Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 3219/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 8 grudnia 2017 r.

(...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. 13 kwietnia 2016 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym wniósł do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie o zasądzenie od Z. G. kwoty 6.746,71 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu powód twierdził, że pozwana zawarła w dniu 5 marca 2009 r. z (...) Bank Spółka Akcyjną umowę bankową nr (...), na podstawie której otrzymała środki pieniężne oraz była zobowiązana do spłaty zadłużenia zgodnie z warunkami umowy. Ponieważ Z. G. nie uregulowała zadłużenia, umowa została wypowiedziana, a wobec dłużniczki wszczęto działania windykacyjne z wszczęciem egzekucji sądowej na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego włącznie. Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 19 grudnia 2014 r. powód stał się wierzycielem Z. G. (pozew k. 3-6).

W dniu 26 września 2016 r. Sąd Rejonowy w Kielcach wydał wyrok zaoczny przeciwko Z. G., w którym zasądził od pozwanej na rzecz (...) Wierzytelności Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. kwotę 6.746,71 zł wraz z odsetkami od dnia 13 kwietnia 2016 r. oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.667,85 zł tytułem kosztów procesu. Wyrokowi w punktach I i II nadał rygor natychmiastowej wykonalności. (wyrok zaoczny k. 52).

W skutecznie wniesionym sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwana Z. G. zgłosiła zarzut niewłaściwości sądu, wniosła o uchylenie wyroku zaocznego w całości jako bezzasadnego oraz wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana w pierwszej kolejności podniosła zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powoda oraz braku legitymacji czynnej. Wskazała, że wyrok zaoczny został jej przekazany dopiero 19 października 2016 r. a od połowy lipca do początku października przebywała poza granicami Polski. Przyznała, że została zawarta umowa kredytu, która została zmieniona aneksem a następnie wypowiedziana. (sprzeciw od wyroku zaocznego k. 57- 58).

Na rozprawie w dniu 8 grudnia 2017 r. pełnomocnik pozwanej kwestionował moc dowodową kserokopii dołączonych do pozwu. (protokół z rozprawy – k. 97-99)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 marca 2009 r. (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w K. zawarł z Z. G. umowę kredytu konsumpcyjnego gotówkowego. Na mocy tej umowy bank udzielił Z. G. kredytu w kwocie 11.026,23 zł na zasadach określonych w umowie na okres od 5 marca 2009 r. ze spłatą do dnia 15 marca 2013 r. Na podstawie § 3 Z. G. zobowiązała się dokonywać w okresie objętym umową spłaty kredytu wraz z odsetkami w równych miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych, płatnych 15 dnia każdego miesiąca w wysokości 340,84 zł, z tym zastrzeżeniem, że pierwsza rata będzie ratą wyrównawczą, a jej wartość nie będzie wyższa niż 404,85 zł. (okoliczności bezsporne, dowód: umowa kredytu – k. 15-19).

Dnia 28 października 2010 r. (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarł z Z. G. aneks do umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...) w ten sposób, że zmieniono § 1 umowy, nadając mu brzmienie: Bank na wniosek kredytobiorcy udzieli kredytu w kwocie 8.645,85 zł na zasadach określonych w umowie z okresem spłaty do 15 marca 2018 r. Zmieniono również brzmienie § 3 umowy, w ten sposób, że Z. G. zobowiązała się dokonywać, w okresie objętym umową, spłaty kredytu wraz z odsetkami w równych miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych, płatnych 15 dnia każdego miesiąca, w wysokości 191,73 zł, z tym zastrzeżeniem, że pierwsza rata płatna w dniu 15 lutego 2011 r. będzie ratą wyrównawczą, w jej wysokość nie będzie wyższa niż 513,95 zł. (okoliczności bezsporne, dowód: aneks do umowy kredytu – k. 19-20)

W związku z niewywiązaniem się z umowy przez (...) Bank S.A. pismem z dnia 16 czerwca 2011 r. wypowiedział jej umowę kredytu nr (...) z dnia 5 marca 2009 r. z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia ( okoliczności bezsporne, dowód: wypowiedzenie umowy – k. 21).

W dniu 13 kwietnia 2016 r. powód (...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego nr (...), w którym stwierdzono wysokość zobowiązania Z. G. na dzień wystawienia wyciągu w kwocie 6.746,71 zł, która jest w całości wymagalna (dowód: wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu k. 11).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów, okoliczności przyznanych, a także twierdzeń stron nie zakwestionowanych przez stronę przeciwną, które na podstawie art. 230 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. Sąd przyjął za przyznane. Strony nie kwestionowały autentyczności powołanych powyżej dokumentów, ani ich treści. Sąd również nie miał wątpliwości co do ich wartości dowodowej, wobec czego brak było podstaw do odmówienia wiarygodności danych w nich zawartych.

Sąd wobec podważenia przez pozwaną mocy dowodowej dokumentów przedstawionych w formie kserokopii nie uwzględnił ich przy ustaleniu stanu faktycznego, poza okolicznościami wprost przyznanymi przez pozwaną.

Sąd odmówił również wiarygodności i mocy dowodowej załącznikowi do umowy cesji zgłoszonemu w pozwie, albowiem stanowi on jedynie wydruk komputerowy. Ocena jego walorów dowodowych następuje zatem nie w świetle art. 244-245 k.p.c., lecz 308-309 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 września 2016 r. Należy zauważyć, że wskazany załącznik został podpisany przez występującego w sprawie pełnomocnika będącego radcą prawnym, a nie poświadczony przez niego za zgodność z oryginałem. Należy wskazać, że pełnomocnik powoda – r. pr. M. M. został ustanowiony pełnomocnikiem dnia 30 grudnia 2014 r., a umowa cesji została zawarta 19 grudnia 2014 r, czyli przed udzieleniem pełnomocnictwa, co podważa umocowanie do podpisania załącznika. Należy dodatkowo wskazać, że nawet jeśli występujący w sprawie radca prawny poświadczyłby załącznik za zgodność z oryginałem, to nie ma żadnego znaczenia w myśl art. 129 § 2 k.p.c. Przepis ten stanowi, że zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Jak wynika wprost z jego treści dotyczy on jedynie możliwości poświadczania odpisów dokumentów. Niewątpliwie chodzi o dokumenty w rozumieniu art. 244-245 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 września 2016 r. Wprawdzie przepisy art. 308 i 309 odsyłają do przepisów o dowodzie z dokumentu, Sąd stanął jednak na stanowisku, że w przypadku wydruku komputerowego nie istnieje możliwość poświadczenia takiego wydruku „za zgodność” z oryginałem. Zdaniem Sądu oryginał wydruku komputerowego stanowi zespół danych zapisanych w pamięci komputera. Już w świetle zasad doświadczenia życiowego oczywiste jest, że żaden człowiek nie ma możliwości dokonania takiego „poświadczenia”, gdyż stan pamięci komputera nie jest dostępny ludzkim zmysłom. Możliwe jest jedynie poznanie odzwierciedlenia stanu danych zapisanych w pamięci komputera przy pomocy urządzeń umożliwiających wywołanie tych danych w postaci dostępnej ludzkim zmysłom, np. przez wyświetlenie na ekranie komputera, wydrukowanie. Nie ma jednak możliwości stwierdzenia, czy postać dostępna poznaniu zmysłowemu rzeczywiście stanowi odzwierciedlenie stanu danych zapisanych w pamięci komputera. Stąd poświadczenie wydruku komputerowego w sposób określony w art. 129 § 2 k.p.c. nie rodzi skutków prawnych takich, jak w przypadku dokumentu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest niezasadne.

Powód wywodził swe żądanie z umowy cesji wierzytelności, zawartej w dniu 19 grudnia 2014 r. z (...) Bank Spółką Akcyjną z siedzibą w W., obejmującej wierzytelność wynikającą z zawartej pomiędzy pozwaną a pierwotnym wierzycielem umowy kredytu konsumpcyjnego. Podstawą prawną tak sformułowanego żądania jest art. 509 § 1 k.c., który stanowi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew) chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl zaś § 2 powołanego uregulowania wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W niniejszej sprawie należy podnieść, że okoliczności przytoczone przez powoda budzą wątpliwości, które w ocenie Sądu należy uznać za uzasadnione. W pierwszej kolejności wymaga zaznaczenia, że zasadny okazał się zarzut braku legitymacji czynnej. Powód wywodził swoją legitymację z faktu nabycia wierzytelności w stosunku do pozwanego w drodze przelewu wierzytelności normowanego przez art. 509 i nast. k.c. Nie udowodnił natomiast faktu dokonania przelewu, albowiem na poparcie swoich twierdzeń dołączył do pozwu jedynie sporządzone przez siebie niepoświadczone za zgodność z oryginałem kserokopie oraz wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu. Należy wskazać, że wobec zakwestionowania kserokopii przez pozwaną i nieprzedstawienia przez powoda oryginałów dokumentów, czy też poświadczonych za zgodność z oryginałek kserokopii, Sąd odmówił im mocy dowodowej. Należy albowiem wskazać, zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, sama odbitka ksero lub inna kopia reprograficzna nie jest dokumentem w rozumieniu KPC i nie może dokumentu zastąpić. Odbitka ksero nie zawiera bowiem oryginalnego podpisu wystawcy, który stanowi conditio sine qua non istnienia dokumentu. Co prawda na odbitce ksero najczęściej będzie figurował podpis wystawcy, lecz nie będzie to podpis oryginalny, złożony przez podpisującego bezpośrednio na danym egzemplarzu, lecz podpis "odbity", odwzorowany kserograficznie. Jeśli zatem odbitka ksero (kserokopia) nie jest odpowiednio poświadczona, to nie stanowi dokumentu, a sądowi nie wolno przeprowadzać w tej sytuacji dowodu z dokumentu. Niepoświadczona odbitka ksero jest tylko środkiem uprawdopodobnienia za pomocą pisma, pozwalającym na dopuszczenie dowodu z zeznań świadków i dowodu z przesłuchania stron - art. 74 § 2 k.c. Zwykła odbitka ksero (tj. odbitka nie poświadczona, nie stanowiąca dokumentu) nie zastąpi nigdy dokumentu, na bazie którego powstała. (tak w Wyrok SA w Katowicach z dnia 10 stycznia 2008 r., sygn. akt V ACa 816/07, legalis).

W odniesieniu zaś do charakteru wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu pamiętać należy, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 11 lipca 2011 r. (sygn. P 1/10) orzekł, że niezgodny z Konstytucją jest art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 roku, nr 146, poz. 1546, z późn. zm.) w zakresie, w jakim nadaje moc dokumentu urzędowego wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym. Nie ulega zatem wątpliwości, że moc wyciągu jest równa mocy dokumentu prywatnego, który jest dowodem, jedynie tego, że dana osoba złożyła oświadczenie danej treści, co w świetle materiału zgromadzonego w sprawie nie było w ocenie Sądu wystarczające by uwzględnić dochodzone roszczenie.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu ustanowiona w art. 6 k.c. obowiązek udowodnienia faktów, składających się na oznaczenie wierzytelności i jej dłużnika, obciąża cesjonariusza - powoda w procesie o zapłatę. Należy zauważyć, że Sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzania dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Mając natomiast na uwadze pełną samodzielność stron w podejmowaniu czynności procesowych, oraz to, że strona powodowa pozostawała reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika należało oczekiwać większej aktywności podczas postępowania, która w pierwszej kolejności winna była zrealizować się w dostarczeniu dowodów, które mogłyby potwierdzić prezentowane przez nią twierdzenia.

Należy wskazać, że brak legitymacji czynnej powoda już uzasadnia oddalenie powództwa, jednak Sąd analizując przedmiotową sprawę pochylił się również nad innymi zgłoszonymi zarzutami. Tym samym okoliczność zawarcia przez pozwaną z pierwotnym wierzycielem umowy kredytu gotówkowego, aneksu do umowy kredytu oraz faktu wypowiedzenia tej umowy nie była sporna pomiędzy stronami, gdyż pozwana sama wprost przyznała te okoliczności.

Natomiast za zasadny należy uznać zarzut przedawnienia. Termin przedawnienia roszczeń cedenta wynosi 3 lata, jako roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w myśl art. 118 k.c. Powód, jako nabywca wierzytelności, również objęty jest tym trzyletnim terminem przedawnienia. Zgodnie z art. 120 § 1 zd. 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Z zaoferowanych przez powoda dowodów oraz niezaprzeczonych przez stronę przeciwną twierdzeń wynika, że pierwotny wierzyciel wypowiedział pozwanej umowę w 2011 r. Za zasadne nalży uznać również przyjęcie, że wypowiedzenie było skuteczne – pozwana sama wskazała okoliczność wypowiedzenia umowy. Roszczenie powoda uległoby zatem przedawnieniu najpóźniej 31 grudnia 2014 r., czyli przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie.

Powód nie wykazał, aby nastąpiły zdarzenia skutkujące przerwą biegu terminu przedawnienia. Do zdarzeń tych nie można zaliczyć ani złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, ani wszczęcia egzekucji sądowej. Powód jako fundusz sekurytyzacyjny nie może powoływać się na przerwę biegu terminu przedawnienia spowodowaną złożeniem wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu czy też wszczęcia egzekucji na podstawie takiego tytułu wykonawczego. W uchwale z dnia 29 czerwca 2016 r., III CZP 29/16 Sąd Najwyższy orzekł, że „Nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.).” Sąd w składzie orzekającym w niniejszej sprawie podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w powołanej uchwale. Na marginesie wskazać należy, że z przedstawionych wraz z pozwem dokumentów nie wynika fakt wystawienia bte, złożenia przez bank wniosku o nadanie klauzuli wykonalności czy wniosku o wszczęliście egzekucji. Tym samym Sąd uznał, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu.

Powyższe uwagi w pełni odnoszą się do żądanych w sprawie należności ubocznych w postaci odsetek za opóźnienie, które – jako świadczenie okresowe - przedawniają się w terminie 3 lat. Podkreślenia wymaga tu jeszcze, że roszczenia o odsetki za opóźnienie przedawniają się odrębnie od roszczenia głównego, z tym jednak zastrzeżeniem, że z reguły nie później niż z upływem terminu przedawnienia roszczenia głównego. R. tej reguły ma charakter gwarancyjny, bowiem jeżeli roszczenie uboczne nie przedawniałoby się wraz z przedawnieniem roszczenia głównego, dłużnik dla obrony przed nieprzedawnionym roszczeniem ubocznym musiałby, ze względu na uzależnienie powstania roszczenia ubocznego od istnienia roszczenia głównego, wdać się w spór co do przesłanek roszczenia głównego, a to przekreślałoby znaczenie przedawnienia się roszczenia głównego (zob. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2005 r., III CZP 42/04).

Wobec okoliczności, że w niniejszej sprawie został wydany wyrok zaoczny, od którego następnie został złożony sprzeciw Sąd na mocy art. 347 k.p.c. w punkcie pierwszym wyroku uchylił wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 26 września 2016 r. sygn. akt VIII C 1163/16, a w punkcie drugim oddalił powództwo.

Wobec nieuwzględnienia powództwa o kosztach procesu orzeczono w myśl zasady finansowej odpowiedzialności za wynik sprawy na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Sąd obciążył kosztami poniesionymi przez pozwaną w całości powoda, jako stronę przegrywającą sprawę. Na koszty te złożyły się: opłata od sprzeciwu od wyroku zaocznego w kwocie 125 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Sąd z uwagi na to, że pełnomocnik występujący w sprawie nie jest pełnomocnikiem profesjonalnym oddalił żądanie w zakresie zwrotu jego wynagrodzenia, gdyż nie mieści się w dyspozycji art. 98 § 2 k.p.c., zgodnie z którym do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji.

SSR Paweł Szymański

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda a pełnomocnikowi pozwanej, z pouczeniem o apelacji.