Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Graczyk

Sędziowie: SO Zbigniew Szczuka

SO Anna Kozłowska-Czabańska (spr.)

Protokolant: st.sekr.sądowy Monika Olszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 czerwca 2017 r. w Warszawie

sprawy z powództwa K. H. i G. P.

przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi Zakładu Karnego W. w W.

o przyznanie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji wniesionej przez powodów

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 stycznia 2017 r., sygn. VI P 242/16

1.  oddala apelację,

2.  nie obciąża powodów kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej za instancję odwoławczą.

SSO Anna Kozłowska-Czabańska SSO Marcin Graczyk SSO Zbigniew Szczuka

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 stycznia 2017 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w sprawie z powództwa K. H. i G. P. przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładu Karnego W.w W. o przyznanie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego oddalił powództwo K. H. i G. P. (pkt. 1 i pkt. 2 wyroku), zasądził od K. H. na rzecz Skarbu Państwa – Zakładu Karnego W. w W. kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt. 3 wyroku). W pkt. 4 wyroku zasądził od G. P. na rzecz Skarbu Państwa – Zakładu Karnego W. w W. kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższy wyrok Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

Powódka K. H. pozostaje w służbie stałej od 11 sierpnia 2012 roku. Powód G. P. pozostaje w służbie stałej od 1 marca 2014 roku.

Umową sprzedaży wraz z ustanowieniem odrębnej własności lokalu zawartą dnia 11 lipca 2014 roku, rep.(...), G. P. oraz K. H. nabyli na współwłasność (po ½ części każdy z nich), lokal mieszkalny składający się z komunikacji, łazienki, trzech pokoi i kuchni, o łącznej powierzchni użytkowe 58,92 m2, położony w M., wraz ze związanym z tym lokalem udziałem w prawie współwłasności działki oraz wspólnych częściach budynku, za łączną cenę 305.000 zł.

Decyzją nr (...) z dnia 29 grudnia 2015 roku dyrektor zakładu Karnego w W. w sprawie przyznania funkcjonariuszowi Służby Więziennej pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego na podstawie art. 184 i art. 185 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 roku o Służbie Więziennej oraz art. 104 k.p.a. i § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2010 roku. w sprawie przyznania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi Służby Więziennej, przyznał funkcjonariuszce K. H. pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego w wysokości połowy 25% wartości lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 50 m2 w wysokości 24.756,25 zł, wyliczonej jako iloczyn wyżej określonej powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego i ceny metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego oddanego do użytkowania, publikowanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Polecił zrealizować całość zapłaty przyznanej pomocy finansowej do dnia 29 grudnia 2015 roku.

Decyzją nr (...) z dnia 29 grudnia 2015 roku dyrektor Zakładu Karnego w W. w sprawie przyznania funkcjonariuszowi Służby Więziennej pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego na podstawie art. 184 i art. 185 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 roku o Służbie Więziennej oraz art. 104 k.p.a. i § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2010 roku w sprawie przyznania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi Służby Więziennej, przyznał funkcjonariuszowi G. P. pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego w wysokości połowy 25% wartości lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 50 m2 w wysokości 24.756,25 zł, wyliczonej jako iloczyn wyżej określonej powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego i ceny metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego oddanego do użytkowania, publikowanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Polecił zrealizować całość zapłaty przyznanej pomocy finansowej do dnia 29 grudnia 2015 roku .

Sąd Rejonowy zważył, iż stan faktyczny między stronami był niesporny. Sąd I instancji podkreślił, iż nie czynił ustaleń co do tego czy K. H. i G. P. pozostają w nieformalnym związku czy też prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, gdyż brak było inicjatywy dowodowej stron (w tym strony pozwanej) w tym zakresie.

W treści rozważań prawnych Sąd I instancji podniósł, iż powództwo jako niezasadne nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie Sąd Rejonowy zważył, iż przedmiotem sporu w niniejszej sprawie pozostawała ocena prawna niekwestionowanego stanu faktycznego, przy tym – na co wskazywano powyżej – przy przyjęciu, że powodowie nie pozostają w nieformalnym związku, a jedynie nabyli na współwłasność lokal mieszkalny.

Ponadto Sąd I instancji zaznaczył, że dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie miały znaczenia wytyczne Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, gdyż nie stanowiły one źródła prawa.

W ocenie Sądu I instancji art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o Służbie Więziennej nie należy rozpatrywać bez odwoływania się do innych przepisów. Przepisy są jedynie jednostkami redakcyjnymi wypowiedzi normatywnych i stanowią część systemu prawnego. Nie można w sposób dowolny interpretować danych rozwiązań prawnych w oderwaniu od innych regulacji dotyczących tej samych kwestii, nawet jeżeli nie zawierają wprost odwołania do nich. Kwestie związane z mieszkaniem funkcjonariuszy reguluje rozdział 18 ustawy o Służbie Więziennej. Zgodnie z art. 170 ust. 1 ustawy funkcjonariuszowi w służbie stałej przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której stale pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej. W myśl ust. 2 przywołanego artykułu członkom rodziny funkcjonariusza wymienionym w art. 176 przysługuje prawo do zamieszkania w przydzielonym funkcjonariuszowi lokalu mieszkalnym. Natomiast w myśl ust. 3 przy ustalaniu powierzchni mieszkalnej przysługującej funkcjonariuszowi uwzględnia się jego stan rodzinny oraz stopień służbowy lub zajmowane stanowisko. Art. 171 ustawy stanowi, iż prawo do lokalu mieszkalnego realizuje się przez: 1) przydział lokalu albo 2) przyznanie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Zgodnie z art. 176 członkami rodziny funkcjonariusza, których uwzględnia się przy ustalaniu przysługującej powierzchni mieszkalnej lokalu mieszkalnego, są: 1) małżonek; 2) dzieci (własne, małżonka, przysposobione lub przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej) wspólnie zamieszkujące z funkcjonariuszem i pozostające na jego utrzymaniu, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 25 lat życia; 3) rodzice funkcjonariusza lub jego małżonka wspólnie zamieszkujący z funkcjonariuszem i pozostający na jego wyłącznym utrzymaniu lub jeżeli ze względu na wiek albo inwalidztwo są niezdolni do wykonywania zatrudnienia. Ustawodawca nakazuje uwzględniać przy przydziale lokalu mieszkalnego członków rodziny funkcjonariusza, to w razie braku przydziału lokalu należy owe okoliczności uwzględniać przy udzielaniu pomocy na uzyskanie lokalu. Nabycie lokalu jedynie we współwłasności w części ułamkowej oznacza, że przy obliczaniu pomocy finansowej nie może być uwzględniana osoba niebędąca członkiem rodziny funkcjonariusza w rozumieniu art. 176 ustawy o Służbie Więziennej. W konsekwencji wysokość pomocy finansowej powinna być proporcjonalna do wysokości udziału w prawie własności lokalu.

Z powyższych przyczyn Sąd I instancji orzekł jak w pkt. 1 i 2 wyroku.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), z uwzględnieniem, że pozwany wygrał sprawy w całości. Koszty zastępstwa procesowego Sąd I instancji ustalił na podstawie § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w odniesieniu do każdej z połączonych do wspólnego rozpoznania spraw. Przy czym zastosowano przepisy w brzemieniu obowiązującym w chwili wszczęcia postępowań w sprawach.

Od powyższego wyroku powód i powódka, pismem z dnia 6 marca 2017 roku złożyli apelację, zaskarżając w całości orzeczenie Sądu Rejonowego z dnia 19 stycznia 2017 roku.

Strona apelująca wyrokowi zarzuciła naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie (art. 368 pkt. 1 k.p.c.) w szczególności przepisów art. 184 i art. 185 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 roku o Służbie Więziennej poprzez przyjęcie, że każdemu z powodów należy się pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego w wysokości połowy 25% wartości lokalu mieszkalnego użytkowej 50 m ² tj. w wysokości 24.756, 25 zł. Tymczasem w przekonaniu powodów i na podstawie przywołanych wyżej przepisów ustawy ta pomoc należy się każdemu z nich w pełnej wysokości tj. 49.513 zł. W związku z powyższym powód i powódka wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku w całości, w tym także co do kosztów zastępstwa procesowego poprzez przyjęcie, że każdemu z powodów należy się pełna wysokość przysługującej im pomocy finansowej tj. kwota 49.513 zł wraz z odsetkami za zwłokę w wypłacie od dnia 29 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty. Ewentualnie strona powodowa wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Strona powodowa wniosła także o nieobciążanie jej kosztami zastępstwa procesowego pozwanego z uwagi na trudną sytuację materialną powodów, którzy pobierają niewielkie uposażenie z tytułu służby i nie mają innych dochodów. W treści uzasadnienia apelacji strona powodowa przedstawiła argumentację na poparcie zgłoszonych twierdzeń.

W odpowiedzi na apelację z dnia 28 marca 2017 roku pozwany wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od powodów na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, iż apelacja powoda i powódki jako całkowicie bezzasadna podlega oddaleniu.

Sąd Rejonowy poczynił w niniejszej sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne. Dokonana zaś ocena prawna nie nasuwa zastrzeżeń co do właściwej wykładni przepisów prawa oraz ich prawidłowego zastosowania. Wobec tego zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w niniejszym uzasadnieniu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., sygn. akt II UKN 61/97; oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. akt PKN 339/98, Legalis).

Sąd drugiej instancji związany jest zarzutami zawartymi w apelacji. Związanie zarzutami apelacyjnymi oznacza, że uwzględnienie apelacji możliwe jest jedynie w oparciu o zarzuty powołane przez stronę skarżącą.

W kontekście zgłoszonych zarzutów stwierdzić należy, że spór w niniejszej sprawie sprowadzał się zasadniczo do wykładni przepisów prawa procesowego. Sąd Okręgowy zważył, iż zarzuty apelacyjne powoda koncentrowały się na kwestii prawidłowego zastosowania przez Sąd Rejonowy art. 184 oraz art. 185 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 roku o Służbie Więziennej.

Sąd Okręgowy zważył, że prawidłowe rozstrzygnięcie każdej sprawy uzależnione jest od spełnienia przez Sąd dwóch obowiązków procesowych, tj. przeprowadzenia postępowania dowodowego w sposób określony przepisami procesowymi oraz dokonania wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej (Dz.U. z 2017 r. poz. 631) funkcjonariuszowi w służbie stałej, który spełnia warunki do przydziału lokalu mieszkalnego, a który lokalu tego nie otrzymał na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, przysługuje pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej albo domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, położonych w miejscowości pełnienia służby lub miejscowości pobliskiej. W razie zbiegu uprawnień do pomocy finansowej z tytułu służby obojga małżonków świadczenie to przysługuje tylko jednemu z nich (art. 184 ust. 2 w/w ustawy).

W myśl art. 185 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej pomoc finansową przyznaje się funkcjonariuszowi w wysokości 25% wartości lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 50 m2. Wartość lokalu mieszkalnego, na podstawie której oblicza się wysokość pomocy finansowej, stanowi iloczyn 50 m2 powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego i ceny metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, publikowanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, służącej wyliczaniu premii gwarancyjnej od wkładów oszczędnościowych na budownictwo mieszkaniowe dla posiadaczy oszczędnościowych książeczek mieszkaniowych. (art. 185 ust. 2 w/w ustawy)

Sąd Okręgowy w całości podziela ocenę prawną dokonaną przez Sąd Rejonowy w tym zakresie, wskazując, iż również zdaniem Sądu Odwoławczego w sytuacji, gdy powód i powódka nabyli lokal mieszkalny na zasadzie współwłasności z osoba niezaliczoną do członków rodziny w myśl art. 176 ustawy o Służbie Więziennej, wysokość pomocy finansowej powinna być proporcjonalna do wysokości udziału w prawie własności lokalu.

Mając na uwadze powyższe rozważania i ustalenia, Sąd Okręgowy uznał apelację powoda i powódki za całkowicie niezasadną, albowiem sformułowane w niej zarzuty w żaden sposób nie wykazały wadliwości orzeczenia Sądu I instancji i stanowiły wyłącznie nieskuteczną polemikę z jego trafnym rozstrzygnięciem. Jak już zostało wskazane, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowego ustalenia stanu faktycznego w niniejszej sprawie, z którego wyprowadził prawidłowe i logiczne wnioski – podzielone w całej rozciągłości przez Sąd Okręgowy oraz dokonał prawidłowej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego do obowiązujących przepisów prawa.

Rozpoznając całokształt sprawy Sąd II instancji doszedł do przekonania, że w toku postępowania przed Sądem I instancji nie doszło do nieważności postępowania, a Sąd Rejonowy rozpoznał istotę sprawy (art. 386 § 2 i 4 k.p.c.). Sąd I instancji rozpoznając sprawę przeprowadził postępowanie dowodowe i w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy ustalił prawidłowo stan faktyczny. Ustalenia Sądu Rejonowego pod względem reguł logicznego myślenia, wnioskowania, dokonane zostały w sposób jasny i wynikający z przeprowadzonych dowodów. Sąd Okręgowy przyjął ustalenia Sądu Rejonowego za własne. Nie ma zatem podstaw do uchylenia wyroku, bowiem nie zachodzą przesłanki z art. 386 § 4 k.p.c.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy, nie podzielając zarzutów strony powodowej oraz argumentów przedstawionych przez nią w apelacji, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację wniesioną przez powoda jako bezzasadną, o czym orzekł w pkt. 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 wyroku Sąd Okręgowy nie obciążył powodów kosztami postępowania apelacyjnego. Takie rozstrzygnięcie znajduje uzasadnienie w treści art. 102 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1822, dalej: k.p.c.), zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Wskazane w powyższym przepisie szczególnie uzasadnione wypadki są związane z przebiegiem postępowania, charakterem dochodzonego roszczenia, jego znaczeniem dla strony, przedawnieniem roszczenia oraz subiektywnym przekonaniem o zasadności roszczenia wspartym na obiektywnych podstawach (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2016 roku, sygn. akt III ACa 88/16, Legalis).

Sąd Okręgowy wziął pod uwagę, iż powodowie zostali już obciążeni kosztami za postępowanie przed Sądem I instancji. Kwestię swojej sytuacji finansowej szczegółowo opisali dopiero w apelacji, zatem brak było podstaw do zmiany pkt. 3 i 4 zaskarżonego wyroki i nieobciążania ich kosztami postępowania przed Sądem I instancji. Natomiast okoliczności podniesione w apelacji w ocenie Sądu Okręgowego uzasadniają odstąpienie od obciążania powodów kosztami postępowania apelacyjnego. Z tych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

SSO Anna Kozłowska-Czabańska (spr.) SSO Marcin Graczyk SSO Zbigniew Szczuka

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)