Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – V Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2017 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w T.

przeciwko W. C.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w T.

z dnia 7 grudnia 2015 r., sygn. akt VI GC 186/15

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w T., pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 491/17

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka Akcyjna w T. w pozwie w postępowaniu nakazowym domagał się zasądzenia od pozwanego W. C. na swoją rzecz kwoty 82.250,10 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 3 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu tytułem wynagrodzenia za wykonany i dostarczony pozwanemu separator bębnowy.

Sąd Okręgowy w T. w dniu 18 czerwca 2015 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym(...) uwzględniając powództwo w całości.

Pozwany złożył zarzuty od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości oraz wnosząc o jego uchylenie, oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu. Pozwany wskazał, że nie otrzymał dzieła zgodnie z zamówieniem w ustalonym terminie; urządzenie dostarczone przez powoda do (...) w drugiej połowie marca 2015 r. było w stanie niekompletnym, bez (...), nie miało też umówionej wydajności i wydajności tej nie osiągnęło, mimo dostarczenia przez powoda brakujących (...) z końcem kwietnia 2015 r.

Wyrokiem z 7 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w T. nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w T. z dnia 18 czerwca 2015 r.,(...)utrzymał w całości w mocy.

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 15 grudnia 2014 r. pozwany złożył powodowi zamówienie (...); wskazano w nim dane (...), w tym m.in. szerokość i wysokość zasypu oraz wymiary (...). Powód przyjął zamówienie do realizacji zgodnie z danymi wskazanymi przez pozwanego oraz dodatkowo określił wydajność urządzenia do 20 t/h oraz termin realizacji do 25 lutego 2015 r. Pozwany po otrzymaniu powyższego potwierdzenia przyjęcia zamówienia poprawił termin realizacji jego określając go na 30 grudnia 2014 r.

Powód wykonał zamówiony (...) i dostarczył go pozwanemu w dniu 18 marca 2015 r. do (...) w S. oraz wystawił fakturę VAT nr (...) opiewającą na kwotę 82.250,10 zł z terminem płatności do dnia 1 kwietnia 2015 r. Następnie w dniu 23 marca 2015 r. powód dostarczył konstrukcję pod (...), w dniu 27 marca 2015 r. - cztery (...), a w dniu 30 kwietnia 2015 r. dodatkowo jeszcze jedno (...)

W dniu 29 kwietnia 2015 r. w(...) dokonano komisyjnego odbioru robót polegających na dostarczeniu i zamontowaniu 4 sztuk (...)z udziałem przedstawiciela(...)i przedstawicieli powoda T. W. (1) i W. S. (1).

Pismem z dnia 4 maja 2015 r. pozwany poinformował powoda, iż dostarczone urządzenie nadal jest niezgodne ze złożonym przez niego zamówieniem, albowiem nie spełnia wszystkich parametrów, w szczególności wydajność urządzenia zamiast 20 t/h wynosi niespełna 5 t/h.

Wobec braku uregulowania faktury powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 82.250,10 zł w terminie do 19 maja 2015 r. pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

Następnie powód reprezentowany przez T. W. (1) i pozwany, w imieniu którego występował W. S. (2), prowadzili korespondencję mailową dotyczącą płatności. Ostatecznie W. S. (2) w mailu z dnia 9 czerwca 2015 r. przekazał stanowisko pozwanego W. C., który oczekiwał, że z uwagi na czteromiesięczne opóźnienie w dostawie urządzenia powód rozłoży mu płatność na cztery równe raty, a także wykona za darmo 15 (...) dostarczonych przez firmę (...).

Sąd Okręgowy wskazał, że stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o przedłożone przez strony dokumenty prywatne, których treść nie była kwestionowana za wyjątkiem określenia daty wykonania zamówienia, która jednak, w ocenie Sądu Okręgowego, nie miała istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu, skoro pozwany z tytułu rzekomego opóźnienia w dostawie zamówionego urządzenia nie zgłosił żadnych roszczeń.

Za w pełni wiarygodne Sąd Okręgowy uznał zeznania świadków W. S. (1) i T. W. (1), które pozostawały spójne, logiczne, wzajemnie się uzupełniały, a nadto znajdowały potwierdzenie w treści dokumentów. Świadek W. S. (3), pracownik powodowej spółki na stanowisku kierownika działu handlowego, zeznał, iż realizował zamówienie pozwanego wspólnie z T. W. (1), zaś zamówiony (...)został wykonany zgodnie z warunkami zamówienia i dostarczony do (...)w S., gdzie został odebrany przez pracownika (...). Świadek T. W. (1), dyrektor handlowy w powodowej spółce, potwierdził, że zamówiony (...) został dostarczony wraz (...) w S. w dniu 18 marca 2015 r. i odebrany, zaś miejsce dostarczenia wskazał pozwany telefonicznie.

W ocenie Sądu Okręgowego powód wykazał, że na zamówienie pozwanego wykonał i dostarczył mu (...) a także przekazał pozwanemu przedmiotową fakturę VAT, której pozwany ani nie zapłacił, ani nie zwrócił powodowi, o czym świadczą przedłożone przez powoda dokumenty oraz zeznania świadków W. S. (1) i T. W. (1).

Zarzuty pozwanego Sąd Okręgowy ocenił jako nieuzasadnione, wskazując że pozwany popadł w sprzeczność kwestionując fakt dostarczenia mu przez powoda zamówionego separatora, a jednocześnie zarzucając, że powód dostarczył urządzenie w stanie niekompletnym, bez (...). Fakt dostarczenia pozwanemu przez powoda (...)został potwierdzony przez pozwanego w piśmie z dnia 4 maja 2015 r. skierowanym do powoda, w którym to piśmie zarzuca on brak zamówionej wydajności dostarczonego przez powoda urządzenia. Pozwany potwierdził dostarczenie mu spornego urządzenia także w mailu z dnia 9 czerwca 2015 r., w którym W. S. (2) przekazał stanowisko pozwanego w kwestii płatności faktury za wykonany(...)

oraz w propozycji ugody sądowej zawartej w piśmie procesowym pozwanego z dnia 4 września 2015 r.

W ocenie Sądu Okręgowego pozwany nie wykazał także zarzucanego braku zamówionej wydajności spornego urządzenia, przy czym zakładając nawet hipotetycznie, że faktycznie wydajność (...)była niższa niż zamówiona to nie miało to znaczenia dla oceny zasadności żądań pozwu, albowiem pozwany z tytułu rzekomo wadliwego wykonania urządzenia nie zgłosił żadnych zarzutów z rękojmi czy też z tytułu odpowiedzialności ex contractu.

Mając na uwadze bezzasadność podniesionych przez pozwanego zarzutów, stosownie do art. 496 k.p.c. Sąd Okręgowy utrzymał w całości w mocy zaskarżony nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym z dnia 18 czerwca 2015 r.(...)

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w T. wywiódł pozwany zaskarżając wyrok w całości oraz zarzucając:

1.  naruszenie przepisu art. 328 § 2 k.p.c. polegające na sporządzeniu uzasadnienia wyroku bez wyjaśnienia przyczyn oddalenia wniosków dowodowych pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego oraz o przesłuchanie w charakterze świadka W. S. (2), a także na nie wyjaśnieniu podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę wydanego w sprawie rozstrzygnięcia polegający na nieprawidłowym przyjęciu, że powód wykonał zamówiony (...) i dostarczył go wraz(...) pozwanemu, podczas gdy prawidłowo ustalony stan faktyczny powinien prowadzić do wniosku, iż powód dostarczył niekompletne urządzenie do (...) w S., a ponadto niezgodnie z zamówieniem pozwanego;

3.  niewyjaśnienie wszystkich istotnych do wydania rozstrzygnięcia okoliczności polegające na nieuzasadnionym oddaleniu zawartego w zarzutach wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność potwierdzenia stanowiska pozwanego, iż urządzenie dostarczone przez powoda do (...) w S. było niezgodne z umówionymi parametrami zawartymi w zamówieniu pozwanego;

4.  obrazę przepisu art. 278 § 1 k.p.c. polegającą na dokonaniu samodzielnych ustaleń, że dostarczone do (...) w S. urządzenie było zgodne z zamówieniem, w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych;

5.  błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę wydanego w sprawie rozstrzygnięcia polegający na nieprawidłowym przyjęciu, że pozwany, w imieniu którego występował W. S. (2) prowadzili ze sobą korespondencję mailowa dotycząca płatności za dostarczony przez powoda (...), podczas gdy prawidłowo ustalony stan faktyczny powinien prowadzić do wniosku, iż pozwany nigdy nie prowadził z powodem jakichkolwiek rozmów na temat płatności, gdyż W. S. (2) nie był pełnomocnikiem pozwanego;

6.  niewyjaśnienie wszystkich istotnych do wydania rozstrzygnięcia okoliczności polegające na nieuzasadnionym oddaleniu wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z przesłuchania w charakterze świadka W. S. (2) oraz o przeprowadzenie konfrontacji na okoliczność potwierdzenia stanowiska pozwanego, że dostarczone przez powoda do(...) w S. urządzenie było niezgodne z zamówieniem pozwanego, a nadto, iż pozwany nigdy go nie otrzymał;

7.  sprzeczność istotnych ustaleń ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym polegająca na nieuzasadnionym przyjęciu, iż powód dostarczył pozwanemu zamówione urządzenie, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że niezgodne z zamówieniem urządzenie zostało dostarczone do(...)w S..

Skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie wydanego w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w T. w dniu 18 czerwca 2015 r.(...)nakazu zapłaty w całości i oddalenie powództwa oraz zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie uchylenia tego wyroku i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podkreślił nadto, że nie spełnia wymogu wyjaśnienia podstawy prawnej orzeczenia wskazanie przepisu art. 496 k.p.c., zaś z zapisów zawartych w zamówieniu oraz w potwierdzenia przyjęcia zamówienia nie wynika, że urządzenie miało zostać dostarczone do (...)w S., zaś z dokumentów przedłożonych przez pozwanego wynika, że tam zostało dostarczone, a zatem nie jest prawidłowe ustalenie Sądu pierwszej instancji, iż powód dostarczył pozwanemu zamówiony (...). Powód nie przedstawił żadnego dokumentu z podpisem pozwanego, z którego to dokumentu wynikałoby, iż to pozwany odebrał urządzenie, ani też żadnego dokumentu wyrażającego wolę pozwanego dostarczenia urządzenia do (...) w S.. Z zeznań świadków W. S. (1) oraz T. W. (1) także w istocie nie wynika dlaczego urządzenie zostało dostarczone do(...) w S.. W ocenie skarżącego brak dostawy urządzenia, a więc niewykonanie umowy przez powoda powoduje, że wystawiona przez powoda faktura jest przedwczesna i nie skutkuje obowiązkiem zapłaty, co winno prowadzić do oddalenia powództwa.

Skarżący wskazał także, że Sąd pierwszej instancji oddalił na rozprawie w dniu 7 grudnia 2015 r. wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego nie wskazując w uzasadnieniu wyroku przyczyn swojej decyzji, przy czym ani pozwany ani jego pełnomocnik nie uczestniczyli w rozprawie w dniu 7 grudnia 2015 r., nie mieli zatem możliwości zgłoszenia zastrzeżenia w trybie przepisu art. 162 k.p.c.

W ocenie pozwanego nie przeprowadzenie tego dowodu miało wpływ na wydane w sprawie rozstrzygnięcie, a w sytuacji, gdy powód twierdził, iż dostarczone urządzenie było

zgodne z zamówieniem, a pozwany temu przeczył, jedynym środkiem dowodowym na potwierdzenia stanowiska pozwanego był dowód z opinii biegłego, przy czym dowód ten Sąd I instancji winien dopuścić niezależenie od roszczeń pozwanego wobec powoda, czy też ich braku.

Skarżący podkreślił, że ustalenia poczynione przez Sąd I instancji, że powód oraz pozwany, reprezentowany przez W. S. (2), prowadzili ze sobą korespondencję mailową dotyczącą płatności są błędne, albowiem pozwany nigdy nie był reprezentowany przez W. S. (2). Pozwany prowadzi jednoosobową działalność gospodarcza pod firmą (...)z siedzibą w G. i w tej działalności nie posiada pełnomocnika.

Skarżący wskazał także, że przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka W. S. (2) miało na celu podważenie twierdzeń powoda, jakoby to pozwany dokonał odbioru zamówionego urządzenia.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja pozwanego zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności odnieść się należy do zarzutu naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. polegającego na sporządzeniu uzasadnienia wydanego w sprawie wyroku bez wyjaśnienia przyczyn oddalenia wniosków dowodowych pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego oraz z zeznań świadka W. S. (2), a także na nie wyjaśnieniu podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Wskazane wnioski dowodowe pozwanego zostały oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 7 grudnia 2015 r., przy czym w istocie z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika jaka była przyczyna takiej decyzji. Podobnie jako podstawę prawną zaskarżonego rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wskazał przepis art. 496 k.p.c., który odnosi się do utrzymania w mocy lub też uchylenia nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym po przeprowadzeniu rozprawy, nie stanowi natomiast podstawy prawnej merytorycznego rozstrzygnięcia o żądaniu pozwu.

Sąd I instancji dokonał ustalenia, że powód wykonał zamówiony przez pozwanego (...) i dostarczył go pozwanemu, nie dokonał jednak subsumpcji powyższych faktów, odnosząc je choćby do rodzaju umowy jaka łączyła strony.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę wydanego w sprawie rozstrzygnięcia polegający na nieprawidłowym przyjęciu, że powód wykonał zamówiony separator bębnowy i dostarczył go wraz z sitami pozwanemu nie poddaje się ocenie instancyjnej z uwagi na nierozpoznanie przez Sąd 1 instancji istoty sprawy. Nie można podzielić rozumowania Sądu I instancji, że pozwany popadł w sprzeczność kwestionując fakt dostarczenia mu przez powoda zamówionego (...), a jednocześnie zarzucając, że powód dostarczył urządzenie w stanie niekompletnym, bez (...), jeżeli zważy się, że pozwany nie kwestionował dostarczenia urządzenia do(...) w S., wskazywał jednak, że czynność ta nie stanowiła wykonania zobowiązania ciążącego na powodzie, albowiem inne miało być miejsce wykonania zobowiązania przez powoda. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku

wynika, że ustalenie miejsca wykonania zobowiązania przez powoda dokonane zostało telefonicznie, przy czym fakt ten wynika z zeznań świadka T. W. (2), a pośrednio z faktu, że pozwany nie kwestionował wystawionej przez powoda faktury. Okoliczność ta winna jednak zostać oceniona także w świetle zasady wynikającej z art. 454 § 1 i 2 k.c. oraz treści dokumentu wystawionego przez powoda w dniu 15 grudnia 2014 r., zgodnie z którym warunki dostawy urządzenia odnoszą się do wydania go pozwanemu z magazynu powoda lub powiadomienia pozwanego o gotowości wydania urządzenia (pkt 3 warunków dostawy) lub też dokonania odbioru z tego magazynu (pkt 5 warunków dostawy). W toku ustalania czy powód wykonał ciążące nim zobowiązanie nie może ujść także uwadze pismo pozwanego do powoda z dnia 4 maja 2015 r., w treści którego wskazuje on na „dostarczenie” urządzenia, jednakże fakt ten musi być oceniony w odniesieniu do pozostałych okoliczności, czego Sąd I instancji zaniechał. Ustalenia te muszą zaś być poczynione nie w celu oceny ewentualnych roszczeń pozwanego z tytułu niewłaściwego co do miejsca świadczenia wykonania zobowiązania, ale celem mającego uzasadnienie w poczynionych ustaleniach, ustalenia czy powód ciążące na nim zobowiązanie wykonał, a co za tym idzie, czyjego roszczenie o zapłatę wynagrodzenia uzyskało walor wymagalności w znaczeniu powstania obowiązku świadczenia wzajemnego.

Wskazać także należy, że protokół odbioru robót z dnia 29 kwietnia 2015 r. dotyczy jedynie dostarczenia 4 sztuk (...) ich zamontowania, a nadto nie zostało w sposób jednoznaczny ustalone kto w imieniu pozwanego protokół ten podpisał.

Nie można także podzielić poglądu Sądu I instancji, że ogólnie rzecz ujmując, kwestionowane przez pozwanego cechy świadczenia powoda nie miały znaczenia dla oceny zasadności żądań pozwu, albowiem pozwany z tytułu rzekomo wadliwego wykonania urządzenia nie zgłosił żadnych zarzutów z rękojmi czy też z tytułu odpowiedzialności ex contractu. Trafnie twierdzi się w orzecznictwie i doktrynie, że wykonanie umowy o dzieło przez jego zaoferowanie zamawiającemu ma miejsce wtedy, gdy nastąpiło wykonanie dzieła oznaczonego w umowie w takiej postaci, iż dzieło to spełnia cechy zamówienia. Oznacza to taką jego postać, ilość i jakość, że może być wykorzystane do celów, jakie przyświecały zamawiającemu (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2008 r., II CSK 421/07, nie publ.) Jeżeli wady dzieła w chwili jego oddawania zamawiającemu przez wykonawcę są na tyle istotne, że dyskwalifikują je ze względu na jego przeznaczenie, określone w umowie przez zamawiającego (...) należy uznać, że nie nastąpiło wykonanie umowy przez wykonawcę (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1998 r., I CKN 520/97, OSNC 1998, nr 10, poz. 167, z dnia 14 lutego 2007 r., II CNP 70/06, nie publ. i z dnia 9 lipca 2008 r., V CSK 73/08, nie publ.). W takiej sytuacji nie można mówić ani o wydaniu (oddaniu) dzieła, ani o obowiązku jego odebrania, a zatem nie powstaje także obowiązek zamawiającego zapłaty wynagrodzenia, jak też nie rozpoczyna biegu termin przedawnienia roszczeń z tytułu tej umowy (za wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2012 r. w sprawie I CSK 287/11, publ. LEX 1169343).

Pozwany już w zarzutach od nakazu zapłaty zgłosił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia czy dostarczone przez powoda parametry urządzenia są zgodne z parametrami umówionymi, wskazując także, że urządzenie było w stanie niekompletnym, bez (...); wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego został przez Sąd

Okręgowy oddalony, przy czym nie nastąpiło ustalenie, jakie były parametry urządzenia zamówionego oraz urządzenia dostarczonego przez powoda do (...) w S., czy ewentualne wady dzieła, parametry urządzenia lub stan niekompletności w chwili jego dostarczenia przez wykonawcę były na tyle istotne i miały taki charakter, że dyskwalifikowały dzieło ze względu na jego przeznaczenie, określone w umowie przez zamawiającego, co skutkowałoby nie powstaniem obowiązku zapłaty wynagrodzenia po stronie zamawiającego. Z ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy wynika, że powód dostarczał kolejne elementy urządzenia w dniach 23 marca 2015 r. oraz 28 marca 2015 r., nie zostało jednak wyjaśnione, czy na skutek tych czynności powoda dzieło osiągnęło taki stan, że powstał obowiązek zapłaty wynagrodzenia za jego wykonanie przez pozwanego.

Sąd Okręgowy wskazał, że w treści propozycji ugody sądowej zawartej w piśmie procesowym z dnia 4 września 2015 r. (data prezentaty - 14 września 2015 r.) pozwany potwierdził dostarczenie mu przedmiotowego urządzenia, jednakże zgodnie z treścią proponowanej ugody powód miał wykonać 15 sztuk (...), przy czym pozwany konsekwentnie wskazał i w treści tego pisma, że dostarczone urządzenie pozostawało niekompletne.

Sąd Okręgowy poczynił także ustalenie, że pozwany, w imieniu którego występował W. S. (2) prowadzili ze sobą korespondencję mailowa dotycząca płatności za dostarczony przez powoda (...), przy czym w jego imieniu występował W. S. (2). Okoliczność ta została zaprzeczona przez pozwanego w piśmie z dnia 12 listopada 2015 r. przy czym pozwany złożył wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka W. S. (2), który został przez Sąd Okręgowy oddalony, przy jednoczesnym, niedopuszczalnym w tej sytuacji procesowej, poczynieniu ustaleń sprzecznych z okolicznościami, jakie pozwany chciał wykazać za pomocą zgłoszonego środka dowodowego. Ocena pozostałych zarzutów podniesionych w apelacji musi zostać poprzedzona rozpoznaniem przez Sąd 1 instancji istoty sprawy, która sprowadza się do ustalenia charakteru stosunku łączącego strony oraz należycie uzasadnionej oceny czy po stronie pozwanego powstał obowiązek płatności wynagrodzenia na rzecz powoda, przy czym ocena ta musi pozostawać adekwatna do inicjatywy dowodowej stron oraz uwzględniać poczynione powyżej wskazania.

Wobec powyższych okoliczności zaskarżony wyrok z mocy art. 386 § 4 k.p.c. podlegał uchyleniu, sprawa zaś przekazaniu do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w T..

O kosztach postępowania apelacyjnego Sad Apelacyjny orzekł z mocy art. 108 § 2 k.p.c.