Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 31 lipca 2017 r., wydanym w sprawie z wniosku Skarbu Państwa – Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł. z udziałem C. M. i A. M. o dokonanie w dziale III księgi wieczystej Nr (...) wpisu wzmianki o wszczęciu egzekucji z nieruchomości, Sąd Rejonowy w Łowiczu, orzekając na skutek skargi uczestniczki postępowania A. M. na wpis dokonany przez referendarza sądowego w dniu 28 lutego 2017 r. (Dz. Kw./ (...)), utrzymał w mocy zaskarżony wpis.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji wskazał, że w dziale II księgi wieczystej Nr (...) uczestnicy postępowania ujawnieni są jako właściciele na zasadach małżeńskiej wspólności majątkowej, a w jej dziale III wpisana jest wzmianka o wszczęciu egzekucji z nieruchomości objętej księgą przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł., dokonana na podstawie dokumentu zajęcia nieruchomości w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym i wezwania dłużników do zapłaty należności objętych tytułami wykonawczymi. Skarżąca uczestniczka powołała się i wykazała dokumentami fakt dokonania rozdzielności majątkowej oraz wysyłania do wierzyciela pism, w których domagała się uznania wystawienia tytułów wykonawczych stanowiących podstawę zajęcia za niezgodne z prawem, żądając wyłączenia spod egzekucji majątku wspólnego objętego księgą wieczystą. Sąd wskazał jednak na treść art. 626 ⁸§ 1 i 2 k.p.c., z którego wynika, że wpis dokonywany jest na wniosek i w jego granicach, zaś przy rozpoznawaniu wniosku bada się jedynie jego treść i formę, a także treść i formę załączonych do niego dokumentów oraz treść księgi wieczystej; przepis ten określa granice kognicji Sądu wieczystoksięgowego. Zaznaczył dalej, że w myśl art. 110c ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1201 ze zm.) organ egzekucyjny wraz z dokonaniem zajęcia nieruchomości ma obowiązek złożyć w Sądzie wieczystoksięgowym wniosek o wpis wzmianki o wszczęciu egzekucji z nieruchomości, którego podstawą jest dokument zajęcia zawierający w swej treści skierowane do dłużnika wezwanie do zapłaty, a Sąd ten, rozpoznając wniosek, bada jedynie, czy dłużnik wpisany jest do księgi jako właściciel nieruchomości, nie ma natomiast uprawnień do analizowania treści egzekwowanych tytułów wykonawczych pod względem merytorycznym ani formalnym. Podkreślono, że choć dłużnik jest uprawniony do kierowania przeciwko tym tytułom i prowadzonej na ich podstawie egzekucji przewidziane prawem akcje przeciwegzekucyjne, to jednak do czasu osiągnięcia sukcesu na tej drodze Sąd opiera się przy dokonywaniu wpisu na dokumentach przedstawionych przez wierzyciela, z którymi prawo wiąże możliwość dokonania wpisu. Sąd meriti nadmienił wreszcie, że w dziale II księgi ujawnieni są jako właściciele małżonkowie M. na zasadach małżeńskiej wspólności majątkowej i zaznaczył przy tym, że jeśli stan prawny zmienił się w tym zakresie, to właśnie na właścicielach spoczywa obowiązek ujawnienia tych zmian w księdze, natomiast zanim do tego dojdzie, pozostaje w mocy domniemanie zgodności treści księgi z rzeczywistym stanem prawnym przewidziane przez art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1007 ze zm.). Ostatecznie skarga na wpis dokonany przez referendarza sądowego została oddalona na podstawie art. 518 ¹ § 3 k.p.c.

Apelację od tego postanowienia wniosła uczestniczka postępowania A. M., zaskarżając je w całości i domagając się jego uchylenia, przez co zapewne należałoby zapewne rozumieć żądanie zmiany tego orzeczenia na uchylające dokonany wpis i oddalające wniosek złożony przez Skarb Państwa – Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł.. W obszernych wywodach zawartych w uzasadnieniu zażalenia skarżąca nie kwestionowała tego, że Sąd wieczystoksięgowy nie jest uprawniony do badania tytułów wykonawczych, na podstawie których organ administracyjny prowadzi egzekucję, jednak podnosiła jednocześnie, iż w myśl art. 316 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. winno się przy rozstrzyganiu sprawy wziąć pod rozwagę stan faktyczny i prawny z chwili orzekania. W ramach opisywania tego stanu faktycznego i prawnego wskazała, że z uwagi na zawarcie w dniu 20 października 2006 r. z C. M. umowy o rozdzielności majątkowej wystąpiła w dniu 9 stycznia 2017 r. do Dyrektora Izby Skarbowej o wyłączenie majątku wspólnego od egzekucji, a w dniu 23 lutego 2017 r. wniosła skargę do Naczelnika Urzędu Skarbowego, domagając się uznania wystawienia tytułów wykonawczych stanowiących podstawę prowadzenia egzekucji – a tym samym przyczynę zajęcia nieruchomości i dokonania kwestionowanego wpisu – za niezgodne z prawem. Choć początkowo decyzją z dnia 27 kwietnia 2017 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego orzekł o niezasadności zarzutów zgłoszonych w tej skardze, to jednak następnie na skutek złożonego odwołania decyzję tę uchylono postanowieniem Dyrektora I. Administracji Skarbowej w Ł. z dnia 20 czerwca 2017 r. i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania przez organ I instancji. Jeśli natomiast chodzi o postępowanie wszczęte żądaniem wyłączenia majątku wspólnego od egzekucji, to postanowieniem Dyrektora I. Administracji Skarbowej w Ł. z dnia 20 czerwca 2017 r. zawiadomiono skarżącą, że sprawa zostanie rozpatrzona do dnia 27 września 2017 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna, a opisane w niej okoliczności nie podważają w żadnej mierze trafności wydanego i następnie zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Stan rzeczy opisany przez skarżącą w uzasadnieniu apelacji wskazuje, że podjęła ona przewidziane prawem kroki w ramach postępowania administracyjnego mające na celu doprowadzenie do zaprzestania prowadzenia egzekucji z objętej księgą wieczystą nieruchomości, przy czym jeden z przedsięwziętych przez nią środków prawnych zmierza do stwierdzenia przez właściwy organ w trybie przewidzianym w art. 33-35 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1201 ze zm.), że na podstawie wystawionych tytułów wykonawczych egzekucja nie powinna być prowadzona, gdyż nie spełniają one wymogów przewidzianych w art. 27 tej ustawy, a ponadto objęty nimi obowiązek uległ przedawnieniu, natomiast drugi ze środków znajduje swą podstawę prawną w art. 38-40 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1201 ze zm.) i zmierza do wyłączenia spod prowadzonej na podstawie tego tytułu majątku wspólnego C. i A. M.. Zarówno z zawartych w apelacji wywodów, jak i z załączonych dokumentów, wynika, że żadne z tych postępowań jeszcze się nie zakończyło i nie doszło ani do ostatecznego umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie przedmiotowych tytułów wykonawczych w całości ani też do wyłączenia od egzekucji nieruchomości objętej księgą od prowadzonej egzekucji administracyjnej. Bezsprzecznie po wszczęciu opisanych wyżej postępowań dokonane czynności egzekucyjne nadal pozostają w mocy, a do ich uchylenia, w tym także do uchylenia zajęcia przedmiotowej nieruchomości, doszłoby dopiero wówczas, gdyby wskutek uwzględnienia żądań A. M. postępowanie egzekucyjne zostało umorzone w odpowiednim zakresie [art. 60 § 1 zd. I ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1201 ze zm.)], co z kolei dawałoby podstawy do wnioskowania o wykreślenie wpisu o zajęciu z działu III księgi wieczystej. Podkreślić jednak trzeba, że toczące się postępowania administracyjne nie mają jakiegokolwiek wpływu na prawidłowość rozstrzygnięcia o dokonanym wpisie, ani nawet – jak słusznie odnotował Sąd I instancji – ich przebieg nie może zostać objęty kognicją Sądu wieczystoksięgowego. Art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. jasno wskazuje, że w postępowaniu o dokonanie wpisu do księgi wieczystej Sąd uprawniony jest jedynie do przeanalizowania treści i formy wniosku oraz załączonych do niego dokumentów, a także treści księgi wieczystej. Oznacza to, że jeżeli będący organem administracyjnym wnioskodawca żąda na podstawie art. 110c § 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1201 ze zm.) dokonania wpisu o zajęciu i powołuje jako jego podstawę załączony dokument wykazujący, że w istocie do zajęcia nieruchomości doszło, to Sąd wieczystoksięgowy rozważa jedynie formalną prawidłowość tego dokumentu oraz to, czy jego treść rzeczywiście świadczy o dokonaniu zajęcia i czy treść księgi nie sprzeciwia się wpisowi, a więc czy w jej dziale II ujawnieni są jako właściciele dłużnicy wskazani w dokumencie zajęcia. Jeśli weryfikacja tych okoliczności wypadnie pozytywnie, Sąd zobowiązany jest wniosek uwzględnić i nie jest uprawniony do rozważania, czy treść księgi jest w pełni zgodna z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości oraz czy zajęcie nastąpiło na podstawie prawidłowo wystawionych tytułów wykonawczych, gdyż w takim wypadku naruszyłby dyspozycję art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. Kwestie te mogą być przedmiotem analizy jedynie w ramach postępowań administracyjnych wszczętych przez skarżącą i oczywiście nie można wykluczyć, że A. M. uda się z powodzeniem doprowadzić te postępowania do pomyślnego dla siebie zakończenia, co – jak powiedziano już wyżej – skutkować może ostatecznie umorzeniem skierowanego do nieruchomości postępowania egzekucyjnego i wykreśleniem przedmiotowej wzmianki z działu III niniejszej księgi. Skoro jednak ani treść i forma wniosku o jej wpis czy też załączonych do niego dokumentów, ani także treść księgi wieczystej, nie uzasadniały – i nie uzasadniają nadal – oddalenia tego żądania czy to z powodu braku podstaw do dokonania wpisu czy to z powodu stwierdzenia przeszkody do jego dokonania (art. 626 ⁹ k.p.c.), to jako trafną należy ocenić decyzję referendarza sądowego podjętą w dniu 28 lutego 2017 r., a w rezultacie Sąd odwoławczy zgodzić się musi z zaskarżonym orzeczeniem utrzymującym ten wpis w mocy.

Z powyższych przyczyn apelacja została oddalona na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.