Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V U 326/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2017r.

Sąd Rejonowy w Słupsku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Kołodziej - Michałowicz

Protokolant: Anna Lewicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 marca 2017r. w S.

sprawy z odwołania M. C. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. Inspektorat G. z dnia 09.09.2016r., znak (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o odsetki od zasiłku chorobowego i o odsetki od zasiłku macierzyńskiego

I. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. C. prawo do odsetek ustawowych od zasiłku chorobowego wypłaconego za okres od 27.08.2015 r. do 28.04.2016 r. tj.

1.  od kwoty 5.978,49 zł od dnia 17.09.2015 r. do dnia 16.08.2016 r.,

2.  od kwoty 7.971,32 zł od dnia 15.10.2015 r. do dnia 16.08.2016 r.,

3.  od kwoty 5.978,49 zł od dnia 05.11.2015 r. do dnia 16.08.2016 r.,

4.  od kwoty 5.978,49 zł od dnia 26.11.2015 r. do dnia 16.08.2016 r.,

5.  od kwoty 5.978,49 zł od dnia 17.12.2015 r. do dnia 16.08.2016 r.,

6.  od kwoty 7.971,32 zł od dnia 14.01.2016 r. do dnia 16.08.2016 r.,

7.  od kwoty 7.971,32 zł od dnia 11.02.2016 r. do dnia 16.08.2016 r.,

8.  od kwoty 1.992,83 zł od dnia 18.02.2016 r. do dnia 16.08.2016 r.,

9.  od kwoty 7.971,32 zł od dnia 18.03.2016 r. do dnia 16.08.2016 r.,

10.  od kwoty 7.971,32 zł od dnia 14.04.2016 r. do dnia 16.08.2016 r.,

11.  od kwoty 4.270,35 zł od dnia 30.04.2016 r. do dnia 16.08.2016 r.,

II. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. C. prawo do odsetek ustawowych od zasiłku macierzyńskiego wypłaconego za okres od 29.04.2016 r. do 31.06.2016 r. tj.:

1. od kwoty 9.394,77 zł od dnia 01.06.2016 r. do dnia 16.08.2016 r.,

2. od kwoty 8.825,39 zł od dnia 01.07.2016 r. do dnia 16.08.2016 r.

Sygn. akt V U 326/16

UZASADNIENIE

M. C. odwołała się od decyzji zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. Inspektoratu G. - W. z dnia 09.09.2016 r. odmawiającej jej odsetek od wypłaconego zasiłku chorobowego i od zasiłku macierzyńskego.

Wniosła o zmianę decyzji i przyznanie jej prawa do odsetek od wypłaconego zasiłku:

1.  chorobowego za okres od dnia 27.08.2015 r. do 28.04.2016 r.,

2.  macierzyńskiego za okres od dnia 29.04.2016 r. do 30.06.2016 r.

W uzasadnieniu wskazała, że opóźnienie w zapłacie zasiłku wynika z okoliczności, za które ZUS ponosi odpowiedzialność.

Nie wskazała, w jakim prawidłowym terminie zasiłek powinien być zapłacony, ani od kiedy należałoby liczyć odsetki.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. (ZUS) wniósł o oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu wyjaśnił, że wypłata zasiłku nastąpiła w ustawowym terminie, nie była opóźniona, dlatego odsetki nie są należne.

Wskazał, że termin 30 dni na wypłatę zasiłku liczy od dnia doręczenia odpisu prawomocnego wyroku Sądu rozstrzygającego spór o prawo do zasiłku.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w decyzji z dnia 09.09.2016 r. odmówił M. C. prawa do odsetek od zasiłku chorobowego wypłaconego za okres od dnia 27.08.2015 r. do 28.04.2016 r. i od zasiłku macierzyńskego wypałconego za okres od dnia 29.04.2016 r. do 30.06.2016 r.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji ZUS wskazał, że dokumentem niezbędnym do stwierdzenia uprawnień do zasiłów i ustalenia ich wysokości jest prawomocne orzeczenie sądowe.

Takie orzeczenie wpłynęło do ZUS w dniu 02.08.2016 r., a wypłata nastąpiła 16.08.2016 r., czyli przed upływem 30 dni.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Decyzją z dnia 24.11.2015 r. ZUS stwierdził, że M. C. nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 01.07.2015 r.

W wyniku odwołania Sąd Okręgowy w Słupsku prawomocnym wyrokiem z 29.06.2016 r. w sprawie V U 27/16 stwierdził, że M. C. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 01.07.2015 r. Wyrok uprawomocnił sie w dniu 21.07.2016 r.

Ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego w Słupsku zostały wydane na podstawie nastęujących dowodów: zeznań świadków, dokumentów zgromadznych w aktach ZUS, zaświadczenia Naczelnika Urzędu Skarbowego, ewidencji przychodów, wyciągu z rachunku bankowego, ofert składanych przez ubezpieczoną kontrahentom i ich odpowiedzi, karty ciąży, faktur VAT, umów o pracę z aneksami, dyplomu ukończenia studiów i szkolenia. Dokumenty te były znane organowi rentowemu przed wydaniem zaskarżoej decyzji.

Dowód: wyrok k. 121 akt V U 27/16.

Za okres od 27.08.2015 r. do 28.04.2016 r. M. C. z mocy prawa nabyła prawo do zasiłku chorobowego.

Zasiłek chorobowy został wypłacony M. C. w dniu 16.08.2016 r. Od należności głównej ZUS nie naliczył odsetek ustawowych.

M. C. składała do ZUS kolejne zaświadczenia lekarskie o niezdolności do pracy. Termin do wypłaty zasiłku chorobowego wynosił 30 dni od dnia złożenia zaśwaidczenia o niezdolności, ale ZUS nie wypłacał zasiłku w tym terminie.

Terminy wymagalności i terminy naliczenia odsetek od wypłaconego zasiłku chorobowego przedstawiają się następująco:

Zasiłek chorobowy naliczony za okres od - do

Liczba dni zasiłku

Kwota zasiłku

(liczba dni zasiłku x stawka dzienna)

PLN

Termin zapłaty zasiłku

Ostatni dzień naliczania odsetek

27.08.15 - 16.09.15

21

5.978,49

16.09.15

16.08.16

17.09.15 – 14.10.15

28

7.971,32

14.10.15

16.08.16

15.10.15 – 04.11.15

21

5.978,49

04.11.15

16.08.16

05.11.15 – 25.11.15

21

5.978,49

25.11.15

16.08.16

26.11.15 – 16.12.15

21

5.978,49

16.12.15

16.08.16

17.12.15 – 13.01.16

28

7.971,32

13.01.16

16.08.16

14/01.16 – 10.02.16

28

7.971,32

10.02.16

16.08.16

11.02.16 – 17.02.16

7

1.992,83

17.02.16

16.08.16

18.02.16 – 16.03.16

28

7.971,32

17.03.6

16.08.16

17.03.16 – 13.04.16

28

7.971,32

13.04.16

16.08.16

14.04.16 – 28.04.16

15

4.270,35

29.04.16

16.08.16

Stawka dzienna zasiłku chorobowego wynosiła 284,69 zł.

Za okres od 29.04.2016 r. do 31.06.2016 r. M. C. z mocy prawa nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego. Termin do wypłaty zasiłku macierzyńskiego wynosił 30 dni od dnia złożenia dokumentów potwierdzających urodzenie dziecka, a następnie co miesiąc z dołu przez ustawowy czas trwania urlopu macierzyńskiego, ale ZUS nie wypłacał zasiłku w tym terminie.

Zasiłek został wypłacony M. C. w dniu 16.08.2106 r.

Terminy naliczenia odsetek od wypłaconego zasiłku macierzyńskiego przedstawiają się następująco:

Zasiłek macierzyński naliczony za okres od - do

Liczba dni zasiłku

Kwota zasiłku

(liczba dni zasiłku x stawka dzienna)

PLN

Termin zapłaty zasiłku

Ostatni dzień naliczania odsetek

29.04.16 – 31.05.16

33

9.394,77

31.05.15

16.08.16

01.06.16 – 30.06.16

31

8.825,39

30.06.16

16.08.16

Stawka dzienna zasiłku macierzyńskiego wynosiła 284,69 zł.

Odsetki od zasiłku należnego za okres od 01.07.2016 r. do 31.07.2016 r. nie były objęty granicami przedmiotowymi zaskarżenia.

Dowód: karta zasiłkowa k.3 akt ZUS, informacja ZUS o terminach składania dokumentów k. 41.

W dniu 02.08.2016 r. ZUS otrzymał pisemną informację z Sądu Okręgowego w Słupsku, że wyrok w sprawie V U 27/16 jest prawomocny.

Bezsporne, nadto dowód: dokument k. 123 akt V U 27/16 SO w Słupsku i oryginał w aktach ZUS.

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy z 25.06.1999 r o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 2014.159 j.t.) płatnicy składek wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłki te wypłaca się nie później jednak niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2015.121 j.t.) jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Powyższe przepisy należy rozumieć w taki sposób, że płatnicy składek wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń, a ZUS od razu po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłki te wypłaca się jednak nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień. Jeżeli ZUS w terminie nie wypłacił świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek (ustawowych), chyba że opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności (wyrok SN z 07.02.2006 r., I UK 191,05, OSP 2007/4/3

Sporne w niniejszej sprawie jest, czy wypłata świadczenia nastąpiła z opóźnieniem. Jeżeli zaś już popadł w opóźnieie, to czy za owo opóźnienie ZUS odpowiad a. Ustalenia wymaga zatem, kiedy przypadał termin do wypłaty świadczenia i czy został on zachowany .

Termin wypłaty zasiłku chorobowego za poszczególne sporne okresy powinien nastąpić od razu po stwierdzeniu uprawnień, nie później niż w ciągu 30 dni od dnia złożenia dokumentów niezbędnych o stwierdzenia uprawnień. M. C. sukcesywnie składała zaświadczenia lekarskie o niezdolności do pracy, co rozpoczynało bieg terminów do dokonania wypłaty. Po upływie 30 dni od złożenia każdego z zaświadczeń ZUS popadał w opóźnienie i ubezpieczona może domagać się zapłaty odsetek, licząc od 31 dnia od złożenia zaśwaidczenia.

Podobnie termin wypłaty zasiłku macierzyńskiego powinien nastąpić od razu po stwierdzeniu uprawnień, nie później niż w ciągu 30 dni od dnia złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień. Nie było kwestionowane, że takie dokumenty M. C. złożyła.

M. C. nie wskazała, kiedy składała do ZUS dokumnenty potwierdzajace niezdolność do pracy (zwolnienia lekarskie) i fakt urodzenia dziecka (akt urodzenia).

Pełnomocnik ZUS wskazał, kiedy kończyłyby się 30-to dniowe terminy liczone od terminów składania kolejnych dokumentów przez M. C..

Ponieważ ubezpiecozna ich nie kwestionowała i nie wskazała własnych terminów, Sąd uznał, że informacja ZUS (k. 41) jest prawidłowa i w oparciu o nią wyznaczał początek naliczania odsetek.

Należy jednak zwrócić uwagę, że zasiłek chorobowy i zasiłek macierzyński są śwaidczeniami okresowymi wypłacanymi co miesiąc. A zatem M. C. nie nabyła uprawnienia do jednorazowego wypłacenia tych zasiłków. Przeciwnie - świadczenia to są wymagalne co miesiąc w terminach wypłacania wynagrodzenia przez pracodawcę lub bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłek powinien być wypłacany przez ZUS w terminach wypłacania wynagrodzeń bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. W polskim systemie prawa pracy wynagrodzenia za pracę są wypłacane z dołu nie żadziej niż co miesiąc (art. 85 § 1 i § 2 kp). Tym samym śwaidczenie za każdy miesiąc stawało się wymagalne w osobym terminie.

ZUS argumentował, że dokumentem niezbędnym do stwierdzenia uprawnień do zasików było prawomocne orzeczenie sądowe wyjaśniające okoliczności sprawy.

Wskazywał, że dokumentem niezbędnym do stwierdzenia uprawnień do śwaidczeń był wyrok Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 29.06.2016 r., dlatego termin 30-stu dni do wypłaty zasiłków należy liczyć od daty wpływu wyroku Sądu Okręgowego do ZUS tj. od dnia 02.08.2016 r.

Jest to rozumowanie błędne.

Art. 64 ust. 1 ustawy z 25.06.1999 r. mówi o dokumentach niezbędnych do ustalenia stanu faktycznego, a nie niezbędnych do ustalenia treści obowiązujących przepisów i ich wykładni (stanu prawnego). Wydanie prawomocnego wyroku sądu ubezpieczeń społecznych przyznającego świadczenie i wpływ tego wyroku do organu rentowego nie mają znaczenia dla biegu terminu do wydania decyzji, od upływu którego ubezpieczonemu przysługują ustawowe odsetki (tak wyrok SA w Lublinie z 26.06.2013 r., III AUA 208/13, Lex 1331074; wyrok SN z 07.04.2010 r., I UK 345/09, Lex 607445).

Dlatego Sąd w niniejszej sprawie nie podzielił stanowiska ZUS, że termin do przyznania i wypłaty zaczął biec dopiero od 31 dnia po 02.08.2016 r.

Organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania świadczenia (skutkującą obowiązkiem wypłaty odsetek), jeżeli wszystkie niezbędne okoliczności faktyczne uzasadniające nabycie prawa zostały ustalone w postępowaniu przed tym organem, a odmowa przyznania świadczenia jest wynikiem błędu w wykładni lub/i zastosowaniu prawa materialnego (tak cytowany wyżej wyrok SA w Lublinie z 26.06.2013 r.; wyrok SN z 07.04.2010 r.).

Podobnie orzekł Sąd Apelacyjne w Rzeszowie w wyroku z 15.10.2014 r. wskazując, że wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (III AUa 376/14, Lex 1527161).

W okolicznościach niniejszej sprawy nie może być wątpliwości, że wydanie decyzji zgodnej z prawem było możliwe.

Dlatego Sąd uznał, że ZUS ponosi odpowiedzialność za opóźnienie w wypłacie świadczenia, co aktualizuje obowiązek zapłaty odsetek ustawowych (art. 85 ust. 1 u.s.u.s.).

Badając, za jaki okres należy odsetki zasądzić, Sąd stwierdził, że odsetki te należne są od daty wymagalności świadczenia do dnia wypłaty zasądzonego wyrównania (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 10.06.2014 r., III AUa 1023/13, Lex 1493884).

Za każdy okres zasiłkowy termin wymagalności nadchodził osobno, co omówiono powyżej.

Odsetki zasądzono za różne okresy, zgodnie z zapadaniem terminu wymagalności.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd uwzględnił odwołanie ubezpieczonej na podstawie art. 477 14 § 2 kpc, o czym orzeczono w punkcie 1 i 2 sentencji wyroku.

Sędzia Sądu Rejonowego Joanna Kołodziej Michałowicz