Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSO Barbara Kosub

Protokolant : starszy protokolant sądowy M. B.

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2014 roku w Krakowie

sprawy R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o tzw. rentę uczniowską

na skutek odwołania R. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

z dnia 24 października 2012 r. Nr (...)

I.zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje R. S. rentę uczniowską na okres od 1 października 2012r. do 30 września 2015r.

II. stwierdza odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt VII U 2341/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 października 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., powołując się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił R. S. prawa do tzw. renty uczniowskiej, gdyż orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 18 października 2012 r.
nie została ona znana za całkowicie niezdolną do pracy.

R. S. w odwołaniu od powyższej decyzji wniosła o jej zmianę poprzez przywrócenie renty uczniowskiej, zarzucając, iż schorzenia, na które cierpi całkowicie wyizolowały ją z życia społecznego uniemożliwiając wykonywanie jakiejkolwiek pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., argumentował jak w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo organ rentowy wskazał, iż osoba, która miała przyznaną rentę uczniowską na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem
1 września 1997 r. zachowuje do niej prawo, jeżeli w wyniku badania została uznana za całkowicie niezdolną do pracy. Skoro Komisja Lekarska w przedmiotowym orzeczeniu
nie uznała wnioskodawczyni za całkowicie niezdolną do pracy, to brak jest podstaw do przyznania dalszego prawa do renty.

Bezspornym w sprawie jest, iż R. S., ur. w dniu (...), posiadająca wykształcenie zasadnicze zawodowe, pobierała rentę uczniowską z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 sierpnia 1996 r. do dnia 30 września 2012 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W opinii z dnia 9 maja 2013 r. biegły neurolog rozpoznał u wnioskodawczyni:

- padaczkę w wywiadzie z dość rzadkimi napadami częściowymi,

- zaburzenia depresyjno – lękowe schizoafektywne do oceny psychiatrycznej,

uznając odwołującą za zdolną do pracy.

Z neurologicznego punktu widzenia słabo udokumentowana padaczka z dość rzadkimi napadami częściowymi nie daje podstaw do uznania znacznego ograniczenia zdolności do wykonywania pracy sprzedawcy – zgodnie z wyuczonym zawodem – a tym bardziej do uznania całkowitej niezdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Skarżąca nie powinna jedynie pracować na wysokości, przy obsłudze urządzeń w ruchu,
w narażeniu na porażenie elektryczne czy poparzenie. Wymaga ona dalszej obserwacji, badań kontrolnych i leczenia neurologicznego, ale nie jest całkowicie niezdolna do pracy. Dominującym u niej schorzeniem są obszernie udokumentowane zaburzenia natury psychiatrycznej, które wymagają oceny biegłego psychiatry zgodnie z postanowieniem Sądu.

Dowód: opinia sądowo – lekarska biegłego neurologa z dnia 9 maja 2013 r. k. 17 – 19 a.s.

W opinii z dnia 5 sierpnia 2013 r. biegły psychiatra rozpoznał u wnioskodawczyni:

- organiczne zaburzenia schizoafektywne,

stwierdzając, iż zaburzenia te czynią ją nadal całkowicie niezdolną do pracy na dalsze trzy lata, tj. do września 2015 r.

W uzasadnieniu biegły podał, iż opiniowana choruje psychiatrycznie już niemal od dzieciństwa i od tego czasu pozostaje w stałym leczeniu psychiatrycznym. U opiniowanej występują zarówno objawy psychotyczne z zakresu schizofrenii jak i zaburzenia afektywne – głównie depresyjne. Dodatkowo diagnozowano u niej istnienie podłoża organicznego oraz padaczki. Przynajmniej dwukrotnie musiała być leczona szpitalnie – ostatnia hospitalizacja miała miejsce z początkiem bieżącego roku. Badania dodatkowe identyfikują u opiniowanej pewne podłoże organiczne – zaniki korowe okolic czołowych i ciemieniowych, a dodatkowo ujawniają się u niej napady padaczkowe. Z orzeczniczego punktu widzenia wszystkie diagnozy są psychozami na poziomie całkowitej niezdolności do pracy. Biegły nie stwierdził również wystąpienia istotnej poprawy stanu zdrowia w porównaniu do wcześniejszego okresu.

Dowód: opinia sądowo – lekarska biegłego psychiatry z dnia 5 sierpnia 2013 r. k. 29 – 32 a.s.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie wskazanych wyżej opinii biegłych, które Sąd uznał za miarodajne dowody, albowiem były rzetelne i kompletne.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 180 ust 1 pkt. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) osoby, którym w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999r.) przysługują emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinne na podstawie przepisów, o których mowa w art. 195 tej ustawy zachowują prawo do tych świadczeń w wysokości ustalonej przed dniem wejścia w życie ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2-5, przy uwzględnieniu ust. 6-9.

W oparciu o przepis art. 195 pkt. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS utraciła moc obowiązującą ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 z 1984 r z późn. zm.). Ustawa ta w art. 63 przewidywała możliwość przyznawania prawa do renty inwalidzkiej uczniom szkół ponadpodstawowych, studentom szkół wyższych i uczestnikom studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej, którzy stali się inwalidami I lub II grupy w czasie uczęszczania do szkoły lub odbywania studiów. Na podstawie art. 10 ustawy z dnia 28 czerwca 1996r.
o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.. Nr 100, poz. 461) pojęcie I i II grupy inwalidzkiej zostało zastąpione odpowiednio pojęciami: całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji (I grupa inwalidzka) i pojęciem całkowitej niezdolności do pracy (II grupa inwalidzka).

Aktualnie w obowiązującej od dnia 1 stycznia 1999r. ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2004r., Nr 39, poz. 353 ze zm.) brak jest odpowiednika wskazanego powyżej art. 63 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 z 1984 r z późn. zm.). Równocześnie brak jest innego unormowania, które statuowałoby możliwość przyznania renty uczniowskiej.

Jednakże z regulacji zawartej w przepisach przejściowych wynika, iż osoba która nabyła prawo do uczniowskiej renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie cytowanego art. 63 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, zachowała
to prawo, jeżeli nadal pozostaje co najmniej całkowicie niezdolna do pracy, skoro przepis
art. 180 o emeryturach i rentach z FUS odnosi się do każdego rodzaju rent z tytułu niezdolności do pracy przyznanych na podstawie przepisów, o których mowa
w art. 195, pomimo iż obecna ustawa o emeryturach i rentach z FUS nie przewiduje już możliwości przyznawania prawa do tzw. rent uczniowskich.

Tak więc wskazać należy, iż prawo do uczniowskiej renty z tytułu całkowitej niezdolności przyznawanej na podstawie art. 63 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, zachowują osoby, które nabyły uprawnienia do tego świadczenia przed dniem 1 stycznia 1999r, o ile po tej dacie są w dalszym ciągu całkowicie
i nieprzerwanie niezdolne do pracy, choćby ta niezdolność miała charakter okresowy (por. wyrok SN z dnia 30.08.2001r, sygn. akt II UKN 517/00, publ. OSNPUSiSP 2003r nr 10 poz. 259 i wyrok SA w Białymstoku z 21.09.2000r, sygn. akt III AUa 497/00, publ. OSA 2001r z.4, poz. 19).

Wobec faktu, że wnioskodawczyni nabyła prawo do tzw. renty uczniowskiej w czasie obowiązywania ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników
i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 z 1984 r z późn. zm.), to prawo do tego świadczenia przysługiwałoby jej nadal pod warunkiem, że spełniałby w dalszym ciągu przesłanki do przyznania mu takiej renty.

W tej sytuacji podstawowe znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miało ustalenie czy odwołująca się po dniu wstrzymania renty uczniowskiej ( tj. po 30 września 2012 r. jest nadal całkowicie niezdolna do pracy, a jeśli tak, to jaki jest okres trwania tej niezdolności.

Dla wyjaśnienia spornej kwestii Sąd dopuścił i przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy o specjalnościach adekwatnych do schorzeń opiniowanej, tj. z zakresu neurologii oraz psychiatrii.

Ustalając kwestię stopnia niezdolności skarżącej do pracy Sąd w całości uwzględnił wymienione powyżej opinie biegłego neurologa i psychiatry, czyniąc podstawą rozstrzygnięcia opinię biegłego psychiatry, z której jednoznacznie wynika, iż wnioskodawczyni jest nadal osobą całkowicie niezdolną do pracy na okres trzech lat. Wskazaną opinię Sąd uznał za rzetelną, kompletną, i przekonywującą, bowiem została wydana na podstawie całości dokumentacji lekarskiej jak i szczegółowego badania skarżącej. Zaznaczyć przy tym należy, iż organ rentowy nie zgłosił zastrzeżeń do powołanej opinii.

Skoro zatem wnioskodawczyni jest nadal osobą całkowicie niezdolną do pracy,
to spełnia przesłanki wymagane do dalszego pobierania renty uczniowskiej, dlatego też Sąd przyznał jej żądane świadczenie od daty wstrzymania, orzekając jak w sentencji na zasadzie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c.

Sąd uznał, iż w niniejszej sprawie organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji przyznającej wnioskodawczyni świadczenie rentowe stosownie do treści art. 118 ust. 1a ustawy
o emeryturach i rentach z FUS. Komisja Lekarska ZUS - wydając swe orzeczenie - dysponowała bowiem całym materiałem dowodowym, w tym dokumentacją medyczną, pozwalającym na wydanie prawidłowego orzeczenia. (punkt II sentencji wyroku).