczecinie z dnia
13 września 2016 r., III AUa 436/15, LEX nr 2208479).

W wyroku z dnia 20 października 2016 r., III AUa 2170/15 (LEX nr 2152865) Sąd Apelacyjny w Łodzi podał, że przy obliczaniu stażu szczególnego osób ubiegających się
o emeryturę na podstawie art. 184 ustawy emerytalno- rentowej uwzględnieniu podlegają okresy niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
i macierzyństwa. Przepis art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy został do tej ustawy dodany ustawą
z 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 121, poz. 1264) i obowiązuje od dnia 1 lipca 2004 r. Zgodnie z brzmieniem wskazanej normy okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby, nie wlicza się do ustalania okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze. Zasada ta nie ma jednak zastosowania do oceny nabycia prawa do emerytury przed dniem
1 lipca 2004 r. i osób wymienionych w art. 184 ustawy. W przepisie tym ustawodawca zapewnił ochronę ekspektatywy prawa podmiotowego dla osób, które w dniu 1 stycznia
1999 r. wypełniły warunki dotyczące stażu ogólnego i szczególnego. Ochrona tej ekspektatywy nie wygasła wskutek regulacji, dotyczącej ustalania okresu zatrudnienia
w warunkach szczególnych od dnia 1 lipca 2004 r. w inny sposób. Toteż wykazanie na dzień 1 stycznia 1999 r. okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wymaganego przepisem art. 184 ustawy, wyłącza ustalanie tego okresu ponownie po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a ustawy.

Do czasu wejścia w życie przepisu art. 32 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS do okresu pracy w szczególnym charakterze, wlicza się zatem okresy niezdolności do pracy z powodu choroby lub macierzyństwa (por. wyrok SA
w Gdańsku z dnia 8 czerwca 2016 r., III AUa 74/16, LEX nr 2106939).

Uwzględniając obowiązujący uprzednio stan prawny, tj. stan istniejący przed dniem
1 lipca 2004 r. (data wejścia w życie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy
o emeryturach i rentach, dodającej do art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ust. 1a, zgodnie z którym okresy niezdolności do pracy z powodu choroby były zaliczane do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach) oraz zaprezentowane poglądy orzecznictwa stwierdzić należało, że odwołujący na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał co najmniej 15- letni staż pracy w szczególnych warunkach. Doliczenie bowiem okresu pobierania zasiłku chorobowego wynoszącego łącznie 7 miesięcy i 4 dni do wykazanego przez odwołującego
w postępowaniu przed ZUS stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat,
9 miesięcy i 23 dni daje mu ponad 15 lat takiej pracy.

Kwestionując zaskarżoną decyzję, odwołujący podał, że pracę w szczególnych warunkach wykonywał w okresie zatrudnienia w Jednostce Wojskowej (...)- B.
od 1 grudnia 1978 r. do 27 października 1980 r. i od 15 listopada 1982 r. do 15 lipca 1983 r. Domagał się również uwzględnienia w stażu pracy w szczególnych warunkach okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej, jaki przypadał w trakcie tego zatrudnienia.

W oparciu o znajdujące się w aktach ZUS dokumenty w postaci podania o pracę z dnia 24 listopada 1978 r., umów o pracę z dnia: 1 grudnia 1978 r. i 1 marca 1979 r., wyciągu
z Zarządzenia (...) Nr 9/79 z dnia 28 lutego 1979 r., pisma odwołującego z dnia 12 listopada 1982 r., wyciągu z rozkazu dziennego Dyrektora Nr 61 z dnia 17 listopada 1982 r.
i zaświadczenia (...) w B. z dnia 7 marca 2002 r. Sąd ustalił, że od 1 grudnia 1978 r.
do 27 października 1980 r. i od 15 listopada 1982 r. do 15 lipca 1983 r. odwołujący był kierowcą samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Został przyjęty do pracy na stanowisko kierowcy Stara W- 29 do czasu usprawnienia samochodu K. 256, na co wskazano w adnotacji uczynionej na podaniu o pracę z dnia
24 listopada 1978 r. Z treści umów o pracę wynika, że od 1 grudnia 1978 r. do 28 lutego
1979 r. ubezpieczony odbywał wstępny staż pracy, zaś w dniu 1 marca 1979 r. zawarł
z (...) Zakładami Budowlanymi w B. umowę o pracę na czas nieokreślony.
W wyciągu z Zarządzenia (...) Nr 9/79 z dnia 28 lutego 1979 r. podano, że z dniem 1 marca 1979 r. przedłuża się odwołującemu, kierowcy samochodu K. U.- (...), umowę na czas nieokreślony w związku z zakończeniem wstępnego stażu pracy i ustala stawkę wynagrodzenia, obejmującą dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu. W okresie tego zatrudnienia, od 28 października 1980 r. do 11 listopada 1982 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową. Okoliczność tę potwierdza treść zaświadczenia Wojskowej Komendy Uzupełnień z dnia 7 marca 2002 r. Z dniem 15 listopada 1982 r. odwołujący powrócił z wojska po odbyciu zasadniczej służby wojskowej i został zatrudniony u tego samego pracodawcy na stanowisku kierowcy Stara (...) z przyczepą w dziale transportu,
co wynika z treści adnotacji uczynionej w jego piśmie z dnia 12 listopada 1982 r., będącym prośbą o przyjęcie do pracy po odbyciu zasadniczej służby wojskowej i wyciągu z rozkazu dziennego Dyrektora Nr 61 z dnia 17 listopada 1982 r.

Odwołujący potwierdził w swoich zeznaniach, że w spornym okresie od 1 grudnia 1978 r. do 27 października 1980 r. i od 15 listopada 1982 r. do 15 lipca 1983 r. pracował
w Jednostce Wojskowej (...)- B. w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego
o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, zaś od 28 października 1980 r.
do 11 listopada 1982 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wymienione zostały w Dziale VIII poz. 2 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W stażu pracy w szczególnych warunkach należało uwzględnić ponadto odwołującemu okres zasadniczej służby wojskowej od 28 października 1980 r. do
11 listopada 1982 r.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa
do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. Okres służby wojskowej dla żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych, który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach, jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale także okresem pracy
w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych charakterze (por. np. wyroki SN: z dnia 6 kwietnia 2006 r., III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108; z dnia 9 marca 2010 r., I UK 333/09, LEX nr 585739 i z dnia 24 maja 2012 r., II UK 265/11, LEX nr 1227192).

W tym miejscu wskazać również trzeba na uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13, LEX nr 1385939), zgodnie z którą czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy
z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
(Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się- na warunkach wynikających z tego przepisu- do okresu pracy wymaganego
do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku
z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS).

Stosownie do treści obowiązującego od 29 listopada 1967 r. (data wejścia w życie)
do 1 stycznia 1975 r. art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. z 1967 r. Nr 44, poz. 220), okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy
po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Warunkiem zaliczenia okresu odbytej służby wojskowej do okresu zatrudnienia, jak stanowił ust. 3 tego artykułu, było zachowanie terminów, o których mowa w art. 106 ust. 1 lub art. 107 ust. 1.
W myśl przepisu art. 106 ust. 1 tej ustawy, zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, był obowiązany zatrudnić
go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz nie niżej opłacanym, jeżeli najpóźniej w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powodowało rozwiązanie stosunku pracy z mocy prawa, chyba że nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika. Z dniem 1 stycznia 1975 r. przepis ten uległ modyfikacji i przewidywał, że niezachowanie wskazanego wyżej terminu powodowało wygaśnięcie stosunku pracy, chyba, że niezachowanie terminu nastąpiło
z przyczyn niezależnych od pracownika. Z dniem 1 maja 1975 r. zmianie uległo też brzmienie
art. 108 ust. 1, który od tego czasu przewidywał, że czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął
on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Oba te przepisy (art. 108 ust. 1 i art. 106 ust. 1 ustawy) obowiązywały do dnia
5 sierpnia 1979 r.

Również w orzecznictwie Sądów Apelacyjnych podkreśla się, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z 1967 r.
o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zalicza się-
na warunkach wynikających z tego przepisu- do okresu wymaganego do nabycia prawa
do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS) (wyrok SA w Katowicach z dnia
16 czerwca 2016 r., III AUa 653/16, LEX nr 2096416, wyrok SA w Gdańsku z dnia 10 maja 2016 r., III AUa 26/16, LEX nr 2053846, wyrok SA w Szczecinie z dnia 14 stycznia 2016 r., III AUa 335/15, LEX nr 2086603, wyrok SA w Poznaniu z dnia 17 czerwca 2015 r., III AUa 1772/14, LEX nr 1781968, wyrok w Białymstoku z dnia 8 lipca 2014 r., III AUa 148/14, LEX nr 1493855). W wyroku z dnia 13 listopada 2015 r., III AUa 52/15 (LEX nr 1968135) Sąd Apelacyjny w Katowicach podkreślił, że skoro ubezpieczony po odbyciu zasadniczej służby wojskowej w terminie do 30 dni po jej zakończeniu powrócił do pracy wykonywanej
w warunkach szczególnych w tym samym zakładzie pracy, w którym pracował przed powołaniem do służby, to zmiana brzmienia art. 108 ust. 1 ustawy z 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony PRL od 1 stycznia 1975 r. nie zmienia jego sytuacji i zasadnie uznać można okres odbywania zasadniczej służby wojskowej od 1 stycznia 1975 r. do
15 października 1975 r. za okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Odbywanie przez odwołującego zasadniczej służby wojskowej przypada na okres
od 28 października 1980 r. do 11 listopada 1982 r. W tym czasie nie obowiązywał już przepis art. 108 ust. 1 ustawy z 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony PRL. Z dniem
6 sierpnia 1979 r. dotychczasowy art. 108 ust. 1-4 powołanej ustawy zastąpiony został przepisem art. 108, zgodnie z którym Minister Obrony Narodowej określał w zależności
od potrzeb obrony sposób i formę odbywania ćwiczeń wojskowych oraz ich ilość i czas trwania dla poszczególnych grup żołnierzy rezerwy, stosownie do ich wieku oraz stopnia
i rodzaju wyszkolenia wojskowego. W takim brzmieniu przepis obowiązywał do 10 lutego 1984 r. Z dniem 6 sierpnia 1979 r. odpowiednikiem art. 108 ust. 1 ustawy stał się jednak
art. 120 ust. 1. Stosownie do jego treści, pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni
od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wliczał się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych. Za dopuszczalnością uwzględniania w stażu pracy w szczególnych warunkach okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej przypadającego po dniu 5 sierpnia 1979 r. opowiedział się w sposób jednoznaczny Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 14 lipca 2016 r.,
III UZP 9/16 (LEX nr 2086158). Potwierdził to również Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku
z dnia 30 marca 2017 r., III AUa 432/16 (LEX nr 2295224).

Okres przerwy pomiędzy ukończeniem służby wojskowej a ponownym podjęciem pracy nie jest okresem składkowym ani nieskładkowym w myśl przepisów ubezpieczeniowych (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 5 października 2010 r., III AUa 621/10, OSAB 2010/3/77-87, wyrok SA w Katowicach z dnia 20 października 2005 r.,
III AUa 1336/04, LEX nr 175549). Przepis art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS, będący przepisem iuris cogentis, jako okresy składkowe wymienia jedynie: „okresy czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby”. Jako okresu ubezpieczenia (składkowego lub nieskładkowego) w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS nie można więc uznać okresu przerwy pomiędzy zwolnieniem ze służby wojskowej a podjęciem pracy
u pracodawcy, u którego pracownik był zatrudniony w dniu powołania do służby (por. wyrok SO w Tarnowie z dnia 15 listopada 2013 r., IV U 1582/13, LEX nr 1716098).

W tym stanie faktycznym i prawnym Sąd uznał, że zaskarżona decyzja (...) Oddział w T. z dnia 4 maja 2017 r. nie była zasadna. Na dzień 1 stycznia 1999 r. odwołujący wykazał bowiem co najmniej 15- letni okres pracy w szczególnych warunkach.

Mając to na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 14 § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia (...)tj. od osiągniecia 60 roku życia.
W tej mierze miał na uwadze przepis art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.