Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 6 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący-Sędzia: SSO Andrzej Dyrda (spr.)

Sędziowie: SSO Magdalena Balion - Hajduk

SSO Anna Hajda

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2018r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi A. D.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy

w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki

w sprawie sygn. akt I Ns 1532/11 Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

postanawia:

1.  stwierdzić, że w postępowaniu sądowym toczącym się przed Sądem Rejonowym w Wodzisławiu Śląskim pod sygn. akt I Ns 1532/11 nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać skarżącemu od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim kwotę 10.000 (dziesięć tysięcy) złotych;

3.  oddalić skargę w pozostałym zakresie.

SSO Anna Hajda SSO Andrzej Dyrda SSO Magdalena Balion – Hajduk

UZASADNIENIE

Skarżąca A. D. 18 grudnia 2017r. wniosła skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, w której żądała: stwierdzenia przewlekłości postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w Wodzisławiu Śląskim w sprawie o sygn. akt I Ns 1532/11 oraz wydania zalecenia Sądowi rozpoznającemu sprawę zalecenia wydania wyroku w sprawie oraz przyznania jej kwoty 22.000 zł i zasądzenia od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim kosztów tego postępowania.

W odpowiedzi na skargę Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy, na podstawie akt o sygn. I Ns 1532/11 Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim, ustalił następujący przebieg postępowania, w zakresie objętym skargą na przewlekłość postępowania.

Sprawa wpłynęła do Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim w dniu 14 grudnia 2011 r.

Zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 29 grudnia 2011r. wyznaczono termin rozprawy na dzień 7 lutego 2012r. Po dokonaniu czynności procesowych w tym m. in. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji, rozprawę odroczono na termin z urzędu.

Postanowieniem z dnia 1 marca 2012r. Sąd zwolnił wnioskodawczynię od kosztów sądowych w całości oraz ustanowił dla niej pełnomocnika z urzędu.

Zarządzeniem z dnia 26 marca 2012r. zlecono wykonanie opinii biegłemu K. P. (1).

Zarządzeniem z dnia 21 maja 2012r. zlecono wykonanie opinii biegłemu J. M.. Biegły zwrócił akta bez sporządzonej opinii w dniu 23 lipca 2012r.

Zarządzeniem z dnia 24 lipca 2012r. zlecono wykonanie opinii biegłemu K. P. (2).

W związku ze zrzeczeniem się urzędu przez SSR Damiana Pasicha oraz nowym podziałem czynności wydziału cywilnego z dnia 30 czerwca 2012r. z dniem 17 września 2012r. sprawę przydzielono do referatu SSR Aleksandra Żółtego.

9 listopada 2012r. dokonano ponaglenia biegłego.

20 listopada 2012r. do Sadu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim wpłynęła opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji-kartografii K. P. (2).

Zarządzenie sędziego odpisy opinii doręczono pełnomocnikowi wnioskodawczym oraz pełnomocnikowi uczestnika - (...) S.A. z/s w G. zobowiązując do ustosunkowania się do treści opinii w terminie 14 dni

Pełnomocnik wnioskodawczyni pismem z dnia 27 grudnia 2012r. wniósł o dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii uzupełniającej. Pismem z dnia 28 lutego 2013r. pełnomocnik podtrzymał wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej.

Postanowieniem z dnia 28 marca 2013r. Sąd przyznał wynagrodzenie biegłemu.

Zarządzeniem z dnia 28 marca 2013r. zobowiązano pełnomocnika uczestnika postępowania do zajęcia stanowiska co do treści pisma pełnomocnika wnioskodawczyni z dnia 27 grudnia 2012r..

Postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2013r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji i szacowania nieruchomości K. P. (2) - wyznaczono termin 2 miesięcy

Pismem z dnia 21 maja 2013r. pełnomocnik uczestnika wniósł o zmianę osoby biegłego ewentualnie jego wyłączenie.

Zarządzeniem z dnia 31 maja 2013r. sędzia zwrócił się do biegłego K. P. (2) aby ten wstrzymał się z wykonaniem czynności do czasu rozstrzygnięcia wniosku o wyłączenie biegłego oraz złożenie oświadczenia czy istnieją okoliczności mogące wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w sprawie.

W oświadczeniu z dnia 6 czerwca 2013r. biegły K. P. (2) zaprzeczył jakoby istniały okoliczności mogące wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w sprawie.

Postanowieniem z dnia 19 lipca 2013r. Sąd na posiedzeniu niejawnym oddalił wniosek o wyłączenie biegłego.

Zarządzeniem z dnia 19 lipca 2013r. wyznaczono biegłemu nowy termin do sporządzenia opinii - tj. 6 tygodni.

25 września 2013r. dokonano ponaglenia biegłego sądowego K. P. (2).

7 października 2013r. do Sądu wpłynęła opinia uzupełniająca biegłego K. P. (2).

Zarządzeniem sędziego z dnia 18 października 2013r. nakazano doręczyć odpisy opinii stronom, zobowiązując do ustosunkowania się do treści opinii w terminie 21 dni.

Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2014r. Sąd przyznał wynagrodzenie biegłemu.

Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2014r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu elektroenergetyki. Zarządzeniem z tego samego dnia sędzia wydał dyspozycję ażeby doręczyć odpis postanowienia pełnomocnikom stron, a nadto zobowiązał pełnomocnika T. do uiszczenia zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w wysokości 500 zł. Zaliczkę wpłacono w dniu 7 sierpnia 2014r.

Zarządzeniem z dnia 13 września 2014 r. Sędzia polecił przekazać wykonanie opinii biegłemu K. G.. Biegły przedłożył opinię w dniu 29 grudnia 2014r.

Postanowieniem z dnia 12 stycznia 2015r. Sąd przyznał wynagrodzenie biegłemu.

Zarządzeniem z dnia 12 stycznia 2015r. polecono przesłać odpis opinii pełnomocnikom stron, jak również zobowiązano pełnomocnika wnioskodawcy do nadesłania odpisu pisma z dnia 27 grudnia 2012r. zawierającego zarzuty do jednej z wcześniej wydanych w sprawie opinii i rozszerzenie wniosku o ustanowienie służebności przesyłu.

Pismo pełnomocnika wnioskodawczyni wpłynęło do Sądu w dniu 19 lutego 2015r.

Zarządzeniem z dnia 27 lutego 2015r. polecono doręczyć nadesłany odpis pisma z dnia 27 grudnia 2012r. pełnomocnikowi uczestnika.

Wnioskodawczyni pismem z dnia 26 lutego 2015r. wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego K. G..

Pismem z dnia 14 maja 2015r. pełnomocnik A. D. zwrócił się do Sądu o podjęcie czynności w sprawie wcześniej złożonego wniosku dowodowego.

Postanowieniem z dnia 23 maja 2015r. Sąd dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego G..

Opinia wpłynęła do Sadu 22 lipca 2015r., a jej odpis doręczono stronom zgodnie z zarządzeniem sędziego z dnia 12 września 2015r..

Postanowieniem z dnia 12 września 2015r. Sąd przyznał wynagrodzenie biegłemu.

Postanowieniem z dnia 18 stycznia 2016r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego geodety J. W.. Opinia wpłynęła do Sadu 26 sierpnia 2016r.

Zarządzeniem sędziego z dnia 16 września 2016r. polecono doręczyć odpisy opinii pełnomocnikom stron.

Pełnomocnik wnioskodawczyni w piśmie z dnia 12 października 2016r. zgłoszono wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej oraz ustosunkował się do treści opinii.

Zarządzeniem referendarza sądowego z dnia 20 października 2016r. wezwano biegłego do sprecyzowania wniosków opinii. Odpowiedź biegłego W. wpłynęła do Sądu w dniu 2 listopada 2016r.

Postanowieniem z dnia 12 września 2015r. referendarz sądowy przyznał wynagrodzenie biegłemu.

Postanowieniem z dnia 2 grudnia 2016r. Sąd sprecyzował tezę dowodową postanowienia z dnia 7 lutego 2012r. o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego. Akta sprawy przesłano biegłemu M. J. a termin na wykonanie opinii wyznaczono na 10 tygodni.

Pismem z dnia 24 kwietnia 2017r. roku biegły J. zwrócił się prośbą o przedłużenie terminu wykonania opinii do końca maja 2017r. Opinia wpłynęła do Sądu 5 czerwca 2017r.

Zarządzeniem sędziego z dnia 25 sierpnia 2017r. polecono przesłać odpis opinii pełnomocnikom stron oraz wyznaczono termin rozprawy na dzień 14 listopada 2017r.

Na rozprawie Sąd odroczył wydanie orzeczenia na dzień 28 listopada 2017r.

28 listopada 2017r. Sąd wydał w sprawie postanowienie rozstrzygające istotę sprawy.

Zgodnie z art. 2 ust.1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. z 2004r., Nr 179, poz.1843 z późniejszymi zmianami) przewlekłość postępowania zachodzi wtedy, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Badanie, czy w konkretnej sprawie nastąpiła zwłoka w jej rozpoznaniu musi uwzględniać ustalenie rozsądnego terminu postępowania w oparciu o wszystkie okoliczności danej sprawy oraz w oparciu o następujące kryteria: złożoność sprawy, postępowanie samego skarżącego i właściwych organów, jak również znaczenie przedmiotu postępowania dla skarżącego (porównaj: wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., 51219/09; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 25 września 2012r., 1415/11; decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 29 maja 2012r., 9848/10, wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., 28940/08).

Zwrócić należy uwagę, że zbędną zwłoką nie jest każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności, dlatego przewlekłość postępowania zachodzi wówczas, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy. (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2013r. KSP 3/13, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 stycznia 2013r. sygn. akt II S 33/12; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 listopada 2010r. sygn. akt II S 28/10; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 września 2015r., II S 18/15).

Ustawa nie określa przeciętnego czasu oczekiwania na rozpatrzenie sprawy. W judykaturze zasadniczo za przewlekłe uznaje się postępowanie sądowe trwające ponad 12 miesięcy, a postępowanie egzekucyjne ponad 6 miesięcy (porównaj: postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca 2006 r., I OPP 64/06 i z dnia 24 lipca 2008 r., II OPP 20/08 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2005 r., III SPP 96/05), co ma swoją podstawę w domniemaniu ustawowym ustalonym art. 14 w/w ustawy. Wskazać przy tym należy, że samo przekroczenie wskazanego terminu, co niewątpliwie ma miejsce w analizowanej sprawie wszczętej w styczniu 2013r., nie prowadzi do automatyzmu wyrażającego się stwierdzeniem przewlekłości, gdyż uwzględnić należy nadto terminowość i celowość podejmowanych czynności. Zatem, w świetle utrwalonego orzecznictwa, o przewlekłości postępowania nie decyduje ogólny czas trwania postępowania ani też odczucia skarżącego, a jedynie taki przypadek, gdy postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne do jej wyjaśnienia, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, ale także charakter sprawy, zachowanie strony, a w szczególności strony, która zarzuca przewlekłość postępowania. (porównaj: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2013r., II FPP 9/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2013 r. KSP 1/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2012r., III SPP 8/12).

Istotne jest także zwrócenie uwagi, że przewlekłość postępowania musi być nadto następstwem okoliczności, które pozostają w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością organu prowadzącego postępowanie. Tym samym, jeżeli zwłoka wynika z zachowania strony, uczestników postępowania lub innych organów, na które organ prowadzący postępowanie nie ma wpływu, a równocześnie podejmuje on skutecznie działania dyscyplinujące i naprawcze, zmierzające do jak najszybszego zakończenia sprawy, to brak jest podstaw do stwierdzenia w takich okolicznościach o naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 maja 2013r., I ACa 36/13).

Analiza akt o sygn. I Ns 1532/11 Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim prowadzi do wniosku, że w niniejszym postępowaniu nastąpiła zwłoka. Wskazać bowiem należy, że od chwili wszczęcia postępowania upłynęło 6 lat. Istota sprawy, w szczególności typowość tego rodzaju spraw, nie uzasadnia tak znacznego opóźnienia w jej rozpoznaniu, tym bardziej, że przez niemal cały okres postępowania, czynności podejmowane przez Sąd dotyczyły dopuszczenia kolejnych dowodów z opinii biegłego. Uznać zatem należało, że gromadzenie materiału dowodowego było nadmiernie wydłużone.

Określając wysokość przyznanej skarżącemu sumy pieniężnej Sąd Okręgowy miał na względzie czas trwania stwierdzonej przewlekłości postępowania, jak również przesłanki wskazane w art. 2 ust. 2 ustawy, a w szczególności charakter sprawy, stopień jej zawiłości i znaczenie dla skarżącego.

W niniejszej sprawie przedmiotem postępowania było ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem w kwocie 15.000 zł. Uwzględniając wskazane powyżej przesłanki, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, w szczególności ze względu na przyczynę przewlekłości, że adekwatna suma pieniężna wyraża się w kwocie 10.000 zł, która stanowi wystarczającą rekompensatę za straty moralne i dolegliwości związane z przeciągającym się postępowaniem sądowym, a w pozostałym zakresie, jako bezzasadne, jego żądanie należało je oddalić.

Sąd Okręgowy, biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, uznał, iż skarga zasługuje na uwzględnienie i na mocy art. 12 ust. 2 ustawy z 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, orzekł jak w sentencji.

O sumie pieniężnej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 12 ust. 4 w/w ustawy.

SSO Anna Hajda SSO Andrzej Dyrda SSO Magdalena Balion - Hajduk