Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Apelacje skazanego i jego obrońcy nie zasługują na uwzględnienie.

Za bezpodstawne uznać należy zastrzeżenia skarżących, co do wymiaru orzeczonej zaskarżonym wyrokiem kary łącznej pozbawienia wolności oraz kary łącznej grzywny. Sąd I instancji należycie bowiem ocenił rodzaj związku zachodzącego pomiędzy przestępstwami oraz właściwie wyważył przesłanki z art. 85 a k.k.

Słusznie Sąd meriti dostrzegł, że wszystkie przestępstwa jednostkowe, podlegające połączeniu karami łącznymi, pozostają ze sobą w odległym związku czasowo - przestrzennym i luźnej więzi podmiotowo–przedmiotowej. Odległy związek przedmiotowo – podmiotowy i czasowo – przestrzenny pomiędzy przestępstwami, za które kary jednostkowe podlegały połączeniu, uniemożliwiał zastosowanie zasady pełnej absorpcji. Co najwyżej, można było zastosować tu zasadę mieszaną (asperacji).

Kara łączna powinna być postrzegana jako swoiste podsumowanie działalności przestępczej sprawcy. Stanowi ona wyraz potępienia w stosunku do postępowania sprawcy, jak również podkreśla nieopłacalność przestępczej działalności. Z drugiej strony, orzeczona kara łączna powinna być niezbędna dla osiągnięcia celów indywidualnego oddziaływania. W procesie orzekania kary łącznej sąd powinien opierać się na dyrektywach określonych w art. 85a k.k., jednakże wspartych na dyrektywach pomocniczych, tak aby możliwa stała się odpowiedź na pytanie, czy w danym przypadku zachodzą okoliczności, które przemawiają za zsumowaniem dolegliwości, czy też przeciwnie - w imię racjonalizacji karania, wskazują na konieczność pochłonięcia części kar. Stosowanie zatem kumulacji albo absorpcji, jako że są to rozwiązania skrajne, wymaga istnienia szczególnych przesłanek przemawiających za jednym, albo drugim rozstrzygnięciem.

Jak słusznie wskazał Sąd meriti w niniejszej sprawie, brak takich przesłanek w odniesieniu do postulowanej przez obronę zasady pełnej absorpcji. Nie jest nią, ani dotychczasowa linia życiowa skazanego, ani sposób zachowania skazanego w zakładzie karnym, ani relacje pomiędzy czynami, za które wymierzono kary podlegające łączeniu. Wymiar kary łącznej orzeczonej w oparciu o zasadę absorpcji, to przypadek wymagający wyjątkowo korzystnych i łagodzących okoliczności po stronie sprawcy. Przy wymierzaniu kary łącznej, zastosowanie zasady pełnej absorpcji, nie jest też żadnym obowiązkiem sądu orzekającego, czy też punktem wyjścia przy dokonywaniu prawidłowej oceny wymiaru kary łącznej. Jest przy tym oczywiste, że w aktualnym stanie prawnym orzeczenie kary łącznej, nie musi przynosić skazanemu korzyści, to jest orzeczenia kary łącznej w wymiarze niższym od arytmetycznej sumy poszczególnych kar (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2016 r. IV KK 70/16 Legalis Nr 1444864).

W ślad za Sądem pierwszej instancji wskazać należy, iż P. P. został skazany za wiele przestępstw. Są to zarówno czyny przeciwko mieniu, jak w przypadku sprawy II K 691/13, a także przeciwko mieniu oraz zdrowiu (w wyroku wydanym w sprawie II K 677/16). Zwrócić trzeba tu uwagę, że sposób popełnienia ww. przestępstw był zgoła odmienny. Prawidłowo zatem uznał Sąd I instancji, iż wprawdzie istnieje związek między tymi przestępstwami, lecz jest on jedynie luźny. Należy też mieć na względzie, iż odstęp czasowy między pierwszym czynem, a chronologicznie ostatnim, wynosi niemalże 3 lata i 6 miesięcy.

Z kolei odnosząc się do czynów w sprawach II K 691/13 oraz VII K 448/16 istnieje również związek rodzajowy, gdyż oba te czyny są przeciwko mieniu, lecz ponownie zauważyć należy na znaczny odstęp czasowy pomiędzy czynami wynoszący prawie 3 lata i 6 miesięcy.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy w pełni przychyla się do stanowiska Sądu I instancji, iż zarówno wzgląd na cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, jak i związek przedmiotowo-podmiotowy oraz czasowo-przestrzenny zachodzący w przypadku wyroków podlegających łączeniu, wskazanych w pkt VII i VIII oraz VII i IX, absolutnie wykluczał zastosowanie wobec skazanego P. P. zasady absorpcji, obligował natomiast do przyjęcia zasady mieszanej.

Wbrew zarzutom skarżących, Sąd Rejonowy – jak wynika z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia – wziął także we właściwym stopniu pod uwagę opinię o skazanym przedstawioną przez Dyrektora Aresztu Śledczego. Ogólnie pozytywna opinia o skazanym jest jednak tylko jednym z czynników, jakie bierze się pod uwagę przy kształtowaniu kary łącznej w wyroku łącznym. Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sąd I instancji, oprócz innych elementów, brał także pod uwagę opinię o skazanym i uwzględnił ją przy wymiarze orzeczonych kar łącznych.

Zauważyć trzeba, iż Sąd Rejonowy mógł orzec karę łączną – jeśli chodzi o wyroki opisane w punktach VII i VIII wyroku łącznego – od 3 lat pozbawienia wolności do 4 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności oraz – odnośnie wyroków w punktach VII i IX – od 150 stawek dziennych do 250 stawek dziennych grzywny. Sąd Rejonowy trafnie uznał, iż właściwą karą łączną dla P. P. będzie kara 4 lat pozbawienia wolności oraz 210 stawek dziennych grzywny.

Także w przekonaniu Sądu Okręgowego – biorąc pod uwagę wszystkie ustalone przez Sąd meriti okoliczności – wymierzenie skazanemu kar łącznych w ww. wymiarze, będzie adekwatną reakcją karną, a kary takie spełnią w sposób wystarczający cel wychowawczy i zapobiegawczy, a także w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Zauważyć też należy, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, zmiana kary w instancji odwoławczej jest możliwa tylko wtedy, gdy kara wymierzona przez Sąd I instancji jest rażąco niewspółmierna. Nie może więc następować w każdym wypadku, w którym jest możliwa wedle własnej oceny Sądu odwoławczego, lecz wtedy tylko, gdy kara orzeczona nie daje się zaakceptować z powodu różnicy pomiędzy nią, a karą sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej i rażącej, wręcz ,,bijącej w oczy”. Sąd odwoławczy nie może zatem dokonywać korekty kary o charakterze ,,kosmetycznym”, np. o 1 - 2 miesięcy, przy karze pobawienia wolności wymierzonej w latach (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 1972 roku – V KRN 230/72 – LEX Nr 21497; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 roku – KZS 4/96 poz. 42; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21września 2000 roku – II AKa 154/00 – KZS 2000/10/37).

Analiza okoliczności w przedmiotowej sprawie, prowadzi natomiast do wniosku, że orzeczone w przedmiotowej sprawie kary łączne pozbawienia wolności i grzywny z pewnością nie noszą znamion ,,rażącej” niewspółmierności.

Odnosząc się z kolei do apelacji skazanego P. P., kompletnie chybionym jest argument, iż wydanie wyroku łącznego doprowadziło do zarządzenia mu zawieszonej kary pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku i 2 miesięcy w sprawie II K 691/13 Sądu Rejonowego w Wieluniu, w wyniku czego okres kary do odbycia zwiększył się skazanemu do 4 lat i 2 miesięcy. Z lektury akt wynika bowiem, iż orzeczona wobec skazanego, wyrokiem z dnia 8 października 2013 roku (w sprawie o sygn. II K 691/13) kara 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, pierwotnie warunkowo zawieszona na okres 4 lat, została mu zarządzona do wykonania, postanowieniem Sądu Rejonowego w Wieluniu z dnia 25 stycznia 2017 roku (k.152). Z postanowienia tego jasno wynika, że zarządzenie ww. kary nastąpiło z tego tylko powodu, że w okresie próby skazany popełnił przestępstwo podobne, za które został skazany prawomocnie na karę pozbawienia wolności, bez warunkowego zawieszenia wykonania (zarządzenie obligatoryjne z art. 75 § 1 k.k.). Tak więc, postępowanie w sprawie wydania wyroku łącznego nie miało żadnego wpływu na zarządzenie wykonania kary z wyroku jednostkowego. Wydanie wyroku łącznego miało natomiast taki skutek, że skazany ma do odbycia, nie 4 lata i 2 miesiące pozbawienia wolności, ale 4 lata. Na skutek wydania wyroku łącznego, skazanemu realnie zmniejszyła się też kara grzywny.

Ponieważ żadna z apelacji nie okazała się zasadna, zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego - jako słuszny i odpowiadający prawu - należało w całości utrzymać w mocy.

Wynagrodzenie dla obrońcy z urzędu, z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu w postępowaniu o wydanie wyroku łącznego, w postępowaniu odwoławczym, Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o treść § 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2016, poz. 1714).

Natomiast biorąc pod uwagę trudną sytuację materialną skazanego, Sąd Okręgowy – na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. – zwolnił go w całości od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, którymi obciążył Skarb Państwa.