Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Anna Szczepaniak-Cicha ( spr. )

Sędziowie: SSA Janina Kacprzak

del. SSO Karol Kotyński

Protokolant: sekr. sąd. Małgorzata Matusiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 grudnia 2017 r. w Ł.

sprawy F. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Z.

o emeryturę górniczą

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 3 lipca 2016 r. sygn. akt V U 965/15

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Piotrkowie Trybunalskim do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za drugą instancję.

Sygn. akt III AUa 1419/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 maja 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił F. M. prawa do emerytury górniczej z uwagi na brak wymaganego stażu 25 lat pracy górniczej, w tym co najmniej 15 lat pracy wymienionej w art. 50c ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W odwołaniu od tej decyzji z dnia 10 czerwca 2015 r. F. M. wniósł o zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury górniczej. Organ rentowy domagał się oddalenia odwołania.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 5 lipca 2016 r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał F. M. prawo do emerytury górniczej od dnia 16 lutego 2015 r. oraz zasądził od ZUS na jego rzecz koszty zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, że F. M., urodzony (...), w dniu 16 lutego 2015 r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do pracy górniczej następujących okresów zatrudnienia:

- od dnia 14 września 1982 r. do dnia 24 października 1983 r. oraz od dnia 5 listopada 1985 r. do dnia 31 lipca 1993 r., ponieważ stanowisko „kierowca” nie figuruje w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r.;

- od dnia 1 sierpnia 1993 r. do dnia 30 kwietnia 1999 r., ponieważ stanowisko „kierowca - mechanik” nie figuruje w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r.;

- od dnia 1 maja 1999 r. do dnia 28 lutego 2003 r., ponieważ stanowisko „kierowca prowadzący stale samochód ciężarowy powyżej 3,5 tony” nie figuruje w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r.;

- od dnia 1 marca 2003 r. do dnia 31 maja 2006 r., ponieważ stanowisko „kierowca samochodu ciężarowego (członowego) 3,5 tony - 13 ton” nie figuruje w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r.;

- od dnia 1 czerwca 2006 r. do dnia 16 listopada 2006 r., ponieważ stanowisko „kierowca samochodu ciężarowego (członowego) 13 - 20 ton” nie figuruje w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r.;

- oraz od dnia 17 listopada 2006 r. do nadal, ponieważ będąc zatrudnionym na stanowisku „kierowca-operator samochodowego sprzętu technicznego” na odkrywce wnioskodawca wykonywał takie same czynności, jak przed 2006 r., kiedy to był zatrudniony na stanowiskach: kierowca, kierowca mechanik, kierowca prowadzący stale samochód ciężarowy powyżej 3,5 tony, kierowca samochodu ciężarowego (człon.) 3,5 tony - 13 ton, kierowca samochodu ciężarowego (człon.) 13 - 20 ton.

W okresie od dnia 14 września 1982 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. F. M. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowym Kopalni (...). Z dniem 1 stycznia 1999 r. przedsiębiorstwo zostało sprywatyzowane i wnioskodawca stał się z mocy prawa pracownikiem Kopalni (...) Spółka Akcyjna. Obecnie pracodawcą skarżącego jest (...) z siedzibą w R.. Odwołujący jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd następnie ustalił, że z akt osobowych ubezpieczonego wynika, iż przez cały okres zatrudnienia był zatrudniony w Oddziale Eksploatacji (...)-3. Początkowo, tj. w okresie od 14 września 1982 r. do 24 października 1983 r. wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy. W okresie od 25 października 1983 r. do 4 listopada 1985 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po zakończeniu służby wnioskodawca podjął pracę na stanowisku kierowca - mechanik. W okresie od 1 sierpnia 1993 r. do 30 kwietnia 1999 r. skarżący był zatrudniony jako kierowca - mechanik, od dnia 1 maja 1999 r. do dnia 28 lutego 2003 r. jako kierowca prowadzący stale samochód ciężarowy powyżej 3,5 tony, od dnia 1 marca 2003 r. do dnia 31 maja 2006 r. jako kierowca samochodu ciężarowego (członowego) 3,5 tony - 13 ton, od dnia 1 czerwca 2006 r. do dnia 16 listopada 2006 r. jako kierowca samochodu ciężarowego (członowego) 13 - 20 ton, natomiast od dnia 17 listopada 2006 r. do dnia 8 marca 2015 r. jako kierowca-operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Z dniem 9 marca 2015 r. F. M. przeniesiony został na stanowisko robotnika do prac ciężkich i zaprzestał wykonywania pracy górniczej.

W charakterystyce stanowiska pracy z dnia 27 kwietnia 2015 r. pracodawca wskazał, że wnioskodawca w okresach pracy w oddziale Rs-3 od dnia 14 września 1982 r. do dnia 28 lutego 1989 r. oraz od dnia 1 maja 1991 r. do dnia 9 marca 2015 r. ciągle, mimo różnych nazw stanowisk pracy, wykonywał pracę na stanowisku kierowcy-operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Prace te polegały na obsłudze samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony, który to sprzęt jest wykorzystywany do prac transportowych na terenie (...) w pełnym wymiarze godzin pracy. Początkowo wnioskodawca obsługiwał sprzęt K., a następnie (...) i pracował dla potrzeb oddziałów górniczych O2, Z5, Nz.

Na podstawie zeznań świadków, wnioskodawcy oraz zaświadczenia lekarskiego z dnia 5 września 2001 r. Sąd Okręgowy ustalił, że F. M. w (...) B. pracował od początku zatrudnienia do dnia 8 marca 2015 r. w Oddziale Eksploatacji (...)-3, kierując samochodami ciężarowymi marki S., T., K. o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 20 ton. Pojazdami tymi wnioskodawca przewoził urobek i nadkład. Prace te wykonywał na terenie odkrywki i otrzymywał dodatek za pracę na odkrywce. Pomimo posiadania różnych angaży odwołujący stale wykonywał obowiązki kierowcy i nie był zatrudniony jako mechanik.

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 14 czerwca 2014 r. ustaliła, że F. M. w okresie od dnia 14 września 1982 r. do dnia 28 lutego 2003 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę górniczą. Komisja weryfikacyjna wskazała, że pomimo posiadania angaży na stanowisko kierowcy, kierowcy mechanika oraz kierowcy prowadzącego stale samochód ciężarowy o ciężarze powyżej 3,5 tony, wskazane prace odpowiadają charakterem pracy na stanowisku kierowcy - operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, tj. na stanowisku wymienionym w poz. 6 załącznika nr 2 do rozporządzenia, z wyłączeniem okresu od dnia 1 marca 1989 r. do dnia 30 kwietnia 1991 r., kiedy to skarżący wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony.

W dniu 14 czerwca 2014 r. (...) z siedzibą w R. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy górniczej, w którym zaświadczyła, że w okresie zatrudnienia F. M. w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę górniczą od dnia 14 września 1982 r. do dnia 28 lutego 1989 r. oraz od dnia 1 maja 1991 r. do dnia 28 lutego 2003 r. na stanowisku kierowcy - operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, iż odwołanie jest zasadne. Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w art. 50a ust. 1 i 2. Zgodnie z tą regulacją emerytura górnicza przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki: 1) ukończył 55 lat życia, 2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1; 3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Wiek emerytalny wymagany od pracowników wynosi 50 lat. Zgodnie z art. 50 c ust. 1 pkt 4 ustawy, za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego oraz przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą, zawiera załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Sąd podkreślił, że w przedmiotowej sprawie kwestią sporną było ustalenie, czy wnioskodawca posiada wymagany 25. letni okres pracy górniczej w okresie zatrudnienia w Kopalni (...) w B. (obecnie w (...) z siedzibą w R.) od dnia 14 września 1982 r. do dnia 28 lutego 1989 r. oraz od dnia 1 maja 1991 r. do dnia 8 marca 2015 r. F. M. podnosił, że w tym okresie, jak wynika z wystawionego świadectwa pracy górniczej z dnia 22 stycznia 2015 r., wykonywał pracę kierowcy - operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, tj. na stanowisku wymienionym w rozporządzeniu MP i PS z dnia 23 grudnia 1994 r. w zał. nr 2 poz. 6, a organ rentowy temu zaprzeczał z uwagi na fakt zajmowania przez skarżącego stanowiska kierowcy, kierowcy - mechanika i kierowcy samochodu ciężarowego.

Górniczy charakter pracy wnioskodawcy w spornym okresie Sąd ustalił na podstawie zgromadzonej w sprawie dokumentacji oraz zeznań świadków i wnioskodawcy. Sąd ocenił, iż z zeznań tych ponad wszelką wątpliwość wynika, że praca ubezpieczonego w spornych okresach polegała na przewozie nadkładu i złoża samochodami ciężarowymi. Sąd uznał zeznania świadków za wiarygodne, albowiem pracowali oni na stanowiskach tożsamych ze stanowiskiem wnioskodawcy, w tym samym oddziale Rs-3. Z przeprowadzonych dowodów wynika jednoznacznie, że wnioskodawca w spornych okresach wykonywał prace polegające na przewozie nadkładu i złoża samochodem ciężarowym. Taki charakter pracy odpowiada zatrudnieniu na stanowisku kierowcy - operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, wymienionym w zał. nr 2 poz. 6 rozporządzeniu MP i PS z dnia 23 grudnia 1994 r. Odwołujący był bowiem jako kierowca jednocześnie operatorem samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Oceny tej nie zmienia okoliczność, że stanowisko pracy skarżącego w spornych okresach było określane początkowo jako kierowca, następnie jako kierowca - mechanik i wreszcie kierowca samochodu ciężarowego. O wykonywaniu pracy górniczej nie decyduje nazwa zajmowanego stanowiska pracy, ale rodzaj faktycznie wykonywanej pracy, a ten we wszystkich spornych okresach był niezmienny. Po doliczeniu skarżącemu do stażu górniczego spornych okresów legitymuje się ona wymaganym 25. letnim okresem pracy górniczej wymienionej w art. 50c ustęp 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Skoro zatem wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki, od których zależy prawo do emerytury górniczej, Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. odwołanie uwzględnił i przyznał F. M. prawo do emerytury z dniem spełnienia ostatniej przesłanki, od której zależało jego prawo do emerytury górniczej, a mianowicie z pierwszym dniem miesiąca, w którym skarżący złożył ponowny wniosek o emeryturę. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 11 ust 2 i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Wyrok ten zakwestionowany został w całości apelacją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w której sformułowany został zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów przez niesłuszne przyjęcie, że odwołujący

w okresach od 14 września 1982 r. do 24 października 1983 r., od 5 listopada 1985 r. do 31 lipca 1993 r., od 1 sierpnia 1983 r. do 30 kwietnia 1999 r., od 1 maja 1999 r. do 28 lutego 2003 r. i od 1 marca 2003 r. do 31 maja 2006 r. i od 1 czerwca 2006 r. do 16 listopada 2006 r. oraz od 17 listopada 2006 r. do nadal

wykonywał pracę górniczą, co spowodowało naruszenie prawa materialnego, to jest art. 50a w związku z art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przez uznanie, że odwołujący wykonywał w tym okresie pracę górniczą i w ślad za tym przyznanie prawa do emerytury górniczej.

Podnosząc powyższe zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Apelujący podkreślił, że układ technologiczny (...) w B. to układ (...), czyli koparka wielkogabarytowa - taśmociąg i zwałowarka. Ze zwałów urobek jest transportowany taśmociągami, a nie samochodami ciężarowymi. Samochody takie są wykorzystywane na odkrywce i poza nią do przewozu materiałów i części niezbędnych dla procesu technologicznego kopalni, ale w wydobyciu węgla bezpośrednio nie uczestniczą. Nie są też sprzętem technicznym w rozumieniu pkt 6 załącznika nr 2 do rozporządzenia wykonawczego. Kierowca operator sprzętu technicznego to przykładowo kierowca samochodu z zamontowanym do niego dźwigiem. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 czerwca 2011 r. wyraził pogląd, że przebywanie na odkrywce nie wystarcza, żeby praca kierowcy ciągnika została uznana za pracę górniczą.

Sąd Apelacyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego odnosi swój skutek.

Trafnie zważył Sąd Okręgowy, że spór w sprawie niniejszej sprowadził się do ustalenia, czy F. M. spełnił określoną w art. 50a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U z 2017 r., poz. 1383) przesłankę 25 lat pracy górniczej - w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 tej ustawy, przez uznanie za pracę górniczą okresu zatrudnienia w Kopalni (...) w R., obecnie (...) S.A. Oddział Kopalnia (...) z siedzibą w R. w okresach: od 14 września 1982 r. do 24 października 1983 r., od 5 listopada 1985 r. do 31 lipca 1993 r., od 1 sierpnia 1983 r. do 30 kwietnia 1999 r., od 1 maja 1999 r. do 28 lutego 2003 r. i od 1 marca 2003 r. do 31 maja 2006 r. i od 1 czerwca 2006 r. do 16 listopada 2006 r. oraz od 17 listopada 2006 r.

Zasady nabywania prawa do emerytur górniczych odbiegają od obowiązujących powszechnie, co wynika z charakteru pracy górniczej, angażującej we wzmożonym stopniu siły fizyczne i psychiczne zatrudnionych. Ustawodawca odróżnił pracę górniczą (zwykłą), którą w kopalniach węgla brunatnego jest zatrudnienie na odkrywce przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża (art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy) od pracy górniczej (kwalifikowanej), którą zalicza się w wymiarze półtorakrotnym, gdy praca ta jest wykonywana w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach (art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy). Te ostatnie okresy potraktowane zostały w sposób wyjątkowo korzystny ze względu na wysoki stopień zagrożenia życia i zdrowia pracowników. Jest to w pełni uzasadnione jeśli się uwzględnieni, że charakter zatrudnienia na odkrywce - z uwagi na warunki wykonywania pracy i stopień bezpieczeństwa, wpływające na obciążenie fizyczne i psychiczne - nie może równać się z charakterem zatrudnienia pod ziemią. Ze względu na odrębności od reguł powszechnych, przepisy normujące nabywanie prawa do emerytury górniczej muszą być wykładane ściśle, a dla oceny charakteru pracy górniczej nie mają decydującego znaczenia ani zakładowe wykazy stanowisk, ani protokoły komisji weryfikacyjnych, kwalifikujące określone zatrudnienie jako pracę górniczą, gdyż w ustawie ani przepisach wykonawczych nie przypisano takiej wagi dokumentom zakładowym.

Z brzmienia art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynika, że pracą górniczą jest wyłącznie zatrudnienie przy pracach bezpośrednio łączących się z procesami związanymi z wydobywaniem kopalin, polegającymi na pozyskiwaniu złóż siarki i węgla brunatnego na odkrywce, a więc zatrudnienie przy pracach ściśle górniczych, do których zaliczono roboty górnicze przy urabianiu i ładowaniu (w tym strzałowe i odwadniające), roboty przy przewozie nadkładu i złoża, miernicze oraz bieżące prace konserwacyjne utrzymujące sprawność techniczną agregatów i urządzeń wydobywczych.

F. M. twierdził w procesie, że wykonywał przy pomocy samochodów ciężarowych roboty transportowe przy przewozie nadkładu i złoża, tj. pracę górniczą na odkrywce. Sąd Okręgowy stanowisko to podzielił. W ocenie Sądu drugiej instancji, brak ustaleń faktycznych co do rodzaju rzeczywistych obowiązków wnioskodawcy nie pozwala na kontrolę instancyjną rozstrzygnięcia w aspekcie spełnienia zasadniczej przesłanki nabycia prawa do świadczenia, a tym samym stwierdzenie, że istota sporu została rozpoznana.

Zważyć należy, iż w pisemnej charakterystyce stanowiska pracy złożonej w postępowaniu przed organem rentowym pracodawca wskazał jedynie, że praca ubezpieczonego polegała na obsłudze samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Sprzęt ten wykorzystywany był „do prac transportowych na terenie Kopalni” (k. 15). W żadnym miejscu tej charakterystyki nie stwierdzono jakie ładunki przewoził wnioskodawca, a w szczególności, że pracował tylko przy przewozie nadkładu i złoża. Zatrudnienie przy przewozie innych materiałów nie stanowi pracy górniczej w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, nadto praca musi odbywać się na odkrywce. Odkrywka (...) ma około 300 metrów głębokości. Świadkowie w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji zeznali w zasadzie jednym zdaniem i ogólnikowo o przewożonym ładunku, koncentrując się na typach pojazdów, którymi wnioskodawca kierował. Nie przedstawili żadnej charakterystyki obowiązków i warunków wykonywania pracy kierowcy samochodu ciężarowego w kopalni, nie opisali technologii pracy, a zatem w jakiej sytuacji ubezpieczony pobierał i przewoził złoże i nadkład, choć wiadomo, że do takiego transportu w kopalni służyły taśmociągi. Świadek K. W. zeznał, że odwołujący woził wywrotką to, co trzeba było przewieźć, co było potrzebne górnikom. Brak jest także ustaleń dokąd ubezpieczony woził ów nadkład samochodami ciężarowymi. Z tych względów uchyla się spod kontroli twierdzenie Sądu pierwszej instancji, że wnioskodawca „ponad wszelką wątpliwość” pracował przy przewozie nadkładu i złoża.

Rację ma apelujący ZUS podnosząc, że praca w Kopalni (...) w B. w okresach spornych odbywała się w systemie (...). N. sądową jest objęta okoliczność, że układ koparka - taśmociąg - ładowarka zaczął działać w Kopalni (...) w 1977 r., wtedy też koparka K - 41 zaczęła zdejmowanie nadkładu, urobek (nadkład i węgiel) wybierała 11 czerpakami. W 1981 r. blok Elektrowni (...) włączono do sieci energetycznej kraju. Wnioskodawca rozpoczął pracę w kopalni w 1982 r. jako kierowca, a więc już wówczas ciąg technologiczny w pełni funkcjonował. Wydobycie węgla brunatnego wiąże się z koniecznością usunięcia ogromnych ilości nadkładu. Przeciętnie dla wydobycia 1 tony węgla należy usunąć około 3 m ³ nadkładu. Przy wydobyciu rocznie do 42 mln ton węgla powstaje problem zagospodarowania ponad 100 mln ³ nadkładu rocznie. Proces ten wymaga zaangażowania wielu maszyn i przenośników transportujących ziemię w wyznaczone miejsce. Co do zasady może to być zwałowisko zewnętrzne (poza terenem wyrobiska) albo zwałowisko wewnętrzne (miejsce po wybraniu węgla). Ciąg technologiczny zaczyna się od koparki i przechodzi w przenośniki i zwałowarki. W pierwszych latach istnienia kopalni w B. nadkład trafiał w całości na zwałowisko zewnętrzne, którego usypywanie zakończono w 1993 r. Powierzchnia stopy zwałowiska zajmowała półtora tysiąca hektarów, posiano na nim trawę, posadzono las, a na północno-wschodnim stoku powstał ośrodek narciarski (G.). Kierowcy samochodów ciężarowych pracujący przy urządzaniu zwałowiska zewnętrznego w żadnym razie nie wykonywali pracy górniczej na odkrywce. W 2015 r. (od 9 marca 2015 r. ubezpieczony przestał pracować jako kierowca) 7 zwałowarek deponowało nadkład w (...) kopalni, 13 koparek zbierało nadkład i wydobywało węgiel, nadkład na zwałowiska i węgiel do elektrowni był transportowany taśmociągami o długości ponad 150 kilometrów. W tych okolicznościach, notoryjnie znanych, Sąd Okręgowy nie ustalił jaki był udział samochodów ciężarowych, a w szczególności kierowanych przez ubezpieczonego, w procesie technologicznym, związanym z przewozem nadkładu i złoża na odkrywce, skoro proces ten odbywał się w systemie (...). Brak jakichkolwiek rzeczowych ustaleń w tym przedmiocie nie pozwala na odparcie zarzutów apelacji.

Treść art. 386 § 4 k.p.c. wskazuje na powinność sądu drugiej instancji uchylenia wyroku sądu pierwszej instancji w sytuacjach w przepisie tym określonych. Użyte we wskazanej normie pojęcie „możliwości” uchylenia wyroku nie oznacza swobody sądu drugiej instancji. Należy bowiem mieć na uwadze, że chociaż w myśl art. 382 k.p.c. postępowanie apelacyjne ma charakter merytoryczny i w tym znaczeniu jest przedłużeniem postępowania przeprowadzonego przed sądem pierwszej instancji, to w procesie kierować się także należy wymogiem instancyjności, o której stanowi art. 176 ust. 1 Konstytucji RP. Oznacza to, że sąd drugiej instancji nie może zastępować własnym orzeczeniem orzeczenia sądu pierwszej instancji, gdyż mogłoby to doprowadzać do sytuacji, w których sąd odwoławczy orzekałby jako jedna i ostateczna instancja (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 lipca 2007 r., III UK 20/07, OSNP 2008 nr 17-18, poz. 264).

Mając powyższe na względzie i dochodząc do przekonania, że Sąd Okręgowy nie dokonał w sprawie niezbędnych ustaleń faktycznych co do przedmiotu sporu Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania na podstawie art. 386 § 1 pkt 4 k.p.c. Rozpatrując sprawę ponownie Sąd pierwszej instancji przeprowadzi stosowne postępowanie dowodowe, z uwzględnieniem inicjatywy dowodowej wnioskodawcy, zastąpionego profesjonalnie, rozważy celowość ponowienia dowodów osobowych celem zebrania materiału dowodowego na okoliczność konkretnych obowiązków zawodowych wnioskodawcy we wszystkich spornych okresach zatrudnienia, w tym jego rzeczywistego uczestnictwa w przewozie nadkładu oraz złoża, jak też rozmiaru takich prac. Jeśli wnioskodawca przewoził tłuczeń pod maszyny wielkogabarytowe, to w jakim systemie pracował, czy był to system jednozmianowy, czy wielozmianowy (czterobrygadowy, jak górnicy), czy jeśli podjeżdżał pod maszyny, to otrzymywał dodatek stykowy i na czym w ogóle polegała praca kierowców w oddziale Rs-3. W oparciu o całokształt ustalonych okoliczności Sąd Okręgowy dokona ponownej oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji. Należy także przedstawić rozumienie pojęcia „kierowca - operator sprzętu technicznego na odkrywce”.

Podstawa rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego lokuje się w treści art. 108 § 2 k.p.c.