Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2017 roku w Lublinie

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 30 grudnia 2016 roku nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala J. W. prawo do emerytury

od dnia 16 grudnia 2016 roku.

Sygn. akt VIII U 426/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 grudnia 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił J. W. prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2017, poz. 1383 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu podano, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca nieudowodnił co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, a jedynie 6 lat, miesiąc i 27 dni tego rodzaju pracy (decyzja – k. 17 t. V akt ZUS).

W odwołaniu od tej decyzji J. W. wskazał, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach przez ponad 15 lat. Podniósł, że w okresie zatrudnienia od 2 listopada 1976 roku do 8 marca 1991 roku w (...) Zakładach (...) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał prace wymienione w Wykazie A, Dziale VIII, pod poz. 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, albowiem jego praca polegała na kierowaniu i obsłudze żurawia samojezdnego kołowego (odwołanie k. 2-3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podtrzymując argumentację przytoczoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 2 listopada 1976 roku do 8 marca 1991 roku w (...) Zakładach (...) w L., ponieważ wnioskodawca nie przedłożył świadectwa pracy w warunkach szczególnych (k. 3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

J. W. urodził się w dniu (...), a wniosek o emeryturę złożył w dniu 16 grudnia 2016 roku (wniosek k. 1-4 t.V akt ZUS). Na podstawie zgromadzonych w aktach dokumentów organ rentowy ustalił na dzień 1 stycznia 1999 roku łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 27 lat, 9 miesięcy i 18 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Zakład uwzględnił do pracy warunkach szczególnych okres zatrudnienia od 1 września 1970 roku do 27 października 1976 roku tj. 6 lat, miesiąc i 27 dni (karta przebiegu zatrudnienia k. 16 t. V akt ZUS). Nadto ustalono, że wnioskodawca jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ale wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu- na dochody budżetu państwa ( wniosek k. 2 t. V akt ZUS).

Sąd ustalił w niniejszym postępowaniu, iż w dniu 2 listopada 1976 roku J. W. został zatrudniony w (...) Zakładzie (...) w L. na dwutygodniowy okres próbny do dnia 16 listopada 1976 roku, a następnie na czas nieokreślony jako kierowca samochodu S. ( umowa o prace z dnia 2 listopada 1976 roku z dnia 17 listopada 1976 roku k. 2-3 cz. B a.o.). Od dnia 17 grudnia 1976 roku powierzono mu obowiązki maszynisty żurawi samojezdnych w bazie sprzętu (angaż dnia 30 grudnia 1976 roku k. 6 cz.B a.o.).

Na powyższych stanowiskach ubezpieczony jeździł samochodem kołowym typu S. (...) o ładowności 6 ton. Na podwoziu tego pojazdu znajdował się żuraw, który był również obsługiwany przez wnioskodawcę. Za jego pomocą skarżący wykonywał rozładunek materiałów z wagonów i samochodów ciężarowych oraz przenosił konstrukcje stalowe na budowach (zeznania wnioskodawcy k. 33v,34v a.s., zeznania świadków: L. B. k. 33v a.s., C. Ł. k. 34v a.s., M. M. k. 34-34v a.s.).

Od dnia 1 września 1979 roku został przeniesiony na stanowisko mechanika napraw samochodowych w związku z kapitalnym remontem żurawia samojezdnego (angaż z dnia 1 września 1979 roku k. 12 cz. B a.o., zeznania wnioskodawcy k. 33v,34v a.s).

Od 1 lipca 1980 roku został przeniesiony na stanowisko kierowcy-operatora samochodu S. (...). Był to sprzęt budowlany typu żuraw samojezdny kołowy za pomocą, którego wnioskodawca zajmował się załadunkiem i rozładunkiem materiałów budowlanych ( angaż dnia 21 lipca 1980 roku k. 15 cz. B a.o., zeznania wnioskodawcy k. 33v,34v a.s., zeznania świadków: L. B. k. 33v a.s., C. Ł. k. 34v a.s., M. M. k. 34-34v a.s.) . Od dnia 1 stycznia 1988 roku otrzymał angaż na stanowisko operatora sprzętu budowalnego ( angaż z dnia 29 stycznia 1988 roku-cz.Ba.o.). Od dnia 1 marca 1990 roku został przeniesiony na stanowisko kierowcy (angaż z dnia 1 marca 199o roku cz.Ba.o.). Na tych stanowiskach zakres obowiązków wnioskodawcy nie uległ zmianie (zeznania wnioskodawcy k. 33v,34v a.s., zeznania świadków: L. B. k. 33v a.s., C. Ł. k. 34v a.s., M. M. k. 34-34v a.s.)

Od dnia 1 stycznia 1991 roku został przeniesiony na stanowisko operatora transportu wewnętrznego (angaż z dnia 25 stycznia 1991 roku). Jeździł samochodem marki J. o dopuszczalnym ciężarze powyżej 3,5 tony za pomocą którego holował uszkodzone pojazdy tj. autobusy (zeznania wnioskodawcy k. 33v,34v a.s., zeznania świadków: L. B. k. 33v a.s., C. Ł. k. 34v a.s., M. M. k. 34-34v a.s.)

Z dniem 8 marca 1991 roku z wnioskodawcą rozwiązano stosunek pracy (świadectwo pracy z dnia 8 marca 1991 roku-akta osobowe).

Sąd uznał za wiarygodne zgromadzone w sprawie dowody nieosobowe w postaci dokumentów w szczególności umów o pracę, angaży i zakresu obowiązków zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy, jak również świadectw pracy znajdujących się w aktach osobowych i aktach organu rentowego. Dokumenty w aktach osobowych są przechowywane przez upoważniony podmiot i nie noszą żadnych śladów ingerencji w ich treść. Są przechowywane przez archiwum w postaci usystematyzowanej tworząc logiczną, uporządkowaną całość.

Przystępując do oceny dowodów osobowych należy stwierdzić, że przesłuchani w sprawie świadkowie: L. B., C. Ł. i M. M. to osoby obce dla wnioskodawcy. L. B. pracował z wnioskodawcą w (...) Zakładach (...) w L. w latach 1973-1997, C. Ł. w latach 1976-1996, a M. M. w latach 1969-1995. Wszyscy wykonywali obowiązki kierowcy-operatora dźwigu, a zatem analogiczne czynności jak skarżący i mieli z ubezpieczonym kontakt przez cały jego okres zatrudnienia. Szczegółowo opisali czynności jakie wnioskodawca wykonywał przy obsłudze kołowego żurawia samojezdnego. Okoliczności te znalazły potwierdzenie w aktach osobowych oraz w zeznaniach wnioskodawcy. Zatem Sąd uznał zeznania wyżej wymienionych osób za wiarygodne.

Sąd podzielił zeznania wnioskodawca w części jakiej wynika z nich, że od 2 listopada 1976 roku do 31 sierpnia 1979 roku i od 1 lipca 1980 roku do 31 grudnia 1990 roku wykonywał obowiązki operatora kołowego żurawia samojezdnego, a od 1 stycznia 1991 roku kierowcy samochodu o dopuszczalnym ciężarze powyżej 3,5 tony w transporcie wewnętrznym. Zeznania wnioskodawcy w wymienionym zakresie korelowały z zeznaniami świadków i dowodami z akt osobowych w postaci umów o pracę i angaży.

Sąd nie podzielił zeznań wnioskodawcy, iż w okresie od 1 września 1979 roku do 30 lipca 1980 roku wykonywał obowiązki kierowcy samochodu K. o dopuszczalnym ciężarze do 20 ton. Z angaży znajdujących się w aktach osobowych skarżącego wynika, że w tym okresie zajmował stanowisko mechanika napraw pojazdów samochodowych.

Odwołanie J. W. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 roku, poz. 1383), zwanej dalej ustawą FUS, mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ustęp 2. artykułu 32 stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Zgodnie z ustępem 4 wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z § 2 ust.1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr
8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Jednocześnie, przepis art. 1 § 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Dokonując oceny, czy pracę wykonywaną przez J. W. należy zakwalifikować jako pracę w szczególnych warunkach należy podkreślić, że wnioskodawca występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia, nie przedłożył świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach za sporny okres.

Taka sytuacja nie może jednak dyskwalifikować możliwości ubiegania się wnioskodawcy o przedmiotowe świadczenie. Podnieść należy, iż świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § l i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest ani organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowe zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2004 roku, III UK 31/04, OSNP 2005/1/13).

Sąd, w przeciwieństwie do organu rentowego, nie jest związany określonymi środkami dowodowymi, gdyż zgodnie z treścią art. 473 k.p.c. w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron. Oznacza to, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane. W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 roku, (I UK 179/06, LEX nr 342283) wskazano, że w postępowaniu wszczętym odwołaniem od decyzji organu rentowego Sąd kieruje się regułami dowodzenia określonymi w art. 227-309 k.p.c., zwłaszcza, że w przepisach regulujących postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 477 ⁸ i nast. k.p.c.) nie ma jakichkolwiek odrębności lub ograniczeń. Przeciwnie, art. 473 § 1 k.p.c. stanowi, że w sprawach z tego zakresu nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron, co oznacza, że fakty, od których uzależnione jest prawo do emerytury i renty oraz wysokość tych świadczeń, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi.

Stosownie do utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku, I PK 194/08, Lex nr 528152, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNP 2002/11/272). W wyroku z dnia 22 kwietnia 2009 roku, II UK 333/08, LEX nr 1001310 Sąd Najwyższy wskazał, iż w spornych przypadkach, uwzględnienie okresów wykonywania pracy szkodliwej lub uciążliwej wymaganej do przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym, następuje po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale szkodliwego zatrudnienia. Co więcej, dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 czerwca 2010 roku, II UK 21/10, Lex nr 619638).

Zdaniem Sądu Okręgowego całość zgromadzonego w przedmiotowym postępowaniu wiarygodnego materiału dowodowego przemawia za uznaniem, że praca świadczona przez wnioskodawcę od 2 listopada 1976 roku do 31 sierpnia 1979 roku ( 2 lata, 9 miesięcy i 29 dni) i od 1 lipca 1980 roku do 31 grudnia 1990 roku (10 lat i 6 miesięcy) w (...) Zakładzie (...) w L. na stanowisku operatora dźwigu- żurawia samojezdnego na podwoziu samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony mieści się w definicji prac maszynistów ciężkich maszyn budowlanych, wymienionych w wykazie A dział V (w budownictwie) pkt. 3, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, a praca wnioskodawcy w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony jest pracą wymienioną w Wykazie A, Dziale VIII pkt 2 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, tj. prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Zaznaczyć, należy żuraw samojezdny na podwoziu, którym kierował skarżący, mieści się zarówno w kategorii ciężkich maszyn budowlanych jak i samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony. Żurawiem samochodowym wnioskodawca wykonywał prace przeładunkowe i montażowe w budownictwie.

Z kolei w okresie od 1 stycznia 1991 roku do 8 marca 1991 roku ( 2 miesiące i 3 dni) wnioskodawca był kierowcą samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony czyli wykonywał pracę wymienioną w Wykazie A, Dziale VIII pkt 2 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Sąd nie zaliczył do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1 września 1979 roku do 30 czerwca 1980 roku w charakterze mechanika napraw pojazdów samochodowych, albowiem wnioskodawca nie wykazał, aby w tym okresie wykonywał pracę warunkach szczególnych.

Podsumowując Sąd zaliczył w niniejszym postępowaniu do pracy w warunkach szczególnych-13 lat, 6 miesięcy i 3 dni. Po doliczeniu do tego stażu okresu uznanego przez organ rentowy w wymiarze 6 lat, miesiąc i 27 dni , wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 19 lat i 8 miesięcy.

Biorąc zatem pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, to jest ukończył 60 lat, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, ma ponad 15 letni staż pracy w szczególnych warunkach.

Sąd przyznał skarżącemu emeryturę od dnia w którym złożył on wniosek emerytalny, tj. od dnia 16 grudnia 2016 roku.

Z tych względów Sąd zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.