Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 5 kwietnia r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa O. W. przeciwko Skarbowi Państwa –A. (...) w Ł. o zapłatę:

1.  oddalił powództwo,

2.  nie obciążył powoda kosztami procesu na rzecz pozwanego,

3.  przyznał adw. P. S. (1) wynagrodzenie w wysokości 221,40 zł za pomoc prawną udzieloną z urzędu powodowi oraz nakazał wypłacić tę kwotę adw. P. S. (1) ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi.

Sąd I instancji ustalił, że powód od 2013 roku odbywa karę pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym w Ł. – w ramach zakładu karnego typu zamkniętego.

W dniach 30 listopada i 1 grudnia 2015 roku funkcjonariuszeA. (...) w Ł. dokonali kontroli (przeszukań) w celi mieszkalnej, w której przebywał powód.

W dniu 30 listopada 2015 roku została przeprowadzona przez funkcjonariuszy Służby Więziennej kontrola celi mieszkalnej, w której przebywał wówczas powód. W trakcie kontroli znaleziono igłę do strzykawki w rzeczach osobistych powoda, którą przekazano do ambulatorium. W dniu 1 grudnia 2015 roku została przeprowadzona kolejna kontrola celi mieszkalnej, w której przebywał powód. Pierwsza z wyżej opisanych kontroli cel wynikała z planu kontroli cel, natomiast druga kontrola została wykonana na polecenie koordynatora z działu ochrony AŚ w Ł.. Po kontroli z dnia 30 listopada 2015 roku powód w obraźliwy dla funkcjonariuszy Służby Więziennej sposób skomentował fakt przeprowadzenia kontroli celi mieszkalnej. Funkcjonariusze, którzy przeprowadzili kontrolę celi powoda w dniu 30 listopada 2015 roku, rzeczy osobiste osadzonych po kontroli odkładali na łóżka osadzonych, natomiast artykuły spożywcze należące do osadzonych zostały odłożone na stolik lub do szafki. Po kontroli żaden z funkcjonariuszy AŚ w Ł. nie używał w stosunku do powoda słów obraźliwych.

W dniu 3 grudnia 2015 roku został sporządzony wniosek o wymierzenie powodowi kary dyscyplinarnej za użycie obraźliwych słów w stosunku do funkcjonariuszy Służby Więziennej, którzy w dniu 30 listopada 2015 roku dokonywali przeszukania celi mieszkalnej. W piśmie z dnia 22 grudnia 2015 roku dyrektorA. (...) w Ł. poinformował powoda o tym, ze nie zachodzą okoliczności do uznania za zasadną skargi powoda z dnia 30 listopada 2015 roku dotyczącej sposobu przeprowadzenia kontroli celi mieszkalnej. W piśmie z dnia 1 lutego 2016 roku Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Ł. poinformował powoda o tym, że uznał za bezzasadne skargi powoda dotyczące: sposobu przeszukania celi mieszkalnej, w której przebywał powód oraz sporządzenia wniosku o wymierzenie powodowi kary dyscyplinarnej.

Powód nie zgłaszał do wychowawcy na swoim oddziale – K. D. – skargi co do sposobu przeprowadzania kontroli osobistej.

Dyrektor AŚ w Ł. wymierzył powodowi w 2016 roku karę dyscyplinarną polegającą na tym, że powód może odbywać widzenia z osobami spoza jednostki penitencjarnej wyłącznie przez szybę, rozmawiając przez słuchawkę.

W piśmie datowanym na 16 sierpnia 2016 roku sędzia penitencjarny poinformował powoda o uznaniu za bezzasadną skargi powoda z 18 czerwca 2016 roku dotyczącą warunków odbywania rozmowy telefonicznej z adwokatem.

W pismach datowanych na 7 września 2016 roku, 13 września 2016 roku, 20 września 2016 roku, 26 września 2016 roku, 10 października 2016 roku Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Ł. informował powoda o uznaniu za bezzasadne jego skarg dotyczących korzystania z aparatu telefonicznego w AŚ w Ł., wymierzenia powodowi kary dyscyplinarnej, monitoringu pomieszczeń, sposobu przeprowadzania kontroli osobistej.

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd Rejonowy nie uznał za wiarygodne zeznań świadków P. S. (2) i K. N. (osadzonych w jednej celi mieszkalnej z powodem) co do tego, jakoby w wyniku wyżej opisanego przeszukania celi mieszkalnej, w której był osadzony powód, funkcjonariusze AŚ w Ł. wysypali płatki owsiane na stół i zmieszali je z proszkiem do prania albo pomieszali „jedzenie ze środkami higienicznymi”, gdyż zeznania te nie znajdują potwierdzenia w wiarygodnych dowodach, a przy tym nie wynika z nich, własność którego z osadzonych miały stanowić wyżej opisane rzeczy. Sąd Rejonowy nie dał także wiary zeznaniom świadków M. Z., K. N., M. G. i M. J., jakoby funkcjonariusze AŚ w Ł. używali wobec powoda słów w rodzaju „my ci pokażemy ty kaleko” czy „najlepiej żeby ślepemu drugiego oko wypadło, to by nic nie pisał” albowiem żadne wiarygodne dowody nie potwierdziły tego rodzaju zdarzenia, a wyżej przywołani świadkowie nie wskazali, jacy konkretnie funkcjonariusze Służby Więziennej, w jakim czasie i w jakich okolicznościach mieliby użyć wobec powoda wyżej wskazanych sformułowań. Sąd Rejonowy uznał także, że zeznania świadka M. G. nie są wiarygodnym dowodem co do tego, jakoby powód był „obmacywany” przez funkcjonariuszy AŚ w Ł. w trakcie tzw. kontroli pobieżnej. Świadek przyznał bowiem, że w omawianej kwestii opiera swoją wiedzę wyłącznie na informacjach przekazanych mu przez powoda. Sąd nie dał także wiary zeznaniom świadków M. R. (1) oraz M. Z. na okoliczność monitorowania rozmów powoda z pełnomonickami.

Sąd I instancji oddalił zgłoszony przez powoda wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka M. S. jako spóźniony. Sąd Rejonowy oddalił także wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka G. K., ponieważ okoliczności na jakie miał świadek zeznawać nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Rejonowy oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu telekomunikacji z uwagi na fakt, że dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie było istotne to, czy urządzenia telefoniczne w A. (...) w Ł. umożliwiały nasłuch rozmów telefonicznych osadzonych lecz to, czy faktycznie monitorowane były rozmowy osadzonych z adwokatami i pełnomocnikami, a ta ostatnia okoliczność mogła zostać wykazana jedynie za pomocą dowodu z zeznań świadków, a nie dowodu z opinii biegłego.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo było bezzasadne i podlegało oddaleniu.

Sąd I instancji, mając na uwadze treść art. 417 § 1 k.c. doszedł do przekonania, że powód nie wykazał, że w stosunku do niego doszło do niezgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej. Przede wszystkim nie zostało wykazane, aby przeszukania celi mieszkalnej, w której przebywał powód oraz kontrole osobiste i pobieżne, którym powód był poddawany jako osoba pozbawiona wolności, zostały przeprowadzony w sposób niezgodny z prawem. Ponadto, brak było podstaw do uznania, że funkcjonariusze AŚ w Ł. w trakcie przeszukania celi mieszkalnej w sposób celowy dokonali zniszczenia należących do powoda rzeczy lub pozostawili te rzeczy w nieładzie. Twierdzenia powoda o pomieszaniu produktów spożywczych ze środkami chemicznymi nie zostały udowodnione, a w szczególności nie wykazano, aby żywność, która w ten sposób została zniszczona, należała do powoda, a nie do któregokolwiek z pozostałych osadzonych w tej samej celi mieszkalnej. Na gruncie niniejszej sprawy nie zostało także wykazane, że stosowane wA. (...) w Ł., na podstawie zarządzenia Dyrektora tej jednostki, monitorowanie pomieszczenia, w którym odbywa się kontrola osobista, naruszało jakiekolwiek przepisy prawa karnego materialnego lub innej gałęzi prawa. Powód nie udowodnił również tego, aby w trakcie tzw. kontroli pobieżnej przez funkcjonariuszy AŚ w Ł. był „obmacywany” w sposób odbiegający od typowej i uzasadnionej procedury zmierzającej do ustalenia, czy osadzony opuszczający celę mieszkalną nie ma przy sobie przedmiotów niebezpiecznych lub niedozwolonych. Dalej, powód nie wykazał w sposób wiarygodny, aby w jego obecności funkcjonariusze służby więziennej kierowali pod jego adresem groźby lub słowa obraźliwe.

W odniesieniu do twierdzeń powoda o niezasadnym stosowaniu wobec niego kar dyscyplinarnych Sąd Rejonowy stwierdził, że na mocy przepisów k.k.w. sąd cywilny w sprawie o naruszenie dóbr osobistych skazanego nie może oceniać, czy dyrektor zakładu karnego lub aresztu śledczego, dokonując wymierzenia kary dyscyplinarnej skazanemu, działał zgodnie z prawem. Do oceny tej uprawniony jest wyłącznie sędzia lub sąd penitencjarny w razie odwołania się skazanego od decyzji dyrektora lub podjęcia działania z urzędu.

Zdaniem Sądu I instancji powód nie udowodnił także, aby naruszono w stosunku do niego przepisy prawa dotyczące kontaktów z obrońcą lub pełnomocnikiem. Z wiarygodnych zeznań świadków będących funkcjonariuszami AŚ w Ł. wynikało, że rozmowy osadzonych w tej jednostce z ich obrońcami i pełnomocnikiem nie były kontrolowane, a powód nie przedstawił dowodów, które w sposób przekonujący podważałyby to ustalenie.

Wobec powyższego, Sąd I instancji roszczenie powoda o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego oddalił jako niezasadne.

Sąd Rejonowy na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążenia powoda kosztami procesu, gdyż jest on osobą pozbawioną wolności i nieuzyskującą dochodów.

O wynagrodzeniu dla pełnomocnika z urzędu powoda Sąd I instancji orzekł na podstawie § 2, § 11 ust. 1 pkt. 25 i § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł sam pozwany zaskarżając przedmiotowe orzeczenie w całości. Z treści uzasadnienia wynika, że skarżący zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, w szczególności poprzez nie wzięcie pod uwagę wiarygodnych zeznań powołanych przez powoda świadków.

W konkluzji środka skarżący wniósł o zmianę wyroku Sądu Rejonowego i uznanie powództwa w całości, ewentualnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzupełnieniu apelacji zaskarżonemu przedmiotowe orzeczenie zaskarżono co do punktu 1. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, w postaci:

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zastosowanie dowolnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, polegającej na odmowie jakiejkolwiek wiarygodności zeznaniom powoda oraz świadków P. S. (2), M. Z., K. N., M. R. (1), M. G. oraz M. J. w zakresie, w jakim potwierdzili oni, że funkcjonariusze Służby Więziennej wielokrotnie naruszali dobra osobiste powoda, w postaci prawa do prywatności, dobrego imienia i godności osobistej poprzez wielokrotne zastraszanie powoda, naruszenie jego prawa do prywatności, poniżanie go w obecności współwięźniów, podsłuchiwanie jego rozmów z pełnomocnikami, zniszczeniu rzeczy osobistych powoda, a także bezzasadnym nadużywaniu stosowania wobec powoda kar dyscyplinarnych oraz rewizji osobistych, przy czym Sąd I instancji dokonując ustaleń stanu faktycznego odmówił walory wiarygodności w/w dowodom pomimo, że zeznania powoda i w/w świadków były spójne, jasne i konsekwentne, w związku z powyższym w/w dowolna ocena dowodów doprowadziła do błędnych ustaleń faktycznych polegających na przyjęciu, że wobec powoda funkcjonariusze SW nie dopuszczali się naruszeń jego dóbr osobistych

⚫

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominiecie w sporządzonym uzasadnieniu wyroku przedstawienia argumentów, przemawiających za uznaniem za niewiarygodne zeznań powoda i świadków P. S. (2), M. Z., K. N., M. R. (1), M. G. oraz M. J., przy jednoczesnym nadaniu walory pełnej wiarygodności zeznaniom świadków będących funkcjonariuszami Służby Więziennej.

W konkluzji uzupełnienia apelacji wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1 poprzez uwzględnienie powództwa w całości. Nadto, wniesiono o zasądzenie zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu apelacyjnym powodowi z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna i podlegała oddaleniu.

Odnosząc się do zawartego w apelacji zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. należy wskazać, że w myśl powołanego przepisu ustawy Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna ona odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, że – wbrew twierdzeniom apelującego – w okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył przy tym dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś podniesione w tym zakresie w apelacji zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi błędami ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji słusznie odmówił dania waloru wiarygodności zeznaniom powoda oraz świadków P. S. (2), K. N. M. Z., M. G., M. J. oraz M. R. (1). Zeznania te stoją bowiem w jawnej sprzeczności z innymi wiarygodnymi i korespondującymi ze sobą dowodami zebranymi w sprawie. Co więcej zeznania w/w osób są niejednokrotnie niepełne, nielogiczne, bądź wręcz sprzeczne ze sobą. W/w osoby zeznając na okoliczność przebiegu kontroli celi mieszkalnej przez funkcjonariuszy AŚ w Ł. w dniu 30 listopada 2015 r. wskazywały, że doszło do wymieszania jedzenia ze środkami higienicznymi przez funkcjonariuszy. Świadkowie jednak nie byli w stanie wskazać jakie konkretnie produkty zostały wymieszane oraz czyją stanowiły własność. Co więcej, świadek M. J. wprawdzie stwierdził, że po kontroli „rzeczy były wyciągnięte z toreb”, ale nie potwierdziłaby doszło do pomieszania produktów spożywczych ze środkami czystości (protokoły rozpraw – k. 278-281, 328-330). Z kolei w trakcie składania zeznań na okoliczność ubliżania powodowi przez funkcjonariuszy AŚ świadkowie wprawdzie potwierdzali tę okoliczność, jednak żaden z nich nie wskazał jacy konkretnie funkcjonariusze mieli dopuścić się stosowania wobec powoda sformułowań obelżywych, jak również kiedy i w jakiej sytuacji miało do tego dojść (protokoły rozpraw – k. 114-118, 278-281, 328-330). Zeznając natomiast na okoliczność monitorowania rozmów powoda z pełnomocnikami przez funkcjonariuszy AŚ świadkowie M. R. (2) oraz M. Z. wskazali wprawdzie, że słyszeli przez otwarte drzwi pomieszczenia oddziałowego kontrolującego rozmowy telefoniczne osadzonych rozmowy powoda z jego pełnomocnikiem, jednak nie byli w stanie opisać ani treści ani przedmiotu, jak również nie byli w stanie wyjaśnić jak doszło do sytuacji, że przebywali poza celami osadzenia i byli w stanie podsłuchać w/w rozmowę dobiegającą z pomieszczenia dyżurki (protokół rozprawy – k. 477-478). Mając powyższe na uwadze uznać należy, że Sąd Rejonowy słusznie uznał w/w zeznania za niewiarygodne.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł także naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Zarzut naruszenia wskazanego przepisu może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia Sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia w stopniu uniemożliwiającym poddanie go ocenie instancyjnej. W niniejszej sprawie sytuacja taka jednakże nie zachodzi. Sąd Okręgowy nie dostrzegł bowiem uchybień w procedowaniu Sądu I instancji uzasadniających zarzut naruszenia powołanego przepisu we wskazanym w treści apelacji zakresie. Zawarte w uzasadnieniu wskazanie podstaw odmowy uznania za wiarygodne zeznań powoda i świadków P. S. (2), M. Z., K. N., M. R. (1), M. G. oraz M. J. zostało sporządzone przez Sąd Rejonowy w sposób obszerny i stanowi wystarczające na gruncie przedmiotowej sprawy wyjaśnienie powodów nie dania waloru wiarygodności zeznaniom w/w osób.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 8 ust. 1 pkt 26 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).

O kosztach z tytułu udzielenia powodowi pomocy prawnej z urzędu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 167 poz. 1398 ze zm.) oraz § 16 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 14 ust. 1 pkt 26 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2015 r. poz. 1801).