Pełny tekst orzeczenia

Sygn.akt III AUa 503/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Barbara Orechwa-Zawadzka

Sędziowie: SA Teresa Suchcicka

SO del. Grażyna Załęska-Bartkowiak (spr.)

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 grudnia 2017 r. w B.

sprawy z odwołania P. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 maja 2017 r. sygn. akt V U 243/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie,

II.  odstępuje od obciążania P. Z. kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego za II instancję.

Sygn. akt III AUa 503/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 lutego 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił P. Z. prawa do emerytury.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył P. Z., wnosząc
o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 23 maja 2017r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał P. Z. prawo do emerytury, stwierdzając, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sąd ten ustalił, że P. Z. urodzony (...) wnioskiem z dnia 10 stycznia 2017r. wystąpił o przyznanie mu prawa do emerytury. W wyniku rozpoznania tego wniosku, organ rentowy, decyzją z dnia 3 lutego 2017 r. odmówił tego prawa.

Organ rentowy wskazał, że emerytura nie przysługuje wnioskodawcy
w oparciu o przepis art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (zwanego dalej rozporządzeniem). Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 18 lat 3 miesiące i 23 dni pracy w warunkach szczególnych, natomiast zamiast wymaganych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, udowodnił 24 lata i 4 miesiące (bez zwiększenia za pracę na kolei).

Sąd Rejonowy wskazał także, że z zaskarżonej decyzji wynika, że P. Z. nie przysługuje również emerytura na podstawie przepisu art. 184 w zw. z art. 40 ustawy emerytalnej, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999r. wnioskodawca nie udowodnił 15 lat pracy na kolei łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi, a 14 lat, 11 miesięcy i 21 dni. Natomiast ogólny staż pracy na ten dzień wynosi 26 lat i 2 miesiące.

Sąd I instancji ustalił, że P. Z. wykonywał pracę pomocnika maszynisty pojazdów trakcyjnych, maszynisty pojazdów trakcyjnych i mechanika spalinowych pojazdów drogowych i trakcyjnych w okresie od 1 kwietnia 1977 r. do
31 stycznia 1989r. tj. przez 11 lat i 10 miesięcy, którą zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej, ZUS policzył jako 13 lat i 8 miesięcy zatrudnienia na kolei. Ponadto ZUS doliczył okres zatrudnienia w (...) w B. od 11 maja 1976r. do 31 marca 1977r. czyli 10 miesięcy i 21 dni oraz od 1 lutego 1989r. do 30 czerwca 1989r. czyli 5 miesięcy. Zatem łączny okres zatrudnienia P. Z. na kolei wynosi 14 lat, 11 miesięcy i 21 dni. Ponadto wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresie od 25 października 1993r. do 31 grudnia 1998r., przy czym nie jest to okres zatrudnienia na kolei.

Sąd Okręgowy wskazał, że istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do kwalifikacji prawnej okresów zatrudnienia wnioskodawcy na kolei w kontekście prawa do emerytury w oparciu o przepis art. 184 ustawy emerytalnej w zw. z § 3 i 4 rozporządzenia. Konieczne było zatem przesądzenie czy okres zatrudnienia na kolei może ulec zwiększeniu dla potrzeb ustalenia prawa do emerytury na powyższej podstawie prawnej przy ogólnym stażu ubezpieczenia, w oparciu o przepis art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej.

Sąd I instancji uznał, że przelicznik, o którym mowa w art. 43 ust. 2 ww. ustawy ma zastosowanie nie tylko przy emeryturach kolejowych, o których mowa w art. 40 ww. ustawy, ale także do obliczania okresu pracy ubezpieczonego niezbędnego do nabycia z tego tytułu prawa w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej w zw. z art. 32 tej ustawy.

Sąd Okręgowy wskazał, że następuje odesłanie poprzez art. 184 ust. 1 i art. 32 ust. 4 ww. ustawy do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Stosownie do § 3 tego rozporządzenia, do uzyskania prawa do emerytury wymagany jest dla mężczyzn okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat. Przepis § 4 ust. 1 rozporządzenia przewiduje, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla mężczyzn 60 lat i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Z mocy § 4 ust. 3 rozporządzenia, do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, o których mowa w ust. 1, zalicza się także okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz okresy zatrudnienia
na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, a także okresy pracy lub służby, o których mowa
w § 5-10. Sąd Okręgowy wskazał, że okresy zatrudnienia na kolei regulował wówczas przepis art. 6 ust. 2 ustawy z 28 kwietnia 1983r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, stanowiący poprzednik art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej. Oznacza to zdaniem Sądu I instancji, że z mocy powołanych wyżej przepisów, do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach zalicza się także okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej, stanowiącego powtórzenie dotychczas obowiązującej regulacji. Takie same stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 22 października 2008r. (III AUa 294/08), wskazując, że do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach - zgodnie z § 4 rozporządzenia zalicza się m.in. okresy zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 43 ustawy emerytalnej.

Sąd Okręgowy podniósł, że nie można przyjąć, aby do ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej, ten sam okres pracy na kolei na stanowisku pomocnika maszynisty pojazdów trakcyjnych, maszynisty pojazdów trakcyjnych i mechanika spalinowych pojazdów drogowych i trakcyjnych w okresie od 1 kwietnia 1977 r. do 31 stycznia 1989 r. w inny sposób będzie obliczany na potrzeby określenia wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych i wówczas będzie wynosił 11 lat i 10 miesięcy, a w inny sposób - na potrzeby określenia wymiaru pracy w warunkach szczególnych, który wynosi 13 lat i 8 miesięcy. Prowadziłoby to do nieznajdującego logicznego uzasadnienia zróżnicowania sposobu obliczania stażu pracowniczego tego samego ubezpieczonego przy nabyciu prawa do tego samego świadczenia dla określenia wymiaru okresów ubezpieczenia i pracy w warunkach szczególnych.

Na poparcie swego stanowiska Sąd Okręgowy przywołał poglądy przedstawicieli doktryny i orzecznictwo, zgodnie z którymi, skoro ustawa emerytalna nie precyzuje, że przelicznik okresów pracy na kolei należy stosować wyłącznie przy ustalaniu uprawnień do emerytury kolejowej, to ma on zastosowanie także przy obliczaniu wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych na potrzeby nabycia prawa do innych rodzajów emerytur (tak H. Kiryło w: B. Gudowska i K. Ślebzak (red.), Emerytury i renty z FUS, s. 356-357; I. Jędrasik-Jankowska, Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, s. 239-240 i K. Antonów, Komentarz do art. 40-45 ustawy emerytalnej) i orzecznictwa (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2004 r.; II UK 412/03; LEX nr 585796 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie w z dnia 11 lutego 2016r.; III AUa 581/15). Takie stanowisko prezentowało też Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej (m.in. w piśmie z 18 lutego 2010r.).

Sąd I instancji wskazał, że z powołanego powyżej wyroku Sądu Najwyższego wynika, że okres zatrudnienia na kolei jest okresem ubezpieczenia społecznego, który stosownie do treści przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury (ogólnej) dla celów świadczenia przedemerytalnego. Jest bowiem oczywiste, że jeżeli ubezpieczony nie spełnił wymaganego przepisem art. 40 pkt 2 ustawy emerytalnej piętnastoletniego okresu zatrudnienia, a był zatrudniony na kolei przez krótszy okres, to ten krótszy okres kolejowego zatrudnienia jest okresem ubezpieczenia społecznego w rozumieniu przepisu art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej. W motywach tego rozstrzygnięcia wskazano, że określone w art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej zatrudnienie na kolei jest zatrudnieniem w szczególnych warunkach i nie zmienia swej istoty ze względu na cel, dla którego jest brane pod rozwagę przez organ rentowy. W szczególności nie jest tak, że to samo zatrudnienie na kolei dla celów ustalenia prawa do emerytury kolejowej jest zatrudnieniem w szczególnych warunkach, zaś dla celów ustalenia prawa do emerytury ogólnej traci ten szczególny charakter. W związku z tym, przewidziany w art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej sposób liczenia zatrudnienia na kolei ma zastosowanie także dla ustalenia prawa do emerytury ogólnej ubezpieczonego, który nie spełnił wymaganego art. 40 pkt 2 ustawy okresu zatrudnienia na kolei. Przyjęcie odmiennego poglądu oznaczałoby zdaniem Sądu Okręgowego akceptację nierównego traktowania tego samego okresu zatrudnienia w sprawach z zakresu ubezpieczenia społecznego.

Jak wskazują przy tym powołani wyżej komentatorzy, reguła z art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej stosowana jest nie tylko przy ustalaniu uprawnień do emerytury kolejowej, ale również przy ustalaniu wysokości świadczeń, zgodnie z art. 53 oraz art. 183 i art. 184 tej ustawy. Nie sposób więc uznać, zdaniem Sądu Okręgowego, że przelicznik, o jakim mowa w art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej, należy stosować przy obliczaniu wymiaru okresów pracy w warunkach szczególnych z art. 184 tej ustawy i przy obliczaniu przysługującej na jego podstawie wysokości emerytury z tytułu pracy w tych warunkach, a nie będzie on miał zastosowania przy obliczaniu wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych przy ustalaniu prawa do tego samego świadczenia.

Dodatkowo w ocenie Sądu Okręgowego za przyjęciem zastosowania art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej przy obliczaniu stażu ubezpieczeniowego na potrzeby emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, poza wskazanymi wyżej względami wynikającymi z zastosowania wykładni logicznej, przemawiają przede wszystkim zasady wykładni językowej i systemowej. Z brzemienia tego przepisu nie wynika bowiem, by miał on zastosowanie wyłącznie przy obliczaniu stażu ubezpieczeniowego na potrzeby emerytury kolejowej. Takie zastrzeżenie zawarto tymczasem w art. 50d ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, który przewiduje przeliczenie w wymiarze półtorakrotnym wskazanej tam pracy górniczej, wyłącznie przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej, a nie innych rodzajów emerytur.

Sąd I instancji przywołał uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008r.
(I UZP 6/08) i wywiódł z niej wniosek, że każda norma prawna z zakresu ubezpieczeń społecznych musi być wykładana ściśle, co oznacza prymat dyrektyw wykładni językowej w odniesieniu do pozostałych metod wykładni. Skoro zatem wyraźne brzmienie powołanej regulacji nie przewiduje zastosowania jej wyłącznie przy ustalaniu uprawnień do emerytury kolejowej, to należy ją stosować także do innych rodzajów emerytur, w tym emerytury z art. 184 ustawy emerytalnej.

Tezę o zastosowaniu przewidzianego w art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej preferencyjnego przelicznika okresu zatrudnienia na kolei przy obliczaniu wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych na potrzeby ustalenia uprawnienia do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych potwierdza również zdaniem Sądu Okręgowego odniesienie się do zasad wykładni systemowej. Sąd ten wskazał, że regulacja ta została usytuowana wśród przepisów rozdziału 2, odnoszącego się do urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., do których z istoty rzeczy stosuje się przepis przejściowy tj. art. 184 tej ustawy dotyczący osób urodzonych po tej dacie.

Z tych względów należało zdaniem Sądu Okręgowego przyjąć, że wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki do przyznania mu emerytury w obniżonym wieku z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych: osiągnął 60 lat życia w dniu 3 lutego 2017 r., w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. 1 stycznia 1999 r., miał okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 26 lat i 2 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych i 18 lat 3 miesiące i 23 dni okresów pracy w warunkach szczególnych. Ponadto, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Nabył więc prawo do dochodzonego świadczenia.

Wobec powyższego, powołując się na treść art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, i art. 316 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy przyznał P. Z. prawo do emerytury począwszy od dnia 4 lutego 2017r. Jednocześnie zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej Sąd ustalił, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. zaskarżył powyższy wyrok w całości, zarzucając mu:

- naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016r., poz.887) poprzez przyjęcie przez Sąd, że wnioskodawca na dzień 01.01.1999r. udowodnił ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych – w tym 11 lat i 10 miesięcy pracy na kolei jako maszynista pojazdów trakcyjnych, liczonych po 14 miesięcy za każdy pełny rok tego zatrudnienia, co po przeliczeniu daje 13 lat i 8 miesięcy.

Skarżący wskazał, że jego zdaniem taki wariant przeliczenia okresu pracy na kolei na stanowisku maszynisty pojazdu trakcyjnego możliwy jest tylko w przypadku rozpatrywania uprawnień do emerytury na zasadach określonych w przepisach art. 184 w zw. z art. 40 powoływanej wyżej ustawy emerytalnej.

Wskazując na powyższe zarzuty, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja była zasadna i skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku.

W niniejszej sprawie przedmiotem sporu było uprawnienie wnioskodawcy P. Z. do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 i 32 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.Dz.U. z 2017r., poz.1383 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Poza sporem pozostawało spełnienie przez wnioskodawcę ustawowego warunku wymaganego wieku, wykazania okresów co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, złożenia stosowanego oświadczenia o przekazaniu środków z OFE na dochody budżetu państwa. Spornym pozostawało jedynie spełnienie przez wnioskodawcę warunku wykazania 25-letniego okresu ubezpieczenia przypadającego przed dniem 01.01.1999r. Organ rentowy przyjął za wykazany powyższy okres w wymiarze 24 lata i 4 miesiące.

Spór skoncentrował się na zagadnieniu, czy zachodzą podstawy do zastosowania przy emeryturze przyznanej w oparciu o art. 184 w zw. z art. 32 ww. ustawy preferencyjnego wskaźnika, o którym mowa w art. 43 ust. 2 ww. ustawy. Przepis ten stanowi, że każdy pełny rok zatrudnienia na kolei na parowym, spalinowym lub elektrycznym pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich oraz na stanowiskach manewrowych lub ustawiaczy liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei. Sąd I instancji stanął na stanowisku, że art. 43 ust. 2 ww. ustawy ma zastosowanie nie tylko przy emeryturach kolejowych. W apelacji organ rentowy zakwestionował dokonaną przez Sąd Okręgowy interpretację art. 184 w zw. z art. 32 ww. ustawy. Wobec powyższego konieczna jest analiza wskazanych przepisów w kontekście stanu faktycznego ustalonego w przedmiotowej sprawie.

Co do zakresu świadczeń, do których prawo ustala się przy zastosowaniu przelicznika z art. 43 ust. 2 ww. ustawy, zarysowała się rozbieżność w orzecznictwie i doktrynie. Sąd I instancji przychylił się do tych poglądów, które opowiadają się za przyjęciem preferencyjnego przelicznika także do emerytury przyznanej w oparciu o art. 184 w zw. z art. 32 ww. ustawy. Jednakże zdaniem Sądu Apelacyjnego przywilej ten zachowany jest jedynie dla emerytur kolejowych, o których mowa w art. 40 ww. ustawy.

W pierwszej kolejności należy zaakcentować systematykę, wedle której umiejscowiono art. 43 ust. 2 ww. ustawy wśród przepisów regulujących prawo do emerytury kolejowej. Pozwala to na wysnucie wniosku, że przepis ten ma jedynie zastosowanie do ustalania prawa do emerytur kolejowych. Nadto przepis ten znajduje się w rozdziale 2 działu II dotyczącym emerytur dla ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949r. Natomiast odnośnie pracowników kolejowych, urodzonych po 31 grudnia 1948r., do których należy również wnioskodawca, a więc osób, które w dniu wejścia w życie ustawy nie ukończyły 50 roku życia, ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zmieniła zasady nabywania świadczeń emerytalnych, a także zasady ustalania ich wysokości. Ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948r. nabywają prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na ogólnych zasadach, a więc po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Ustawa przewiduje jednak pewne wyjątki od tej zasady. W myśl art. 50 ust. 1 ustawy, prawo do emerytury kolejowej, o której mowa w art. 40, przysługuje pracownikom kolejowym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r., a przed dniem 1 stycznia 1969r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki: 1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa; 2) warunki do uzyskania emerytury określone w tym przepisie spełnią do dnia 31 grudnia 2008r. Nie ulega wątpliwości, że wnioskodawca ww. warunków w tym terminie nie spełnił. Kolejny wyjątek dotyczy emerytury, o której mowa w art. 184 w zw. z art. 40 ww. ustawy, zgodnie z którym na dzień 01.01.1999r. pracownik kolejowy musi zgromadzić 25 lat ogólnego stażu pracy, w tym 15 lat pracy na kolei. P. Z. nie spełnił także tych warunków. W konsekwencji, skoro odwołujący nie spełnia wyżej wymienionych wyjątków, które dozwalałyby zastosować wobec niego preferencyjne przepisy dotyczące emerytur kolejowych przewidzianych co do zasady dla osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949r., to nie ma podstaw, aby był beneficjentem szczególnie uprzywilejowującej normy, o której mowa w art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej.

Oceniając zasadność roszczenia w przedmiotowej sprawie, Sąd Apelacyjny miał także na uwadze wykładnię historyczną zapisu znajdującego się aktualnie w art. 43 ust. 2 ww. ustawy, dokonaną przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 13.11.2013r. (I UK 154/13), z której wywiódł wniosek, że ustawodawca nie przyznawał kolejarzom uprawnienia z obecnego art. 43 ust. 2 ww. ustawy w sposób ciągły i konsekwentny. Przeciwnie, Sąd Najwyższy uznał, że ustawodawca miał zamysł zachowania tego przywileju wyłącznie w stosunku do osób, które spełniły wszystkie warunki do nabycia emerytury kolejowej najpóźniej do dnia 31 grudnia 2008r. oraz wygaszenia tego przywileju wobec pozostałych osób.

Podkreślenia także wymaga, że art. 43 ust. 2 ww. ustawy stanowi szczególny przywilej, stanowiący odstępstwo od zasady równego traktowania ubezpieczonych, także wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, którym jednak ustawa emerytalna nie przyznaje takich preferencji. Oznacza to, że owy przywilej należy stosować jedynie w uprawnionych do tego sytuacjach. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie bowiem podkreślał, że z zasady równości, wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji, wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej klasy (kategorii). Wszystkie podmioty prawa, charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną), powinny być traktowane równo, bez zróżnicowań, zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Podmioty różniące się mogą być natomiast traktowane odmiennie (por. uzasadnienie wyroku z 28 maja 2002 r., sygn. P 10/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 35). W oparciu o tę zasadę ugruntowało się jednolite orzecznictwo Sądu Najwyższego, z którego wynika, że zastosowanie art. 43 ust. 2 cytowanej ustawy możliwe jest tylko wówczas, gdy wynika to w sposób jednoznaczny z ustawy (tak wyrok SN z 13.11.2013r., I UK 154/13, uchwała SN z 04.12.2013r., II UZP 7/13, wyrok SN z 01.12.2016r., I UK 454/15, wyrok SA w Łodzi z 10.12.2014r. III AUa 346/14), co pozostaje w kontraście do interpretacji poczynionej przez Sąd Okręgowy, który uznał za wystarczające brak normy wyłączającej stosowanie art. 43 ust. 2 ww. ustawy.

Tymczasem brak jest w ustawie o emeryturach i rentach z FUS przepisu pozwalającego na przeliczenie stażu pracy na kolei z uwzględnieniem preferencyjnego przelicznika z art. 43 ust. 2 tej ustawy przy ustalaniu prawa do emerytury przyznanej na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ww. ustawy. Także rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mającego zastosowanie w sprawie w zw. z art. 32 ww. ustawy nie przewiduje zaliczania do uprawnień emerytalnych innego niż nominalny okresu zatrudnienia, w tym również na kolei. Zdaniem Sądu Apelacyjnego okoliczność ta wyklucza zastosowanie tego przelicznika przy innych niż kolejowe emeryturach.

Odnosząc się natomiast do poglądów przedstawicieli doktryny oraz stanowiska wyrażonego w piśmie M.. (...) z 18.02.2010r., na których oparł się Sąd Okręgowy, orzekając w przedmiotowej sprawie, podkreślenia wymaga okoliczność, że pogląd ten został poddany krytycznej ocenie Sądu Najwyższego w uzasadnieniu wyroku z dnia 13.11.2013r. (I UK 154/13). Wskazał on bowiem, że nie można podzielić stanowiska sugerującego, że ponieważ art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej nie wyjaśnia, czy korzystny dla kolejarzy przelicznik okresów pracy na kolei należy stosować do okresu ubezpieczenia na potrzeby ustalania uprawnień emerytalnych, czy także przy obliczaniu wysokości świadczenia - to można go stosować do obu rodzajów stażu. Z opisanych już powyżej względów Sąd Najwyższy uznał, że możliwość zastosowania art. 43 ust. 2 ww. ustawy jest możliwy tylko przy emeryturach kolejowych. Sąd Apelacyjny podziela tę ocenę.

Odosobniony jest także w orzecznictwie pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22.06.2004r. (II UK 412/03) także przywoływany przez Sąd I instancji na poparcie stanowiska. Podkreślenia wymaga okoliczność, że wyżej wymieniony wyrok SN dotyczył prawa do świadczenia przedemerytalnego i został wyrażony na tle stanu prawnego, w którym świadczenie przedemerytalne uregulowane było w art. 37k i następnych ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz.U. Nr 54, poz. 1793 ze zm.). Przepisy tej ustawy nie zawierały własnej definicji okresu uprawniającego do emerytury dla potrzeb ustalenia prawa do świadczenia przedemerytalnego, jak ma to miejsce w art. 2 ust. 2 obecnie obowiązującej ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, który przy ustalaniu tego okresu jednoznacznie wyłącza możliwość sięgania do innych zasad niż przewidziane w art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy emerytalnej. O ile zatem niewątpliwie okres zatrudnienia (pracy) na kolei jest okresem ubezpieczenia uwzględnianym przy ustalaniu prawa do emerytury, o którym stanowi w art. 2 ust. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, to w aktualnym stanie prawnym nie ma podstaw do uwzględniania tego okresu w rozmiarze wynikającym z zastosowania przelicznika określonego w art. 43 ust. 2 tej ustawy przy ustalaniu okresu uprawniającego do emerytury dla potrzeb ustalania prawa do świadczenia przedemerytalnego ( tak wyrok SN z 01.12.2016r., I UK 454/15). Wobec powyższego pogląd wyrażony przez SN w wyroku z dnia 22.06.2004r. należy uznać za nieprzystawalny do przedmiotowej sprawy.

Reasumując zatem, stwierdzić należy, że brak jest podstaw do obliczenia okresu zatrudnienia P. Z. od 01.04.1977r. do 31.01.1989r. przy zastosowaniu przelicznika z art. 43 ust. 2 ww. ustawy. Dlatego do dnia 01.01.1999r. zgromadził on ogólny staż pracy w rozmiarze 24 lata i 4 miesiące. Nie spełnił zatem przesłanek do uzyskania prawa do emerytury w oparciu o art. 184 w zw. z art. 32 ww. ustawy.

Natomiast prawidłowo ocenił Sąd Okręgowy, że P. Z. nie spełnił także przesłanek do uzyskania prawa do emerytury w oparciu o art. 184 w zw. z art. 40 ww. ustawy. Nie zgromadził bowiem na dzień 01.01.1999r. 15 lat pracy w szczególnych warunkach pracy na kolei, a jedynie 14 lat, 11 miesięcy i 21 dni.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i odwołanie oddalił.