Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2017r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IX Wydział Karny - Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Szymacha-Zwolińska

Protokolant: stażysta Karolina Popławska

przy udziale Prokuratora Marii Syta

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2017r. sprawy:

R. R. s. H. i A. z d. K.,

urodzonego w dniu (...) w W.

oskarżonego o czyny z art. 178a § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli w Warszawie

z dnia 18 sierpnia 2017r., sygnatura akt V K 201/17

orzeka

zaskarżony wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Warszawy-Woli w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt IX Ka 1152/17

UZASADNIENIE

R. R. został oskarżony o to, że dniu 25.03.2017 r. w W. na terenie parkingu podziemnego przy ul. (...) umyślnie naruszył zasady w ruchu drogowym w ten sposób, że kierował samochodem m-ki V. (...) nr rej. (...) będąc w stanie nietrzeźwości (1,05 mg/l, 0,89 mg/l, 0,91 mg/l oraz 0,81 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu) tj. o czyn z art.178a § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2017 rokuSąd Rejonowy dla Warszawy Woli w Warszawie uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, kosztami procesu obciążając Skarb Państwa.

Przedmiotowy wyrok zaskarżył prokurator w całości na niekorzyść oskarżonego. Zaskarżonemu orzeczeniu Sądu I instancji na podstawie art. 438 pkt 1 i 3 k.p.k. zarzucił:

I.  obrazę przepisów prawa materialnego – art. 178a § 1 k.k. poprzez błędne przyjęcie, iż prowadzenie pojazdu mechanicznego na parkingu podziemnym nie stanowi znamienia ruchu lądowego podczas gdy właściwa interpretacja i ocena znamion czynu zabronionego stypizowanego w art. 178a § 1 k.k. prowadzi do wniosku przeciwnego,

II.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na błędnym uznaniu, iż prowadzenie pojazdu mechanicznego na parkingu podziemnym nie stanowi znamienia ruchu lądowego podczas gdy właściwa interpretacja i ocena znamion czynu zabronionego stypizowanego w art. 178a § 1 k.k. prowadzi do wniosku przeciwnego.

Na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. i art. 437 § 1 i 2 k.p.k. prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja wniesiona przez prokuratora zasługuje na uwzględnienie, choć na wstępie wskazać należy, iż ten sam zarzut został dwojako zakwalifikowany w oczywisty sposób się wykluczający. To samo bowiem uchybienie nie może raz być potraktowane jako naruszenie prawa materialnego a drugi raz jako błąd w ustaleniach faktycznych. Sama możliwość kumulowania w apelacji obu tego rodzaju zarzutów jest zresztą mocno ograniczona do sytuacji stawiania ich jako ewentualne lub do sytuacji gdy dwóch rodzajowo odmiennych uchybień skarżący dopatruje się w różnych składowych orzeczenia. W każdym razie nie jest możliwe stawianie zarzutu obrazy prawa materialnego gdy jednocześnie skarżący kwestionuje ustalenia faktyczne, które następnie stały się podstawą subsumpcji ustalonego stanu faktycznego pod określony przepis prawa. Prokurator winien wskazać zatem tylko jeden zarzut i winien to być na gruncie niniejszej sprawy zarzut obrazy prawa materialnego bowiem ustalenia faktyczne w przedmiotowej sprawie nie były wszak kwestionowane. Ta uwaga choć konieczna, nie mogła mieć jednakże wpływu na zakres rozpoznania apelacji, ani tym bardziej na zdyskwalifikowanie jej z tego właśnie powodu, bowiem błędne kwalifikowanie zarzutów takiej podstawy stanowić nie może. Co do istoty apelacja, jak już na wstępie nadmieniono, okazała się być zasadna.

W niniejszej sprawie zasadniczą kwestią do rozstrzygnięcia było, przy jak zaznaczono bezsporności pozostałych okoliczności, czy garaż podziemny przy ul. (...) mógł zostać uznany jako miejsce przeznaczone do ruchu pojazdów, a zatem, że znamię „ruch lądowy” o którym mowa w art. 178a § 1 k.k. obejmuje to miejsce swoim zakresem.

Sąd Rejonowy uznał, że do miejsc dostępnych dla ruchu pojazdów nie mogą zostać zaliczone miejsca, w których nie odbywa się ruch ogólnodostępny, a jedynie dopuszczone jest do ruchu pewne oznaczone grono osób. Garaż podziemny, zdaniem Sądu Rejonowego, nie był miejsce ogólnodostępnym, gdyż dostęp do niego na pilota miały określone osoby indywidualnie oznaczone, a samo miejsce nie było regulowane znakami drogowymi.

Prokurator w apelacji m.in. podniósł, powołując się na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2016 roku (V KK 258/16), że sytuacja parkingu podziemnego w budynku wielorodzinnym jest analogiczna jak w omawianych w tym postanowieniu okolicznościach, tj. reglamentowanego ruchu na terenie objętym budową.

W ocenie Sądu Okręgowego teren parkingu podziemnego przy ul. (...) jak najbardziej spełnia kryteria miejsca, w którym odbywa się ruch lądowy.

Po pierwsze zwraca uwagę, iż teren całego osiedla został oznaczony znakiem D-40 „strefa ruchu”, co bezspornie wynika z informacji udzielonej przez Wspólnotę Mieszkaniową (...) (k. 81), popartej dokumentacją fotograficzną (k. 83), jak również zeznań świadka M. R. (k. 89). Wjazd na teren osiedla ograniczony jest szlabanem, a zatem jest reglamentowany i nie jest ogólnodostępny. Zdaniem Sądu Okręgowego wydzielenie parkingu podziemnego w ramach tego osiedla ma jedynie znaczenie architektoniczne i nie ogranicza zakresu stosowania znaku D-40 fakt, że dostęp do niego mają tylko osoby, które miejsca wykupiły i posiadają pilota do bramy garażowej. Z treści art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym wynika natomiast, że zasady ruchu drogowego stosuje się na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu.

Po drugie, teren garażu podziemnego oznaczony został znakami drogowymi (na zdjęciu (k. 83) widoczne są dwa z trzech znaków: B-33 „ograniczenie prędkości” do 10 km/h oraz B-16 „zakaz wjazdu pojazdów o wysokości ponad” 2 m, co oznacza, wbrew zresztą ustaleniom Sądu Rejonowego, że przemieszczanie się pojazdów na jego terenie jest regulowane znakami drogowymi. Zgodnie natomiast z art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym zasady ruchu drogowego stosuje się także do ruchu odbywającego się poza miejscami określonymi w art. 1 ust. 1 cyt. ustawy w zakresie wynikającym z tych znaków.

Po trzecie, przepisu ruchu drogowego stosuje się także w przypadku ruchu odbywającego się poza miejscami określonymi w art. 1 ust. 1 cyt. ustawy w zakresie koniecznym dla uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa osób (art. 1 ust 2 pkt 1 ustawy). Jak wynika natomiast z zeznań świadków Ł. Z. (k. 70) oraz J. K. (k. 72) garaż przeznaczony był na kilkaset miejsc postojowych (300-400), w tym miejsce oskarżonego oznaczone było jako nr 172 (k. 9) i był to teren dość rozległy (k. 68). Nie można zatem uznać, iż do ruchu dopuszczone było jedynie wąskie1 grono osób, choć grono to było oznaczone. Konieczność zapewnienia bezpieczeństwa osobom i bezpiecznej organizacji ruchu – poruszającym się pojazdami jak i pieszym podążającym do tych pojazdów na terenie tak dużego garażu podziemnego – implikuje obowiązywanie na jego terenie reguł ruchu drogowego. Wszak wjazd i wyjazd zlokalizowany był w jednym miejscu i trudno uznać by nie miała tam obowiązywać zasada ruchu prawostronnego, czy też miałyby nie obowiązywać żadne zasady pierwszeństwa. Jak trafnie wskazuje Sąd Najwyższy w przywoływanym zresztą przez Sąd Rejonowy postanowieniu z 29 stycznia 2016 roku (IV KK 324/15), kryterium powszechnej dostępności terenu na którym ma odbywać się ruch lądowy nie jest przydatne w odniesieniu do sytuacji gdy chodzi o tereny których dostępność z ich istoty lub na podstawie szczególnych unormowań jest limitowana. W przywoływanym orzeczeniu przytoczono także judykaty, w których uznano, iż przesłanka istnienia ruchu lądowego nie została spełniona z uwagi na fakt, iż ruch ten ograniczał się do sporadycznych przejazdów jak wjazd właściciela posesji na podwórko, czy też przejazd traktorem na grunt rolny. Zestawienie tych przykładów z przypadkiem rozpatrywanym w niniejszej sprawie pokazuje bez żadnych wątpliwości odmienną skalę natężenia ruchu kilkuset pojazdów (tyle ile miejsc postojowych), oraz ruchu pojedynczych pojazdów z zacytowanych z orzecznictwa przykładów. Nie trudno sobie wyobrazić, a jest to zdaniem Sądu Okręgowego fakt powszechnie znany, iż w godzinach porannego i popołudniowego szczytu, skala przemieszczających się pojazdów w jednym czasie jest bardzo duża. Wprawdzie czyn inkryminowany został popełniony w sobotę ok. godz. 16.00, lecz w niczym nie zmienia to istoty miejsca, zasad organizacji ruchu oraz konieczności zapewnienia bezpieczeństwa osobom tam znajdującym się. Wszak w tym czasie świadek Ł. Z. chciał swoim samochodem wyjechać z garażu na zewnątrz (k. 13).

Powyższe zapatrywania Sąd Rejonowy winien wziąć pod uwagę przy ponownym rozpoznaniu sprawy, a wykładni pojęcia „ruch lądowy” dokonać z uwzględnieniem zarówno przepisów określających status prawny miejsca, jak i dowodów zgromadzonych w toku dotychczasowego postępowania, obrazujących sytuację istniejącą w miejscu, gdzie doszło do zaistnienia zachowania zarzuconego oskarżonemu R. R..

W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu Odwoławczego, konieczne było uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy ponownego rozpoznania z uwagi na ograniczenia sądu odwoławczego co do możliwości wydania orzeczenia reformatoryjnego tam gdzie miałoby dojść do naruszenia zakazu ne peius tj. sytuacji określonej w art. 454 § 1 k.p.k., wymienionej jako jednej z trzech przesłanek przedmiotowego rozstrzygnięcia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

1 tak w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2009 roku, IV KK 432/08, wyrok Sądu Najwyższego z

dnia 15 grudnia 2011 r. sygn. II KK 184/11,