Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Lucyna Morys – Magiera (spr.)

Sędziowie: SO Marcin Rak

SR (del.) Maryla Majewska - Lewandowska

Protokolant Aleksandra Sado – Stach

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2017 r. na rozprawie w G.

z wniosku K. J. (1)

z udziałem P. J. i I. J. (1)

o podział majątku wspólnego I. J. (1) i Z. J. oraz o dział spadku po Z. J.

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 13 kwietnia 2016 r., sygn. akt I Ns 779/14

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie:

1.  w punkcie I o tyle, że wartość opisanego w nim prawa do lokalu wynosi 145.600 zł (sto czterdzieści pięć tysięcy sześćset złotych), wartość opisanego w nim samochodu – 9.900 zł (dziewięć tysięcy dziewięćset złotych), zaś łączna wartość majątku – 155.500 zł (sto pięćdziesiąt pięć tysięcy pięćset złotych),

2.  w punkcie III o tyle, że wartość nakładu w nim opisanego wynosi 98.396,48 zł (dziewięćdziesiąt osiem tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt sześć złotych i czterdzieści osiem groszy),

3.  w punkcie IV o tyle, że wartość opisanego w nim udziału w prawie do lokalu wynosi 23.601,76 zł (dwadzieścia trzy tysiące sześćset jeden złoty i siedemdziesiąt sześć groszy), udziału w prawie do samochodu 4.950 zł (cztery tysiące dziewięćset pięćdziesiąt złotych) zaś łączna wartość majątku – 28.551,76 zł (dwadzieścia osiem tysięcy pięćset pięćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt sześć groszy),

4.  w punkcie V o tyle, że wartość orzeczonej nim spłaty wynosi 9.517,25 zł (dziewięć tysięcy pięćset siedemnaście złotych i dwadzieścia pięć groszy),

5.  w punktach VI, VII i VII w ten sposób, że ustalić każdy z uczestników postępowania ponosi jego koszty w równych częściach, pozostawiając szczegółowe ich wyliczenie referendarzowi sądowemu Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej;

II.  oddalić apelację w pozostałej części;

III.  ustalić, że każdy z uczestników postępowania ponosi koszty postępowania odwoławczego w równych częściach, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej.

Sygn. akt III Ca 1153/16

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni K. J. (1), po ostatecznym sprecyzowaniu wniosku, wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego Z. i I. małżonków J. oraz działu spadku po Z. J., ustalenie, że w skład majątku wspólnego uczestniczki I. J. (1) i jej męża Z. J. wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o powierzchni 63,10 m ^{( 2)} m położonego w R. przy ul. (...) o wartości 165 000 zł, samochód F. (...) nr rejestr. (...) o wartości 9 000 zł, ustalenie, że udziały małżonków Z. i I. J. (1) w majątku wspólnym są równe, dokonanie podziału majątku wspólnego I. i Z. J. i działu spadku po Z. J. w ten sposób, żeby majątek opisany wyżej przyznać na wyłączną własność uczestniczki I. J. (1) w zamian za spłatę na rzecz wnioskodawczyni K. J. (1) i zasądzenia proporcjonalnie zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazała, iż małżonkowie Z. i I. J. (1) byli uprawnieni do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego przy ulicy (...) w R.. W skład majątku wspólnego wchodziła również własność samochodu F. (...) rok produkcji 2002. Z. J. zmarł w dniu 12 marca 2011 r. w R.. Postanowieniem z dnia 2 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej stwierdził, że spadek po w/w na podstawie ustawy nabyli: żona I. J. (1), córka K. J. (1) oraz syn P. J. każdy w 1/3 części.

Uczestnicy postępowania w odpowiedzi na wniosek wskazali, iż popierają wniosek o dokonanie podziału majątku wspólnego I. i Z. małżonków J. oraz dział spadku po Z. J. i wnieśli o ustalenie, że w skład majątku wspólnego uczestniczki postępowania I. J. (1) i Z. J. wchodzą spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w R. – W., składającego się z czterech pokoi, kuchni, łazienki z wc i przedpokoju, o łącznej powierzchni użytkowej 63,10 m ^{( 2)} - o wartości 132 510 zł, samochód F. (...), rok produkcji 2002, nr rejestr. (...) o wartości 9 000 zł. Wnieśli również o ustalenie, że uczestniczka postępowania I. J. (1) poczyniła nakład ze swego majątku odrębnego na wchodzące w skład majątku wspólnego spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego kwotą 89 550 zł, ustalenie że w skład spadku po Z. J. wchodzą: udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego o wartości 21 480 zł i udział w samochodzie osobowym marki F. (...) w kwocie 4 500 zł, o dokonanie podziału majątku wspólnego I. i Z. małżonków J. i działu spadku po Z. J. w ten sposób, by opisane wszystkie składniki zostały przyznane na wyłączną własność uczestniczce postępowania I. J. (1), zasądzenie od uczestniczki postępowania I. J. (1) na rzecz wnioskodawczyni kwoty 8 243 zł tytułem spłaty jej udziału w spadku po Z. J. oraz o ustalenie, iż każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Uczestniczka postępowania podniosła, iż na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego poczyniła nakład pochodzący z jej majątku odrębnego. Gdy zawierała związek małżeński ze spadkodawcą, miała założoną książeczkę mieszkaniową ze zgromadzonym wkładem, albowiem już w dniu 28 lipca 1982 r. została przyjęta w poczet członków (...) Spółdzielni Mieszkaniowej. 13 listopada 2000 r. (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w R. przydzieliła uczestniczce postępowania mieszkanie na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu w budynku przy ul. (...). W. nr (...) Wówczas uczestniczka pozostawała już w związku małżeńskim ze spadkodawcą. Dokonując przydziału lokalu mieszkalnego spółdzielnia ustaliła, że wymagany wkład mieszkaniowy będzie wynosił 23 259,58 zł. W ramach tego wkładu spółdzielnia uwzględniła wkład uczestniczki postępowania zgromadzony na jej książeczce mieszkaniowej – 15 718,03 zł. Dnia 13 listopada 2000 r. uczestniczka postępowania dokonała dopłaty do wkładu mieszkaniowego w kwocie 4 000 zł, a nadto dla wyrównania wymaganego wkładu mieszkaniowego spółdzielnia przyznała kwotę 3 541,55 zł z tytułu amortyzacji. W łącznej kwocie wymaganego wkładu mieszkaniowego ustalonego na 23 259,58 zł, do majątku wspólnego wchodzić mogły tylko dopłata do wkładu w kwocie 4 000 zł i dopłata z tzw. amortyzacji w kwocie 3 541,55 zł. Natomiast kwota 15 718,03 zł zgromadzona wcześniej na książeczce mieszkaniowej, stanowi nakład uczestniczki postępowania I. J. (1) pochodzący z jej majątku odrębnego, bo zgromadzonego jeszcze przed zawarciem małżeństwa ze spadkodawcą. Ten nakład w wartości wymaganego wkładu mieszkaniowego wynosił 67,58% tego wkładu. Dnia 19 sierpnia 2009. r. małżonkowie J. przekształcili spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Po przekształceniu dokonali oni do kasy spółdzielni wpłaty jedynie kwoty 8,26 zł stanowiącej kwotę nominalnego umorzenia kredytu bankowego w dniu oddania budynku do eksploatacji. Aktualnie przedmiotowe mieszkanie posiada wartość 132 510 zł. Taką wartość w decyzji z dnia 16 czerwca 2014 r. ustalił Naczelnik Urzędu Skarbowego w R.. Przedmiotowy samochód F. (...) posiada wartość 9 000 zł. Taką też wartość w decyzji z dnia 16 czerwca 2014 r. ustalił Naczelnik Urzędu Skarbowego w R.. Ponadto uczestniczka postępowania wyłożyła na wykonanie nagrobka dla spadkodawcy kwotę 1 250 zł. W piśmie procesowym z dnia 18 grudnia 2014 r. wnioskodawczyni wskazała, iż kwestionuje przedstawioną przez uczestniczkę postępowania wartość przedmiotowego mieszkania oraz fakt i wysokość poniesienia a własnych środków przez uczestniczkę kosztów pogrzebu spadkodawcy.

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej ustalił, iż w skład majątku wspólnego Z. J. i I. J. (1) wchodzą następujące prawa i rzeczy:

- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o powierzchni 63,10 m 2 składające się z czterech pokoi, kuchni, łazienki z wc, przedpokoju, położonego w R. przy ul. (...) w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej o wartości: 128 600 zł;

- samochód osobowy marki F. (...) rok produkcji 2002 nr rejestracyjny (...) o wartości 9 000 zł; o łącznej wartości 137 600 zł ustalić, iż udziały małżonków Z. J. i I. J. (1) w majątku wspólnym są równe. Ponadto ustalił, iż uczestniczka postępowania I. J. (1) poczyniła nakład z majątku odrębnego na majątek wspólny I. J. (1) i Z. J. – na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ul. (...) w kwocie 86 907,88 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że w skład spadku po Z. J. wchodzi udział w ½ części we własności następujących praw i rzeczy:

- spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego składającym się z czterech pokoi, kuchni, łazienki z wc, przedpokoju, położonym w R. przy ul. (...) w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej o wartości: 20 846,06zł;

- samochodzie osobowym marki F. (...) rok produkcji 2002 nr rejestr (...) o wartości 4 500 zł; o łącznej wartości 25 346,06 zł; dokonał podziału majątku wspólnego I. J. (1) i Z. J. oraz działu spadku po Z. J. synu M. i A. z domu K. zmarłym w dniu 12 marca 2011r. w ten sposób, że opisane wyżej prawa i rzeczy przekazać na wyłączną własność I. J. (1) ze spłatą wnioskodawczyni K. J. (1) w kwocie 8 448, 68 zł; zasądzić od uczestniczki postępowania I. J. (1) na rzecz wnioskodawczyni K. J. (1) kwotę 250 zł tytułem zwrotu połowy opłaty od wniosku o dokonanie działu spadku.

Sąd Rejonowy nakazał pobrać od wnioskodawczyni i uczestników postępowania na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej kwoty po 453,63 zł tytułem nieuiszczonych kosztów opinii biegłej; zniósł wzajemnie koszty zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 28 lipca 1982 r. uczestniczka postępowania I. J. (1) została przyjęta w poczet członków (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w R. za numerem członkowskim (...). W dniu 13 listopada 2000 r. (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w R. przydzieliła uczestniczce postępowania mieszkanie kat. M-5 na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu w budynku przy ul. (...). W. nr 17c m.7 . (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa ustaliła, że wymagany wkład mieszkaniowy będzie wynosił 23 259,58 zł. W ramach tego wkładu spółdzielnia uwzględniła wkład uczestniczki postępowania zgromadzony na jej książeczce mieszkaniowej w kwocie 15 718,03 zł. Dnia 13 listopada 2000 r. uczestniczka postępowania dokonała dopłaty do wkładu mieszkaniowego w kwocie 4 000 zł, a nadto dla wyrównania wymaganego wkładu mieszkaniowego (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa przyznała kwotę 3.541,55 zł. Dnia 19 sierpnia 2009. r. w Kancelarii Notarialnej notariusz A. G. w Ś., małżonkowie J. zawarli z R. Spółdzielnią Mieszkaniową w R. umowę o przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego.

I. i Z. J., przekształcając mieszkanie położone w R. przy ul. (...). W. z lokatorskiego na własnościowe prawo wpłacali nominał umorzenia w kwocie 8,26 zł, który stanowił około 28,6% kosztów budowy. Wkład mieszkaniowy z chwilą przekształcenia wynosił około 71,4 % wartości mieszkania, na co składał się wniesiony wkład mieszkaniowy z chwilą przydziału mieszkania i spłacony kredyt lokatorski.

Postanowieniem z dnia 2 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej stwierdził, iż spadek po Z. J., synu M. i A. z domu K., zmarłym w dniu 12 marca 2011 r. w R. i tam ostatnio stale zamieszkałym nabyli na podstawie ustawy: jego żona I. J. (2) z domu W., jego córka K. J. (2) z domu J., córka Z. i B. z domu W., jego syn P. J., syn Z. i I. z domu W. po 1/3 części każdy z dobrodziejstwem inwentarza. Ustalono, że w skład majątku wspólnego Z. J. i I. J. (1) wchodzą spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o powierzchni 63,10 m ² składające się z czterech pokoi, kuchni, łazienki z wc, przedpokoju, położonego w R. przy ul. (...) w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej i samochód osobowy marki F. (...) rok produkcji 2002, nr rejestracyjny (...) o wartości 9 000 zł.

Dnia 14 marca 2011 r. Park (...) Sp. z o.o. w R. wystawił na uczestniczkę postępowania fakturę VAT na kwotę 3 555 zł za pochówek Z. J.. Zasiłek pogrzebowy w kwocie 4 000 zł został przelany na konto zakładu pogrzebowego, a nadwyżka z zasiłku została zwrócona uczestniczce postępowania. Pozostała kwota została przeznaczona przez I. J. (1) na kwiaty i stypę. Jedynie matka spadkodawcy dołożyła uczestniczce postępowania kwotę 200 zł na organizację stypy.

W decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w R. z dnia 16 czerwca 2014 r. wskazano, iż wartość przedmiotowego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego wynosi 132 510 zł, a samochodu marki F. (...) 9 000 zł.

W oparciu o dowód z opinii biegłej ds. szacowania nieruchomości mgr inż. T. K. ustalił Sąd Rejonowy, iż wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ulicy (...) według stanu na dzień 12 marca 2011 r. a cen aktualnych wynosi 128 600 zł.

Sąd pierwszej instancji na podstawie zeznań świadków i opinii biegłego ustalił, iż w skład majątku wspólnego Z. J. i I. J. (1) wchodzą spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o powierzchni 63,10 m ² składające się z czterech pokoi, kuchni, łazienki z wc, przedpokoju, położonego w R. przy ul. (...) w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej o wartości 128 600 zł i samochód osobowy marki F. (...), rok produkcji 2002, nr rejestracyjny (...) o wartości 9 000 zł. Ustalił nadto, iż udziały małżonków Z. J. i I. J. (1) w majątku wspólnym są równe na zasadzie art. 43 § 1 k.r.o.

Sąd wskazał, że uczestniczka postępowania, dokonując przydziału lokalu mieszkalnego spółdzielnia ustaliła, że wymagany wkład mieszkaniowy będzie wynosił 23 259,58 zł. W ramach tego wkładu spółdzielnia uwzględniła wkład uczestniczki postępowania zgromadzony na jej książeczce mieszkaniowej – 15 718,03 zł. Uczestniczka postępowania dokonała dopłaty do wkładu mieszkaniowego w kwocie 4 000 zł, a nadto dla wyrównania wymaganego wkładu mieszkaniowego spółdzielnia przyznała kwotę 3 541,55 zł z tytułu amortyzacji. W łącznej kwocie wymaganego wkładu mieszkaniowego ustalonego na 23 259,58 zł, do majątku wspólnego wchodzą tylko dopłata do wkładu w kwocie 4 000 zł i dopłata z tzw. amortyzacji w kwocie 3 541,55 zł. Natomiast kwota 15 718,03 zł zgromadzona wcześniej na książeczce mieszkaniowej, stanowi nakład uczestniczki postępowania I. J. (1) pochodzący z jej majątku odrębnego, bo zgromadzonego jeszcze przed zawarciem małżeństwa ze spadkodawcą. Ten nakład w wartości wymaganego wkładu mieszkaniowego wynosił 67,58% tego wkładu. Wyliczony wyżej nakład uczestniczki postępowania pochodzący z jej majątku osobistego na 67,58% wartości pierwotnej mieszkania stanowił w chwili orzekania 86 907,88 zł i tę sumę uznał za nakład uczestniczki postępowania z jej majątku.

Ustalając skład i wartość spadku po Z. J. Sąd Rejonowy wskazał, że koniecznym było w pierwszej kolejności odjęcie od ustalonej wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (128 600 zł) wartości nakładów poczynionych przez uczestniczkę postępowania na majątek wspólny (86 907,88 zł). W skład spadku po Z. J. wchodzi zatem udział w ½ części we spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego położonym w R. przy ul. (...) w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej o wartości: 20 846,06 zł i samochodzie osobowym marki F. (...), rok produkcji 2002, nr rejestr (...) o wartości 4 500 zł.

Dokonując działu spadku po Z. J. i podziału majątku wspólnego Z. i I. J. (1), Sąd Rejonowy przyznał wszystkie składniki majątkowe na wyłączną własność uczestniczki postępowania, przychylając się do stanowiska zawartego we wniosku, a któremu nie sprzeciwiła się żadna ze stron postępowania. W ostatecznym rozrachunku uczestniczka postępowania została obciążona spłatą wnioskodawczyni K. J. (1) w kwocie 8 448, 68 zł (25 346,06 zł x 1/3).

Zgodnie z art. 520 § 1 k.p.c. zasądził od uczestniczki postępowania I. J. (1) na rzecz wnioskodawczyni K. J. (1) kwotę 250 zł tytułem zwrotu połowy opłaty od wniosku o dokonanie działu spadku. O nieuiszczonych kosztach procesu poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa Sąd orzekł na podstawie art. 83 ust. 2 u.k.s.c. w zw. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 520 k.p.c. Sąd zniósł wzajemnie koszty zastępstwa procesowego na zasadzie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Apelację od powyższego postanowienia wniosła wnioskodawczyni zaskarżając go w części co do pkt. III – VI, naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną w miejsce swobodnej ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na pominięciu stanowiska wnioskodawczyni w zakresie w jakim podnosiła ona, że nie sposób uznać jakoby całość środków zgromadzonych na książeczce mieszkaniowej uczestniczki I. J. (1) stanowiła nakład z jej majątku odrębnego na majątek wspólny I. J. (1) i zmarłego Z. J. pomimo, iż nie zostało ono zakwestionowane przez Sąd jako niezasadne w treści uzasadnienia, a wnioskowane przez wnioskodawczynię dowody na poparcie jej stanowiska nie zostały oddalone przez Sąd jako nie mające znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie; pominięcie stanowiska (...) Spółdzielni Mieszkaniowej wyrażonego w piśmie z dnia 31 marca 2015 r. oraz z dnia 05 stycznia 2016 r. w zakresie w jakim wskazuje ona iż wkład mieszkaniowy o wartości 23.259,58 zł z chwilą przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu stanowił 71,417 % ówczesnej wartości mieszkania, które to pisma zostały złożone w ślad za zobowiązaniem Sądu I instancji do wskazania wartości wymaganego wkładu budowlanego, na dzień dokonania przekształcenia prawa do lokalu i w konsekwencji brak wykorzystania tejże informacji przy dokonywaniu wyliczenia wysokości nakładu z majątku uczestniczki I. J. (1) na majątek wspólny uczestniczki i Z. J. oraz wysokości spłaty przypadającej na rzecz wnioskodawczyni K. J. (1); dokonanie wyliczenia procentowego udziału wartości nakładu z majątku uczestniczki w wartości wpłaconego wkładu mieszkaniowego i przyrównanie tegoż udziału do ustalonej przez biegłą sądową aktualnej wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, podczas gdy prawidłowo dokonana ocena zebranego materiału dowodowego w sprawie winna prowadzić do wniosku, że wobec dokonanego przekształcenia prawa do lokalu nie sposób było odnieść udziału wartości nakładu z majątku odrębnego uczestniczki postępowania we wkładzie mieszkaniowym do dzisiejszej wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, a należało obliczyć udział nakładów z majątku odrębnego uczestniczki postępowania w ówczesnej (w momencie przekształcenia) wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu - wkładzie budowlanym i udział ten przyrównać do wskazanej przez biegłą sądową aktualnej wartości tegoż lokalu; w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu, że nakład z majątku odrębnego I. J. (1) na majątek wspólny I. J. (1) oraz Z. J. - na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ul. (...) wynosi 86.907,88 zł podczas gdy przy dokonaniu wyliczeń wysokości tegoż nakładu, z uwzględnieniem przedstawionej przez R. Spółdzielnię Mieszkaniową informacji dot. ówczesnej wartości mieszkania, prawidłowo wyliczony nakład Uczestniczki wynosił 62.062,36 zł; ustaleniu, że w skład spadku po zmarłym Z. J. wchodzi udział w 1/2 części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego o wartości 20.846,06 zł podczas gdy prawidłowo wyliczona wartość udziału zmarłego w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu wynosi 66.537,64 zł; ustaleniu, że wysokość należnej wnioskodawczyni spłaty wynosi 8.448,64 zł podczas gdy przy uwzględnieniu powyższej informacji przy dokonywaniu wyliczeń prawidłowa wysokość spłaty winna wynosić 12.589,61 zł. Ponadto zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wyjaśnienia podstaw prawnych jak i faktycznych do przyjęcia, że nakład z majątku odrębnego uczestniczki postępowania na majątek wspólny wynosi 86.907,88 zł; brak wyjaśnienia sposobu wyliczenia nakładu z majątku odrębnego uczestniczki na majątek wspólny uczestniczki i Z. J. jak i brak uzasadnienia motywów takiego wyliczenia; brak odniesienia się do stanowiska wnioskodawczyni w zakresie w jakim kwestionowała ona okoliczność przyjęcia, że całość środków zgromadzonych na książeczce mieszkaniowej uczestniczki I. J. (1) stanowi nakład z jej majątku odrębnego na majątek wspólny I. J. (1) i Z. J.; brak odniesienia się do stanowiska wnioskodawczyni w zakresie w jakim wskazywała ona na konieczność odniesienia wartości środków zgromadzonych na książeczce mieszkaniowej do wartości wkładu budowlanego oraz niemożność odniesienia wartości tychże środków do wartości wkładu mieszkaniowego wobec dokonania przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu i dokonywanie w chwili obecnej podziału drugiego z tychże praw. Ponadto zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 45 § 1 kro poprzez dokonanie jego błędnej wykładni, a to nie dokonania rozliczenia nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny poprzez ustalenie stosunku ułamkowego ich wartości do wartości nabywanego składnika majątkowego w chwili nabycia i przeniesienia tej relacji na chwilę dokonywania podziału majątku wspólnego, a to niezasadne wyliczenie udziału wartości nakładu uczestniczki z jej majątku odrębnego na majątek wspólny poprzez odniesienie tegoż nakładu do wkładu mieszkaniowego związanego ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu, a nie do wkładu budowlanego związanego ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu oraz naruszenie przepisów prawa procesowego, mające istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. poprzez brak uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia o kosztach postępowania jak i zastosowanej zasady rozłożenia kosztów postępowania i art. 520 § 2 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie zasady rozdzielenia kosztów postępowania polegające na pominięciu jednego z uczestników postępowania - P. J. przy dokonywaniu rozdzielenia kosztu opłaty od wniosku o dział spadku i w konsekwencji nieuzasadnione nierozłożenie tejże opłaty pomiędzy wszystkich uczestników postępowania.

Wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia w pkt III w całości poprzez ustalenie, że uczestniczka postępowania I. J. (1) poczyniła nakład z majątku odrębnego na majątek wspólny I. J. (1) i Z. J. - na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ul. (...) w kwocie 62.063,36 zł; zmianę zaskarżonego postanowienia w pkt IV w części poprzez ustalenie, że w skład spadku po Z. J. wchodzi udział w 1/2 części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ul. (...) w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej o wartości 33.268,82 zł; zmianę zaskarżonego postanowienia w pkt V w części poprzez dokonanie podziału majątku wspólnego I. J. (1) i Z. J. oraz działu spadku po zmarłym Z. J. w ten sposób, że opisane w pkt IV postanowienia prawa i rzeczy przekazać na wyłączną własność I. J. (1) ze spłatą Wnioskodawczyni K. J. (1) w kwocie 12.589,61 zł; zmianę zaskarżonego postanowienia w pkt VI w całości i orzeczenie o zasądzeniu od każdego z uczestników postępowania na rzecz wnioskodawczyni K. J. (1) kwoty po 166 zł tytułem zwrotu przypadającej na każdego z nich udziału w opłacie od wniosku o dokonanie działu spadku; zwolnienie wnioskodawczyni z opłaty sądowej od apelacji w części dotyczącej działu spadku w całości; orzeczenie o wzajemnym zniesieniu kosztów zastępstwa procesowego stron przed Sądem II instancji względnie z daleko idącej ostrożności procesowej w razie braku uwzględnienia przez Sąd złożonego przez wnioskodawczynię wniosku o zwolnienie z kosztów, orzeczenie o zasądzeniu od każdego z uczestników postępowania na rzecz wnioskodawczyni K. J. (1) kwoty po 166 zł tytułem zwrotu przypadającej na każdego z nich udziału w opłacie sądowej od apelacji. W toku postępowania drugo instancyjnego apelująca wniosła o dokonanie stosownego obliczenia wysokości spłaty, w związku z ustaleniami dotyczącymi modyfikacji wartości wspólnego pojazdu.

Uczestnicy wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie od wnioskodawczyni na ich rzecz zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja wnioskodawczyni zasługiwała jedynie na częściowe uwzględnienie.

Sąd Okręgowy generalnie podziela i uznaje za swoje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, uznając, że nie ma potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania, ponieważ ustalenia te znajdują oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, które to dowody Sąd ten ocenił w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 kpc. Orzekając Sąd Rejonowy nie uchybił zasadom logicznego rozumowania, ani też doświadczenia życiowego. Wnioski Sądu pierwszej instancji, co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w sprawie. Sąd Rejonowy na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, prawidłowo kwalifikując roszczenie wnioskodawczyni.

Niemniej jednak Sąd Odwoławczy celem aktualizacji wartości przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego dopuścił i przeprowadził dowód z uzupełniającej opinii biegłego ds. wyceny nieruchomości na okoliczność ustalenia aktualnej wartości wchodzącego w skład spadki spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, na podstawi której ustalił, że wartość przedmiotowego lokalu na dzień 12 marca 2011r. i cen obecnych wynosi 145.600 zł. Ponadto Sąd Odwoławczy dopuścił i przeprowadził dowód z opinii biegłego na okoliczność ustalenia wartości samochodu marki F. (...) według stanu na dzień 12 marca 2011r. i cen z daty wykonania opinii, ustalając, iż wynosi ona 9.900 zł.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w apelacji wskazać należy, iż wbrew twierdzeniu apelującej Sąd Rejonowy trafnie wskazał, że kwota 15 718,03 zł zgromadzona na książeczce mieszkaniowej uczestniczki postępowania, stanowi nakład uczestniczki postępowania pochodzący z jej majątku odrębnego, bo zgromadzonego jeszcze przed zawarciem małżeństwa ze spadkodawcą. Z informacji udzielonej 19 grudnia 2016r. przez Spółdzielnię Mieszkaniową w toku postępowania drugo instancyjnego wynika, że właśnie ta kwota została przekazana z rozliczonej książeczki mieszkaniowej wnioskodawczyni, natomiast nie zostało wykazane odmienne źródło finansowania części zgromadzonej tam sumy, na co powoływała się apelująca. Wyliczony nakład uczestniczki postępowania pochodzący z jej majątku odrębnego na 67,58% wartości pierwotnej mieszkania stanowi w chwili orzekania przez Sąd drugiej instancji kwotę 98.396,48 zł, wobec czego kwota ta stanowi nakład uczestniczki postępowania z jej majątku odrębnego. Mając na uwadze powyższe wyliczenia Sąd Odwoławczy orzekł, że wartość opisanego w nim udziału w prawie do lokalu wynosi 23.601,76 zł, a udziału w prawie do samochodu wynosi 4.950 zł, zaś łączna wartość majątku 28.551, 76 zł. Tym samym, przy kontynuacji zasady równych udziałów w majątku wspólnym małżonków modyfikacji kwotowej winna ulec wysokość spłaty obciążającej uczestniczkę wobec wnioskodawczyni.

Nie sposób było podzielić zarzutów zgłaszanych przez apelującą odnośnie nieprawidłowości w zastosowaniu art. 233 § 1 kpc i naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów. Wbrew stanowisku skarżącej, nie zostało wykazane, by część ze środków na książeczce mieszkaniowej wnioskodawczyni nie pochodziła z jej majątku osobistego. Przyjęta zatem wartość nakładu wynikała z informacji zgromadzonej w aktach sprawy, natomiast uległa ona następnie weryfikacji w toku postępowania drugoinstancyjnego co do aktualnej wartości, zatem zbędne było szersze odnoszenie się do tej kwestii w kontekście zarzutów apelacyjnych.

Przy zachowaniu prawidłowo ustalonej przez Sąd Rejonowy na 67,5% proporcji wartości nakładu z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny w postaci prawa do przedmiotowego lokalu, znajdującej poparcie w zebranym materiale dowodowym, uznał Sąd Okręgowy kierując się także poglądami Sądu Najwyższego szeroko prezentowanymi w utrwalonym orzecznictwie, iż aktualna wartość nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny winna być ustalona także wedle tej proporcji ich wartości, prezentowanej na chwilę orzekania. Stanowisko apelującej, zgodnie z którym należało uwzględnić stosunek wartości nakładu z chwili jego dokonania do wartości lokalu ustalonej już po przekształceniu, prowadząc do ustalenia proporcji w wysokości 71,417% nie mogło zostać uwzględnione, bowiem wartość nakładu w postaci kwot pochodzących z książeczki mieszkaniowej na pokrycie innego wkładu, wobec ustalania późniejszej wartości już przekształconego prawa do lokalu, faktycznie byłaby nieadekwatna.

Zarzuty nieprawidłowości zastosowania art. 45 § 1 krio oraz art. 328 § 2 kpc i art. 361 kpc w tej mierze także nie mogły odnieść skutku. Jedynie bowiem przeniesienie stosunkowej relacji pomiędzy nakładem a ówcześnie istniejącym prawem do lokalu, w odniesieniu do aktualnej wartości istniejącego prawa do lokal podlegającego podziałowi, pozwala na przyjęcie prawidłowej wartości poczynionych z majątku osobistego nakładów na majątek osobisty oraz należyte ich rozliczenie.

Stąd przy ustaleniu, iż wartość majątku wspólnego stanowi wartość lokalu mieszkalnego w kwocie 145600zł, aktualna wartość nakładu została ustalona na 98396,48zł. Zważył przy tym Sąd Okręgowy, iż w międzyczasie prawo do lokalu uległo przekształceniu, jednakże nie byłoby to możliwe bez dokonania nakładów przez wnioskodawczynię, które umożliwiły jego pierwotny przydział. Przy uwzględnieniu, iż globalna wartość majątku podlegającego podziałowi została ustalona na 145600zł, nakładu z majątku osobistego na 98396,48zł, stąd udział w prawie do lokalu spadkodawcy ustalono na 23601,76zł (145600zł – 98396,48zł=47203,52zł:2=23601,76zł), w prawie do samochodu F. – 4950zł (9900zł:2=4950zł).

Mając na uwadze powyższe rozważania oraz wyliczenia, wypadało zmienić również zaskarżone postanowienie w zakresie dotyczącym wysokości zasądzonej od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki spłaty, która wyniosła 9517,25zł, przy uwzględnieniu ułamka przysługującego skarżącej w majątku podlegającym podziałowi (28551,76zł : 3= 9517,25zł).

Z tych to przyczyn zmieniono zaskarżone postanowienie w powyższym zakresie na zasadzie art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.

W pozostałej części natomiast apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na mocy art., 385 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.

Wnioski o zasądzenie dalej idących kwot na rzecz skarżącej nie znalazły bowiem poparcia w zebranym przez Sądu obu instancji materiale dowodowym, co wyżej wskazano.

Mając na uwadze treść powyższego rozstrzygnięcia, zmieniono zaskarżone orzeczenie na zasadzie art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc także w odniesieniu do wyrzeczenia o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego.

Miał przy tym Sąd Okręgowy na uwadze, iż każdy z uczestników był w równym stopniu zainteresowany w rozstrzygnięciu, zaś udziały małżonków w majątku wspólnym były równe. Stąd zastosowanie winna znaleźć zasada obwiązująca w postępowaniu nieprocesowym zawarta w art. 520 § 1 kpc. W tzw. sprawach działowych bowiem, nie zachodzi sprzeczność interesów, niezależnie od tego jaki dana strona zgłasza wniosek co do sposobu podziału i jakie stanowisko zajmuje w sprawie. W takich postępowaniach strony są również w równym stopniu zainteresowane wynikiem postępowania, a ich interesy w zasadzie są wspólne, gdyż polegają na wyjściu ze stanu wspólności (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2011 r., III CZ 46/10, OSNC 2011, nr 7-8, poz. 88, z dnia 19 listopada 2011 r., III CZ 47/11, z dnia 16 września 2011 r., IV CZ 40/11 i in., za: postanowienie Sądu Najwyższego z 16 stycznia 2013r., II CZ 149/12).

Z tych przyczyn uznał Sąd Odwoławczy, iż zainteresowani w równym stopniu w tym też udziale winni ponieść koszty postępowania pierwszoinstancyjnego co do zasady, a ich szczegółowe wyliczenie pozostawiono referendarzowi sądowemu na mocy art. 108 § 1 zd. 2 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.

Tymi samymi motywami konsekwentnie kierował się Sąd drugiej instancji wyrzekając o kosztach postępowania odwoławczego, na zasadzie art. 520 § 1 kpc w zw. z art. 108 § 1 zd. 1 i 2 kpc.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. , Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w sposób wskazany w sentencji; na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalono apelację wnioskodawczyni w pozostałym zakresie jako bezzasadną postępowania odwoławczego.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono po myśli art. 520 § 1 k.p.c.