Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

K. M. oraz T. L. zostali oskarżeni o to, że:

I.  w dniu 23 marca 2015r. (data wpływu do siedziby) w B., woj. (...) wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przedłożyli jako autentyczny w niepublicznym postępowaniu przetargowym nr (...)/ (...) uprzednio podrobiony w K. dokument o nr (...) (...) (...) z dnia 16 stycznia 2014 r. potwierdzony za zgodność z oryginałem przez Prezesa Zarządu K. M. i Wiceprezesa T. L. zawierającego informacje rzekomo wystawioną przez (...) SA O/ (...) B. podpisaną przez Dyrektora E. E. W. potwierdzającego, że (...) S.A. - Oddział Kopalnia (...) potwierdza, że PPHU (...) Sp. z o.o. K. dostarczyła w latach 2012-2013 na podstawie zawartych zamówień szczotki węglowe (...) (...), wartość dostaw łącznie nie przekroczyła kwoty 35 tyś zł netto. Zobowiązania z tytułu zawartych zamówień dostawca wykonał należycie", poprzez podrobienie autentycznego pisma o nr (...) z dnia 16 stycznia 2014 r. wystawionego przez (...) SA O/ (...) B. podpisanego przez Dyrektora E. E. W. o treści informującej, że (...) S.A. Oddział Kopalnia (...) potwierdza, że (...) Sp. z o.o. K. dostarczyła w latach 2012-2013 na podstawie zawartych zamówień pierścienie i sworznie (...), wartość dostaw łącznie nie przekroczyła kwoty 350 tyś zł netto, Zobowiązania z tytułu zawartych zamówień dostawca wykonał należycie", jednak zamierzonego celu nie osiągnęli uwagi na to, iż dostarczone w wyniku wygranego przetargu szczotki nie spełniały norm, przez co nie była wypłacona z tego tytułu należność za dostarczone szczotki , tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,

II.  II. w dniu 18 sierpnia 2015r. (data otworzenia ofert przetargowych) w K., przy ul. (...), woj. (...) wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przedłożyli jako autentyczny w niepublicznym postępowaniu przetargowym nr (...) uprzednio podrobiony w K. dokument o nr (...) z dnia 29 października 2012r potwierdzony za zgodność z oryginałem przez Prezesa Zarządu K. M. i Wiceprezesa T. L. zawierający informacje rzekomo wystawioną przez (...) SA i podpisanej przez z-cę dyrektora O/ Elektrociepłowni (...) potwierdzającej iż „ firma (...) w K. na podstawie zawartej umowy o numerze (...) była w okresie wrzesień - październik 2012 dostawcą szczotek grafitowych do urządzeń zainstalowanych w (...) SA Oddział Elektrociepłownia (...) wartość dostaw wynosiła 185.289,90zł, dostawy zostały zrealizowane z należytą starannością" poprzez przerobienie autentycznego pisma o nr (...) z dnia 29 października 2012 wystawionego przez (...) SA i podpisanego przez zastępcę dyrektora Oddziału Elektrociepłowni (...) o treści informującej że „ firma (...) z siedziba w K. na podstawie zawartej umowy o nr (...) była w 2010r dostawcą elementów filtracyjnych firmy (...) Ltd Finlandia do systemu wlotu powietrza turbiny gazowej zainstalowanej w (...) SA Oddział Elektrociepłownia (...), elementy filtracyjne były dostarczone z ośmiodniowym opóźnieniem w wyniku czego dostawca został obciążony karą w wysokości 7 676,77zł z tytułu niedotrzymania terminu dostawy", jednak zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na to, iż wezwani do okazania oryginałów referencji nie złożyli ich w siedzibie (...), tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,

III.  III. w dniu 18 sierpnia 2015r. (data otworzenia ofert przetargowych) w K., ul. (...), woj. (...) wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przedłożyli jako autentyczne w niepublicznym postępowaniu przetargowym nr (...) uprzednio podrobiony w K. dokument o nr (...) (...) (...) z dnia 16 stycznia 2014r zawierającego informacje rzekomo wystawioną przez (...) SA O/ (...) B. podpisana przez Dyrektora E. E. W. potwierdzającego, że (...) SA - Oddział Kopalnia (...) potwierdza, że PPHU (...) Sp. z o.o. K. dostarczyła w latach 2012-2013 na podstawie zawartych zamówień szczotki węgłowe (...) (...), wartość dostaw łącznie nie przekroczyła kwoty 35 tyś zł netto. Zobowiązania z tytułu zawartych zamówień dostawca wykonał należycie", poprzez podrobienie autentycznego pisma o nr (...) (...) (...) z dnia 16 stycznia 2014r wystawionego przez (...) SA O/ (...) B. podpisanego przez Dyrektora E. E. W. o treści informującej, że (...) S.A. - Oddział Kopalnia (...) potwierdza, że (...) Sp. z o.o. K. dostarczyła w latach 2012-2013 na podstawie zawartych zamówień pierścienie i sworznie (...), wartość dostaw łącznie nie przekroczyła kwoty 350 tyś zł netto, Zobowiązania z tytułu zawartych zamówień dostawca wykonał należycie", jednak zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na to, iż wezwani do okazania oryginałów referencji nie złożyli ich w siedzibie (...) tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Sąd Rejonowy w Bełchatowie wyrokiem z dnia 6 czerwca 2017 roku w sprawie II K 575/16:

1. oskarżonych K. M. i T. L. uznał za winnych popełnienia zarzucanych im czynów opisanych w punktach od I. do III., przyjmując, że stanowią one ciąg przestępstw wyczerpujący dyspozycję art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 91 § 1 k.k. oraz art. 37a k.k. wymierzył im kary po 150 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 50 złotych;

2. na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek i nakazał pozostawienie w aktach sprawy dowodu rzeczowego szczegółowo opisanego w wykazie dowodów rzeczowych Drz 101/16 na karcie 83 akt pod pozycją 1,

3. na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. nakazał zwrócić (...) SA w K. dowód rzeczowy szczegółowo opisany w wykazie dowodów rzeczowych Drz 102/16 na karcie 83 akt pod pozycją 2, nakazując pozostawić w aktach sprawy jego kserokopię;

4. zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa kwotę po 750 złotych tytułem opłaty oraz o oskarżonej K. M. kwotę 419,37 złotych i od oskarżonego T. L. kwotę 699,37 złotych tytułem zwrotu wydatków sądowych poniesionych w toku postępowania.

Powyższy wyrok w części orzeczenia o karze zaskarżył obrońca oskarżonych.

Wyrokowi zarzucił mającą wpływ na jego treść obrazę przepisów postępowania, tj. art. 410 k.p.k. i art. 7 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie wszystkich okoliczności łagodzących, zaś w zakresie okoliczności uwzględnionych – nienadanie im odpowiedniego znaczenia, ponadto poczynienie błędnych ustaleń faktycznych dotyczących rzeczywistej sytuacji majątkowej, zarobkowej i rodzinnej oskarżonych, co zaś skutkowało wymierzeniem oskarżonym rażąco niewspółmiernych kar grzywien.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary i wymierzenie oskarżonej K. M. katy 100 stawek dziennych grzywny, określając wysokość stawki na 30 zł, zaś oskarżonemu T. L. kary odpowiednio niższej, tj. 60 stawek dziennych po 10 zł. każda.

Na rozprawie apelacyjnej obrońca oskarżonych popierał apelacje i wnioski w niej zawarte. Jednocześnie w oparciu o treść art. 433 § 1 k.p.k. w zw. z art. 455 k.p.k. podnosząc, iż z opisów czynów przypisanych oskarżonym nie wynika, by dopuścili się przestępstwa usiłowania oszustwa, a jedynie sfałszowania dokumentów, wniósł o wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej przypisanych oskarżonym czynów przepisów art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.

Prokurator wniósł o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Na wstępie podnieść należy, że zarzuty zawarte we wniesionej przez obrońcę oskarżonych apelacji - obrazy przepisów postępowania i poczynienia błędnych ustaleń faktycznych - w istocie zmierzają do zanegowania wymiaru orzeczonej oskarżonym przez sąd meriti kary, jako kary rażąco niewspółmiernej w sensie jej surowości.

Obrońca oskarżonych w toku postępowania apelacyjnego wniósł dodatkowo o rozpoznanie sprawy w zakresie szerszym, aniżeli podniesione zarzuty, w oparciu o treść art. 433 § 1 k.p.k. w związku z art. 455 k.p.k., podnosząc, że z opisu czynu przypisanego oskarżonym nie wynika, by dopuścili się oni przestępstwa usiłowania oszustwa, a jedynie, że dopuścili się przestępstwa sfałszowania dokumentów. W ocenie skarżącego opis czynu przypisanego oskarżonym nie zawiera pełnego kompletu znamion przestępstwa oszustwa.

Odnosząc się do powyższego, Sąd Okręgowy zważył, że opis czynu powinien odzwierciedlać znamiona czynu zabronionego (art. 115 § 1 k.k.), który stanowi przestępstwo. Przenosząc te rozważania na grunt art. 455 k.p.k., należy stwierdzić, że sąd odwoławczy może zastosować ten przepis tylko wtedy, gdy prawidłowy jest opis czynu, natomiast do tego opisu nie przystaje kwalifikacja prawna, a więc gdy nie zachodzi potrzeba zmiany opisu czynu przez uzupełnienie brakujących elementów faktycznych odnoszących się do znamion czynu zabronionego lub konieczność wyeliminowania nieprawidłowo wskazanych faktów (redukcja znamion), a należy tylko dostosować kwalifikację prawną do opisu czynu.

Zasadniczo opis czynu przypisanego oskarżonemu powinien być w miarę dokładnie dokonany przez pryzmat przepisów ustawy karnej, które oskarżony wyczerpał swoim zachowaniem. Z punktu widzenia prawidłowego stosowania przepisu art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. przy orzekaniu sąd korzysta jednak z pewnej swobody w redagowaniu opisu przestępstwa, pozwalającej na zastąpienie słów ustawy określających znamię przestępstwa ustaleniami faktycznymi, które swą treścią adekwatnie wypełniają znaczenie tego znamienia (zob. wyrok SN z 22.10.2009 r., IV KK 111/09, OSNwSK 2009, poz. 2120).

Tym samym opis czynu, o którym mowa w art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k., może być dokonywany w języku ogólnym, a niekoniecznie w języku prawnym. Ważne jest natomiast, by odpowiadał pełnemu zespołowi znamion przewidzianych w przepisie określającym dany typ czynu zabronionego. Przy opisie czynu należy posłużyć się takimi sformułowaniami, które w sposób nie budzący wątpliwości odpowiadają treści poszczególnych znamion przypisanego sprawcy czynu zabronionego (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2014 r. V KK 156/14 LEX nr 1532786).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że analizując treść poszczególnych zarzutów stawianych oskarżonemu istotnie użyte tam sformułowania nie określają literalnie kompletu znamion jakie przewiduje norma prawna zawarta w art. 286 § 1 kk. Jednakże „odkodowując” treść użytych tam sformułowań, przez pryzmat znamion czynu zabronionego typizowanego w w/w przepisie, sąd odwoławczy doszedł do przekonania, że opis przypisanych oskarżonym czynów jednak odpowiada znaczeniu wszystkich znamion ustawowych przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., w szczególności opis czynów oddaje istotę zarzuconych im przestępstw.

I tak: co do przestępstwa z punktu I aktu oskarżenia, mamy do czynienia ze sformułowaniami, że oskarżeni w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przedłożyli jako autentyczny w niepublicznym postępowaniu przetargowym, uprzednio podrobiony dokument referencji określonej treści, jednak zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na to, iż dostarczone w wyniku wygranego przetargu szczotki nie spełniały norm, przez co nie była wypłacona z tego tytułu należność za dostarczone szczotki. Analiza czynu zarzuconego w pkt I wskazuje, że cel działania sprawców, choć nie jest wskazany poprzez przytoczenie literalnego brzmienia słów np.: „za pomocą wprowadzenia w błąd czy wyzyskania błędu” - poprzez przestawienie nieprawdziwych referencji ojej firmy, to wystarczającym jest , że była to próba wprowadzenia w błąd poprzez świadome przedłożenie dokumentu podrobionego, aby wywrzeć na organizatorze przetargu mylne przekonanie, co do rzetelności firmy, która reprezentowali oskarżeni. Działania sprawców nakierowane były na wprowadzenie w błąd organizatora przetargu, celem uzyskania korzystnego dla oskarżonych wyniku przetargu tj. wygranej. Jest to oczywiste szczególnie, gdy porówna się treść dokumentów podrobionych i prawdziwych, które zostały sfałszowane. Treści te zostały natomiast zacytowane w całości w opisie czynów. Przedłożenie podrobionego w pkt I dokumentu, który niewątpliwie uwiarygadniał firmę PPHU (...). zoo z siedzibą w K. jako rzetelnego oferenta, kontrahenta, przyczyniło się do przyjęcia oferty w/w firmy - ten przetarg bowiem firma oskarżonych wygrała, właśnie w oparciu o sfałszowany dokument. Przecież podał on nieprawdziwą informację, jakoby firma oskarżonych w latach 2012 – 2013 dostarczała Kopalni (...) szczotki węglowe (...) (...) i z tego właśnie zamówienia wywiązała się „ należycie”. Była to swoista „laurka” dla firmy oskarżonych, potwierdzająca należyte dostarczenie asortymentu, którego dotyczył przetarg. Tymczasem, prawdziwy dokument potwierdzał dostarczenie, ale nie szczotek węglowych, tylko pierścieni i sworzni. Okoliczność zaś zakończenia tego przestępstwa w fazie usiłowania, podyktowane było względami leżącymi oczywiście poza wolą oskarżonych – „ celu swego nie osiągnęli, z uwagi na to, że dostarczone w wyniku wygranego przetargu szczotki nie spełniały norm…”. Potwierdza to tylko, że owe szczotki (...) 634, to bardzo specyficzny przedmiot, który dla prawidłowego działania musi spełnić wysokie wymagania techniczne.

A. umniejszając doniosłość czynności przedłożenia nieprawdziwych referencji stara się nie zauważać, że gdyby - jak w przypadku czynów wskazanych w pkt II i III, dokument nie został złożony na żądanie (...) (ujawniony został fakt fałszerstwa dokumentu ), wysoce wątpliwym jest, że doszłoby do przyjęcia oferty firmy PPHU (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K., a gdyby dokument ten przyjęty został „bez zastrzeżeń” pojawiłaby się ewentualność, że w/w firma wygra kolejny przetarg.

W przypadku II i III z przypisanych oskarżonym czynów, posłużyli się oni również dokumentem podrobionym. Dokument ten również miał na celu uwiarygodnienie firmy PPHU (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K.. Również w tym wypadku złożenie nieprawdziwego dokumentu miało na celu wywarcie błędnego przekonania, co do wiarygodności oferenta i osiągnięcia celu w postaci wygranego przetargu. Dokładnie przytoczona treść dokumentów prawdziwych i sfałszowanych uwidacznia na czym polegało owe błędne przekonanie. W czynie II oskarżeni wprowadzili pokrzywdzonego w błąd, co do rzetelności swojej firmy, albowiem podali, iż w 2012 roku była ona dostawcą do (...) SA R. specjalistycznych szczotek grafitowych do urządzeń energetycznych na bardzo dużą skalę (wartość zamówienia 185.289,90 złotych), z czego wywiązała się „ z należytą starannością”, podczas gdy naprawdę była dostawcą zupełnie innego asortymentu, a dodatkowo oskarżeni zostali obciążeni karą za niedotrzymanie terminu tej umowy. W czynie III fałszerstwo dokumentu mającego wprowadzić w błąd pokrzywdzonego ponownie dotyczyło szczotek węglowych (...) 634 (j.w.). Oskarżeni mieli wolę przystąpienia do przetargów, a wprowadzili w błąd prowadzącego przetarg składając sfałszowane dokumenty mające uwierzytelnić ich formę i niewątpliwie ich działania nakierowane były na wygranie przetargu. Celu tego nie osiągnęli, gdyż jak już podkreślono, w przypadkach czynów II i III nie przedłożyli oryginałów dokumentów referencyjnych, o co zawnioskował prowadzący przetarg. Nieujawnienie faktu fałszerstwa dokumentu powodować mogłoby sytuację wygrania przetargów i oferowane tym razem produkty mogłyby podzielić los „niefortunnych szczotek” ( z czynu I ).

Choć w sprawie nie mamy do czynienia z sytuacją cytowania poszczególnych słów, fragmentów przepisu art. 286 § 1 k.k., to w ocenie sądu okręgowego opis czynów jest na tyle czytelny, że uznać można kompletność znamion przypisanych oskarżonym przestępstw, bez konieczności zmiany rozstrzygnięcia poza granicami zaskarżenia i podniesionymi zarzutami.

Sąd Okręgowy zważył, że wbrew twierdzeniom apelanta, orzeczona wobec oskarżonych kara w postaci samoistnej kary grzywny (w wymiarze po 150 stawek dziennych, przy ustaleniu jednej stawki na kwotę 50 zł., czyli kwoty łącznie po 7500 zł.) nie nosi cech rażącej niewspółmierności, w sensie jej surowości.

W tym względzie pamiętać należy o ugruntowanym w tej materii orzecznictwie Sądu Najwyższego. Wypływa z niego konkluzja, iż rażąca niewspółmierność kary określona w art. 438 pkt 4 k.p.k. zachodzi wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji, a tą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 kk w zw. z art. 56 kk oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego. Tym samym, zmiana kary w instancji odwoławczej nie może nastąpić w każdym wypadku, w którym jest możliwa wedle własnej oceny Sądu Odwoławczego, lecz wtedy tylko, gdy kara orzeczona nie daje się zaakceptować z powodu różnicy pomiędzy nią a karą sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej i rażącej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 roku - KZS 4/96 poz. 42; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 1972 roku - V KRN 230/72, niepublikowany). Podzielając powyższy pogląd Sądu Najwyższego, w ocenie Sądu Okręgowego zważywszy na całokształt okoliczności podmiotowych i przedmiotowych rzutujących na wymiar kary to orzeczona w stosunku do oskarżonych, wymierzona im kara w postaci samoistnej kary grzywny nie jest karą niewspółmiernie surową. W ocenie sądu odwoławczego można byłoby rozważać, czy nie jest aby karą rażąco niewspółmiernie niską ( kiedy weźmie się pod uwagę ustawowe zagrożenie karą za popełnione przez oskarżonych czyny, pozostające w ciągu przestępstw, realne zagrożenie ich następstw, skazanie oskarżonego T. L. w toku trwającego postępowania za tożsamy czyn, jaki pozostaje przedmiotem osądu w tej sprawie). Brak środka odwoławczego wniesionego w tym zakresie na niekorzyść oskarżonych, uniemożliwia zmianę rozstrzygnięcia w tym kierunku.

Działania oskarżonych wypełniły znamiona dwóch przepisów ustawy karnej - art. 286 § 1 kk oraz art. 270 § 1 kk. Sąd odwoławczy dostrzega, że pierwsze z tych przestępstw zakończyło się w fazie usiłowania, jednakże nie bez znaczenia jest okoliczność, że oskarżeni dopuścili się aż trzech takich czynów i to pozostających w ciągu w rozumieniu przepisów art. 91 § 1 kk.

Wysokość ustawowego zagrożenia dla czynu z art. 286 § 1 kk wynosi od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności, przy czym zważywszy na ciąg przestępstw mamy do czynienia z możliwością wymiaru kary w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, czyli do górnej granicy 12 lat pozbawienia wolności. W takiej sytuacji wymierzona oskarżonym samoistna kara grzywny nie może być uznana za rażąco surową karę.

Podkreślić również należy, że wobec oskarżonych sąd rejonowy zastosował fakultatywną instytucję przewidzianą w treści art. 37a kk.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 31.03.2016 r., syn. II KK 361/15, OSNKW 2016/6, poz. 39, jednoznacznie opowiedział się za poglądem, że przepis art. 37a kk może mieć zastosowanie wyłącznie do czynów zabronionych zagrożonych jednorodzajową sankcją w postaci kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 8 lat. Niewątpliwie, niezależnie od wynikłych w doktrynie sporów, czy instytucja przewidziana w art. 37a kk stanowi wyraz realizacji sędziowskiego wymiaru kary, czy może stanowi nadzwyczajny jej wymiar - nadzwyczajne złagodzenie kary, czy ma charakter dyrektywalny, sąd rejonowy stosując tą instytucję wobec oskarżonych dał wyraz przekonaniu, że opowiada się za wąską interpretacją zwrotu „ustawowego zagrożenia”. Co oznacza, że sąd ustalił tą granicę, kierując się zagrożeniem co do przestępstwa głównego, tj. art. 286 § 1 kk zagrożonego karą do lat 8. Kierując się zaś koncepcją przeciwną w niniejszej sprawie mielibyśmy sytuację, w której ustawowe zagrożenie wynosiło by górną granicę do lat 12, co wykluczałoby stosowanie wobec oskarżonych dobrodziejstwa przewidzianego w przepisie art. 37a kk.

W takiej sytuacji nie mogą odnieść pożądanego skutku twierdzenia apelanta o wymierzeniu oskarżonym niewspółmiernie surowej kary, nawet w sytuacji aktualnej sytuacji majątkowej oskarżonych i ponoszenia przez nich codziennych kosztów utrzymania, w tym przecież standardowych, bo nie związanych ze specjalistycznym leczeniem, a utrzymaniem codziennym, także przy uwzględnieniu okoliczności, że oskarżony ma syna. Odnosząc się zaś do okoliczności, że w wypadku komunikacyjnym zginęła żona oraz teściowa oskarżonego T. L., to zważyć należy, że oskarżony posiada niewątpliwie roszczenia majątkowe z tego tytułu, tak do dochodzenia w postępowaniu likwidacyjnym, jak też sądowym. Nie umniejsza też jego odpowiedzialności za zarzucone czyny i nie może mieć wpływu na wymiar kary (zróżnicowania wysokości zasądzonych kar pomiędzy oskarżonymi) sugerowane przez obronę działanie bez zastanowienia (podpisywanie wszystkiego bez czytania) przez T. L. wskutek przeżytej traumy. Także dywagacje o ujemnych konsekwencjach, jakie ponieśli oskarżeni jako oferenci w obrocie gospodarczym ( czasowego wykluczenia z obrotu ) nie mogą mieć wpływu na wymiar kary, bowiem stanowią naturalną konsekwencję współistniejącą wobec zawinionych działań oskarżonych. Nie przekonują też twierdzenia, że przestępcze działania, jakie były udziałem oskarżonych podyktowane były koniecznością ratowania rentowności firmy, gdyż przyjęcie takich metod prowadzenia działalności gospodarczej prowadziłoby do absurdalnych wniosków o konieczności popełniania przestępstw w momencie, kiedy firma źle prosperuje. Kara grzywny stanowić będzie dla oskarżonych obiektywnie odczuwalną dolegliwość, uświadomi nieopłacalność popełniania przestępstw, zaś jej wymiar dostosowany jest do wagi popełnionych czynów, naruszonych norm prawnych i odpowiada społecznemu poczuciu sprawiedliwości.

O kosztach postępowania sąd odwoławczy orzekł w oparciu o przepisy wskazane w części dyspozytywnej orzeczenia.