Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Paweł Duda

Protokolant: Agnieszka Kukwa

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. Ś. i P. Ś.

przeciwko (...) z siedzibą w N. (Francja)

o zapłatę

I.  zasądza od (...) z siedzibą w N. na rzecz Z. Ś. kwotę 80.052,60 zł (osiemdziesiąt tysięcy pięćdziesiąt dwa złote sześćdziesiąt groszy), wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 80.000 zł (osiemdziesiąt tysięcy złotych) od dnia 27 sierpnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 52,60 zł (pięćdziesiąt dwa złote sześćdziesiąt groszy) od dnia 22 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo Z. Ś. w pozostałej części;

III.  zasądza od (...) z siedzibą w N. na rzecz Z. Ś. kwotę 4.993,11 zł (cztery tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt trzy złote jedenaście groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

IV.  zasądza od (...) z siedzibą w N. na rzecz P. Ś. kwotę 50.026,30 zł (pięćdziesiąt tysięcy dwadzieścia sześć złotych trzydzieści groszy), wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 50.000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) od dnia 27 sierpnia 2015 r. do dnia 31 grudnia
2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 26,30 zł (dwadzieścia sześć złotych trzydzieści groszy) od dnia 22 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

V.  oddala powództwo P. Ś. w pozostałej części;

VI.  zasądza od (...) z siedzibą w N. na rzecz P. Ś. kwotę 4.914,32 zł (cztery tysiące dziewięćset czternaście złotych trzydzieści dwa grosze) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

VII.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie
z roszczenia zasądzonego na rzecz Z. Ś. w punkcie I wyroku kwotę 131,63 zł (sto trzydzieści jeden złotych sześćdziesiąt trzy grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

VIII.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie
z roszczenia zasądzonego na rzecz P. Ś. w punkcie IV wyroku kwotę 102,38 zł (sto dwa złote trzydzieści osiem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

IX.  nakazuje pobrać od (...) z siedzibą w N. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 380,52 zł (trzysta osiemdziesiąt złotych pięćdziesiąt dwa grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt XXV C 129/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 22 listopada 2017 r.

Pozwem z dnia 22 stycznia 2016 r. Z. Ś. i P. Ś. wnieśli
o zasądzenie od (...) z siedzibą w N. we Francji:

-

na rzecz Z. Ś.: kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku ze śmiercią córki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty, kwoty 40.000 zł tytułem stosownego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powoda powstałe
w związku ze śmiercią córki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 sierpnia
2015 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 52,60 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za okres od 27 sierpnia 2015 r. do 3 września 2015 r. od kwoty 30.000 zł wypłaconej powodowi przez pozwanego tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią córki z opóźnieniem, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

-

na rzecz P. Ś.: kwoty 75.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku ze śmiercią siostry wraz z ustawowymi odsetkami od dnia
27 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 26,30 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za okres od 27 sierpnia 2015 r. do 3 września 2015 r. od kwoty 15.000 zł wypłaconej powodowi przez pozwanego tytułem zadośćuczynienia
w związku ze śmiercią siostry z opóźnieniem, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty .

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że w dniu 10 grudnia 2014 r. miał miejsce wypadek drogowy, w którym śmierć poniosła A. Ś., córka Z. Ś. i siostra P. Ś.. Sprawcą wypadku była A. S. kierująca pojazdem A. (...) nr rej. (...), który ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...). A. Ś. w chwili śmierci miała 23 lata. Z uwagi na fakt, że kilka lat wcześniej powodowie stracili w wypadku żonę Z. Ś. i matkę P. Ś., więzi pomiędzy rodzeństwem oraz ojcem i dziećmi były jeszcze bardziej zażyłe i głębokie. Nieoczekiwania śmierć A. Ś. wywołała u powodów szok psychiczny. Z. Ś. przeszedł załamanie psychiczne, które wymagało dwukrotnej hospitalizacji na oddziale psychiatrycznym. P. Ś. również doznał wstrząsu psychicznego i korzystał ze specjalistycznej pomocy psychiatry. Obecnie powodowie starają się żyć i normalnie funkcjonować, jednak jest to dla nich trudne i kosztuje wiele bólu i cierpienia. Powodom należy się zadośćuczynienie z tytułu krzywdy doznanej po śmierci najbliższej osoby. Ponadto na skutek przedmiotowego wypadku sytuacja życiowa Z. Ś. uległa znacznemu pogorszeniu. A. Ś. pomagała mu psychicznie i finansowo. Wskutek śmierci córki u Z. Ś. nastąpiła dezorganizacja życia rodzinnego i domowego poprzez utratę osoby bliskiej, która na co dzień to życie organizowała. Powód mógłby liczyć na pomoc swojej córki także
w przyszłości, w zakresie zarówno wsparcia materialnego, jak i zwykłej pomocy w sprawach życia codziennego. Zasadne jest zatem zasądzenie na rzecz Z. Ś. odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. Po zgłoszeniu szkody pozwany uznał swoją odpowiedzialność za zdarzenie i decyzjami z dnia 17 sierpnia 2015 r. przyznał zadośćuczynienie Z. Ś. w wysokości 20.000 zł i P. Ś. w wysokości 10.000 zł, zaś decyzjami z dnia 28 sierpnia 2015 r. przyznał dopłatę zadośćuczynienia Z. Ś. w wysokości 30.000 zł i P. Ś. w wysokości 15.000 zł. Kwoty wypłacone przez ubezpieczyciela są jednak nieadekwatne w stosunku do doznanych przez powodów cierpień. Powodom należą się ponadto odsetki ustawowe za opóźnienie od wypłaconych im kwot zadośćuczynienia. Powodowie zgłosili szkodę ubezpieczycielowi w dniu 27 lipca 2015 r. Pozwany pozostaje zatem w opóźnieniu od dnia 27 sierpnia 2015 r. Skapitalizowane odsetki za opóźnienie od kwoty 30.000 zł z tytułu dopłaty zadośćuczynienia na rzecz Z. Ś. za okres od 27 sierpnia 2015 r. do 3 września 2015 r. wynoszą 52,60 zł, zaś skapitalizowanego odsetki od kwoty 15.000 zł z tytułu dopłaty zadośćuczynienia na rzecz P. Ś. za okres od 27 sierpnia 2015 r. do 3 września 2015 r. wynoszą 26,30 zł.

W odpowiedzi na pozew (...) z siedzibą w N. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że nie kwestionuje co do zasady swojej odpowiedzialności gwarancyjnej za skutki przedmiotowego wypadku z dnia 10 grudnia
2014 r. Podniósł jednak, że przyznane i wypłacone powodom do tej pory sumy zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę są odpowiednie a żądane przez powodów dalsze kwoty zadośćuczynienia są rażąco wygórowane. Z. Ś. ma syna P. Ś., który zamieszkuje w bliskiej odległości od ojca, stanowiąc dla niego pomoc
w bieżących sprawach i wsparcie w trudnych chwilach. Ponadto Z. Ś. zamieszkuje obecnie ze swoją znajomą, dzięki czemu ma zapewnioną pomoc na co dzień i nie jest osamotniony. P. Ś. w chwili śmierci siostry był osobą w pełni dojrzałą, ukształtowaną emocjonalnie, samodzielną i niezależną, prowadził odrębne gospodarstwo domowe. Powód ma własną rodzinę (żonę i dziecko), zatem nie jest osamotniony. Niezasadne jest również roszczenie Z. Ś. o odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej, bowiem nie wykazano, aby na skutek śmierci córki wystąpił w jego sferze majątkowej znaczny uszczerbek. To A. Ś. wymagała wsparcia finansowego ze strony członków rodziny, gdyż prowadzona przez nią działalność gospodarcza nie przynosiła jeszcze dochodów. Powód zamieszkujący u swojej znajomej ma zapewnioną z jej strony pomoc oraz wsparcie we wszystkich czynnościach dnia codziennego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 grudnia 2014 r. w miejscowości W. powiat (...) miał miejsce wypadek drogowy, w wyniku którego śmierć poniosła A. Ś.. Sprawcą wypadku była kierująca samochodem osobowym marki A. (...) nr rej. (...) A. G., która straciła panowania nad kierowanym pojazdem, wpadła
w poślizg i po przemieszczeniu się na przeciwległy pas ruchu skośnie uderzyła prawym bokiem pojazdu w nadjeżdżający z naprzeciwka V. (...) nr rej. (...), skutkiem czego kierująca pojazdem A. A. G. oraz pasażerka A. Ś. doznały rozległych obrażeń wielonarządowych skutkujących ich zgonem na miejscu zdarzenia. Po wszczęciu śledztwa Prokurator Rejonowy w Sochaczewie stwierdził, że przyczyną wypadku była niewłaściwa technika jazdy kierującej pojazdem A. (...) A. G., a ze względu na jej śmierć na miejscu zdarzenia śledztwo zostało umorzone postanowieniem Prokuratora Rejonowego w Sochaczewie. ( notatka urzędowa Komendy Powiatowej Policji w S. z 10.12.2014 r. – k. 120, zaświadczenie
o zdarzeniu drogowym z dnia 15.01.2015 r. Komendy Powiatowej Policji w S. –
k. 206, postanowienie Prokuratury Rejonowej w Sochaczewie o umorzeniu śledztwa
w sprawie Ds. (...) – k. 207-209, odpis skrócony aktu zgonu A. Ś. – k. 22).

A. Ś. była córką Z. Ś. i siostrą P. Ś..
W chwili śmierci miała 23 lata. Przed wypadkiem mieszkała ze swoim ojcem w domu rodzinnym w miejscowości T.. P. Ś. w 2012 r. zawarł związek małżeński, wyprowadził się z domu rodzinnego i zamieszkał z żoną w odległości kilkuset metrów od domu rodzinnego. A. Ś. obowiązkami domowymi dzieliła się z ojcem, prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. Po ukończeniu liceum w 2011 r. A. Ś. rozpoczęła studia wyższe w trybie zaocznym na kierunku filologii angielskiej, ale zrezygnowała z nich
w 2012 r. A. Ś. w 2012 i 2013 r. pobierała rentę rodzinną oraz osiągała dochody
z podejmowanych dodatkowo prac: jej łączne dochody brutto w 2012 r. wyniosły (...) zł, w 2013 r. (...) zł, W kwietniu 2014 r. razem ze wspólniczką rozpoczęła działalność gospodarczą w postaci sklepu odzieżowego w miejscu zamieszkania, na której uruchomienie zaciągnęła kredyty i który nie przynosił jeszcze zbyt wysokich dochodów. Ponadto pracowała na część etatu w (...). Dochód A. Ś. ze stosunku pracy za 2014 r. wyniósł łącznie brutto(...) zł. W przyszłości planowała rozwijać swoją działalność handlową. A. Ś. miała narzeczonego, z którym miała zaręczyć się w Święta Bożego Narodzenia 2014 r. Planowała pozostać w domu rodzinnym i związku z tym rozpoczęła remont poddasza, w którym pomagał jej brat i ojciec. W marcu 2009 r. w wypadku zginęła żona Z. Ś. a matka P. Ś. i A. Ś.. Z. Ś. po śmierci żony przez długi czas nie mógł pozbierać się psychicznie, występowały u niego okresy intensywnego picia alkoholu. P. Ś. po śmierci matki zrezygnował ze studiów i przejął od ojca prowadzenie firmy remontowo-budowlanej, gdyż ten nie był
w stanie psychicznie jej dalej prowadzić. Z. Ś., P. Ś. i A. Ś. utrzymywali ze sobą bliskie, serdeczne relacje. Święta spędzali zawsze wspólnie
w domu rodzinnym. P. Ś. codziennie odwiedzał siostrę, rozmawiał z nią przy kawie o codziennych sprawach. ( odpis skrócony aktu zgonu A. Ś. – k. 22, odpis skrócony aktu urodzenia P. Ś. – k. 24, kopia dowodu osobistego Z. Ś. – k. 23, kopia dowodu osobistego P. Ś. – k. 25, informacja
z (...) k. 43, deklaracje podatkowe A. Ś. za lata 2012-2014 – k. 309-321v., dokumentacja A. Ś. z (...) w Ł. – k. 375-383, dokumentacja A. Ś. z Akademii (...)
w Ł. – k. 335-353, zeznania świadka M. S. – k. 397v.-398v., zeznania świadka K. Ś. – k. 398v.-401, przesłuchanie powoda Z. Ś. – k. 401-402, przesłuchanie powoda P. Ś. – 402-403).

Przed wypadkiem A. Ś., Z. Ś. zaczął dochodzić do siebie po wcześniejszej tragicznej śmierci żony. Nie pracował już zawodowo, od 1 września 2010 r. pobierał rentę rodzinną, której wysokość w dacie wypadku wynosiła 1.279,60 zł netto. Wiosną 2014 r. poznał kobietę, z którą zaczął się spotykać i u której pomieszkiwał. W dniu
10 grudnia 2014 r. po uzyskaniu wiadomości o śmierci córki Z. Ś. zamknął się w domu, wypił dużą ilość alkoholu i nikomu nie otwierał. P. Ś. udało dostać się domu, Z. Ś. zachowywał się agresywnie, krzyczał i szarpał syna, niszczył wyposażenie domu, groził, że się zabije. W związku z agresywnym zachowaniem Z. Ś. została wezwana Policja i karetka pogotowia. Z. Ś. w dniu 10 grudnia 2014 r. został przewieziony w asyście Policji do szpitala na oddział psychiatryczny, gdzie rozpoznano u niego zaburzenia zachowania w upojeniu alkoholowym
i reakcję na ciężki stres. W dniu 11 grudnia został wypisany ze szpitala na własną prośbę.
W dniu 18 grudnia 2014 r. Z. Ś. ponownie został przyjęty do szpitala na oddział psychiatryczny z rozpoznaniem reaktywnych zaburzeń nastroju. Po udanej przepustce na Święta został wypisany ze szpitala w dniu 27 grudnia 2014 r. Z. Ś. nie był w stanie pójść na pogrzeb córki. Po wyjściu ze szpitala został zabrany przez swoją partnerkę do jej domu, przez miesiąc tylko leżał w łóżku. W dniu 29 stycznia 2015 r. zgłosił się na wizytę do lekarza psychiatry, gdzie rozpoznano u niego zaburzenia depresyjne jako reakcję na ciężki stresu z powodu śmierci córki. Stan taki utrzymywał się przez kilka miesięcy od czasu śmierci córki. Następnie Z. Ś. zaczął pracować w firmie syna, po 10 godzin dziennie, co pozwalało mu nie myśleć tyle o tragicznym wypadku córki. Z. Ś. do dnia dzisiejszego mieszka w domu swojej partnerki, od której otrzymuje wsparcie i z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. W domu rodzinnym nie jest w stanie mieszkać, gdyż jest to dla niego zbyt bolesne ze względu na powracające wspomnienia o zmarłej córce, przyjeżdża tam raz w tygodniu. Dom ten jest obecnie niezamieszkany, pozostawiono w nim rzeczy należące do A. Ś.. Z. Ś. ma obecnie 61 lat, pobiera świadczenie rentowe w kwocie około 1.300 zł miesięcznie, pracuje w firmie syna (obecnie
w delegacji), nie pobierając wynagrodzenia. Jego partnerka również utrzymuje się z renty. Powód spotyka się tylko z synem i sporadycznie z rodziną syna, nie utrzymuje kontaktów ze znajomymi i z sąsiadami. ( karty informacyjne z leczenia szpitalnego ze Szpitala (...) w S. – k. 35-36v. i 37-38v., karta wizyty lekarskiej z dnia 29.01.2015 r. – k. 39, dokumentacja medyczna Z. Ś. ze Szpitala (...) w S. – k. 249-282v., pismo ZUS (...)Oddział w P. z 08.08.2016 r. – k. 298, deklaracje podatkowe Z. Ś. za lata 2012 r.-2015 r. – k. 302-308 i 334, zeznania świadka M. S. – k. 397v.-398v., zeznania świadka K. Ś. –
k. 398v.-401, przesłuchanie powoda Z. Ś. – k. 401-402, przesłuchanie powoda P. Ś. – k. 402-403).

W aktualnym stanie psychicznym Z. Ś. zaznacza się podwyższony poziom przeżywanego napięcia wewnętrznego związany z konfrontacją z urazowymi doświadczeniami. Stan emocjonalny powoda wskazuje na niezakończony proces przepracowywania doświadczenia straty osoby znaczącej (córki). Postrzeganie przez powoda świata i samego siebie w kontekście okoliczności sprzed i po wypadku z dnia 10 grudnia
2014 r. pozostaje modyfikowane trwającym przedłużonym procesem żałoby. Aktualny stan psychiczny Z. Ś. przemawia za wdrożeniem interwencji psychologicznej dla wsparcia powoda w procesie przeżywanej żałoby i przepracowywania doświadczenia straty. ( opinia biegłego psychologa klinicznego T. G. – zasadnicza i uzupełniająca – k. 433-445 i 471-474).

P. Ś. w chwili śmierci A. Ś. miał własna rodzinę – żonę i syna, który urodził się trzy tygodnie przed przedmiotowym wypadkiem. Prowadził własną działalność gospodarczą o profilu remontowo-budowlanym. Po śmierci siostry powód załatwiał formalności związane z pogrzebem i zamknięciem sklepu (...), spłacał również długi A. Ś. z tytułu kredytów zaciągniętych na uruchomienie działalności gospodarczej. A. Ś. była od niego o 10 lat młodsza, był z nią bardzo zżyty, byli dla siebie nawzajem powiernikami. Śmierć siostry przeżył bardzo mocno. Przez trzy miesiące przebywał na zwolnieniu lekarskim, nie przyjmował zleceń od klientów.
W dniu 29 stycznia 2015 r. skorzystał z jednorazowej konsultacji psychiatrycznej. Lekarz rozpoznał wówczas u niego zaburzenia depresyjne jako reakcję na ciężki stres i przepisał leki. Po okresie zwolnienia lekarskiego P. Ś. powrócił do dotychczasowej pracy, pracował coraz dłużej, wychodził z domu do pracy o godzinie 5:00 rano i wracał o godzinie 20:00-21:00, pracując po sześć dni tygodniowo. Od dwóch lat P. Ś. wykonuje prace we W., do domu przyjeżdża na weekendy, co tydzień lub co dwa tygodnie. Po śmierci siostry P. Ś. stał się nerwowy i zamknięty w sobie, unika spotkań towarzyskich, ucieka w pracę, podczas spotkań rodzinnych mówi tylko o pracy, jego relacje
z żoną i wzajemna komunikacja pomiędzy nimi pogorszyły się. W chwili obecnej P. Ś. ma 37 lat. ( zaświadczenia lekarskie – k. 41 i 42, karta wizyty lekarskiej z dnia 29.01.2015 r. – k. 40, zeznania świadka M. S. – k. 397v.-398v., zeznania świadka K. Ś. – k. 398v.-401, przesłuchanie powoda Z. Ś. – k. 401-402, przesłuchanie powoda P. Ś. – 402-403).

W aktualnym stanie psychicznym P. Ś. nie obserwuje się objawów zaburzeń psychicznych będących możliwymi powikłaniami procesu żałoby po doznanej stracie – śmierci A. Ś.. Siostra stanowiła dla niego osobę znaczącą w systemie rodziny. Jej osoba związana była dla powoda z intensywnymi, pozytywnymi doświadczeniami emocjonalnymi, a ich więzi miały charakter bliski i serdeczny. U P. Ś. trwa nadal proces psychicznego opracowywania doświadczenia straty (żałoby). Powód zaabsorbowany jest rolą zawodową, co stanowi formę dystansowania się od problemów, jakie przeżywa. ( opinia biegłego psychologa klinicznego T. G. – zasadnicza i uzupełniająca – k. 422-432 i 468-470).

Pismem z dnia 24 lipca 2015 r. pełnomocnik powodów zgłosił szkodę (...) S.A. Oddział w Polsce w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 10 grudnia 2014 r.,
w którym śmierć poniosła A. Ś., wzywając ubezpieczyciela do zapłaty następujących należności: na rzecz Z. Ś. kwoty 300.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę w związku ze śmiercią córki i kwoty 90.000 zł tytułem stosownego odszkodowania w związku z pogorszeniem sytuacji życiowej na skutek śmierci córki, a na rzecz P. Ś. kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę w związku ze śmiercią siostry. Pismo to zostało doręczone pozwanemu ubezpieczycielowi
w dniu 27 lipca 2015 r. ( pismo pełnomocnika powodów z 24.07.2015 r. – k. 46-50, potwierdzenia nadania i odbioru przesyłki – k. 51).

(...) S.A. Oddział w Polsce pismami z dnia 17 sierpnia 2015 r. poinformował
o przyznaniu powodom następujących świadczeń z tytułu śmierci A. Ś.: Z. Ś. – 20.000 zł, P. Ś. – 10.000 zł. Kwoty te zostały wypłacone 18 sierpnia 2015 r. Kolejnymi pismami z dnia 28 sierpnia 2015 r. ubezpieczyciel poinformował o przyznaniu powodom dopłaty zadośćuczynienia za śmierć A. Ś.: Z. Ś. – 30.000 zł, P. Ś. – 15.000 zł. Kwoty powyższe zostały wypłacone 3 września 2015 r. Pozwany odmówił uwzględnienia dalej idących roszczeń powodów o zadośćuczynienie oraz roszczenia Z. Ś. o przyznanie odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. ( pisma pozwanego z 17.08.2015 r. – k. 52-53 i 54-55 oraz z 28.08.2015 r. – k. 56-56v. i 57-57v., potwierdzenia przelewów z 18.08.2015 r. – k. 66 i 68 oraz z 03.09.2017 r. – k. 67 i 69).

Pismem z dnia 18 września 2015 r. powodowie wnieśli o ponowne rozpatrzenie sprawy. Pozwany w piśmie z dnia 5 października 2015 r. podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko. ( pismo pełnomocnika powoda z 18.09.2015 r. – k. 58-63, pismo pozwanego
z 05.10.2015 r. – k. 65-65v).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Sąd uznał za wiarygodne obiektywne dowody z wymienionych wyżej dokumentów, które nie budziły wątpliwości co do ich autentyczności i nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania.

Sąd dał w całości wiarę zeznaniom świadków M. S. i K. Ś. oraz zeznaniom powodów Z. Ś. i P. Ś.,
w których osoby te przekazały informacje co do charakteru relacji, jakie łączyły powodów
z tragicznie zmarłą A. Ś., stanu psychicznego powodów po śmierci A. Ś. oraz sytuacji życiowej powodów, w jakiej znajdowali się przed i po śmierci A. Ś.. Zeznania tych osób korespondowały wzajemnie ze sobą i z dowodami
z dokumentów, tworząc spójną i logiczną całość obrazującą opisany wyżej stan faktyczny sprawy, a zatem nie budziły wątpliwości.

Sąd uznał za w pełni wiarygodne opinię biegłego psychologa T. G.,
w której biegły dokonał oceny więzi, jakie łączyły powodów z A. Ś. oraz wpływu śmierci A. Ś. na stan psychiczny powodów. Wnioski opinii zostały szczegółowo, logicznie i rzeczowo uzasadnione przez biegłego, z odniesieniem do złożonych przez powodów wyjaśnień w trakcie badania przez biegłego i podczas przesłuchania na rozprawie, okoliczności przekazanych przez świadków w złożonych zeznaniach i dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach sprawy. Dlatego opinię należało uznać za rzetelną
i wiarygodną, nie budzącą wątpliwości co do wiedzy i fachowości jej autora.

Sąd zważył, co następuje:

Odpowiedzialność pozwanego ubezpieczyciela (...) za skutki przedmiotowego wypadku z dnia 10 grudnia 2014 r. wynika z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, na mocy której ubezpieczyciel objął ochroną ubezpieczeniową sprawcę wypadku. Zgodnie z art. 822
§ 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierowcy pojazdu mechanicznego wyznaczona jest – zarówno co do zasady, jak i granic – odpowiedzialnością tego posiadacza lub kierowcy (vide: orz. SN z 29.11.1996 r., III CZP 118/96, OSNC 1997/3/26). Dochodząc roszczeń od ubezpieczyciela poszkodowany musi przede wszystkim wykazać przesłanki odpowiedzialności samego sprawcy szkody, bez których istnienia w ogóle nie powstaje odpowiedzialność ubezpieczyciela.

Warunki obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych unormowane zostały szczegółowo w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r., nr 124, poz. 1152 ze zm.).
W myśl art. 34 ust. 1 powołanej ustawy, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku
z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę ruchem tego pojazdu (art. 35). Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej, która w przypadku szkód na osobie nie może być niższa niż równowartość w złotych 5.000.000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia (art. 36 ust. 1 pkt. 1). Stosownie zaś do art. 19 ust. 1 powołanej ustawy, poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Podstawą odpowiedzialności cywilnoprawnej A. G., kierującej samochodem A. (...), za skutki wypadku z dnia 10 grudnia 2014 r., która determinuje odpowiedzialność pozwanego ubezpieczyciela, jest art. 436 § 2 k.c. Stosownie do tego przepisu, w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody samoistny posiadacz takiego środka komunikacji jest odpowiedzialny na zasadach ogólnych za szkody wyrządzone tym osobom, którym przewozi z grzeczności. Ogólną odpowiedzialność z tytułu czynów niedozwolonych (deliktową) normuje art. 415 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Za szkodę odpowiada zatem osoba, której zawinione działanie jest źródłem powstania szkody. Przesłankami odpowiedzialności deliktowej są: zdarzenie,
z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy oznaczonego podmiotu (czyn niedozwolony), powstanie szkody oraz związek przyczynowy między owym zdarzeniem
a szkodą. Przepis ten statuuje ponadto zasadę winy jako naczelną zasadę odpowiedzialności odszkodowawczej, przez którą rozumieć należy możliwość postawienia sprawcy zarzutu, że jego zachowanie jest bezprawne, mimo że w określonych okolicznościach sprawca miał możliwość zachowania zgodnego z obowiązującym porządkiem prawnym (tzw. normatywna koncepcja winy, przeważająca w nauce prawa polskiego). Na gruncie materiału dowodowego sprawy nie budziło wątpliwości, że przyczyną przedmiotowego wypadku drogowego była nieprawidłowa technika jazdy kierującej A. G., która straciła panowanie nad prowadzonym pojazdem i zjechała na przeciwległy pas ruchu, doprowadzając do zderzenia z samochodem nadjeżdżającym z naprzeciwka. Ponosi więc ona winę za zaistnienie wypadku, w którym śmierć poniosła A. Ś., podróżująca samochodem A. (...) jako pasażerka. Wobec tego pozwany ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą względem powodów za skutki przedmiotowego wypadku. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność gwarancyjną za przedmiotowe zdarzenie i już na etapie postępowania likwidacyjnego zaspokoił częściowo zgłoszone przez powodów roszczenia finansowe. W rozpatrywanej sprawie spór dotyczył wyłącznie wysokości zadośćuczynienia pieniężnego należnego powodom z tytułu śmierci A. Ś. oraz roszczenia Z. Ś. o odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci córki, którego pozwany nie uznał w ogóle.

Odnosząc się do dochodzonych przez powodów roszczeń o zadośćuczynienie z tytułu śmierci osoby bliskiej wskazać należy w pierwszej kolejności, że stosownie do treści art. 446 § 4 k.c. w zw. z art. 446 § 1 k.c., jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Do najbliższych członków rodziny należy zaliczyć osoby pozostające ze zmarłym we wspólnym ognisku rodzinnym, przy czym decydujący jest faktyczny układ stosunków pomiędzy zmarłym a tymi osobami. Aby ustalić, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny nieżyjącego sąd powinien stwierdzić, czy istniała silna i pozytywna więź emocjonalna pomiędzy dochodzącym tego roszczenia a zmarłym ( vide orz. SN z dnia 03.06.2011 r., III CSK 279/10, LEX nr 898254). Z. Ś., jako ojciec zmarłej A. Ś., i P. Ś., jako jej brat, byli niewątpliwie najbliższymi członkiem rodziny zmarłej w rozumieniu wskazanego przepisu. Bliski stopień pokrewieństwa rodzi domniemanie faktyczne istnienia silnej i pozytywnej więzi pomiędzy krewnymi (art. 231 k.p.c.). Powszechnie wiadomo, że pomiędzy ojcem i dzieckiem oraz między rodzeństwem istnieje mocna więź, która wyraża się w przywiązaniu emocjonalnym, trosce
o los takiej bliskiej osoby, pragnieniu dla niej dobra i szczęścia. Domniemanie to znajdowało potwierdzenie w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy, z których wynikało, że Z. Ś. związany był ze zmarłą córką A. Ś. silną więzią emocjonalną, co wyrażało się we wspólnym zamieszkiwaniu i prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, wzajemnej pomocy i wspieraniu w prowadzeniu i utrzymaniu domu oraz różnych innych sprawach życiowych, spędzaniu wspólnie czasu, celebrowaniu świąt i uroczystości rodzinnych. Taka sama silna więź łączyła P. Ś. ze zmarłą siostrą. P. Ś., zamieszkujący w pobliżu siostry, codziennie ją odwiedzał, rozmawiał z nią, spędzali wspólnie czas, razem z ojcem pomagał A. Ś.
w rozpoczęciu działalności gospodarczej oraz w remoncie domu rodzinnego, w którym planowała pozostać. Więź emocjonalna pomiędzy powodami a zmarłą A. Ś. była silniejsza nawet niż w zwykłych stosunkach rodzinnych z tej przyczyny, że kilka lat wcześniej w wypadku zginęła żona Z. Ś. a matka P. Ś.. Członkowie rodziny wówczas wspólnie przeżywali tę tragedię, przez co zbliżyli się jeszcze bardziej do siebie, P. Ś. zrezygnował ze studiów, po to by przejąć firmę budowlaną od ojca, który nie mógł pozbierać się psychicznie, oraz zarabiać na utrzymanie rodziny,
w tym młodszej i niesamodzielnej jeszcze wówczas siostry. Z przeprowadzonych dowodów wynikało wynikało, że relacje pomiędzy członkami rodziny Ś. były bardzo bliskie
i serdeczne.

Jeśli chodzi o wysokość należnego powodom zadośćuczynienia z tytułu śmierci A. Ś. wskazać potrzeba, że celem przyznania takiego świadczenia jest złagodzenie doznanej przez poszkodowanego krzywdy wyrządzonej deliktem. Krzywdą w rozumieniu tego przepisu są z reguły cierpienia psychiczne i ich konsekwencje spowodowane stratą osoby najbliższej. Natomiast na rozmiar krzywdy mają wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci (np. nerwicy, depresji), stopień, w jakim pokrzywdzony odnajdzie się
w nowej rzeczywistości i zdolność jej zaakceptowania, wiek pokrzywdzonego. Krzywdę jest trudno „wycenić”, każdy przypadek powinien być indywidualizowany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Wprowadzenie do przepisu art. 446 § 4 k.c. klauzuli „odpowiedniej sumy” pozostawia sądowi orzekającemu margines uznaniowości co do wysokości zasądzanej kwoty, który jest dodatkowo wzmocniony fakultatywnym („sąd może”) charakterem tego świadczenia. Rozmiar zadośćuczynienia powinien być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na umiarkowany jego wymiar i to
w zasadzie bez względu na status społeczny oraz materialny poszkodowanego. ( tak: SN w orz. z dnia 03.06.2011 r., III CSK 279/10, LEX nr 898254 i orz. Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20.11.2015 r., I ACa 631/15, Legalis nr 1378316). Wysokość zadośćuczynienia musi jednak przedstawiać dla poszkodowanego ekonomicznie odczuwalną wartość, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej ( por. orz. SN z dnia 14.01.2011 r., I PK 145/10, M.P.Pr. (...)). Ma ono bowiem charakter kompensacyjny.

Wychodząc z powyższych założeń zważyć potrzeba, że przy określaniu wysokości zadośćuczynienia należnego Z. Ś. należało mieć na uwadze przede wszystkim charakter więzi łączącej go ze zmarłą A. Ś.. Ze względu na bliskie pokrewieństwo pomiędzy nim a zmarłą córką oraz opisane wyżej okoliczność dotyczące sytuacji osobistej powoda (związanej z wcześniejszą tragiczną śmiercią żony, po której powód przeszedł załamanie psychiczne) więź tę ocenić należało jako szczególnie silną. Miłość i przywiązanie emocjonalne rodzica do dziecka należą do najbardziej intensywnych, zatem krzywda rodzica po stracie dziecka jest jedną z najdotkliwszych, jakiej można doznać. Ból, żal, poczucie pustki i osamotnienia Z. Ś. po niespodziewanej śmierci córki w tragicznych okolicznościach były i są nadal ogromne. Śmierć córki odcisnęła na powodzie poważne piętno, wiązała się z jego dwukrotną hospitalizacją w szpitalu na oddziale psychiatrycznym oraz przedłużonym procesem żałoby, który trwa do dnia dzisiejszego. Pomimo upływu trzech lat od wypadku córki powód nie pogodził się nadal z jej stratą, nie powrócił do normalnego życia, odizolował się od wszelkich kontaktów towarzyskich, nie może mieszkać w rodzinnym domu, w którym pozostały wszystkie rzeczy córki, gdyż jest to dla niego zbyt bolesne, odczuwa ciągle przygnębienie, a ucieczką od powracających wspomnień tragicznej śmierci córki i poczucia pustki jest wyłącznie intensywna praca
w firmie syna. Wszystko to wynika z faktu, że córka w życiu powoda pełniła szczególnie istotną rolę. Po śmierci żony powód z córką prowadził wspólne gospodarstwo domowe, otrzymywał od niej wsparcie w codziennych życiowych sprawach oraz wiązał z córką nadzieje na pomoc w swoim przyszłym życiu, gdyż miała ona pozostać w domu rodzinnym. Nadzieje te zostały przerwane przez przedwczesną śmierć A. Ś.. Tragiczna śmierć córki była dla powoda traumatycznym przeżyciem, a z będącej jej skutkiem rozpaczy powód nie podniósł się do tej pory. Ogrom cierpień moralnych powoda widoczny był podczas składania przez niego zeznań na rozprawie, podczas których płakał, nie był w stanie wysłuchać zeznań świadka i drugiego powoda, lecz na ich czas opuszczał salę rozpraw. Uwzględniając wszystkie te okoliczności Sąd ocenił rozmiar krzywdy doznanej przez Z. Ś. na skutek śmierci córki jako bardzo duży i uznał, że należna powodowi z tego tytułu suma zadośćuczynienia powinna być w znacznej wysokości.
W ocenie Sądu, odpowiednim zadośćuczynieniem dla powoda, w kontekście rozmiaru jego krzywdy, jest kwota 130.000 zł. Taka suma zadośćuczynienia spełni właściwie swą funkcję kompensacyjną, stanowiąc realne przysporzenie ekonomiczne dla powoda. Z drugiej strony kwota taka na pewno nie będzie nadmierna w odniesieniu do aktualnej stopy życiowej społeczeństwa i nie będzie prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia się powoda kosztem pozwanego. Odpowiadać będzie przy tym sumom zadośćuczynienia zasądzanym
w podobnych przypadkach w orzecznictwie sądowym. Jako że pozwany wypłacił już Z. Ś. w toku postępowania likwidacyjnego tytułem zadośćuczynienia kwotę 50.000 zł, do dopłaty pozostała dodatkowa kwota 80.000 zł, potrzebna do uzupełnienia zadośćuczynienia do wskazanej wyżej wysokości.

Relacje P. Ś. ze zmarłą siostrą również były bardzo bliskie i serdeczne. Razem z siostrą powód przeżywał przedwczesną śmierć matki, zrezygnował wówczas ze studiów wyższych, po to by wspierać młodszą siostrę i pracować na utrzymanie całej rodziny, pomagał siostrze w uruchomieniu działalności gospodarczej i w remoncie domu rodzinnego, w którym miała pozostać, codziennie spotykał się z siostrą i rozmawiał o ważnych dla siebie sprawach. Pomimo że P. Ś. w chwili śmierci siostry miał już własną rodzinę (żonę i syna), to siostra była dla niego nadal bardzo bliską i ważną osobą. Przedwczesna śmierć siostry była dla niego traumatycznym przeżyciem, które oddziałuje nadal na jego życie
i z którym nie może poradzić sobie do dnia dzisiejszego. Z materiału dowodowego wynika, że po śmierci siostry pogorszyły się relacje P. Ś. z żoną, nie chce prowadzić rozmów o siostrze, unika kontaktów towarzyskich a nawet spotkań rodzinnych, a jedyną ucieczką przez bolesnymi wspomnieniami jest dla niego intensywna praca, która zaburza jego relacje rodzinne z żoną i rodziną żony. Pomimo upływu trzech lat od śmierci siostry reakcja żałoby u powoda nie zakończyła się, a powód nie powrócił do normalnego życia, jakie wiódł przed tym zdarzeniem. Rozmiar krzywdy moralnej doznanej przez P. Ś. na skutek śmierci siostry również był również bardzo duży, wobec tego należna mu z tego tytułu suma zadośćuczynienia powinna być znaczna. W ocenie Sądu, odpowiednim zadośćuczynieniem dla P. Ś. w kontekście rozmiaru jego krzywdy jest kwota 75.000 zł. Taka suma zadośćuczynienia spełni właściwie swą funkcję kompensacyjną, stanowić będzie realne przysporzenie ekonomiczne dla powoda a zarazem nie będzie nadmierna w odniesieniu do aktualnej stopy życiowej społeczeństwa. Jako że pozwany wypłacił już P. Ś. w toku postępowania likwidacyjnego tytułem zadośćuczynienia kwotę 25.000 zł, do dopłaty pozostała dodatkowa kwota 50.000 zł, potrzebna do uzupełnienia zadośćuczynienia do wskazanej wyżej wysokości.

Dalej idące roszczenia powodów o zasądzenie zadośćuczynienia Sąd uznał za niezasadne. W ocenie Sądu, nie zasługiwało również na uwzględnienie żądanie Z. Ś. o zasądzenie odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej na skutek śmierci córki. Zgodnie z art. 446 § 3 k.c. w zw. z art. 446 § 1 k.c., jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Po pierwsze, odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. przysługuje jedynie najbliższym członkom rodziny zmarłego, których sytuacja życiowa kształtowała się w pewnej zależności od zmarłego. Po wtóre, odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. stanowi środek naprawienia takich szkód majątkowych, które nie ulegają wyrównaniu na innych podstawach, zwłaszcza przez zasądzenie renty. Na podstawie tego przepisu sprawca i ubezpieczyciele odpowiadają nie za śmierć i wywołane nią psychiczne cierpienia osoby dochodzącej odszkodowania, lecz za pogorszenie się sytuacji najbliższego członka rodziny zmarłego na skutek tej śmierci, i to tylko wtedy, gdy pogorszenie to jest znaczne (tak: SN w orz. z dnia 14.03.2007 r., I CSK 465/06, LEX nr 327917). Dlatego też sam ból, poczucie osamotnienia, krzywdy
i zawiedzionych nadziei po śmierci osoby najbliższej nie stanowią same w sobie podstawy do żądania odszkodowania. Nastąpić musi jeszcze w ich wyniku realne pogorszenie sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego, która obejmuje niekorzystne zmiany w sytuacji materialnej (nie wyczerpujące hipotezy z art. 446 § 2 k.c.). Po wprowadzeniu przez ustawodawcę do Kodeksu cywilnego z dniem 3 sierpnia 2008 r. przepisu art. 446 § 4 k.c. przewidującego wynagrodzenie krzywdy niemajątkowej wywołanej śmiercią osoby bliskiej, regulację art. 446 § 3 k.c. należy wykładać ściśle, jako kompensującą tylko szkodę majątkową. Dawniejsze orzecznictwo sądowe dotyczące wykładni art. 446 § 3 k.c., jako obejmującego również różne uszczerbki niematerialne, utraciło wobec tego aktualność. Zasądzenie odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 k.c. wymaga zatem obecnie wykazania pogorszenia sytuacji życiowej w aspekcie ekonomicznym powiązanego ze śmiercią osoby bliskiej i to w stopniu znacznym. ( podobnie Sąd Apelacyjny w Krakowie w orz.
z 30.06.2016r., I ACa 223/16, Legalis nr 1487511).

Oceniając na tym gruncie roszczenie Z. Ś. o zapłatę odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 k.c. należy w wskazać, że jego sytuacja majątkowa nie pozostawała w zależności od A. Ś.. Powód przed śmiercią córki utrzymywał się ze świadczenia rentowego i stan taki istnieje też w chwili obecnej. Ponadto powód podjął pracę w firmie budowlanej syna, za którą – jak deklaruje – nie otrzymuje wynagrodzenia. Nie wykazano w rozpatrywanej sprawie, żeby przed śmiercią A. Ś. powód potrzebował wsparcia finansowego i by takie mógł uzyskać ze strony córki, która rozpoczęła dopiero działalność gospodarczą. Na działalność tę A. Ś. zaciągnęła kredyty, które musiała spłacać, działalność nie przynosiła jeszcze zbyt wysokich dochodów i trudno obecnie wnioskować, jak byłoby w przyszłości. Obecna sytuacja ekonomiczna Z. Ś. jest taka sama, jaka była przed śmiercią jego córki. Będąc osobą dojrzałą, już nieaktywną zawodowo, lecz pozostającą na rencie rodzinnej, Z. Ś. nie musiał ograniczać niekorzystnie swoich planów życiowych w wyniku tragicznej śmierci córki. Powód na skutek śmierci córki nie utracił też możliwości uzyskania opieki ze strony osoby bliskiej, gdyby taka była potrzebna w jesieni jego życia, skoro ma jeszcze syna zamieszkałego w pobliżu jego miejsca zamieszkania i z którym pozostaje w dobrych relacjach. Ponadto Z. Ś. zamieszkuje z partnerką, z którą zaczął układać sobie życie jeszcze przed wypadkiem z dnia 10 grudnia 2014 r. Powód prowadzi z partnerką wspólne gospodarstwo domowe i od otrzymuje od niej pomoc i wsparcie. Na gruncie zaoferowanego Sądowi przez powoda materiału dowodowego nie można było stwierdzić, żeby sytuacja życiowa Z. Ś. po śmierci córki uległa pogorszeniu w aspekcie ekonomicznym i by pogorszenie to było znaczne. Dlatego roszczenie powoda o odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powodom należą się odsetki z tytułu opóźnienia w zapłacie należnego im zadośćuczynienia przez pozwanego. Stosownie do art. 481 § 1 i 2 k.c., za opóźnienie
w spełnieniu świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, a jeżeli strony nie oznaczyły z góry stopy odsetek, należą się odsetki ustawowe. Zgodnie z zasadą z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r.
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie
w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Orzeczenie sądu przyznające zadośćuczynienie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, a nie konstytutywnego. Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego. Przekształcenie się go
w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowanego do dłużnika do spełnienia świadczenia, zgodnie z art. 455 k.c. ( vide: orz. SN z dnia 22.02.2007 r., I CSK 433/06, LEX nr 274209). Wezwanie do zapłaty zadośćuczynienia na rzecz powodów, skierowane w ich imieniu do pozwanego przez pełnomocnika, wpłynęło do pozwanego w dniu 27 lipca 2015 r., zatem trzydziestodniowy termin zapłaty odpowiednich sum zadośćuczynienia upłynął 26 sierpnia 2015 r. Pozwany część zadośćuczynienia pieniężnego na rzecz Z. Ś. w kwocie 30.000 zł wypłacił 3 września 2015 r., a więc z ośmiodniowym opóźnieniem. Odsetki ustawowe
z tytułu opóźnienia w zapłacie powyższej kwoty za okres od 27 sierpnia 2015 r. do 3 września 2015 r. wynoszą 52,60 zł. Natomiast część zadośćuczynienia na rzecz P. Ś.
w kwocie 15.000 zł pozwany wypłacił w dniu 3 września 2015 r., również z ośmiodniowym opóźnieniem. Odsetki ustawowe z tytułu opóźnienia w zapłacie tej kwoty za okres od
27 sierpnia 2015 r. do 3 września 2015 r. wynoszą 26,30 zł. Łączna kwota z tytułu zadośćuczynienia i odsetek za opóźnienie należna Z. Ś. wynosiła zatem 80.052,60 zł, zaś należna P. Ś. 50.026,30 zł.

Ponadto pozwany pozostawał w opóźnieniu w zapłacie dalszych kwot zadośćuczynień zasądzonych w wyroku na rzecz powodów, od 27 sierpnia 2015 r. Z uwagi na zmianę brzmienia przepisu art. 481 § 2 k.c. z dniem 1 stycznia 2016 r., wprowadzoną ustawą z dnia
9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1803), odsetki od dnia 1 stycznia 2016 r. należało określić jako „odsetki ustawowe za opóźnienie”. Odsetki od zaległych i skapitalizowanych odsetek należały się powodom od dnia wniesienia pozwu,
tj. od dnia 22 stycznia 2016 r., zgodnie z regułą z art. 482 § 1 k.c.

Mając to wszystko na uwadze Sąd na podstawie powołanych przepisów zasądził od pozwanego na rzecz Z. Ś. w pkt. I wyroku kwotę 80.052,60 zł wraz
z odsetkami, a na rzecz P. Ś. w pkt. IV wyroku kwotę 50.026,30 zł wraz
z odsetkami, a dalej idące żądania powodów Sąd oddalił w pkt. II i V wyroku.

Orzekając o kosztach postępowania w pkt. III i VI wyroku Sąd stosunkowo rozdzielił je pomiędzy stronami na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., odpowiednio do wyniku sprawy.

Z dochodzonej przez Z. Ś. kwoty 140.052,60 zł Sąd zasądził na jego rzecz kwotę 80.052,60 zł. Powód wygrał zatem sprawę w 57,16% (80.052,60 zł / 140.052,60 zł x 100), przegrał zaś w 42,84%, a w tym stosunku wygrał sprawę pozwany. Zatem strony powinny ponieść koszty w następujących udziałach: powód Z. Ś. w 42,84%, pozwany w 57,16%. Koszty Z. Ś. niezbędne do celowego dochodzenia praw w niniejszej sprawie wyniosły 14.411,50 zł, na co składają się uiszczona opłata sądowa od pozwu w wysokości 7.003 zł, połowa opłaty skarbowej uiszczonej w kwocie 17 zł od pełnomocnictwa procesowego udzielonego przez obydwu powodów, tj. 8,50 zł, koszty opinii biegłego w wysokości 200 zł i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda w wysokości 7.200 zł ustalonej stosownie do § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804), w brzmieniu obowiązującym
w dacie wniesienia pozwu. Koszty pozwanego niezbędne do celowej obrony przed roszczeniami Z. Ś. wyniosły 7.573,54 zł, na co składają się połowa opłaty skarbowej uiszczonej w kwocie 17 zł od pełnomocnictwa procesowego udzielonego przez pozwanego, tj. 8,50 zł, połowa kosztów opinii biegłego poniesionych przez pozwanego
w kwocie 730,08 zł, tj. 365,04 zł i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 7.200 zł ustalonej analogicznie jak w przypadku powoda. Suma kosztów obydwu stron wyniosła zatem 21.985,04 zł. Z. Ś., stosownie do wyniku sprawy, powinien pokryć koszty procesu w wysokości 9.418,39 zł (21.985,04 zł x 42,84%), a poniósł koszty
w wysokości 14.411,50 zł. Wobec tego pozwany winien zwrócić powodowi część kosztów procesu w kwocie 4.993,11 zł (14.411,40 zł minus 9.418,39 zł), o czym Sąd orzekł w pkt. III wyroku.

Z dochodzonej przez P. Ś. kwoty 75.026,30 zł Sąd zasądził na jego rzecz kwotę 50.026,30 zł. Powód wygrał zatem sprawę w 66,68% (50.026,30 zł / 75.026,30 zł x 100), przegrał zaś w 33,32%, a w tym stosunku wygrał sprawę pozwany. Zatem strony powinny ponieść koszty w następujących udziałach: powód P. Ś. w 33,32%, pozwany w 66,68%. Koszty P. Ś. niezbędne do celowego dochodzenia praw w niniejszej sprawie wyniosły 11.160,50 zł, na co składają się uiszczona opłata sądowa od pozwu w wysokości 3.752 zł, połowa opłaty skarbowej uiszczonej w kwocie 17 zł od pełnomocnictwa procesowego udzielonego przez obydwu powodów, tj. 8,50 zł, koszty opinii biegłego w wysokości 200 zł i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda
w wysokości 7.200 zł ustalonej stosownie do § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804), w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu. Koszty pozwanego niezbędne do celowej obrony przed roszczeniami P. Ś. wyniosły 7.573,54 zł, na co składają się połowa opłaty skarbowej uiszczonej
w kwocie 17 zł od pełnomocnictwa procesowego udzielonego przez pozwanego, tj. 8,50 zł, połowa kosztów opinii biegłego poniesionych przez pozwanego w kwocie 730,08 zł,
tj. 365,04 zł i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 7.200 zł ustalonej analogicznie jak w przypadku powoda. Suma kosztów obydwu stron wyniosła zatem 18.734,04 zł. P. Ś., stosownie do wyniku sprawy, powinien pokryć koszty procesu w wysokości 6.246,18 zł (18.734,04 zł zł x 33,32%), a poniósł koszty w wysokości 11.160,50 zł. Wobec tego pozwany winien zwrócić powodowi część kosztów procesu w kwocie 4.914,32 zł (11.160,50 zł minus 6.246,18 zł), o czym Sąd orzekł w pkt. VI wyroku.

Nieuiszczone koszty sądowe z tytułu wynagrodzenia biegłego za sporządzone opinie, wyłożone tymczasowo przez Skarb Państwa, wyniosły w niniejszej sprawie 614,53 zł, przy czym kwota 307,27 zł dotyczy opinii odnoszącej się do Z. Ś. a kwota 307,26 zł opinii odnoszącej się do P. Ś.. Stosownie do wyniku sprawy, na podstawie art. 83 ust. 1 w zw. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r., poz. 623), tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych Sąd w pkt. VII wyroku nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie z roszczenia zasądzonego na rzecz Z. Ś.
w pkt. I wyroku kwotę 131,63 zł (307,27 zł x 42,84%), w pkt. VIII wyroku nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie z roszczenia zasądzonego na rzecz P. Ś. w pkt. IV wyroku kwotę 102,38 zł (307,26 zł x 33,32%),
a pozostałą kwotę 380,52 nieuiszczonych kosztów sądowych w pkt. IX wyroku nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie od pozwanego.