Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Tomasz Korzeń

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 grudnia 2017 roku

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

od decyzji z dnia 23 czerwca 2017 roku, znak: (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o pisemną interpretację przepisów prawnych

I. oddala odwołanie,

II. zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 513/17 UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 czerwca 2017 roku nr (...) znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. uznał za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. z dnia 24 maja 2017 roku, w kwestii dotyczącej podlegania ubezpieczeniom społecznym przez cudzoziemców będących obywatelami Ukrainy, zatrudnionych lub będących zatrudnionymi przez polskiego przedsiębiorcę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy zlecenia, stwierdzając, iż osoby takie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Spółka z o.o. (...) odwołała się od tej decyzji. Wniosła o zmianę decyzji i uznanie za prawidłowe stanowiska Spółki przedstawione we wniosku z dnia 24.05.2017 roku tj. uznanie, że:

a/ brak jest obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez cudzoziemców z Ukrainy, których pobyt w Polsce nie ma charakteru stałego, z którymi polski przedsiębiorca zawarł umowy zlecenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

b/ brak jest obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez cudzoziemców z Ukrainy, których pobyt w Polsce nie będzie miał charakteru stałego, z którymi polski przedsiębiorca ma zamiar zawrzeć umowy zlecenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Skarżąca wniosła również o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu odwołania Spółka podała, że organ rentowy dopuścił się naruszenia w sposób rażący art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Odwołująca zatrudnia i ma zamiar zatrudniać na podstawie umowy zlecenia:

1/ obywateli spoza Unii Europejskiej tj. osoby z Ukrainy, których pobyt w Polsce nie przekroczy 6 miesięcy, na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy obywatelom Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy, na warunkach określonych w § 1 pkt 20 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21.04.2015 roku,

2/ zleceniobiorców spoza Unii Europejskiej, tj. osoby z Ukrainy, osoby które uzyskały zezwolenie typu A na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do 1 roku – na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 3 i 88 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dn. 20.04.2004 roku oraz art. 104 K.p.a.,

3/ zleceniobiorców spoza Unii Europejskiej, tj. osoby z Ukrainy, które uzyskały zezwolenie na pracę i pobyt czasowy do 3 lat – na podstawie ustawy z dnia 12.12.2013 roku o cudzoziemcach.

Skarżąca zwróciła się ZUS z wnioskiem o interpretację indywidualną w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym zleceniobiorców pochodzących z Ukrainy, których pobyt w Polsce ma charakter tymczasowy (nie stały), którzy nie posiadają kart stałego pobytu na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zdaniem odwołującej (...) nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne, zarówno obecnie jak i w przyszłości z tytułu zatrudniania obywateli Ukrainy, albowiem ich zatrudnienie następuje na pobyt czasowy, nie mający charaktery stałego, a zatrudnieni cudzoziemcy nie posiadają kart stałego pobytu.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu podał, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stoją na gruncie równego traktowania wszystkich ubezpieczonych. Przepisy te należy więc interpretować w zgodzie z tą zasadą. Nie posługują się one bowiem kryterium obywatelstwa czy też kryterium miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu. Oznacza to, że obowiązkiem ubezpieczeń społecznych są objęci także cudzoziemcy, o ile spełniają warunki podlegania ubezpieczeniom społecznym, a tak jest kiedy z cudzoziemcem zostaje zawarta umowa zlecenia. Istotne jest tu wyłącznie zawarcie umowy zlecenia, które rodzi obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz wykonywanie pracy w ramach tej umowy na obszarze Polski. Należy również wciąż pod uwagę fakt, iż z Ukrainą została zawarta dwustronna umowa w przedmiocie podlegania ubezpieczeniom (umowa z dnia 18.05.2012 roku). Zarówno więc ta umowa jak i polska ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, nakładają obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, również w przypadku zleceniobiorców skarżącej. Oznacza to, że każda osoba zatrudniona na umowę zlecenia na terenie Rzeczypospolitej Polskiej podlega obowiązkowym ubezpieczeniom, również taka której pobyt w Polsce nie ma charakteru stałego. Wyjątki mogą dotyczył jedynie z wiążących Polskę umów międzynarodowych lub z ustawodawstwa Unii Europejskiej. Art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wyłącza z obowiązkowych ubezpieczeń również obywateli państw obcych czasowo przebywających na terenie Polski i zatrudnionych w placówkach dyplomatycznych lub konsularnych, wobec których umowy międzynarodowe co do zasady stanowią o niepodleganiu ubezpieczeniom państwa, w którym pełnia swoją misję. Aby skarżąca mogła skorzystać z wyłączenia muszą być zatem łącznie spełnione następujące warunki: 1/ osoba ta jest cudzoziemcem, 2/ jej pobyt w Polsce nie ma charakteru stałego, 3/ jest zatrudniona w obcym przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych. Niespełnienie któregokolwiek z warunków oznacza, że osoba podlega ubezpieczeniom w Polsce.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) ” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem KRS: (...), w dniu 23.09.2015 roku. Przedmiot działalności spółki przede wszystkim działalność związana z wyszukiwaniem miejsc pracy i pozyskiwanie pracowników, a także udostępnianie pracowników, roboty budowlane, sprzedaż hurtowa drewna, materiałów budowlanych i wyposażenia sanitarnego, organizacja targów, wystaw i kongresów.

Pismem z dnia 29.05.2017 roku (...) wniosła o wydanie interpretacji indywidualnej czy obecnie zatrudnieni oraz zatrudnieni w przyszłości obywatele Ukrainy, z którymi skarżąca zawarła umowy zlecenia i ma zamiar takie zawrzeć, których pobyt w Polsce ma charakter czasowy, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w Polsce w świetle ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zdaniem skarżącej bowiem takiemu ubezpieczeniu nie podlegają.

Decyzją z dnia 23.06.2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. uznał za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku Spółki.

okoliczności bezsporne

Sąd zważył co następuje:

Stan faktyczny w sprawie nie był sporny. Sporne w sprawie były zgłoszone wątpliwości interpretacyjne dotyczące przepisu art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 13.10.1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2017.1778; dalej jako ustawa systemowa). Skarżąca podnosiła bowiem, iż zgodnie z cytowanym wyżej przepisem, nie ma ona obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zatrudnionych (i zatrudnianych w przyszłości) na podstawie umowy zlecenia obywateli Ukrainy, których pobyt na terenie Polski ma charakter tymczasowy, a nie stały. Organ rentowy natomiast wskazywał, iż bez znaczenia pozostaje, czy pobyt obywateli Ukrainy ma charakter stały czy też tymczasowy albowiem art. 5 ust. 2 cytowanej ustawy wyłącza z obowiązkowych ubezpieczeń obywateli państw obcych czasowo przebywających na terenie Polski i zatrudnionych w placówkach dyplomatycznych lub konsularnych, wobec których umowy międzynarodowe co do zasady stanowią o niepodleganiu ubezpieczeniom państwa, w którym pełnia swoją misję. Skoro więc tymczasowo przebywający w Polsce obywatele Ukrainy wykonują swoją pracę na podstawie umowy zlecenia, i nie są to osoby zatrudnione w obcym przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, to nie spełniają one kryteriów wyłączających je z obowiązkowych ubezpieczeń.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy systemowej, nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Omawiany wyżej przepis stanowi zdania połączone spójnikiem koniunkcyjnym wyrażonym jako „i”. W mowie potocznej takiemu spójnikowi odpowiadać może wiele różnych wyrażeń taki jak: „oraz”, „a chociaż”, „lecz”, „pomimo, że”, „a także”, „jak również”. W tekstach jej odpowiednikiem jest często przecinek. Koniunkcja często nazywana jest związkiem współprawdziwości dwóch zdań. Jest bowiem tylko wtedy prawdziwa, jeżeli oba zdania złączone koniunkcją są prawdziwe. Funktor koniunkcji jest bowiem funktorem prawdziwościowym. Dla celów zaś analizy właściwości logicznej wypowiedzi będącej zdaniem złożonym, w którym występuje ten funktor nie jest rzeczą istotną, czy pomiędzy złączonymi tym funktorem zdaniami występuje jakikolwiek związek treściowy. Z ugruntowanej linii orzecznictwa posłużenie się przez ustawodawcę w omawianym przepisie kwantyfikatorem „i”, wielokrotnie było już przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który w sposób jednoznaczny wskazał, iż zakresem podmiotowym art. 5 ust. 2 ustawy systemowej są objęci zarówno obywatele państw obcych zatrudnieni w placówkach dyplomatycznych wymienionych w tym przepisie (niezależnie od charakteru ich pobytu na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej), jak również obywatele państw obcych niezatrudnieni w tych placówkach, o ile tylko ich pobyt na obszarze Rzeczypospolitej nie miał charakteru stałego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dn. 6.09.2011 roku I UK 60/11, z dnia 16.06.2011 roku III UK 250/10, z dnia 28.05.2008 roku I UK 303/07, z dnia 6.01.2009 roku II UK 116/08).

Pomimo powyższego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, choć z innych przyczyn niż wskazał organ rentowy.

Przepis art. 5 ust. 2 ustawy systemowej nie ma zastosowania, jeżeli umowy międzynarodowe stanowią inaczej. A zatem, nawet jeżeli cudzoziemiec będzie należał do kręgu podmiotów wymienionych w tym przepisie, lecz umowa międzynarodowa, którą Polska jest stroną, będzie wskazywała na obowiązek podlegania takich osób obowiązkowym ubezpieczeniom, to wówczas cudzoziemiec przebywający w Polsce (tj. cudzoziemiec, którego pobyt nie ma charakteru stałego i który zatrudniony jest w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych), będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w Polsce.

Podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym obywateli Ukrainy reguluje umowa międzynarodowa, jaką Rzeczpospolita Polska zawarła z Ukrainą - umowa z dnia 18.05.2012 roku zabezpieczeniu społecznym (Dz.U.2013.1373), i która weszła w życie 1 stycznia 2014 r. (tak oświadczenie rządowe z dnia 29 października 2013 r. - Dz.U.2013.1374).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 (2) umowy z dnia 18.05.2012 roku, umowę stosuje się w odniesieniu do Rzeczypospolitej Polskiej do ustawodawstwa dotyczącego obowiązkowego ubezpieczenia. Art. 4 stanowi zaś, że jeżeli niniejsza umowa nie stanowi inaczej, osoby do których stosuje się postanowienia niniejszej umowy, podlegają obowiązkom i korzystają z uprawnień wynikających z ustawodawstwa drugiej umawiającej się strony na tych samych warunkach, co obywatele umawiającej się strony (zasada równego traktowania). Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 6 umowy, jeśli art. 7 i 8 nie stanowią inaczej, osoba do której stosuje się niniejszą umowę podlega ustawodawstwu tej umawiającej się strony, na której terytorium wykonuje pracę.

Do zleceniobiorców, obywateli Ukrainy, zatrudnionych przez spółkę (...) w G. nie znajdują zastosowania przepisy art. 7 i 8 umowy. Tym samym cudzoziemcy ci podlegają ustawodawstwu polskiemu w zakresie obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej) bowiem, zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 umowy, wykonują pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 w związku z art. 148 ¹ KPC odwołanie należało oddalić.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 99 w związku z art. 98 § 1 i 3 KPC i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804).

SSO Tomasz Korzeń