Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX Ka 370 / 17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2017 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - SSO Barbara Plewińska / spr/

Sędziowie - SO Aleksandra Nowicka

- SO Andrzej Walenta

Protokolant - stażysta Mateusz Holc

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Toruń-Wschód w Toruniu – Joanny Kordzińskiej,

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2017 roku

sprawy Z. C. i J. C.

oskarżonych o czyn z art. 159 kk

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców obu oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 17 marca 2017 roku sygn. akt VIII K 1620/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w stosunku do J. C.
w ten sposób, że obniża wymierzoną temu oskarżonemu karę ograniczenia wolności do 1 / jednego / roku ;

II.  w pozostałym zakresie, zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa / Sądu Rejonowego w Toruniu / na rzecz adwokatów: D. N. i A. W. kwoty po 516,60 zł. / pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy / brutto tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej obu oskarżonym z urzędu
w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia obu oskarżonych z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych
w postępowaniu odwoławczym, a wydatkami tego postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IX Ka 370/17

UZASADNIENIE

Z. C. został oskarżony o to, że w dniu 2 października 2016r. na korytarzu budynku mieszkalnego położonego w T. przy ul (...), działając wspólnie
i w porozumieniu z J. C., dokonał pobicia R. Z., w ten sposób,
że kopali i bili pięściami po całym ciele, w tym również przy użyciu niebezpiecznego narzędzia
w postaci rurki metalowej, powodując u pokrzywdzonego obrażenia powłoki górnej i dolnej oka prawego, w postaci obfitego zasinienia oraz obrzęku tkanek w okolicy jarzmowej, ciemieniowej oraz łuku brwiowego oraz liczne otarcia i zasinienia na całym ciele, w tym małżowiny usznej powodując tym samym naruszenie narządów ciała – wzroku, ruchu, układu oddechowego na okres nie przekraczający 7 dni,

- tj. o czyn z art. 159 kk.

Wyrokiem z dnia 17 marca 2017 rokuSąd Rejonowy w Toruniu, sygn. akt VIII K 1620/16 w odniesieniu do oskarżonego Z. C., uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzuconego mu w akcie oskarżenia z tym ustaleniem, że wyeliminował z opisu czynu fakt użycia niebezpiecznego narzędzia w postaci rurki metalowej i przyjął, że czyn ten stanowi występek z art. 158 § 1 kk i za to po zastosowaniu art. 37a kk, na podstawie art. 158 § 1 kk w zw. z art. 34 § 1a pkt 1 kk wymierzył Z. C. karę 6 miesięcy ograniczenia wolności, polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez sąd w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym.

Nadto, na podstawie art. 46 § 1 kk sąd zasądził od oskarżonego na rzecz R. Z. kwotę 1.000,- zł tytułem częściowego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz na podstawie art. 34§3 kk w zw. z art. 72§1 pkt 5 kk zobowiązał oskarżonego do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu w okresie wykonywania kar ograniczenia wolności.

Sąd orzekł o dowodach rzeczowych na podstawie art. 230 § 2 kpk / punkty V, VI, VII i VIII /.

Orzekając o kosztach, sąd zwolnił oskarżonego od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej, zaś wydatkami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Wyrok ten w zakresie punktu I, II i III zaskarżył obrońca oskarżonego Z. C. , zarzucając:

1.  mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę przepisów postępowania, a mianowicie art. 7 kpk polegające na dowolnym ustaleniu dopuszczenia się przez Z. C. pobicia R. Z. mimo, że oskarżony nie przyznał się do winy,

2.  z ostrożności procesowej na wypadek nieuwzględnienia zarzutu pierwszego, obrońca podniósł zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę zaskarżonego wyroku mający wpływ na jego treść poprzez przyjęcie, że wina i społeczna szkodliwość czynu
są znaczne, a w konsekwencji wymierzenie oskarżonemu kary ograniczenia wolności mimo, że ocena okoliczności podmiotowo-przedmiotowych oraz warunków osobistych dotyczących osoby oskarżonego przemawia za warunkowym umorzeniem postępowania wobec Z. C..

W związku z powyższym obrońca oskarżonego wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez uniewinnienie oskarżonego od przypisanego m czynu, ewentualnie o zmianę wyroku w zaskarżonej części przez warunkowe umorzenie postępowania na okres jednego roku próby.

W odpowiedzi na apelację oskarżyciel publiczny wniósł o utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy w całości podzielił ustalenia sądu pierwszej instancji, który właściwie, wszechstronnie i wnikliwie rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku postępowania przygotowawczego jak i sądowego i na ich podstawie dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego.

Apelacja strony skarżącej stanowiła jedynie polemikę z prawidłowym stanowiskiem sądu meriti i nie proponowała żadnych nowych argumentów. Obrońca oskarżonego nie wskazał na żadne fakty, które mogłyby wywołać wątpliwość co do wiarygodności dowodów, które stały się podstawą ustalenia stanu faktycznego. Oznacza to, że dokonane ustalenia uwzględniały całokształt zebranego materiału dowodowego oraz, że poszczególne dowody ocenione zostały w zgodzie z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy. Wyjaśnienia oskarżonego, stanowiące realizację przyjętej przez niego linii obrony, nie mogły być uznane za wiarygodne, na co wskazał już sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Prawem osoby oskarżonej jest odmowa złożenia wyjaśnień lub składanie wyjaśnień, które nie odpowiadają prawdzie – realizując w ten sposób linię obrony. Obowiązkiem sądu zaś jest dążenie do ustalenia prawdy obiektywnej poprzez przeprowadzanie szeregu dowodów, których wiarygodność jest weryfikowana. W przeciwieństwie do osoby oskarżonej świadkowie mają obowiązek zeznawać prawdę pod rygorem narażenia się na odpowiedzialność karną, ale ocena ich wiarygodności także należy do sądu orzekającego. W niniejszej sprawie brak przyznania się do winy przez oskarżonego nie oznaczał niemożliwości przypisania mu odpowiedzialności z art. 158 § 1 kk.

Sprawstwo oskarżonego niewątpliwie zostało potwierdzone przede wszystkim przez zeznania pokrzywdzonego, który stwierdził, że oskarżony Z. C. brał czynny udział
w zdarzeniu. Podał on, że obaj oskarżeni / Z. C. i jego syn / po tym jak wyciągnęli go na klatkę schodową zaczęli go bić po całym ciele. A gdy przewrócił się obaj kopali go. Co prawda nie był on w stanie określić który z napastników zadawał konkretne ciosy, gdyż zasłaniał przed nimi twarz, ale pewien był, że ciosy zadawały dwie osoby, a nie jedna, jak w wyjaśnieniach podawał J. C., że tylko on.

Wersję pokrzywdzonego potwierdziła także świadek M. F. która wyszła na klatkę schodową i widziała część zajścia, w tym czynny udział Z. C. / zadawanie ciosów pokrzywdzonemu też przez oskarżonego /, a nie bierny / jedynie obserwacja /.

Dlatego też słusznie sąd pierwszej instancji dał wiarę obu wymienionym świadkom, pozbawiając tego waloru wyjaśnieniom oskarżonego i jego syna w zakresie odmiennym niż podali świadkowie.

Jeśli zaś chodzi o alternatywny zarzut podniesiony przez stronę skarżącą, wskazać należało, że zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania jest możliwe tylko wtedy, gdy koniunkcyjnie występują ściśle określone okoliczności, mające w większości charakter materialnoprawny, warunkujące uznanie niecelowości kontynuowania postępowania karnego. Zatem sąd meriti ma prawo / a nie obowiązek / warunkowo umorzyć postępowanie, w wypadku łącznego spełnienia wszystkich przewidzianych przez ustawę przesłanek, tj. wówczas, kiedy: 1) wina sprawcy i społeczna szkodliwość czynu nie są oceniane jako znaczne; 2) brak jest wątpliwości co do okoliczności popełnienia czynu; 3) sprawca dotychczas nie był karany za przestępstwo umyślne; 4) postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, zaś w szczególności nie popełni przestępstwa / arg. ex art. 66 § 1 kk /; 5) występek jest zagrożony karą do 5 lat pozbawienia wolności / arg. ex art. 66 § 2 kk /. Wszystkie przesłanki warunkowego umorzenia postępowania bezwzględnie muszą ziścić się
w momencie stosowania tego instrumentu probacyjnego.

W ocenie sądu odwoławczego, wskazane przesłanki nie zostały spełnione. Zarówno stopień winy oraz stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego były znaczne. Oskarżony działał z oczywiście błahego powodu, chcąc przy użyciu przemocy rozwiązać konflikt sąsiedzki. Do tego działał wspólnie i w porozumieniu z drugą osobą. Takie zachowanie z pewnością nie zasługiwało na dobrodziejstwo skorzystania przez oskarżonego z instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego.

Odnośnie podniesionej przez obrońcę oskarżonego trudności związanej z wywiązania się przez oskarżonego z obowiązku częściowego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę - kwoty 1.000,- zł na rzecz pokrzywdzonego, to wskazać należało, że orzeczenie to wobec skazania, wystąpienia ewidentnej krzywdy i złożenie wniosku w trybie art. 46 § 1 kk było obligatoryjne. Wysokości zasądzonej kwoty wobec odniesionych przez pokrzywdzonego obrażeń nie można zaś uznać za nadmierną.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu, dlatego też, jako słuszny, został on utrzymany w mocy.

O kosztach obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym orzeczono
w oparciu o przepisy § 17 ust. 2 pkt 4 w zw. z §4 ust.1 i ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu / Dz.U. z 2016r. poz. 1714 /.

Mając na uwadze sytuację materialną oskarżonego, na podstawie art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk, sąd odwoławczy zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za drugą instancję, obciążając wydatkami postępowania odwoławczego Skarb Państwa.