Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Skalska (spr.)

Sędziowie: SO Andrzej Sobieszczański

SO Magdalena Nałęcz

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2017 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa R. P. i P. P.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanej

na postanowienie zawarte w pkt II wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 13 kwietnia 2017 r. sygn. akt XV GC 2571/16

postanawia:

1.  oddalić zażalenie,

2.  zasądzić od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powodów R. P. i P. P. kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

SSO Andrzej Sobieszczański SSO Monika Skalska SSO Magdalena Nałęcz

Sygn. akt XXIII Gz 1439/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 czerwca 2016 roku powód R. P. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) s.c. w K. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 19.065 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 maja 2016 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód wskazał, że dochodzona pozwem kwota stanowi nieuiszczoną przez pozwanego należność stanowiącą połowę (19.065 zł) kaucji gwarancyjnej w wysokości 10% (38.130 zł) wartości wynagrodzenia, a zatrzymaną przez pozwanego tytułem wykonania przez powoda oraz drugiego wspólnika spółki cywilnej (...) - P. P. – określonych prac na podstawie umowy z dnia 21 maja 2012 r. Wskazał, iż niniejsze roszczenie jest wymagalne, gdyż upłynął już 45-dniowy termin od dnia podpisania bezusterkowego protokołu odbioru końcowego inwestycji oraz złożenia wniosku wykonawcy o jej zwrot. Nadmienił, że pozwany nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń co do jakości wykonanych prac.

Nakazem zapłaty wydanym przez referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie w dniu 30 czerwca 2016 r. uwzględniono żądanie pozwu
w całości.

Sprzeciwem od nakazu zapłaty pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości, uznał powództwo w całości oraz wniósł o obciążenie powoda kosztami procesu i zasądzenie na rzecz pozwanego zwrotu kosztów według norm przepisanych. Pozwany nie kwestionował okoliczności faktycznych niniejszej sprawy. Wskazał, że nie dał powodu do wytoczenia powództwa, gdyż wielokrotnie po podpisaniu protokołu końcowego zwracał się o wypłatę kaucji gwarancyjnej do głównego wykonawcy, który pozostawał w tym zakresie bierny, co doprowadziło do zatoru finansowego u pozwanego. Nadto podniósł, iż prezes zarządu pozwanego zgłaszał telefonicznie powodowi gotowość do zwrotu kaucji, czym nie zaprzeczał istnieniu roszczenia powoda.

Postanowieniem z dnia 12 stycznia 2017 roku na podstawie art. 195 § 1 k.p.c. wezwano stroną powodową aby oznaczyła osoby niebiorące udziału w postępowaniu,
a w razie potrzeby aby wystąpiła z wnioskiem o ustanowienie kuratora w terminie 14 dni.

Pismem z dnia 24 stycznia 2017 r. drugi wspólnik spółki cywilnej (...) - P. P., przystąpił na podstawie art. 195 § 2 k.p.c. do sprawy po stronie powodowej.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

W dniu 21 maja 2012 r. R. P. oraz P. P. - wspólnicy spółki cywilnej (...) s.c. w K. - jako Wykonawcy, zawarli z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., jako Zamawiającym umowę
o roboty budowlane. Dla zapewnienia wykonania przedmiotu umowy w sposób i w terminach zgodnych z umową, zapłata każdej z faktury miała następować z zatrzymaniem przez Zamawiającego 10% kwoty brutto wskazanej w fakturze, tytułem zabezpieczenia roszczeń wynikających z niewykonania lub nieprawidłowego wykonania umowy oraz tytułem zabezpieczenia wszelkich roszczeń wynikających z gwarancji i rękojmi (kaucja gwarancyjna). Zwrot na rzecz Wykonawcy 50% z wartości kaucji gwarancyjnej miał nastąpić w terminie 45 dni od dnia podpisania bezusterkowego protokołu odbioru końcowego inwestycji i po otrzymaniu od Wykonawcy wniosku o jej zwrot. Z kolei zwrot pozostałych 50% wartości kaucji gwarancyjnej miał nastąpić w terminie 45 dni po upływie okresu gwarancji i rękojmi plus 3 miesiące od dnia bezusterkowego protokołu odbioru końcowego całej inwestycji pod warunkiem sporządzenia przez inwestora oraz Zamawiającego bezusterkowego protokołu z przeglądu gwarancyjnego i usunięcia przez wykonawcę usterek w nim określonych.

Z tytułu wykonanych prac Wykonawcy w dniu 3 sierpnia 2012 r. wystawili na rzecz Zamawiającego fakturę VAT na kwotę 381.300 zł brutto (tj. 310.000 zł netto) z terminem płatności do dnia 17 września 2012 r. Zamawiający zatrzymał na poczet zabezpieczenia roszczeń część wynagrodzenia w wysokości 10% z kwoty 381.300 zł brutto, tj. 38.130 zł.

W dniu 16 listopada 2012 r. Zamawiający oraz Wykonawcy podpisali bezusterkowy protokół z wykonania prac. W dniu 27 listopada 2012 r. przedstawiciel generalnego wykonawcy (...) sp. z o.o. oraz Wykonawcy podpisali bezusterkowy protokół odbioru końcowego inwestycji. Pismem z dnia 1 kwietnia 2016 r. Wykonawcy zwrócili się do Zamawiającego o zwolnienie części kaucji gwarancyjnej zatrzymanej na podstawie umowy
z uwagi na zakończenie inwestycji. W dniu 26 kwietnia 2016 r. Wykonawcy wezwali Zamawiającego do zapłaty kwoty 19.065 zł tytułem zwrotu części zatrzymanej kaucji gwarancyjnej (połowy kaucji gwarancyjnej w wysokości 38.130 zł).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych dokumentów złożonych do akt sprawy. Autentyczność, wiarygodność i moc dowodowa złożonych dokumentów nie była kwestionowana. Wymienione w opisie stanu faktycznego dokumenty stanowiły dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., jednak stosownie do treści art. 233 § 1 k.p.c. Sąd, dokonując ich oceny w ramach swobodnej oceny dowodów uznał je za wiarygodne
i przydatne dla ustalenia stanu faktycznego, a w konsekwencji, poczynił na ich podstawie ustalenia faktyczne.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2017 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy
w Warszawie

I.  zasądził od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w W. na rzecz powodów R. P. i P. P. kwotę 19.065 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 maja 2016 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda R. P. kwotę 5.771 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 4.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz

III.  nadał wyrokowi w pkt I rygor natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu wskazał, iż pozwany uznał swoje roszczenie w sprzeciwie od nakazu zapłaty, nie kwestionując zasadności pozwu. Sąd zatwierdził uznanie pozwanego jako właściwe, nie stojące w sprzeczności z prawem i zasadami współżycia społecznego oraz nie miało na celu obejście prawa. Jednocześnie Sąd uznał za bezsporne istnienie umowy o roboty budowlane między stronami oraz wysokość dochodzonego roszczenia na podstawie złożonych oświadczeń oraz przedstawionych dowodów. O kosztach orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Na koszty składała się kwota 954 zł tytułem uiszczonej opłaty sądowej od pozwu oraz kwota 4.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w stawce minimalnej określona na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, a także kwota 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Zdaniem Sądu I instancji nie zachodziły tu obie przesłanki z art. 101 k.p.c., tzn. pozwany nie dał powodu do wytoczenia sprawy i przy pierwszej czynności procesowej uznał powództwo, bowiem muszą być one spełnione łącznie. Natomiast w niniejszej sprawie pozwany nie zaspokoił roszczenia jeszcze przed procesem, pomimo co najmniej dwukrotnego wezwania do zapłaty. Ponadto pozwany nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych uzasadniających odstąpienie od obciążania go kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c.

W związku z uznaniem powództwa, Sąd orzekł jak powyżej.

Zażalenie na powyższy wyrok złożył pozwany zaskarżając go w przedmiocie orzeczenia
o obowiązku zwrotu przez pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, tj. w pkt 2 wyroku (zwane dalej: zaskarżonym postanowieniem). Na podstawie art. 397 §2 k.p.c. w zw. z art. 368 § 1 zarzucił orzeczeniu:

1.  naruszenie przepisu art. 101 k.p.c. mające istotny wpływ na wynik postępowania poprzez jego niezastosowanie i orzeczenie o obowiązku zwrotu przez pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, podczas gdy pozwany nie dał powodu do wytoczenia przez powoda sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu,

2.  naruszenie przepisu art. 102 k.p.c. mające istotny wpływ na wynik postępowania poprzez jego niezastosowanie i nałożenie na pozwanego obowiązku zwrotu kosztów procesu, w sytuacji gdy pozwany nigdy nie kwestionował wierzytelności, złożył zapewnienie o spłacie należności, nie dał powodu do wytoczenia sprawy oraz uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu.

Z ostrożności procesowej zgłosił również zarzut ewentualny i wskazał na naruszenie przepisu § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie od pozwanego 4.800 zł kosztów zastępstwa procesowego, podczas gdy wartość przedmiotu wynosiła 19.065 zł, a zatem koszty zastępstwa procesowego według obowiązujących przepisów winny wynieść 3.800 zł.

Pozwany jednocześnie wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości
i oddalenie wniosku pozwanego o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, ewentualnie o zmianę zaskarżonego postanowienia i orzeczenie przez Sąd Apelacyjny o obowiązku zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego
w wysokości określonej stosownie do wartości przedmiotu zaskarżenia na dzień orzekania przez Sąd Apelacyjny oraz zgodnie z przepisem art. 98 § 4 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

W uzasadnieniu pozwany podniósł, iż nigdy nie kwestionował podstawy ani wierzytelności należnej kwoty, czy nie dał podstaw do wytoczenia sprawy. Dodatkowo uznał powództwo przy pierwszej czynności procesowej. Wyjaśnił także, iż nie mógł uregulować wierzytelności w terminie ze względu na, podnoszony wcześniej, ,,zator finansowy’’. Ponadto pozwany wskazał, iż wysokość dochodzonego roszenia wynosi 19.065 zł, a powód nie kapitalizował odsetek, stąd wartość przedmiotu sprawy nie przekroczyła kwoty 20.000 zł.

W odpowiedzi na zażalenie, powód wniósł o oddalenie zażalenia i zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów kosztów postępowania według norm przepisanych.
W uzasadnieniu strona powodowa podtrzymała stanowisko Sądu Rejonowego, wskazując na brak spełnienia przez pozwanego łącznie przesłanek z art. 101 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy słusznie dokonał ustalenia kwot składających się na koszty procesu, które zasądził od pozwanego na rzecz powoda.

Zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, albo zmierza do obejścia prawa. W niniejszej sprawie Sąd prawidłowo stwierdził uznanie powództwa za zgodne z prawem. Tym samym zasadnie zasądził od pozwanego na rzecz powoda całość dochodzonego roszczenia. Rozstrzygając o kosztach, Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował przepis art. 98 k.p.c.

W myśl art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W sprawie to pozwanego należy uznać za stronę przegrywającą sprawę w rozumieniu przepisów o kosztach procesu. W związku z tym, w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji słusznie zasądził od pozwanego zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie przewidzianej.

Odnosząc się do zarzutów zawartych w zażaleniu, Sąd Okręgowy przychyla się do stanowiska Sądu Rejonowego. Należy zauważyć, iż w niniejszej sprawie nie zachodzą przesłanki zastosowania przepisu art. 101 k.p.c. Należy wskazać, że podnoszony przepis ma zastosowanie jedynie wówczas, gdy zostaną spełnione jednocześnie dwie przesłanki: pozwany nie dał powodu do wytoczenia sprawy i przy pierwszej czynności procesowej uznał powództwo. Bezspornym jest, iż pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty uznał powództwo i jednocześnie zaskarżył nakaz zapłaty w całości, zarzucając mu błędne orzeczenie o kosztach. W uzasadnieniu wskazywał, że po podpisaniu protokołu końcowego zwracał się o wypłatę kaucji gwarancyjnej do głównego wykonawcy, który pozostawał w tym zakresie bierny co doprowadziło do zatoru finansowego u pozwanego. Nadto podniósł, iż prezes zarządu pozwanego zgłaszał telefonicznie powodowi gotowość do zwrotu kaucji, czym nie zaprzeczał istnieniu roszczenia powoda. Jednakże pozwany w żaden sposób nie udowodnił swoich oświadczeń, czym nie wykazał ziszczenia się pierwszej z przesłanek.

Jak podnosi się w judykaturze, pozwany nie daje powodu do wytoczenia sprawy, jeżeli postępowanie jego i postawa wobec roszczenia strony powodowej ocenione zgodnie
z doświadczeniem życiowym usprawiedliwiają wniosek, że strona powodowa uzyskałaby zaspokojenie roszczenia bez wytoczenia powództwa (orz. SN z 13.4.1961 r., IV CZ 23/61, OSNC 1962, Nr 3, poz. 100). Sąd Rejonowy słusznie zauważył, iż pomimo co najmniej dwukrotnego wezwania do zapłaty, pozwany nie zaspokoił roszczenia, co dało podstawy do wytoczenia powództwa przez stronę powodową. Ponadto nie spełnił on również świadczenia po doręczeniu mu odpisu pozwu, ani nie udowodnił okoliczności uzasadniających niespełnienie wierzytelności w terminie. Co więcej roszczenie strony powodowej nie zostało zaspokojone przez pozwanego aż do czasu wydania wyroku przez Sąd I instancji.

Zdaniem Sądu Okręgowego zarzut naruszenia art. 102 k.p.c. również należy uznać za bezzasadny. Odstąpienie od obciążania strony przegrywającej sprawę kosztami procesu poniesionymi przez jej przeciwnika procesowego jest możliwe jedynie w wypadkach szczególnie uzasadnionych. Podstawą do takiej oceny może być zachowanie się strony
w procesie, jak i jej sytuacja pozaprocesowa (stan majątkowy, szczególna sytuacja zdrowotna i życiowa), przy czym zła sytuacja finansowa, stanowiąca podstawę do zwolnienia strony od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, nie wyczerpuje sama w sobie przesłanek zastosowania art. 102 KPC, a przepis ten, z uwagi na swój szczególny charakter, nie może być wykładany rozszerzająco i wyklucza uogólnienie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2016 r. I ACa 88/16, Legalis nr 1508850). Sąd Rejonowy słusznie stwierdził brak jakichkolwiek okoliczności oraz wniosków dowodowych mających uzasadniać odstąpienie od obciążania go kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. Pozwany nie przedstawił również żadnych dowodów mogących potwierdzić podnoszony ,,zator finansowy’’, który miał spowodować trudną sytuację finansową. Z tego względu brak jest podstaw do zastosowania zasady słuszności i odstąpienie od obciążania kosztami pozwanego.

Na marginesie należy wskazać, że zarzut naruszenia przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie jest chybiony. Bowiem podstawą orzeczenia Sądu Rejonowego o wysokości kosztów zastępstwa procesowego był § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801 j.t.)

Wobec powyższego na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania II instancji, Sąd postanowił na podstawie art. 98 k.p.c.
w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. stanowiąc, iż pozwany przegrywając postępowanie jest zobowiązany zwrócić na rzecz powoda koszty postępowania zażaleniowego w całości.

SSO Andrzej Sobieszczański SSO Monika Skalska SSO Magdalena Nałęcz