Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII U 1983/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Kozłowska-Czabańska

Protokolant: protokolant sądowy Paulina Filipkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 października 2017 r. w Warszawie

sprawy W. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania W. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

z dnia 16 listopada 2016 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 1983/16

UZASADNIENIE

Decyzjąz dnia 16 listopada 2016 r., znak: (...),Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., odmówił W. S. prawa do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych z uwagi na to, że nie udowodnił on 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy wskazał, że W. S. na dzień 1 stycznia 1999 r. posiada okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 20 lat, 8 miesięcy i 3 dni okresów składkowych oraz 5 lat okresów nieskładkowych. Jako staż pracy w warunkach szczególnych bądź w szczególnym charakterze Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił zatrudnienia ubezpieczonego w okresie od dnia 1 stycznia 1978 r. do dnia 1 stycznia 1979 r., wskazując, że w tym czasie ubezpieczony co prawda wykonywał pracę dziennikarza, aczkolwiek nie był zatrudniony w wymiarze pełnego etatu. W ocenie organu rentowego, dołączone do wniosku umowy o pracę z (...) nie mogą być uznane, ponieważ potwierdzają zatrudnienie w wymiarze czasu pracy, wynoszącym ½ i ¾ etatu. Natomiast zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., praca powinna być wykonywana stałe i w pełnym wymiarze godzin. Organ rentowy nadmienił, że przedłożona przez ubezpieczonego w dniu 19 października 2016 r. dokumentacja w postaci kserokopii legitymacji prasowych, nie wnosi nic nowego do sprawy, ponieważ nie wynika z niej ani okres pracy, ani wymiar czasu pracy. Ponadto w stosunku do okresu zatrudnienia w redakcji (...) od dnia 1 kwietnia 1982 r. do dnia 31 grudnia 1993 r. ubezpieczony nie przedłożył świadectwa pracy, w którym byłoby potwierdzone stanowisko pracy. Złożone zaświadczenie z dnia 13 sierpnia 2013 r. potwierdza jedynie fakt samego zatrudnienia, ale nie charakteru wykonywanej pracy, a także nie wskazuje, czy ubezpieczony był w tym czasie objęty układem zbiorowym dziennikarzy. Z uwagi zatem na brak spełnienia przez odwołującego warunku posiadania 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, organ rentowy odmówił mu prawa do dochodzonego świadczenia (decyzja z dnia 16 listopada 2016 r, znak: (...), k. 4 a.s.).

W. S. w dniu 25 listopada 2016 r. złożył, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., odwołanie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 16 listopada 2016 r., znak: (...), na mocy której organ rentowy odmówił mu prawa do wcześniejszej emerytury – z warunków szczególnych. Uzasadniając swe stanowisko ubezpieczony wskazał, że jest absolwentem Seminarium Dziennikarskiego Stowarzyszenia (...), który od 1970 r. działał aktywnie w grupie twórczej (...) oraz (...). Podkreślił, że od dnia 1 stycznia 1978 r. był także dziennikarzem współpracującym w ramach studiów odbywanych na Politechnice (...). W konsekwencji po skończeniu studiów został skierowany do (...) Wydawnictwa (...), gdzie często równolegle wykonywał pracę na rzecz kilku redakcji, tj. (...), (...) i (...). Obowiązki na rzecz ww. pracodawców wykonywał stale i w wymiarze pełnego etatu, a w tym czasie był także objęty układem zbiorowym dziennikarzy, co potwierdzają załączone przez niego umowy o pracę. Z kolei od dnia 1 kwietnia 1982 r. był dziennikarzem akredytowanym przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych, zatrudnionym w stałym (...) biurze dziennika (...). Podkreślił, że praca w powyższej redakcji była wykonywana powyżej 8 godzin na dobę, albowiem z uwagi na 6-godzinną różnicę czasu, zaczynała się około godziny 10:00 rano, a kończyła około godziny 2:00 w nocy przez siedem dni w tygodniu. Ubezpieczony zaznaczył, że przez cały okres ww. zatrudnienia, czyli od dnia 1 kwietnia 1982 r. do dnia 31 grudnia 1993 r. był zatrudniony w wymiarze pełnego etatu, natomiast dane zawarte w dokumentach wskazujące, na to, że praca ta była świadczona w wymiarze ½ etatu za 01/83 i 02/83 stanowią błąd w sprawozdawczości. Na okoliczność pracy w warunkach szczególnych, ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków, będących jego współpracownikami w spornym okresie czasu. W konkluzji odwołania W. S. zwrócił się o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie na jego rzecz prawa do dochodzonego świadczenia (odwołanie z dnia 25 listopada 2016 r. k. 2 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., podnosząc argumentację, którą posłużył się w zaskarżonej decyzji. Ponadto dodał, że za okres zatrudnienia w redakcji (...) w okresie od dnia 1 kwietnia 1982 r. do dnia 31 grudnia 1993 r. wnioskodawca nie przedłożył świadectwa pracy, w którym byłoby potwierdzone stanowisko pracy, wskazujące na to, że w spornym okresie czasu wykonywał pracę dziennikarską w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy zaznaczył przy tym, że odwołujący nie jest członkiem OFE, legitymuje się ogólnym stażem pracy, wynoszącym na dzień 1 stycznia 1999 r. 25 lat, 8 miesięcy i 3 dni, a w dniu (...) ukończył 60 lat. Ubezpieczony nie spełnia natomiast warunku posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych wobec, czego brak jest podstaw do przyznania na jego rzecz prawa do dochodzonego świadczenia (odpowiedź na odwołanie z dnia 16 grudnia 2016 r. k. 20 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony W. S., urodzony w dniu (...), w dniu 2 sierpnia 2016 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Do powyższego wniosku ubezpieczony załączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy (k. 1-12, k. 21-27, tom I a.r.).

Organ rentowy po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalił, że ubezpieczony nie spełnia warunku dotyczącego stażu pracy w szczególnych warunkach (tj.15 lat pracy w warunkach szczególnych), gdyż na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego okresu takiej pracy. Z tych też względów organ rentowy na gruncie decyzji z dnia 16 listopada 2016 r., znak: (...) odmówił ubezpieczonemu prawa do dochodzonej emerytury. Do stażu pracy organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu okresu zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1978 r. do dnia 1 stycznia 1979 r., wskazując, że w tym czasie ubezpieczony co prawda wykonywał pracę dziennikarza, aczkolwiek nie był zatrudniony w wymiarze pełnego etatu. W ocenie organu rentowego, dołączone do wniosku umowy o pracę z (...) nie mogą być uznane, ponieważ potwierdzają zatrudnienie w wymiarze czasu pracy, wynoszącym ½ i ¾ etatu. Ponadto w stosunku do okresu zatrudnienia w redakcji (...) od dnia 1 kwietnia 1982 r. do dnia 31 grudnia 1993 r. ubezpieczony nie przedłożył świadectwa pracy, w którym byłoby potwierdzone stanowisko pracy. Złożone zaświadczenie z dnia 13 sierpnia 2013 r. potwierdza jedynie fakt samego zatrudnienia, ale nie charakteru wykonywanej pracy, a także nie wskazuje, czy ubezpieczony był w tym czasie objęty układem zbiorowym dziennikarzy. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że łączny staż pracy odwołującego, tj. okresów składkowych i nieskładkowych wynosi 25 lat, 8 miesięcy i 3 dni. Z uwagi zatem na brak spełnienia przez odwołującego warunku posiadania 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, organ rentowy odmówił mu prawa do dochodzonego świadczenia (decyzja z dnia 16 listopada 2016 r, znak: (...), k. 4 a.s.).

Ubezpieczony W. S. od niekorzystnej dla niego decyzji organu rentowego z dnia 16 listopada 2016 r. złożył odwołanie do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, inicjując niniejsze postępowanie sądowe, w toku którego ustalono, że:

W. S. jest absolwentem Seminarium Dziennikarskiego (...). W dniu 20 grudnia 1976 r. ubezpieczony ukończył studia wyższe na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki (...). W trakcie studiów, tj. w latach 70, ubezpieczony udzielał się aktywnie w grupach twórczych (...) i (...). Po ukończeniu studiów, ubezpieczony został skierowany do pracy na rzecz (...) Wydawnictwa (...), w ramach której pozostawał zatrudniony równolegle w kilku redakcjach. I tak w okresie od dnia 1 marca 1977 r. do dnia 31 marca 1977 r. oraz w okresie od dnia 1 kwietnia 1978 r. do dnia 31 grudnia 1978 r. ubezpieczony był zatrudniony w redakcji (...) w wymiarze ½ etatu, przy czym w okresie do dnia 1 kwietnia 1977 r. do dnia 31 marca 1978 r. świadczył również pracę na rzecz redakcji (...) w wymiarze 3/2 etatu. Następnie w okresie od dnia 1 stycznia 1979 r. do dnia 31 marca 1982 r. ubezpieczony wykonywał pracę na rzecz redakcji (...), przy czym w okresie od dnia 1 stycznia 1979 r. do dnia 31 grudnia 1981 r. swoje obowiązki realizował w wymiarze 5/4 etatu, w okresie od dnia 1 stycznia 1982 r. do dnia 31 stycznia 1982 r. w wymiarze ¾ etatu, natomiast w okresie od dnia 1 lutego 1982 r. do dnia 31 marca 1982 r. w wymiarze 5/4 etatu. Do obowiązków ubezpieczonego na stanowisku fotoreportera należało dostarczanie do redakcji co miesiąc zdjęć o określonej wartości według przyjętych przez redakcję stawek wyceny, zdjęć z odpowiednimi podpisami o tematyce zleconej lub wybranej z własnej inicjatywy i uzgodnionej z redakcją. Ubezpieczony był także odpowiedzialny za kompletną obróbkę w redakcyjnym laboratorium fotograficznym zdjęć wykonanych dla redakcji przez siebie oraz innych pracowników, a także utrzymywanie w należytym stanie sprzętu fotograficznego oraz wykonywanie innych poleceń kierownictwa redakcji związanych z powierzonym stanowiskiem. W. S. realizował także zadania związane z wyjazdami w teren oraz obsługą fotoreporterską i dziennikarską imprez i tematów zleconych przez redakcję. W okresie zatrudnienia od dnia 1 marca 1977 do dnia 31 marca 1982 r. ubezpieczony był objęty układem zbiorowym pracy dziennikarzy. W dniu 31 marca 1982 r. W. S. rozwiązał stosunek pracy z (...) Wydawnictwem (...) w W. (pismo z dnia 18 października 2016 r. k. 5, umowa o pracę z dnia 1 stycznia 1979 r. k. 8, umowa o pracę z dnia 1 stycznia 1978 r. k. 9, rozwiązanie umowy o pracę k. 10 a.s., zaświadczenie z dnia 1 lutego 1977 r. k. 40, legitymacja ubezpieczeniowa tom I a.r.).

Od dnia 1 kwietnia 1982 r. W. S. pełnił funkcję dziennikarza akredytowanego przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych w W. w (...) biurze dziennika (...), w którym swoją pracę wykonywał także korespondent amerykański, kierownik biura A. B., asystent korespondenta A. W. oraz tłumacz P. A.. W tym czasie do obowiązków ubezpieczonego należało przede wszystkim przygotowywanie materiałów prasowych związanych z bieżącymi wydarzeniami, jakie miały miejsce na terenie miasta N., a także relacjonowanie przebiegu tych wydarzeń za pomocą fotografii. Ubezpieczony był jedynym fotografem, który w okresie od dnia 1 kwietnia 1982 r. do dnia 31 grudnia 1993 r. wykonywał pracę na rzecz ww. redakcji. Z dokumentacji znajdującej się w posiadaniu ZUS wynika, że w ww. okresie czasu ubezpieczony pozostawał zatrudniony w redakcji (...) w wymiarze ½ etatu za 01/83 i 02/83, otrzymując stałe kwoty wynagrodzenia. Po zakończeniu powyższego stosunku pracy, ubezpieczony otrzymał świadectwo pracy, jednak na skutek nieporozumień rodzinnych jakie miały miejsce pod koniec lat 90, dokumentacja ta uległa zniszczeniu. W 1993 r. ubezpieczony założył własną agencję fotograficzną w ramach prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej, którą prowadził do 2007 r., a następnie po tym czasie wykonywał pracę na rzecz dwóch agencji fotograficznych w oparciu o umowy cywilnoprawne (pismo z dnia 13 sierpnia 2013 r. k. 12, karta akredytacyjna Nr (...) k. 13, artykuły k. 15-19, karty wynagrodzeń k. 24, zaświadczenie z dnia 21 lutego 1992 r. k. 33, zeznania odwołującego k. 73, zeznania świadka P. M. k. 74 a.s., legitymacja ubezpieczeniowa tom I a.r.).

Decyzją z dnia 29 września 2016 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. ustalił kapitał początkowy W. S. na dzień 1 stycznia 1999 r. z zastosowaniem przepisu art. 174 ust.3b ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.). Do ustalenia wartości kapitału początkowego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął podstawę wymiaru w kwocie 1.794,46 zł, okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 25 lat, 8 miesięcy i 3 dni, a także współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego w wysokości 81,48%. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 163.797,48 zł. Decyzją z dnia 10 sierpnia 2017 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu emeryturę od dnia 25 lipca 2017 r., tj. od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (decyzja z dnia 29 września 2016 r., znak: (...) k. 3, pismo z dnia 24 sierpnia 2017 r. k. 69 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym również aktach rentowych ubezpieczonego. Zdaniem Sądu powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie, Sąd Okręgowy oparł się również częściowo na zeznaniach świadka P. M. (k. 74 a.s.), mając na uwadze, że jego zeznania niewiele wniosły do sprawy, gdyż świadek nie potwierdził stanowczo, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę dziennikarza w redakcji (...). Świadek wskazał jedynie, że w trakcie wykonywania powierzonych obowiązków służbowych, wnioskodawca często wyjeżdżał, a także, że miał nielimitowany czas pracy. Zaznaczył przy tym, iż z uwagi na fakt, że był zatrudniony na stanowisku ogrodnika to nie pamięta, w oparciu o jakie umowy byli zatrudnieni poszczególni pracownicy, w tym odwołujący, a także jakie konkretnie zadania wykonywali. Z tego względu, Sąd nie uwzględnił zeznań odwołującego W. S. (k. 73 a.s.) w zakresie, w jakim wskazywał on, że w spornych okresach czasu we wszystkich wymienionych w stanie faktycznym redakcjach wykonywał pracę w wymiarze pełnego etatu. Dokumenty zgromadzone w aktach rentowych ubezpieczonego wskazują bowiem, że w okresie od dnia 1 kwietnia 1982 r. do dnia 31 grudnia 1993 r. ubezpieczony był zatrudniony w redakcji (...), aczkolwiek w wymiarze ½ etatu. W tym zakresie ubezpieczony nie przedłożył także świadectwa pracy bądź jakiegokolwiek innego dokumentu z powyższego okresu zatrudnienia, potwierdzającego sporną okoliczność. Odnosząc się natomiast do okresu zatrudnienia od dnia 1 marca 1977 r. do dnia 31 marca 1982 r. to wskazać należy, że jak wynika z załączonych przez odwołującego umów o pracę, jego zatrudnienie w tym czasie odpowiadało wymiarowi czasu pracy, wynoszącemu ½ i ¾ etatu. Wobec dowodów zaoferowanych przez ubezpieczonego w ocenie Sądu Okręgowego, brak było zatem podstaw do uwzględnienia, jako pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia ubezpieczonego w łącznym okresie od dnia 1 marca 1977 r. do dnia 31 grudnia 1993 r. Dowody te wskazują bowiem bądź na to, że praca wykonywana była w niepełnym wymiarze godzinowym, bądź w ogóle nie określają w jakiej dacie ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku dziennikarza. Zatem w tym przypadku brak stałości i pełnego wymiaru wykonywania pracy w warunkach szczególnych przesądził o braku podstaw do przyznania na rzecz ubezpieczonego prawa do dochodzonego świadczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie W. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 16 listopada 2016 r., znak: (...) jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2017 r. poz. 1383 z późn. zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. którzy spełniają łącznie następujące warunki:

1)  legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet;

2)  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet;

3)  nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa – według stanu na dzień 1 stycznia 1999 r.

Stosownie do ust. 2 cytowanego przepisu, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z ust. 2 art. 32 cyt. ustawy dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Stosownie do ust. 3 powołanego artykułu dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się m.in. dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objętych układem zbiorowym pracy dziennikarzy (art. 32. ust. 3 pkt. 4 ustawy).

Warunki przejścia na emeryturę przez wymienionych powyżej pracowników określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.). Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Stosownie do § 13 rozporządzenia dziennikarz zatrudniony w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w agencjach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objęty układem zbiorowym pracy dziennikarzy, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej.

W świetle § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia zakład pracy stwierdza zatrudnienie w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach. Natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okoliczności także w oparciu o inne dowody. Postępowanie w sprawach emerytalnych jest bowiem dwuetapowe, stąd też przed organem rentowym „sprawa emerytalna” ma charakter administracyjnoprawny, a w postępowaniu stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Na etapie postępowania odwoławczego sprawa o emeryturę - uprzednio administracyjna - staje się sprawą cywilną w rozumieniu art. 1 k.p.c. Do jej rozpoznania stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, stąd też w niniejszej sprawie Sąd – wobec braku świadectwa potwierdzającego pracę w szczególnym charakterze - dopuścił dowód z zeznań świadka oraz przesłuchania odwołującego się na okoliczność wykonywania przez niego pracy w szczególnym charakterze.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. z 2013 r., poz. 771) dziennikarzem jest osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z redakcją albo zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia redakcji, a zgodnie z pkt 8 cyt. przepisu redakcją jest jednostka organizująca proces przygotowywania (zbierania, oceniania i opracowywania) materiałów do publikacji w prasie. Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 powołanej ustawy wydawcą może być osoba prawna, fizyczna lub inna jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej. W szczególności wydawcą może być organ państwowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja polityczna, związek zawodowy, organizacja spółdzielcza, samorządowa i inna organizacja społeczna oraz kościół i inny związek wyznaniowy.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że W. S. ukończył w dniu 25 maja 2011 r. wymagany wiek 60 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, jak również udowodnił wymaganą ilość okresów składkowych i nieskładkowych 25 lat, według stanu na dzień 1 stycznia 1999 r. Przedmiotem sporu pozostawało natomiast ustalenie, czy odwołujący posiada na dzień 1 stycznia 1999 r., 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie zaliczył mu bowiem do okresów pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1978 r. do dnia 1 stycznia 1979 r., wskazując, że w tym czasie ubezpieczony, co prawda wykonywał pracę dziennikarza, aczkolwiek nie był zatrudniony w wymiarze pełnego etatu. Odnosząc się natomiast do okresu zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 1 kwietnia 1982 r. do dnia 31 grudnia 1993 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że ubezpieczony nie przedłożył świadectwa pracy, w którym byłoby potwierdzone stanowisko pracy. Z kolei złożone zaświadczenie z dnia 13 sierpnia 2013 r. potwierdza jedynie fakt samego zatrudnienia, ale nie charakteru wykonywanej pracy, a także nie wskazuje, czy ubezpieczony był w tym czasie objęty układem zbiorowym dziennikarzy.

Z ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego wynika, że odwołujący w spornym okresie czasu, tj. od dnia 1 stycznia 1978 r. do dnia 1 stycznia 1979 r. wykonywał pracę dziennikarza w rozumieniu powołanych wyżej przepisów. Pozostawał on bowiem w stosunku pracy z (...) Wydawnictwem (...), gdzie równolegle wykonywał pracę na rzecz kilku redakcji, tj. (...), (...) i (...), na co wskazują umowy o pracę z dnia 1 stycznia 1979 r. oraz z dnia 1 stycznia 1978 r. Z treści powyższych dokumentów wynika jednak, że w okresie od dnia 1 marca 1977 r. do dnia 31 marca 1977 r. oraz w okresie od dnia 1 kwietnia 1978 r. do dnia 31 grudnia 1978 r. ubezpieczony był zatrudniony w redakcji (...) w wymiarze ½ etatu, przy czym w okresie do dnia 1 kwietnia 1977 r. do dnia 31 marca 1978 r. świadczył również pracę na rzecz redakcji (...) w wymiarze 3/2 etatu. Z kolei w okresie od dnia 1 stycznia 1979 r. do dnia 31 marca 1982 r. ubezpieczony wykonywał pracę na rzecz redakcji (...), przy czym w okresie od dnia 1 stycznia 1979 r. do dnia 31 grudnia 1981 r. swoje obowiązki realizował w wymiarze 5/4 etatu, w okresie od dnia 1 stycznia 1982 r. do dnia 31 stycznia 1982 r. w wymiarze ¾ etatu, natomiast w okresie od dnia 1 lutego 1982 r. do dnia 31 marca 1982 r. w wymiarze 5/4 etatu. Powyższe wskazuje zatem na to, że nie zostały spełnione wszystkie przesłanki do przyznania prawa do emerytury. Sąd Okręgowy podzielił w tym zakresie stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury przy niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach i w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku oraz stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 21 listopada 2001 r., II UKN 598/00, że o uprawnieniu do emerytury na podstawie § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze decyduje łączne spełnienie przez pracownika wszystkich warunków określonych w tym przepisie, a nie jego przekonanie, że charakter lub warunki pracy wystarczają do uznania jej za wykonywaną w szczególnych warunkach. Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał także, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, a wyłącznie rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie, stanowiącym załącznik do wspomnianego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., którego § 2 ust. 1 jednoznacznie stanowi, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na danym stanowisku pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07 i z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07).

Redakcja powołanego wyżej przepisu wskazuje zatem, że dla stwierdzenia szczególnego charakteru zatrudnienia niezbędne jest udowodnienie, że praca wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na danym stanowisku (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2013 r., II UK 170/12 oraz z dnia 6 marca 2013 r., II UK 358/12). Oczywistym jest przy tym, że jeżeli w obowiązujących przepisach przewidziana została dla danego stanowiska – ze względu na charakter zatrudnienia lub związane z nim warunki – norma czasu pracy w rozmiarze odbiegającym od powszechnie obowiązującego, stanowi ona pełny wymiar czasu pracy w rozumieniu § 2 wspomnianego rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r., I UK 9/12). Wbrew żądaniu skarżącego brak jest jakichkolwiek podstaw do uznania, że będący jego udziałem w podanym okresie od dnia 1 stycznia 1978 r. do dnia 1 stycznia 1979 r. wymiar pełnego etatu był obowiązującym na zajmowanym przez niego ówcześnie stanowisku fotoreportera, czemu jednoznacznie przeczy treść znajdujących się w aktach sprawy dokumentów w postaci umów o pracę z dnia 1 stycznia 1978 r. i z dnia 1 stycznia 1979 r. W powyższym zakresie, odwołujący nie przedstawił także żadnych innych dowodów, pozwalających na ustalenie jego rzeczywistego wymiaru czasu pracy w spornym okresie zatrudnienia. W ocenie Sądu Okręgowego zaskarżona decyzja jest zatem prawidłowa.

Ponadto brak jest podstaw do zaliczenia wnioskodawcy, jako okresu pracy w warunkach szczególnych również okresu od dnia 1 kwietnia 1982 r. do dnia 31 grudnia 1993 r., tj. okresu, w którym odwołujący pełnił funkcję dziennikarza akredytowanego przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych w W. w (...) biurze dziennika (...). Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności z zeznań świadka P. M. wyłania się wniosek, że skarżącego pomiędzy rokiem 1982 i 1993 łączyła jakaś forma współpracy z ww. redakcją. Wyprowadzenie z tych zeznań wniosku, że było to zatrudnienie na podstawie umowy o pracę w wymiarze pełnego etatu nie wydaje się jednak słuszne. Wprawdzie świadek potwierdził wykonywanie przez wnioskodawcę czynności reportera zaznaczając, że wnioskodawca podczas pracy często wyjeżdżał, jednak wskazał, że jego czas pracy był nielimitowany. Świadek nie wskazał przy tym jaka forma współpracy łączyła wnioskodawcę z redakcją (...), podnosząc, że nie wie, który z pracowników jakie miał umowy, jak był zatrudniony i co dokładnie robił. Jedynym dowodem, który mógłby przemawiać za tym, że wnioskodawcę w całym spornym okresie łączyła z ww. redakcją umowa o pracę jest świadectwo pracy. Świadectwo pracy nie jest jednak dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2011 r., I UK 107/11 i z dnia 9 kwietnia 2009 r., I UK 316/08). Istotne wątpliwości, co do prawdziwości twierdzeń zawartych w tym dokumencie muszą być zweryfikowane przy pomocy innych dowodów, których obowiązek naprowadzenia spoczywa na wnioskodawcy. Wątpliwości tych – co wyjaśniono już wyżej – nie rozwiewają zeznania świadka, który nie posiadał wiedzy, co do formy zatrudnienia wnioskodawcy. Obowiązek naprowadzenia stosownych dowodów spoczywał na skarżącym, który obowiązkowi temu nie podołał. Trudno jest więc prowadzić w tej materii jakikolwiek rozważania, albowiem z braku dowodów będą one miały zawsze charakter abstrakcyjny.

Ponadto, bez wpływu na uprawnienia ubezpieczonego do stanowiącej przedmiot sporu emerytury pozostaje okoliczność, czy skarżący w spornych okresach zatrudnienia był objęty układem zbiorowym dziennikarzy, na co wskazywał w zaskarżonej decyzji organ rentowy. Odnośnie wskazanego w przepisie § 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymogu objęcia dziennikarza układem zbiorowym pracy należy wskazać, ze zgodnie z ugruntowanym w tym zakresie orzecznictwem objęcie ww. układem nie stanowi warunku uznania danej pracy za pracę dziennikarską. Między innymi w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 1999 r. (II UKN 665/98) wskazano, że prawo do emerytury na podstawie ww. przepisu nabywa dziennikarz, który ma wymagany tym przepisem wiek i okres zatrudnienia, w tym okres pracy dziennikarskiej, niezależnie od tego, czy w dacie spełnienia tych warunków był objęty układem zbiorowym pracy dziennikarzy. W uzasadnieniu powyższego orzeczenia, Sąd Najwyższy podkreślił, że pierwsza część ww. przepisu jest definicją zawodu dziennikarza. W przypadku dziennikarzy nie ma regulacji w zakresie odrębnego systemu zaopatrzenia emerytalnego, nie ma też ustawowego uregulowania ich praw i obowiązków. Odesłanie do układu zbiorowego oznacza, że osoby, które obejmuje ten układ są dziennikarzami w rozumieniu przepisów emerytalnych. Nie można tego rozumieć jako wymogu zawarcia układu zbiorowego pracy lecz jako stwierdzenie, że osoba wykonująca w redakcjach lub innych mediach pracę nazwaną w układzie zbiorowym pracą dziennikarską jest dziennikarzem w rozumieniu przepisów emerytalnych. Traktowanie tego uregulowania jako warunku prowadziłoby do sytuacji, że zarówno po wejściu w życie ustawy z dnia 29 września 1994 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw jak i przed zmianą Kodeksu pracy, byłaby sprzeczność między przepisem rozporządzenia, a przepisem ustawy. Przepis ustawy przyznaje uprawnienia wszystkim pracownikom wykonującym pracę uznaną za pracę w szczególnym charakterze niezależnie od tego u jakiego pracodawcy pracują i jakie są warunki zawartej z nimi umowy o pracę. Układ zbiorowy pracy zarówno w aktualnym jak i poprzednim stanie prawnym miał zawsze charakter umowy. Umowa taka mogła być w każdym czasie rozwiązana za porozumieniem stron lub przez wypowiedzenie układu przez jedną ze stron. Nie do przyjęcia jest uzależnienie prawa do świadczeń przyznanych ustawą od woli stron zawierających układ zbiorowy. Sąd Najwyższy podkreślił, że w obecnym stanie prawnym traktowanie przepisu § 13 rozporządzenia, jako ustanawiającego warunek skorzystania z określonych w nim uprawnień spowodowałoby trudności w interpretacji tego przepisu. Nie jest bowiem jasne, czy dla spełnienia tego warunku wystarczyłoby zawarcie zakładowego zbiorowego układu pracy w zakładzie pracy zatrudniającym dziennikarzy, czy też wymagane jest zawarcie układu ponadzakładowego. I w jednym i w drugim wypadku wystąpiłaby nierówność wobec prawa. Uprawnienia emerytalne pracownika zależałyby od tego czy jego pracodawca zawarł układ zbiorowy pracy lub przystąpił do takiego układu. Zapis dotyczący objęcia układem zbiorowym pracy dziennikarzy zawarty w § 13 rozporządzenia należy rozumieć jako definicję rodzaju pracy dziennikarza. Nawet w stanie prawnym obowiązującym przed zmianą Kodeksu pracy zwrot „objęty układem zbiorowym pracy dziennikarzy” należało rozumieć jako „spełniający warunki określone w układzie zbiorowym pracy dziennikarzy”. Uprawnienia emerytalne przysługiwałyby także w przypadku wygaśnięcia lub rozwiązania układu zbiorowego pracy dziennikarzy. Określenie „objęty układem zbiorowym dziennikarzy” nie stanowi dodatkowego warunku wymaganego do przyznania emerytury lecz stanowi element definicji pracy dziennikarza. Należało zatem uznać za słuszne stanowisko, że prawo do emerytury na podstawie § 13 rozporządzenia ma dziennikarz, który osiągnął wymagany tym przepisem wiek i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym okres pracy dziennikarskiej, niezależnie od tego, czy w dacie spełnienia tych warunków był objęty układem zbiorowym pracy dziennikarzy.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania stwierdzić należy, że W. S. nie spełnił wszystkich przesłanek wymaganych do przyznania emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, albowiem nie wykazał spełnienia przesłanki 15 lat pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy nie mając podstaw do uwzględnienia odwołania od decyzji z dnia 16 listopada 2016 r., znak: (...), na mocy art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)