Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV Ua 24/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2014r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSO Jacek Witkowski (spr.)

Sędziowie:

SSO Jerzy Zalasiński

SSO Katarzyna Antoniak

Protokolant:

st.sekr.sądowy Iwona Chojecka

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2014 r. w Siedlcach

na rozprawie sprawy z wniosku Z. I.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do zasiłku chorobowego i o zwrot nienależnie pobranego zasiłku

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 maja 2013r. sygn. akt IV U 147/13

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt IV Ua 24/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 marca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił Z. I. prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 15.02.2001 r. do 14.03.2001 r. i zobowiązał go do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego za ten okres wraz z odsetkami liczonymi od 1.03.2013 r. w łącznej kwocie 1552,69 zł.

W odwołaniu ubezpieczony, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji, zarzucił, że roszczenie organu rentowego jest przedawnione na podstawie art. 84 ust. 3 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 25 poz. 1585), gdyż od okresu, za który odmówiono mu prawa do zasiłku chorobowego upłynęło ponad 3 lata.

Wyrokiem z dnia 29 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w Siedlcach IV Wydział pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, iż Z. I. nie ma obowiązku zwrotu pobranego zasiłku chorobowego wraz z odsetkami w łącznej kwocie 1.552,69 zł.

W ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy stwierdził, że okoliczności faktyczne są bezsporne. Ubezpieczony bowiem nie kwestionował, że w okresie orzeczonej niezdolności do pracy tj. 26.02.2001 r. do 14.03.2001 r. podjął w dniu 15.02.2001 r. zatrudnienie u innego pracodawcy, przez co wypłacony mu zasiłek chorobowy za okres od 15.02.2001 r. do 14.03.2001 r. stał się świadczeniem nienależnym. Ubezpieczony uważał, że roszczenie ZUS o zwrot zasiłku chorobowego jest przedawnione zgodnie z art. 84 ust. 3 ustawy systemowej. Sąd Rejonowy w rozważaniach prawnych wywodził, że stanowisko ubezpieczonego w tej kwestii jest niezasadne. Sąd stwierdził, że należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat licząc od daty uprawomocnienia się decyzji ustalającej należność (art. 84 ust. 7). Sąd I instancji swoją ocenę prawną poparł wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 6.01.2009 r. Roszczenie to w przedmiotowej sprawie nie uległo przedawnieniu.

Niemniej, jak stwierdził, Sąd Rejonowy istnieje inna podstawa prawna, która pozwala odstąpić od żądania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tj. art. 84 ust. 8 ustawy systemowej. Przepis ten bowiem pozwala na odstąpienie od żądania zwrotu świadczeń w całości bądź w części, jeżeli zachodzą szczególne okoliczności. W realiach niniejszej sprawy zaszła taka szczególnie uzasadniona okoliczność tj. znaczny upływ czasu od pobrania nienależnego świadczenia (12 lat) oraz, że kwota odsetek znacznie przekracza kwotę wypłaconego zasiłku chorobowego. Znaczny upływ czasu mógł utwierdzić ubezpieczonego w przekonaniu, że kwestia jego zasiłku chorobowego została zamknięta.

Od wyroku tego apelację złożył pozwany Oddział ZUS, który zaskarżył wyrok w całości, zarzucając mu naruszenie prawa materialnego tj. art. 84 ust. 8 pkt. 1 ustawy systemowej poprzez błędną wykładnię tego przepisu. Ponadto zarzucił naruszenie prawa procesowego tj. art. 476 § 2 kpc poprzez rozstrzygnięcie w przedmiocie, którego nie dotyczyła decyzja ZUS z dnia 13.03.2013 r. Kolejnym zarzutem jest naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów.

W uzasadnieniu apelacji pozwany ZUS argumentował m.in., iż zakres rozporządzenia oraz orzeczenia sądy pracy i ubezpieczeń społecznych wyznacza treść decyzji organu rentowego. Przedmiot sporu nie może wykraczać poza treść tej decyzji. Organ rentowy przywołał tezę postanowienia SN z dnia 13.05.1999 r. W tej sytuacji Sąd Rejonowy rozpoznający odwołanie od decyzji zobowiązującej ubezpieczonego do zwrotu zasiłku chorobowego nie powinien był rozstrzygać sprawy odstąpienia od żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

W ocenie Sądu Okręgowego, apelacja pozwanego organu rentowego jest zasadna, Trafnie autor apelacji zarzucił Sądowi I instancji, iż ten wykroczył poza zakres wyznaczony treścią decyzji z dnia 13.03.2013 r. Decyzja ta bowiem dotyczy odmowy prawa do zasiłku chorobowego z jednoczesnym stwierdzeniem obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Sąd Rejonowy co do pierwszej części treści decyzji dokonał oceny merytorycznej, iż ubezpieczony w spornym okresie nie był uprawniony do pobierania zasiłku chorobowego i że nie zachodzi przedawnienie dochodzenia roszczenia. Rozstrzygnięcie w tym zakresie jest trafne i Sąd Okręgowy podziela ocenę prawną Sądu I instancji. Sąd ten jednakże w drugiej części swoich rozważań zawartych w uzasadnieniu przyjął, że w sprawie zastosowanie art. 84 ust. 8 ustawy systemowej. W konsekwencji Sąd ten w oderwaniu od treści powołanego przepisu przyjął, że ubezpieczony nie ma obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Tego rodzaju rozstrzygnięcie wykracza poza zakres zaskarżonej decyzji i nie może być akceptowane. Przepis art. 84 ust. 8 może mieć zastosowanie jedynie wtedy gdy istnieje prawomocne orzeczenie o braku prawa do świadczenia i zobowiązaniu jego zwrotu. Odstąpienie od zwrotu świadczenia w myśl powołanego przepisu może mieć miejsce jedynie po złożeniu wniosku przez zobowiązanego i wydanie decyzji w tym przedmiocie przez organ rentowy. Naruszenie zasady określonej w art. 476 § 2 kpc doprowadziło do wadliwego rozstrzygnięcia przez Sąd Rejonowy.

W ocenie Sądu Okręgowego, prawidłowym rozstrzygnięciem odwołania ubezpieczonego od zaskarżonej decyzji było jego oddalenie, gdyż jak ustalił i ocenił Sąd Rejonowy, zasiłek chorobowy nie przysługiwał ubezpieczonemu jak również nie ma miejsce przedawnienie dochodzenia roszczeń przez ZUS.

W tej sytuacji mając na względzie powyższą ocenę wyroku Sądu Rejonowego, Sąd II instancji na podstawie art. 386 § 1 kpc orzekł jak w sentencji.