Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 12 czerwca 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia
w Ł. oddalił powództwo S. N. przeciwko pozwanemu S. (...) w Ł. o zadośćuczynienie oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, odstępując od obciążenia powoda nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, zaskarżając go
w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 448 k.c. w zw. z art. 23 k.c. i art. 24 § 1 k.c. poprzez ich niezastosowanie polegające na uznaniu, że nie zostały spełnione przesłanki przyznania zadośćuczynienia, podczas gdy zostały spełnione wszystkie przesłanki,

b)  art. 444 § 1 k.c. i art. 445 k.c. w zw. z art. 417 § 1 k.c. poprzez ich niezastosowanie polegające na uznaniu, że nie zostały spełnione przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, podczas gdy zostały spełnione wszystkie z nich,

c)  art. 30, art. 40, art. 41 ust. 4, art. 61, art. 68, art. 77, art. 47 i art. 49 Konstytucji RP poprzez ich niezastosowanie polegające na uznaniu, że pozwany nie naruszył prawa powoda do poszanowania życia prywatnego, prawa do informacji, do godności osobistej, do humanitarnego i nieponiżającego traktowania do intymności do komunikowania się, do ochrony zdrowia, podczas gdy pozwany naruszył owe normy,

d)  art. 3 i art. 8 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka poprzez ich niezastosowanie polegające na pominięciu faktu, że pozwany naruszył ww. normy prawa UE poprzez osadzenie powoda w złych warunkach bytowych w Areszcie Śledczym w Ł.;

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego, mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, tj.:

a)  art. 278 § 1 k.p.c. poprzez niezasięgnięcie opinii biegłego kominiarza co do zasad i praktyki przeprowadzania kontroli wentylacji w takich pomieszczeniach, jak cele mieszkalne pomimo, że ustalenie tej okoliczności wymagało wiadomości specjalnych, co skutkowało, iż Sąd dał wiarę dowodom przedstawionym przez pozwanego i przyjęciem, że w celach, w których powód przebywał była sprawna wentylacja grawitacyjna,

b)  art. 230 k.p.c. poprzez pominięcie faktu, że pozwany nie wypowiedział się co do twierdzeń powoda o tym, że między nim a funkcjonariuszem SW Ł. C. istniał konflikt i był on zainteresowany zeznawaniem na niekorzyść powoda,

c)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, w miejsce swobodnej, oceny dowodów oraz niewszechstronne rozważenie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie,

d)  art. 129 k.p.c. w zw. z art. 244 k.p.c. i w zw. z art. 252 k.p.c. poprzez uznanie jako dowody w sprawie notatek z systemu N. - (...) podczas, gdy nie mogą one stanowić dowodu w sprawie,

e)  art. 117 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie pomimo spełnienia przesłanek przez powoda.

Nadto skarżący wniósł o dopuszczenie w postępowaniu apelacyjnym dowodu z dokumentów w postaci wydruku z „Raportu przedstawicieli Krajowego Mechanizmu Prewencji z wizytacji w Areszcie Śledczym w Ł. (wyciąg) sygn. KMP.571.17.2014.WS z dnia 3 marca 2014 r.” – na okoliczność warunków panujących w Areszcie Śledczym w Ł., uchybień w funkcjonowaniu tej jednostki oraz zaleceń Krajowego Mechanizmu Prewencji dla tej jednostki.

W kontekście powyższych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości.

W trakcie rozprawy apelacyjnej pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postepowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu w całości.

W pierwszej kolejności, w odniesieniu do zawartego w apelacji wniosku powoda dopuszczenie w postępowaniu apelacyjnym dowodów z dokumentu w postaci wydruku z „Raportu przedstawicieli Krajowego Mechanizmu Prewencji z wizytacji w Areszcie Śledczym w Ł. (wyciąg) sygn. KMP.571.17.2014.WS z dnia 3 marca 2014 r.”, Sąd Okręgowy oddalił ten wniosek pominął ww. dowód jako spóźniony. W postępowaniu zwykłym, strona może w środku odwoławczym przedstawiać nowe fakty i dowody, jednak zasada ta doznaje ograniczenia poprzez unormowanie art. 381 k.p.c. i odpowiadające mu unormowanie art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. Stosownie do pierwszego z powołanych przepisów sąd II instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem I instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Przepis art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. stanowi z kolei, że apelacja powinna zawierać m.in. powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem I instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Oznacza to, że sąd II instancji jest zobowiązany na wniosek strony materiał procesowy uzupełnić, jeżeli jest to konieczne do rozstrzygnięcia sprawy, lecz równocześnie jest uprawniony do pominięcia nowych faktów i dowodów zgłoszonych dopiero w postępowaniu apelacyjnym, gdy zachodzą przesłanki określone przepisem art. 381 k.p.c., tj. jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem I instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 września 2010 r., sygn. akt II UK 77/10, LEX nr 661513).

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy pominął wskazany wniosek dowodowy strony pozwanej jako spóźniony. Okoliczności, których wykazaniu służyć ma wnioskowany dowód – zgodnie z obciążającym powoda ciężarem dowodu – powinny były i mogły zostać udowodnione przez skarżącego już w postępowaniu przed sądem I instancji. Skarżący w żaden sposób nie wykazał przy tym, aby potrzeba powołania wnioskowanego dowodu z ww. dokumentu wynikła już po zamknięciu rozprawy w postępowaniu rozpoznawczym, ani też że powołanie w postępowaniu przed sądem i instancji nie było możliwe. Wbrew twierdzeniom zawartym w uzasadnieniu powyższego wniosku wnioskowany dowód nie może być zaliczony do kategorii „nowości” w rozumieniu art. 381 k.p.c. bowiem - z treści pisma z dnia 2 stycznia 2015 r.(k. 223 – 223 odwrót) wystosowanego do powoda przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich jednoznacznie wynika, że o istnieniu objętego wnioskiem dokumentu (wyciągu z Raportu z wizytacji w Areszcie Śledczym w Ł. przeprowadzonej w dniach 13-15 stycznia 2014 r.) powód wiedział już w dniu 15 grudnia 2014 r. występując do Biura (...) z wnioskiem o jego udostępnienie. W tej sytuacji Sąd Odwoławczy kontrolą instancyjną objąć może prawidłowość zaskarżonego rozstrzygnięcia w kontekście faktycznie zgromadzonego przez Sąd
I instancji materiału procesowego.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne szczegółowo opisane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i przyjmuje je za własne. W tym miejscu trzeba także wskazać, iż uzasadnienie Sądu I instancji zarówno co do ustaleń faktycznych, oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, jak również rozważań prawnych jest bardzo szczegółowe, dokładne, precyzyjne i wszechstronne, stąd też jego ponowne przytaczanie w tym miejscu w całości jest bezprzedmiotowe. Sąd I instancji poczynił w oparciu o materiał dowodowy, który zaprezentowały obie strony procesu.

Spośród wyartykułowanych w apelacji zarzutów w pierwszym rzędzie należy odnieść się do zarzutów naruszenia przepisów postępowania, gdyż wnioski w tym zakresie determinują kierunek dalszych rozważań, skoro prawidłowość zastosowania norm prawa materialnego może być badana jedynie na gruncie niekwestionowanych ustaleń faktycznych.

Na wstępie, z uwagi na powołany zarzut naruszenia art. 117 § 1 k.p.c., można przypuszczać, że intencją skarżącego było poddanie kontroli instancyjnej zasadności postanowienia referendarza sądowego z dnia 18 stycznia 2017 roku o oddaleniu wniosku powoda o ustanowienie pełnomocnika z urzędu oraz wydanego w wyniku rozpoznania wniesionej na to orzeczenie skargi postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 22 lutego 2017 r. utrzymującego w mocy postanowienie referendarza sądowego. Podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 117 k.p.c. jest o tyle bezzasadny, iż uchyla się on spod kontroli instancyjnej w toku postępowania apelacyjnego. Zgodnie bowiem z treścią art. 380 k.p.c. zakresem kognicji sądu rozpoznającego apelację mogą zostać objęte jedynie niezaskarżalne postanowienia sądu pierwszej instancji, o ile tylko wywarły one wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Tymczasem rozstrzygnięcie w przedmiocie oddalenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu jest zaskarżalne, a powód skorzystał już z możliwości jego zaskarżenia wnosząc do Sądu Rejonowego skargę na orzeczenie referendarza sądowego. Orzeczenie w przedmiocie ustanowienia dla skarżącego pełnomocnika z urzędu jest zatem prawomocne i nie może być weryfikowane w toku postępowania apelacyjnego.

Przystępując do oceny zasadności podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia art. 278 § 1 k.p.c. poprzez niezasięgnięcie przez Sąd I instancji (tj. oddalenie wniosku dowodowego powoda) opinii biegłego kominiarza Sąd Okręgowy stwierdza, że w pełni podziela ocenę Sądu Rejonowego, iż w przedmiotowym stanie faktycznym przeprowadzanie takiego dowodu na okoliczności wskazane przez skarżącego w tezie dowodowej było całkowicie bezprzedmiotowe i prowadziłoby jedynie do zbędnego przedłużenia postępowania. Skarżący domagał się bowiem dopuszczenia dowodu z opinii biegłego kominiarza na okoliczność sposobu przeprowadzania kontroli wentylacji takich pomieszczeń, jak cele mieszkalne. Tymczasem w przedmiotowej sprawie okolicznością mającą znaczenie dla rozstrzygnięcia było w szczególności to czy system wentylacyjny w pozwanej jednostce penitencjarnej działał w sposób prawidłowy umożliwiając właściwą cyrkulację i wymianę powietrza a także czy zapewniony był osobom przebywającym w celach mieszkalnych dopływ świeżego powietrza. Sąd I instancji poczynił stosowne ustalenia w tym zakresie na podstawie zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego, w szczególności na podstawie protokołów z okresowej kontroli przewodów kominowych przeprowadzonych u strony pozwanej w czerwcu 2014 r. przez mistrza kominiarskiego (k. 535-537), pisma (...) w Ł. z dnia 16 marca 2015 r. informującego o wynikach kontroli sanitarnej zajmowanych przez powoda w pozwanej jednostce penitencjarnej cel mieszkalnych (k. 11) oraz zeznań świadka W. B. posiadającego w tym zakresie wiedzę w związku z pełnieniem funkcji zastępcy kierownika działu kwatermistrzowskiego pozwanej jednostki penitencjarnej (k. 192 odwrót – 193). Posiłkowo, w ramach wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd I instancji uwzględnił również jako podstawę powyższych ustaleń przedłożone przez stronę pozwaną poświadczone za zgodność z oryginałem kopie pisemnych opinii biegłych sądowych z zakresu budownictwa K. Ś. (k. 128-131 odwrót) i K. H. (k. 132-153). Opinii tych Sąd I instancji nie oceniał jako dowodu z opinii biegłego (wobec braku dopuszczenia takiego dowodu w przedmiotowym postępowaniu pozostawałoby to w sprzeczności z zasadą bezpośredniości postępowania dowodowego), a jedynie jako dowód z dokumentów.

Nie sposób podzielić również zarzutu powoda odnośnie naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. sprowadzającego się do dokonania dowolnej, w miejsce swobodnej, oceny dowodów oraz niewszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Wskazany przepis nakłada na sąd orzekający obowiązek wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, uwzględnienia wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, skonkretyzowania okoliczności mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności, wskazania jednoznacznego kryterium oraz argumentacji pozwalającej wyższej instancji i skarżącemu na weryfikację dokonanej oceny w przedmiocie uznania dowodu za wiarygodny bądź też jego zdyskwalifikowanie, a także przytoczenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia dowodów, na których sąd się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności. Nie budzi wątpliwości, że tylko w wypadku, gdy sąd zrealizuje te obowiązki, spełnione zostają, wynikające z art. 233 § 1 k.p.c. wymogi dotyczące oceny dowodów oraz wskazania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Jeżeli więc z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.). Musi się ona zatem ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, że - wbrew twierdzeniom apelującego - w okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 k.p.c. Sąd ten poczynił swoje ustalenia faktyczne na podstawie całokształtu zgromadzonych w toku postępowania dowodów, tj. przedłożonych dokumentów, oraz zeznań świadków i powoda. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś podniesione w tym zakresie w apelacji zarzuty stanowią w istocie jedynie obiektywnie nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nie obarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji. Generalnie zarzuty skarżącego w tym zakresie sprowadzają się do forsowania własnej, korzystnej dla niego, oceny zgromadzonych dowodów i rekonstruowania stanu faktycznego w oparciu na o wybiórczo powołane okoliczności, bez odniesienia się do całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W świetle zaś utrwalonych poglądów judykatury i piśmiennictwa nie jest wystarczającym uzasadnieniem zarzutu naruszenia normy art. 233 § 1 k.p.c. przedstawienie przez stronę skarżącą własnej oceny dowodów i wyrażenie dezaprobaty dla oceny prezentowanej przez Sąd pierwszej instancji. Subiektywne przekonanie strony o tym, którym dowodom należy przyznać wiarę oraz przekonanie strony o odmiennej ocenie poszczególnych środków dowodowych, nie może być podstawą kwestionowania swobodnej oceny dowodów dokonywanej przez sąd (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 24 września 2015 roku, III AUa 962/14, LEX nr 1820905). Reasumując ten fragment rozważań Sąd Okręgowy stwierdza, że dokonana przez Sąd I instancji ocena wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie została dokonana w sposób prawidłowy, nie wykraczała poza granice swobodnej oceny dowodów.

Sąd Okręgowy podziela również ocenę prawną dochodzonego roszczenia dokonaną przez Sąd Rejonowy, zarówno co do przyjętej podstawy prawnej oceny jego zasadności, jak i wyników tej oceny. Sąd Rejonowy słusznie przyjął, że podstawą prawną oceny zasadności roszczenia objętego pozwem winien być art. 417 k.c. w zw. Z art. 444 k.c., art. 445 kc. art. 448 k.c. i art. 24 k.c. W sposób prawidłowy dokonał również rozkładu pomiędzy stronami ciężaru dowodu okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, obciążając stronę powodową powinnością wykazania przesłanek odpowiedzialności deliktowej pozwanego, tj. dopuszczenia się przez pozwanego czynu niedozwolonego wobec powoda (bezprawność), doznania przez powoda szkody niemajątkowej (krzywdy) na skutek bezprawnego zachowania pozwanego oraz istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy bezprawnym zachowaniem pozwanego, a doznaniem krzywdy przez powoda.

Trafnie wskazał Sąd Rejonowy, że w okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy powód nie zdołał wykazać aby, rzekomo nieodpowiednie warunki panujące we wskazanej w pozwie jednostce penitencjarnej – Areszcie Śledczym w Ł. wpłynęły ujemnie na jego zdrowie fizyczne i psychiczne, ani też by w pozostałych wskazywanych przez powoda przypadkach podczas jego pobytu w pozwanym Areszcie naruszane były dobra osobiste powoda. Tym samym powód nie wykazał, aby zaistniały, przewidziane w art. 417 § 1 k.c. przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa, a mianowicie aby doszło do bezprawności działania pozwanego, z którym w adekwatnym związku przyczynowym pozostawałaby doznana przez powoda szkoda. Pozwany udowodnił natomiast przy pomocy dowodu z dokumentów oraz zeznań świadków, że pobyt powoda w pozwanej jednostce penitencjarnej realizowany był w sposób odpowiadający treści norm prawnych regulujących warunki tego pobytu, tj. przepisom kodeksu karnego wykonawczego oraz odpowiedniego rozporządzenia wykonawczego Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 roku w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. z 2003 r. Nr 152, poz. 1493. Z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych wynika, że skarżący w czasie swojego pobytu w Areszcie Śledczym w Ł. nie przebywał w warunkach przeludnienia. W każdej z cel, w których powód był osadzony powierzchnia przypadająca na jedną przebywającą tam osobę wynosiła nie mniej niż 3 m ². Warunki lokalowe w przedmiotowej jednostce penitencjarnej (w tym wyposażenie w niezbędny sprzęt kwaterunkowy) oraz organizacja pobytu osób osadzonych odpowiadają wymogom wynikającym z przepisów prawa.

Jedynie w dwóch przypadkach, tj. co do braku zapewnienia przez pozwanego dostępu powodowi do wody pitnej podczas spacerów w okresie letnim oraz braku umożliwiania dostępu do zapoznania się z treścią Biuletynu Informacji Publicznej Rzecznika Praw Obywatelskich, Sąd Rejonowy stwierdził naruszenie dób osobistych powoda, jednakże uznał, że znikomy stopień tego naruszenia nie uzasadniał przyznania powodowi z tego tytułu zadośćuczynienia pieniężnego. Z powyższym stanowiskiem Sądu Rejonowego należy się zgodzić, albowiem decydujące znaczenie dla oceny zasadności twierdzenia o naruszeniu dobra osobistego ma nie tyle subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ale to, jaką reakcję wywołuje w społeczeństwie to naruszenie. Innymi słowy o dokonaniu naruszenia dobra osobistego decyduje obiektywna ocena konkretnych okoliczności, nie zaś subiektywne odczucie osoby zainteresowanej. Należy podkreślić, że z samej istoty odbywania kary pozbawienia wolności, którą powód odbywał w okresie objętym żądaniem pozwu, wynika istotne ograniczenie niektórych praw podmiotowych. W konsekwencji, nie każda uciążliwość związana z odbywaniem kary pozbawienia wolności rodzi prawo do żądania zadośćuczynienia. Samo zaś przebywanie w niekomfortowych warunkach samo przez się nie przesądza o naruszeniu dóbr osobistych. Nie można także tracić z pola widzenia, iż kara pozbawienia wolności jest środkiem represyjnym i ze swej istoty warunki jej odbywania mogą odbiegać od standardu jakiego można oczekiwać na wolności. Do naruszenia dóbr osobistych dochodzi jedynie wówczas, gdy cierpienie i upokorzenie, jakiego doznaje osoba pozbawiona wolności przekracza nieunikniony element cierpienia wpisanego w istotę kary pozbawienia wolności jako takiej, co niewątpliwie w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Mając na uwadze powyższe, a także fakt, że w postępowaniu apelacyjnym nie ujawniono okoliczności, które Sąd II instancji winien wziąć pod uwagę z urzędu i które mogłyby skutkować uwzględnieniem wniosków złożonego środka zaskarżenia, apelacja podlegała oddaleniu w oparciu o art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sporu zasądzając od powoda S. N. na rzecz Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w Ł. kwotę 120 zł. Na kwotę tę złożyło się jedynie wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej w postępowaniu odwoławczym, ustalone w oparciu o § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 8 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) w brzmieniu pierwotnym.

Zważywszy, że w toku postępowania drugoinstancyjnego powód korzystał z przyznanej dopiero na tym etapie postępowania z urzędu pomocy prawnej radcy prawnego Z. S. Sąd Okręgowy przyznał i nakazał wypłacić na rzecz ustanowionego z urzędu pełnomocnika ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 110,70 zł, obejmującą podatek VAT w wysokości 23%. Wysokość kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu Sąd Odwoławczy ustalił na podstawie § 14 ust. 1 pkt 26 w związku z § 4 ust. 1 i 3 i § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2016 r., poz. 1715).

O kosztach postępowania apelacyjnego należnych od powoda na rzecz strony pozwanej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie § 8 ust. 1 pkt 26 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 z późn. zm.), zasądzając je według norm przepisanych. Przy czym koszty te obejmują jedynie koszty zastępstwa procesowego przez radcę prawnego.