Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 1413/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSR del. Magdalena Kimel

Protokolant:

Agata Kędzierawska

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2017 r. w Gliwicach

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 27 lipca 2017 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSR del. Magdalena Kimel

sygn. akt VIII U 1413/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 lipca 2017 r., znak: ENS/10/048127165, organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury, bowiem ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał 24 lata, 11 miesięcy i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych z wymaganych 25 lat.

Ubezpieczony w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany i przyznania prawa do spornego świadczenia. Wniósł o zaliczenie do stażu pracy okresu przerwy w zatrudnianiu pomiędzy zakończeniem służby wojskowej a powrotem do pracy oraz okresu w którym wykonywał bez umowy pracę na rzecz E. B. w listopadzie 1976 r..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Podniósł, że sporny okres przerwy w pracy, tj. od zakończenia służby wojskowej do podjęcia zatrudnienia był okresem nieodpłatnym i nie może być on uwzględniany do stażu pracy w rozumieniu przepisów emerytalnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. S. (ur. się w dniu (...)r.) 60 rok życia ukończył w dniu (...)

Na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się 15–letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Nigdy nie pracował w gospodarstwie rolnym. Nie jest członkiem OFE (okoliczności bezsporne).

W okresie od 3 września 1973 r. do 30 października 1976 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w B..

Po zakończeniu pracy w (...), ubezpieczony wykonywał prace dorywcze u E. B. prowadzącego Firmę (...) w K.. Nie zawarł z E. B. umowy o pracę. Nie zostały za niego odprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne. Ubezpieczony chciał się przyuczyć do wykonania pracy mechanika, nie myślał o podpisaniu umowy.

Od 11 lutego 1977 r. do 24 października 1979 r. ubezpieczony pracował w Przedsiębiorstwie (...) w Ś.. Ubezpieczony był tam zatrudniony jako mechanik samochodowy.

Następnie w okresie od 25 października 1979 r. do 24 marca 1982 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową, po czym w dniu 20 kwietnia 1982 r. wrócił do pracy do dotychczasowego pracodawcy, tj. na stanowisko mechanika samochodowego w Przedsiębiorstwie (...) w Ś., gdzie pracował do dnia 9 sierpnia 1996. Od 10 sierpnia 1996 r. do 04 sierpnia 1997 r. ubezpieczony przebywał na świadczeniu rehabilitacyjnym. Od dnia 5 sierpnia 1997 r. jest pracownikiem (...) w Ś..

Staż sumaryczny ubezpieczonego na dzień 31.12.198 r. wynosi 24 lata 11 miesięcy i 24 dni (okresy składkowe: 22 lata 3 miesiące i 3 dni, okresy nieskładkowe 2 lata 8 miesięcy i 21 dni)

W dniu 7 lipca 2017 r. wniósł o przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Zaskarżoną decyzją z dnia 27 lipca 2017 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury, z uwagi nie niespełnienie przez niego wymaganej przesłanki 25 letniego sumarycznego stażu pracy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody: akta organ rentowego, częściowo zeznania świadka A. D. (1) złożone na rozprawie w dniu 20 grudnia 2017 r. (k.17-18); częściowo zeznania świadka Z. B. złożone na rozprawie w dniu 20 grudnia 2017 r. (k.18-29); częściowo zeznania ubezpieczonego złożone na rozprawie w dniu 20 grudnia 2017 r. (k. 20-21).

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków A. D. (1) oraz Z. B., a także zeznaniom ubezpieczonego w zakresie w jakim dotyczą one charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego u E. B. w spornym okresie i wymiaru czasu pracy. Ubezpieczony oraz świadkowie zeznzali, że ubezpieczony wykonywał pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, zgodnie z ustalonym harmonogramem, tj. od 7:00 do 15:00, oraz z uwzględnieniem podporządkowania charakterystycznego dla stosunku pracy. Zaznaczyć należy, że poza powyższymi zeznaniami, brak jest w aktach sprawy jakichkolwiek informacji, które mogłyby je potwierdzić. (...) z dnia 12 września 2017 r. zostało sporządzone przez syna nie żyjącego już E. Z. B. na potrzeby niniejszego postępowania i zawiera nieprawidłowe dane dotyczące okresu w którym ubezpieczony miał świadczyć prace. Z poświadczenia wynika, że ubezpieczony pracował od 01 października 1976r, przy czym z dokumentacji osobowej zgromadzonej w aktach organu rentowego wynika, że ubezpieczony do dnia 30 października 1976 r. był zatrudniony w (...) w B.. Już ta okoliczność podważa wiarygodność złożonego poświadczenia. Zaznaczyć także należy, że świadkowie Z. B. i A. D. (1) w zeznaniach również wskazali, że odwołujący zaczął pracę u E. B. od października 1976r, co oznacza, że zeznania zostały ze świadkami uzgodnione. Ponadto wątpliwym jest aby po 40 latach świadkowie tak precyzyjnie pamiętali okres w którym odwołujący miał wykonywać pracę, charakter jego czynności, zwłaszcza, iż był to krótki okres niespełna 2 miesięcy. Oceniając zeznania świadków, Sąd miał na uwadze fakt, że A. D. (1) nie pracował u E. B., przychodził do firmy aby „pogadać”: z odwołującym co świadczy o tym, że J. S. nie wykonywał pracy w reżimie stosunku pracy, lecz były to luźne prace dorywcze, nie wymagające stałych godzin pracy, które umożliwiały odwołującemu regularną towarzyską konwersacje z kolegą z podstawówki. Ponadto A. D. (2) w firmie (...) przebywał kilka godzin : 2 godziny, 2 razy w tygodniu, zatem nie mógł posiadać szczegółowej wiedzy co do godzin i charakteru pracy ubezpieczonego. Sąd miał na uwadze fakt, że również świadek Z. B. pracował głównie w terenie, zatem i on nie mógł posiadać szczegółowej wiedzy na temat godzi i charakteru pracy ubezpieczonego. Ubezpieczony przyznał, ze nie zawarł z E. B. umowy o pracę, nie były za niego w tym okresie odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne. Ubezpieczony zeznał, że nie myślał wówczas o jakiejkolwiek umowie, był zadowolony, że może zdobywać nowe umiejętności.

W tym miejscu przywołać należy wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27 września 2017 r. (sygn. akt III AUa 798/16), gdzie wskazano, iż moc dowodowa zeznań świadków jest tak niska, że nie spełniają one wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Dlatego też, osobowe źródła dowodowe winny zostać skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do emerytury. Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Lublinie, który w wyroku z dnia 5 lutego 2014 r. (III AUa 1368/13). Powyższe wyroki dotyczą udowodnienia okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, co oznacza że odnoszą się one także do samego wykonywania pracy. W związku z tym, że ubezpieczony nie wykazał, iż zatrudniony był na podstawie stosunku pracy u E. B., Sąd uznał jego twierdzenia za niewiarygodne. W ocenie Sądu ubezpieczony po zakończeniu pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego wykonywał bez umowy jedynie dorywcze prace na rzecz E. B., których nie można zakwalifikować do prac wykonywanych w ramach stosunku pracy.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego J. S. nie zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 748 ze zm.) zwanej dalej ustawą ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zgodnie z 184 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy – tj. 1 stycznia 1999r. – osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Po myśli art. 6 ust 2 ustawy emerytalnej, za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne:

1) zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia:

a) na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową,

Z cytowanych norm prawnych wynika, iż odwołujący nabędzie prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat,

- legitymowania się okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 1 stycznia 1999r.,

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 1 stycznia 1999r.,

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

Bezspornym jest, iż odwołujący 60 rok życia ukończył w dniu (...), na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się 15-letnim stażem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Spornym pozostawało, czy odwołujący na dzień 1 stycznia 1999r. posiada 25 - letni sumaryczny staż pracy.

Organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury, bowiem na dzień 1 stycznia 1999 r. nie legitymuje się on 25 letnim stażem pracy. Ubezpieczony udowodnił 24 lata, 11 miesięcy i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Domagał się zaliczenia do ogólnego stażu pracy okresy pracy u E. B. w listopadzie 1976 r. oraz okresu od zakończenia zasadniczej służby wojskowej do powrotu do pracy na stanowisko mechanika samochodowego w Przedsiębiorstwie (...) w Ś., tj. okresu od 25 marca 1982 r. do 19 kwietnia 1982 r.

Sąd nie zaliczył ubezpieczonemu do ogólnego stażu pracy miesiąca listopada 1976 r., albowiem w tym czasie ubezpieczony wykonywał jedynie prace dorywcze u E. B., nie zawarł z E. B. umowy o pracę, nie pozostał zatem w zatrudnieniu, za ubezpieczonego nie zostały odprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne. Okres ten nie jest zatem okresem podlegającym zaliczeniu do stażu ogólnego. Sąd nie dał wiary dowodom przedłożonym przez ubezpieczonego z przyczyn omówionych szerzej w części uzasadnianie dotyczącej oceny materiału dowodowego.

Odnosząc się natomiast do drugiego wniosku należy zwrócić uwagę, iż odbywanie zasadniczej służby wojskowej regulowane było przez ustawę z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.2017.1430 j.t.).

Zgodnie z treścią art. 120 ust.1 tej ustawy obowiązującego w okresie od dnia 1 września 1979 r. do dnia 21 listopada 1983 r. (Dz.U.1979.18.111 j.t.) – a zatem w okresie obywania zasadniczej służby wojskowej przez odwołującego – pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych.

Na podstawie art. 134 ust. 1 w/w ustawy wydane zostało Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 września 1979 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i osób spełniających zastępczo obowiązek służby wojskowej oraz członków ich rodzin (Dz.U.1981.3.17 j.t.). Rozporządzenie to obowiązywało do dnia 24 lutego 1986 r. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia osobę, która w ciągu 30 dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wystąpiła do terenowego organu administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw zatrudnienia stopnia podstawowego z wnioskiem o skierowanie do pracy, organ ten kieruje do pracy zgodnie z jej kwalifikacjami. Zakład pracy jest obowiązany zatrudnić osobę skierowaną do pracy.

Treść powyższych przepisów wskazuje, że skoro czas odbywania służby wojskowej w warunkach określonych w tych przepisach, wlicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, to okres ten należy zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.). Do odbywania zasadniczej służby wojskowej należy bowiem stosować przepisy w brzmieniu obowiązującym w okresie jej odbywania.

Ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ś.. W związku z tym, że ubezpieczony powrócił na uprzednio zajmowane stanowisku do tego samego zakładu pracy w terminie 30 dni od dnia zakończenia odbywania zasadniczej służby wojskowej, okres ten został ubezpieczonemu uwzględniony do nabycia przysługujących mu uprawnień.

Zważyć jednak należy, że zaliczeniu do ogólnego stażu pracy podlega wyłącznie okres odbywania zasadniczej służby wojskowej, a nie okres pomiędzy zakończeniem pełnienia tej służby, a powrotem do zakładu pracy. Zaliczenie tego okresu nie zostało expressis verbis wskazane w powyższych przepisach. W związku z tym, Sąd nie zaliczył ubezpieczonemu do ogólnego stażu pracy okresu od 25 marca 1982 r. do 19 kwietnia 1982 r. Stanowisko Sądu orzekającego znajduje swoje potwierdzenie w orzecznictwie sądów powszechnych. Przykładowo należy wskazać na wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 października 2005 r., sygn. akt III AUa 1336/04, zgodnie z którym pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy, nie stanowi podstawy prawnej do zaliczenia okresu przerwy między ukończeniem służby wojskowej a ponownym podjęciem pracy jako okresu składkowego w myśl przepisów ubezpieczeniowych. Podobne wnioski wynikają z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 r. w sprawie toczącej się pod sygn. akt II UK 125/11.

Reasumując, ubezpieczony nie pełnia wszystkich warunków do przyznania prawa do wcześniejszy emerytury w myśl powyższych przepisów, bowiem nie udowodnił on, iż legitymuje się 25-letnim stażem pracy na dzień 21.12.1998 r.

W konsekwencji powyższego, na podstawie wyżej powołanych norm prawnych oraz art. 477 14 §12 k.p.c. Sąd w oddalił odwołanie ubezpieczonego jako bezzasadne.

(-) SSR del. Magdalena Kimel