Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVI Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu 18 lipca 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. U.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna w W.

o uchylenie ewentualnie stwierdzenie nieważności uchwał

1.  oddala powództwo o uchylenie uchwał;

2.  stwierdza nieważność uchwał nr (...), nr (...) i nr (...) podjętych na nadzwyczajnym walnym zgromadzeniu spółki (...) Spółka Akcyjna w W. w dniu 26 sierpnia 2014 r.;

3.  zasądza od Spółki (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz J. U. kwotę 6.000,00 zł (sześć tysięcy złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Magdalena Śliwińska-Stępień

Sygn. akt: XVI GC 663/15

UZASADNIENIE

Powód J. U. w pozwie skierowanym do Sądu Okręgowego w Warszawie w dniu 23 lipca 2015 r. przeciwko pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej w W. wniósł o uchylenie uchwały nr (...) podjętej na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu spółki (...) Spółki Akcyjnej w W. w dniu 26 sierpnia 2014 r., mocą której dotychczasowi akcjonariusze zostali pozbawieni prawa poboru w całości, uchylenie uchwały nr (...) podjętej na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu spółki (...) S.A. w W. w dniu 26 sierpnia 2014 r., mocą której podwyższony został kapitał zakładowy spółki w drodze emisji nowych akcji, uchylenie uchwały nr (...) podjętej na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu pozwanej spółki w dniu 26 sierpnia 2014 r., mocą której zmieniony został § 5 Statutu spółki. Ewentualnie powód wniósł o uznanie za nieważne na podstawie art. 425 k.s.h. powyższych uchwał. Ponadto, powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że jest akcjonariuszem posiadającym (...) akcje spółki obecnie działającej pod nazwą (...) Spółki Akcyjnej w W. (poprzednio: (...) S.A. w W.). W dniu 26 sierpnia 2014 r. odbyło się posiedzenie, na którym Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie pozwanej spółki podjęło szereg uchwał, w tym uchwały zaskarżone niniejszym powództwem. Na posiedzeniu obecny był jeden akcjonariusz, posiadający (...) akcji spółki, co stanowiło (...) % kapitału zakładowego spółki. Zdaniem powoda, istnieje obawa, że uchwały zostały podjęte przez osoby nieuprawnione do głosowania, nie będące z akcjonariuszami spółki. Ponadto, podniósł, że zaskarżone uchwały nie zostały zamieszczone w porządku obrad zgromadzenia, odnośnie uchwały nr (...) nie zostało doprecyzowane w ogłoszeniu, w jakim zakresie miało być wyłączone prawo poboru. W ocenie powoda, nie istniał również powód do wyłączenia prawa poboru dla pozostałych akcjonariuszy spółki. Zdaniem powoda, uchwała o wyłączeniu prawa poboru pozostałych akcjonariuszy spółki nie została podjęta w interesie spółki, a jedynego w interesie akcjonariusza obecnego na Zgromadzeniu, który objął pakiet akcji powstały w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego. Konsekwencja powyższego jest to, że K. L. – akcjonariusz, po objęciu nowych akcji posiada w spółce (...) % kapitału zakładowego (a posiadał (...) %). Natomiast powód J. U., który posiadał (...) akcje, co stanowiło (...) %, w wyniku wyłączenia prawa poboru posiada (...) %. Beneficjentem podjętych uchwał stał się, w ocenie powoda, jedynie K. L.. Według powoda zaskarżone uchwały zostały podjęte z naruszeniem art. 433 §1 i § 2 k.s.h. Dodatkowo, powód podniósł, że K. L. pełnił rolę kuratora pozwanej spółki, a następnie członka zarządu. Powód zarzucił mu jako kuratorowi brak staranności w poszukiwaniu akcjonariuszy. K. L. nie dokonał ogłoszenia o Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu w żadnym (...) dzienniku, do czego był zobligowany w świetle statutu spółki. Wobec nieprawidłowego „zwołania” walnego zgromadzenia powodowi – akcjonariuszowi spółki na podstawie art. 422 § 2 pkt. 4 k.s.h. przysługuje uprawnienie do ich zaskarżenia. Powód stwierdził, że zaskarżone uchwały naruszają jego prawa jako akcjonariusza i zostały podjęte sprzecznie ze statutem spółki i przepisami kodeksu spółek handlowych. (pozew k. 3-10).

W dniu 23 października 2015 r. w zakreślonym terminie pozwany złożył odpowiedź na pozew wnosząc o odrzucenie powództwa w zakresie punktu 1,2,3 (o uchylenie uchwał) jako wniesionego po upływie przepisanego terminu, ewentualnie w ramach ostrożności procesowej o oddalenie powództwa w tej części, jak również oddalenie powództwa w zakresie żądań określonych w punkach 4,5,6 petitum pozwu (o stwierdzenie nieważności uchwał) oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu stanowiska pozwany wskazał, że powództwo o uchylenie uchwał zostało złożone po upływie sześciomiesięcznego terminu, bowiem uchwały zostały podjęte w dniu 26 sierpnia 2014 r., a powództwo zostało wytoczone w dniu 23 lipca 2015 r. Pozwany podał, że dokonał ogłoszenia o Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, który jest ogólnopolskim dziennikiem urzędowym. Pozwany zaznaczył również, że NWZ z dnia 26 sierpnia 2014 r. nie było pierwszym zgromadzeniem wspólników, bowiem w dniu 26 maja 2014 r. odbyło się pierwsze posiedzenie NWZ, na którym dokonano wyboru władz spółki. Pozwany podał, że powód spotkał się w czerwcu 2015 r. z K. L. i jego pełnomocnikiem oraz konsultował z prawnikami, co oznacza, że w tym czasie miał wiedzę na temat podjętych spornych uchwał. Pozwany zakwestionował legitymację czynną powoda wskazując, że nie przedstawił on żadnych dokumentów potwierdzających nabycie akcji. Jednocześnie pozwany potwierdził, że posiadał akcje na okaziciela, co oznacza, że ma uprawnienie do wykonania praw i obowiązków akcjonariusza. Ponadto, pozwany podniósł, że porządkiem obrad Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia z dnia 26 sierpnia 2014 zostały objęte wszystkie uchwały, w tym uchwała o wyłączeniu prawa poboru. Podjęte uchwały miały na uwadze przede wszystkim interes spółki. Porządek obrad został prawidłowo ustalony i wskazany w ogłoszeniu z dnia 28 lipca 2014 r. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym zwołującym to Zgromadzenie na dzień 26 sierpnia 2014 r. Dalej, pozwany wskazał, że poprzez podjęcie uchwał o pozbawieniu dotychczasowych akcjonariuszy prawa poboru i podwyższenie kapitału zakładowego przyznano prymat interesom spółki nad prymatem interesów akcjonariusza, gdyż sytuacja spółki powstałej w 1919 r. wymagała natychmiastowych działań związanych z ,,przepisaniem” spółki z RHB do KRS. (w związku z niejasnym przepisem art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. – przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 1997 r., nr 121, poz. 770 z późń. zm.) oraz brakiem pewności, co będzie się działo ze spółkami z RHB po 31 grudnia 2015 r. Pozwany podniósł, że poszukiwanie akcjonariuszy mogłoby zająć kilka kolejnych lat, a zgodnie z obowiązującym stanem prawnym obowiązek uregulowania sytuacji prawnych spółek z RHB wskazywał datę do 31 grudnia 2015 r. Dodatkowo, pozwany twierdził, że wymienione w statucie spółki dzienniki już nie istnieją, co czyniło niemożliwym ogłoszenie w nich o posiedzeniu NWZ pozwanej spółki (odpowiedź na pozew k. 151 – 162).

W toku postępowania strony podtrzymały stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

Spółka (...) Spółka Akcyjna w W. (wcześniej pod nazwą: (...) Spółka Akcyjna w W.) została utworzona i zarejestrowana w 1919 r., wpisana do Rejestru Handlowego B w dniu 7 listopada 1919 r. prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Handlowy pod numerem (...). Była to spółka rodzinna, których akcje posiadali głównie członkowie rodziny. Przedmiotem działalności spółki były wyroby cukiernicze, fabryka czekolady, kakao i cukrów oraz handel herbatą i kawą. W skład zarządu spółki w latach przedwojennych wchodzili m.in. S. F. (1), S. F. (2), F. F. (1), A. R.. Spółka po wojnie nie reaktywowała swojej działalności gospodarczej.

Dowody: wydruki k. 19 – 23, zeznania powoda – rozprawa z dnia 19 kwietnia 2016 r. k. 192 – 194.

Spółka posiadała łącznie (...) akcji na okaziciela każda po (...) zł. Powód J. U. jest akcjonariuszem pozwanej spółki, posiada (...) akcje spółki - . Akcje otrzymał od ojca C. U., który był przyjacielem rodziny F.. Ojciec powoda od 1991 r. próbował odzyskać odszkodowanie za upaństwowienie pozwanej spółki. Ojciec powoda był (...) Stowarzyszenia (...), jako akcjonariusz spółki (...) Spółka Akcyjna w W..

Dowody: kopie akcji k. 25 – 124, dokumenty spadkowe k. 125 – 135, zeznania powoda – rozprawa z dnia 19 kwietnia 2016 r. k. 192 – 194.

Akcjonariuszem spółki był K. L. posiadający (...) zwykłych akcji spółki na okaziciela, co stanowiło (...) kapitału zakładowego spółki. K. L. w latach 2012-2013 został na jego wniosek ustanowiony przez Sąd kuratorem pozwanej spółki. Ww. był odpowiedzialny za zawiadomienie akcjonariuszy o wznowieniu działalności spółki, powołaniu nowych organów spółki lub jej likwidację.

Dowody: oświadczenie k. 165, protokół k. 12 – 17, zeznania przedstawiciela pozwanej K. L. – rozprawa z dnia 19 kwietnia 2016 r. k. 195 – 196.

Zgodnie z §18 statutu Spółki (...) Spółka Akcyjna w W. przewidziane przez ustawę ogłoszenia powinny być zamieszczane w „(...)”, w tygodniku (...) oraz w jednym z dzienników (...), stosownie do uchwały Walnego Zgromadzenia.

K. L. jako kurator spółki i akcjonariusz spółki posiadający (...) zwykłych akcji spółki na okaziciela, co stanowiło (...) kapitału zakładowego spółki nie podjął żadnych czynności zmierzających do odnalezienia pozostałych akcjonariuszy spółki, czy informacji o nich. Nie wystąpił do Stowarzyszenia (...), którego członkami są akcjonariusze przedwojennych spółek, w tym spółki pozwanej o uzyskaniu ww. informacji. K. L. nie dokonał ogłoszeń w dzienniku (...) w celu zawiadomienia pozostałych akcjonariuszy o podejmowanych działaniach dotyczących pozwanej spółki.

Kurator pozwanej spółki dokonał ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu, na którym w maju 2014 r. został wybrany zarząd pozwanej spółki w osobach: K. L., E. B., S. L., J. T..

Zarząd spółki w dniu 28 lipca 2014 r. dokonał ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nr 144/2014 poz. 4523, w którym zwołał Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy spółki na dzień 26 sierpnia 2014 r. w Kancelarii Notarialnej A. L. w W., Al. (...). W treści ogłoszenia wskazano porządek obrad. Punkt 3) porządku obrad przewidywał podjęcie uchwał w sprawie wyłączenia prawa poboru i podwyższenia kapitału zakładowego w drodze podwyższenia wartości nominalnej dotychczasowych akcji oraz emisji nowych akcji, Punkt 4) przewidywał podjęcie uchwał w sprawie uchylenia dotychczasowego Statutu, przejęcie nowego tekstu Statutu oraz upoważnienia Rady Nadzorczej do ustalenia jednolitego tekstu Statutu.

Zarząd ani wcześniej kurator pozwanej spółki, tj. K. L. nie dokonywał żadnych innych ogłoszeń o zwołaniu zgromadzeń akcjonariuszy pozwanej spółki. K. L. był jedynym akcjonariuszem obecnym na Nadzwyczajnych Walnych Zgromadzeniach pozwanej spółki. Powód nie wiedział o zwołanym ww. Nadzwyczajnych Walnych Zgromadzeniach Akcjonariuszy. Powód nie zapoznał się z ogłoszeniem umieszczonym w Monitorze Sądowym i Gospodarczym z dnia 28 lipca 2014 r.

Dowody: ogłoszenie z MSiG z dnia 28 lipca 2014 r., zeznania powoda – rozprawa z dnia 19 kwietnia 2016 r. k. 192 – 194, zeznania pozwanego reprezentowanego przez K. L. – rozprawa z dnia 19 kwietnia 2016 r. k. 195 – 196.

W dniu 26 sierpnia 2014 r. odbyło się Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy spółki (...) Spółki Akcyjnej w W., z którego sporządzono protokół w formie aktu notarialnego Rep. A (...) przez notariusza K. M..

Na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy pozwanej spółki obecny był akcjonariusz posiadający (...) akcji spółki zwykłych na okaziciela o numerach (...) do (...), co stanowiło (...) % kapitału zakładowego spółki (cały kapitał spółki stanowił wówczas (...) akcji każda po (...)zł). Na przedmiotowym Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy stwierdzono, że ogłoszenie o jego zwołaniu zawierało szczegółowe informacje o miejscu i terminie zgromadzenia i ukazało się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w dniu 28 lipca 2014 r. nr 144/2014 (4523) poz. 10137, wobec czego spełnione zostały wymogi z art. 402 § 1 i §2 kodeksu spółek handlowych w zakresie zwołania Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy spółki z zachowaniem terminów ogłoszeń i zawiadomień.

Dowód: protokół NWZ z dnia 26.08.2014 r. k. 12 – 17.

Na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy pozwanej spółki w dniu 26 sierpnia 2014 r. podjęto uchwałę nr (...) o treści „mając na względzie interes Spółki, pozbawia się w całości dotychczasowych akcjonariuszy prawa pierwszeństwa objęcia nowych akcji (prawo poboru).”. W punkcie drugim tej uchwały podano, że opinia Zarządu Spółki uzasadniająca powoda wyłączenia prawa poboru oraz cenę emisyjną akcji, sporządzona zgodnie z art. 433 § 2 zd. 4 kodeksu spółek handlowych, została przedstawiona Walnemu Zgromadzeniu Akcjonariuszy.

Dowód: protokół NWZ z dnia 26.08.2014 r. k. 12 – 17, opinia zarządu k. 166.

Nadzwyczajne Walne Zgromadzenia Akcjonariuszy w dniu 26 sierpnia 2014 r. podjęło uchwałę nr (...), na mocy której postanowiło podwyższyć kapitał zakładowy spółki o (...) zł w drodze emisji (...) nowych akcji na okaziciela emisji B o wartości nominalnej (...) zł ((...)) każda. W punkcie 2 ustalono, że akcje emisji B zostaną zaoferowane w drodze subskrypcji prywatnej K. L. w liczbie (...) akcji. Cenę emisyjną każdej akcji emisji B ustalono na ich wartość nominalną, tj. (...) grosz. Akcje emisji B miały być w całości pokryte wkładami pieniężnymi. K. L. objął powyższe akcje w wyniku dodatkowej emisji, za co uregulował wkład pieniężny do pozwanej spółki w jednej czwartej ich wartości nominalnej.

Dowody: protokół NWZ z dnia 26.08.2014 r. k. 12 – 17; zeznania pozwanego reprezentowanego przez K. L. – rozprawa z dnia 18 lipca 2017 r., 00:01:20 – 00:18:43.

Na mocy uchwały nr (...) przyjętej na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy w dniu 26 sierpnia 2014 r. przyjęto tekst § 5 Statutu spółki, zgodnie z którym ,,Kapitał zakładowy spółki wynosi (...) zł i podzielony jest na (...) akcji na okaziciela wartości (...) złotych każda, z których (...) akcji stanowi emisja A, a (...) akcji stanowi emisja B.

Dowód: protokół (...) z dnia 26.08.2014 r. k. 12 – 17.

Na skutek przeprowadzonego postępowania rejestrowego toczącego się przed sądem rejestrowym, Sądem Rejonowym XIII Wydział Gospodarczy pod sygn. akt KRS KRS/59468/14/225 spółka (...) Spółka Akcyjna w W. została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 08 maja 2015 r. W skład jej zarządu wchodzą powołani uchwałą z dnia 26 maja 2014 r.: K. L., E. B., S. L., J. T..

Dowody: odpis z KRS pozwanej spółki k. 173 – 176, notatka z posiedzenia niejawnego k. 233.

Na wiosnę 2015 r. powód udał się do prawnika celem uzyskania porady prawnej w sprawie posiadanych akcji w pozwanej spółce. Podczas tej wizyty uzyskał informację, że pozwana spółka została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego na skutek podjętych w dniu 26 sierpnia 2014 r. przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy. W dniu 18 czerwca 2015 r. powód odbył spotkanie z K. L., którego przedmiotem były podjęte w dniu 26 sierpnia 2014 r. przez NWZA uchwały.

Pozwana spółka nie prowadzi działalności gospodarczej, aktualnie ma siedzibę w mieszkaniu K. L. na (...) m ^{( 2)}. Odbywa zwyczajne walne zgromadzenia akcjonariuszy w celu zatwierdzenia sprawozdania finansowego, udzielenia absolutorium członkom zarządu. Jedno z ogłoszeń w celu zawiadomienia innych akcjonariuszy o zwyczajnym walnym zgromadzeniu zwołanym przez zarząd Spółki na dzień 26 czerwca 2016 r. zostało zamieszczone w (...).

Dowód: ogłoszenie k. 223, zeznania powoda – rozprawa z dnia 19 kwietnia 2016 r. k. 192 – 194, zeznania pozwanego reprezentowanego przez K. L. – rozprawa z dnia 19 kwietnia 2016 r. k. 195 – 196, rozprawa z dnia 18 lipca 2017 r., 00:01:20 – 00:18:43.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powód J. U. jako akcjonariusz spółki (...) Spółka Akcyjna w W. posiadający (...) akcji wystąpił w dniu 23 lipca 2015 (k. 136v) z dwoma żądaniami ewentualnymi. Powód w pierwszej kolejności wniósł na podstawie art. 422 k.s.h. o uchylenie uchwały nr (...) podjętej na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu spółki (...) Spółki Akcyjnej w W. w dniu 26 sierpnia 2014 r., mocą której dotychczasowi akcjonariusze zostali pozbawieni prawa poboru w całości, uchylenie uchwały nr (...) podjętej na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu spółki (...) S.A. w W. w dniu 26 sierpnia 2014 r., mocą której podwyższony został kapitał zakładowy spółki w drodze emisji nowych akcji oraz o uchylenie uchwały nr (...) podjętej na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu pozwanej spółki w dniu 26 sierpnia 2014 r., mocą której zmieniony został § 5 Statutu spółki. W drugiej kolejności powód wniósł o stwierdzenie nieważności ww. uchwał.

Na wstępie należy wskazać, że nie budził wątpliwości fakt, że powód wykazał przedstawiając dokumenty akcji na okaziciela, w tym (...) pojedyńczych akcji i(...) zbiorowych akcji po (...) akcji każda z nich (k. 25-124), że jest ich posiadaczem. Nie zasługiwał na uwzględnienie zatem zarzut pozwanej, że powód nie wykazał, że jest osobą uprawnioną, akcjonariuszem strony pozwanej do wystąpienia z niniejszym powództwem. Trzeba mieć na uwadze to, że akcjami na okaziciela są akcje, z których uprawnionymi są osoby będące w posiadaniu dokumentu akcji. Akcje te są zbywane przez przeniesienie ich posiadania. Zatem do skutecznego nabycia praw z akcji na okaziciela jest wydanie dokumentów akcji nabywcy (art. 921 ^{( 12)} k.c.). Powód otrzymał przedmiotowe akcje od swojego ojca, z kolei ojciec powoda otrzymał je od jednego z braci F., właściciela spółki. Zarówno ojciec powoda jak, i powód nabył ww. akcje z wszelkimi prawami w nich inkorporowanymi. Z tego względu ojciec powoda stał się (...) Stowarzyszenia (...), które zostało powołane w celu ochrony interesów akcjonariuszy znacjonalizowanych przedwojennych spółek.

Odnosząc się do żądania powoda o uchylenie ww. uchwał należy wskazać, że zostało ono wniesione po upływie ustawowego terminu określonego w treści art. 424 §1 k.s.h. Zgodnie z ww. artykułem powództwo o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia należy wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały. Powód przyznał, że w dniu 18 czerwca 2015 r. spotkał się z K. L. członkiem zarządu pozwanej oraz członkami rady nadzorczej Spółki i w dacie tego spotkania miał wiedzę o podjętych na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy w dniu 16 sierpnia 2014 r. uchwałach. Zatem powód występując z powództwem o uchylenie uchwał w dniu 23 lipca 2015 r. dokonał tego po upływie sześciu miesięcy od dnia ich powzięcia i po upływie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o nich. Z tego względu powództwo o uchylenie ww. uchwał NWZA nie zasługiwało na uwzględnienie i Sąd nie badał jego merytorycznych podstaw.

Natomiast według Sądu Okręgowego na uwzględnienie zasługiwało powództwo w zakresie żądania stwierdzenia nieważności ww. uchwał. Powód otrzymał wiadomość o ich powzięciu w dniu 18 czerwca 2015 r. Pozew wniósł zaś za pośrednictwem operatora pocztowego w dniu 23 lipca 2015 r., a więc zachował termin wskazany w art. 425 §2 k.s.h., zgodnie z którym prawo do wniesienia powództwa wygasa z upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym uprawniony powziął wiadomość o uchwale, nie później jednak niż z upływem dwóch lat od dnia powzięcia uchwały.

Sąd uznał, że powód jest legitymowany do zaskarżenia przedmiotowych uchwał jako akcjonariusz, którzy nie był obecny na walnym zgromadzeniu z uwagi na jego wadliwe zwołanie. (art. 422 §1 pkt. 4 k.s.h.).

Trzeba podkreślić, że zgodnie z § 18 Statutu Spółki (...) Spółka Akcyjna w W. „przewidziane przez ustawę ogłoszenia powinny być zamieszczane w „(...)”, w tygodniku (...) oraz w jednym z dzienników (...), stosownie do uchwały Walnego Zgromadzenia”.

Kurator spółki (...), jak i zarząd Spółki uznali, za wystarczające dokonanie ogłoszenia o zwoływanych Nadzwyczajnych Walnych Zgromadzeniach Akcjonariuszy, w tym na dzień 26 sierpnia 2014 r. jedynie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Zdaniem Sądu stanowisko powyższe jest nieprawidłowe i dokonanie ogłoszenia jedynie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nie stanowi realizacji postanowienia ww. statutu Spółki.

Zgodnie z art. Art. 402 § 1 k.s.h. walne zgromadzenie zwołuje się przez ogłoszenie, które powinno być dokonane co najmniej na trzy tygodnie przed terminem walnego zgromadzenia.

Zgodnie z art. (...) §3 k.sh. wymagane przez prawo ogłoszenia pochodzące od spółki są publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Umowa spółki albo statut może nałożyć obowiązek ogłoszenia również w inny sposób.

W niniejszym przypadku statut Spółki zobowiązywał do dokonywania ogłoszeń w trzech miejscach publikacji. Kurator spółki, jej akcjonariusz K. L. wskazał, że wobec faktu aktualnie nieukazywania się tygodnika (...), oraz dziennika, który był wskazany przez walne zgromadzenie Spółki do publikacji ogłoszeń zachodziła jedynie możliwość dokonania ogłoszeń w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Wskazana argumentacja nie zasługuje na uwzględnienie. Kurator spółki w celu zapewnienia dokonywania ogłoszeń zgodnie z postanowieniami statutu, wobec posiadanej informacji, że tygodnik (...) oraz dziennik wskazany przez walne zgromadzenie nie ukazuje się powinien na pierwszym nadzwyczajnym walnym zgromadzeniu akcjonariuszy umożliwić podjęcie uchwały przez walne zgromadzenie dotyczącej wskazania dziennika (...), w którym „przewidziane przez ustawę ogłoszenia miałyby być zamieszczane” (§ 18 Statutu). K. L. jako kurator spółki i jako jedyny akcjonariusz reprezentujący kapitał zakładowy spółki w (...) na nadzwyczajnych walnych zgromadzeniach nie zrealizował ww. powinności. Ponadto strona pozwana nie przedstawiła dowodów wskazujących, jaki dziennik (...) był wskazany przez walne zgromadzenie spółki do dokonywania publikacji ogłoszeń oraz czy i kiedy przestał się ukazywać. Kurator spółki, jak i zarząd spółki nie podjęli żadnych działań zmierzających do wypełniania obowiązków wynikających z § 18 Statutu.

Dla oceny prawidłowości dokonywanych ogłoszeń o Nadzwyczajnych Walnych Zgromadzeniach pozwanej spółki ma znaczenie to, że przedmiotowa spółka nie prowadzi działalności od co najmniej siedemdziesięciu lat. Trudno zatem uznać, że akcjonariusze Spółki mogli spodziewać się dokonania ogłoszenia o jej Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Mając na uwadze to, że statut Spółki przewidywał restrykcyjne warunki zamieszczania ogłoszeń przewidzianych przez ustawę, jak dokonywanie zawiadomień o nadzwyczajnych walnych zgromadzeniach spółki, oraz fakt, że spółka nie prowadzi działalności gospodarczej od kilkudziesięciu lat, nie miała organów, ani siedziby w dacie dokonywania ogłoszenia zachodził obowiązek podjęcia czynności najpierw przez kuratora Spółki, a następnie przez Zarząd Spółki wypełnienia obowiązku wynikającego ze Statutu, polegającego na dokonywaniu ogłoszeń w trzech miejscach publikacji.

Zatem dokonanie ogłoszenie przez zarząd o Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu z dnia 26 sierpnia 2014 r. jedynie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym skutkuje tym, że powód jak akcjonariusz nie był obecny na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu spółki (...) S.A. w W. w dniu 26 sierpnia 2014 r. z uwagi na jego wadliwe zwołanie. (art. 422 §1 pkt. 4 k.s.h.), a tym samym jest legitymowany do wystąpienia z roszczeniem o stwierdzenie nieważności uchwały nr (...), mocą której dotychczasowi akcjonariusze zostali pozbawieni prawa poboru w całości, uchwały nr (...), mocą której podwyższony został kapitał zakładowy spółki w drodze emisji nowych akcji oraz uchwały nr (...) mocą której zmieniony został §5 Statutu spółki, które zostały na nim podjęte.

W zakresie przesłanek stwierdzenia nieważności zaskarżonych uchwał należy wskazać, że do takiego stwierdzenia dochodzi, gdy uchwała jest sprzeczna z ustawą, przy czym sprzeczność z prawem może odnosić się zarówno do samej treści uchwały, jak i do sposobu zwołania i obradowania walnego zgromadzenia lub też sposobu podjęcia uchwały. W ogłoszeniu o zgromadzeniu została podana informacja, że zostaną podjęte uchwały w sprawie wyłączenia prawa poboru i podwyższenia kapitału zakładowego.

W tym miejscu należy podkreślić, że podwyższenie kapitału zakładowego wraz z wyłączeniem prawa poboru stanowi istotne ograniczenie uprawnień akcjonariuszy. Jak wynika z art. 433 § 1 i 2 k.s.h. (nie zachodziły wyjątki przewidziane w § 3 tego artykułu), akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa objęcia nowych akcji w stosunku do liczby posiadanych akcji (prawo poboru). W interesie spółki walne zgromadzenie może pozbawić akcjonariuszy prawa poboru akcji w całości lub w części, przy czym uchwała walnego zgromadzenia wymaga większości co najmniej czterech piątych głosów. Pozbawienie akcjonariuszy prawa poboru akcji może nastąpić w przypadku, gdy zostało to zapowiedziane w porządku obrad walnego zgromadzenia. Zarząd przedstawia walnemu zgromadzeniu pisemną opinię uzasadniającą powody pozbawienia prawa poboru oraz proponowaną cenę emisyjną akcji bądź sposób jej ustalenia. Te wymogi należy interpretować bardzo rygorystycznie, jako że dotyczy bardzo istotnego uprawnienia akcjonariusza, dodatkowo ustawowo gwarantowanego.

Słusznie przyjmuje się w orzecznictwie, że nie zasługuje na akceptację pogląd reprezentowany w piśmiennictwie, iż tylko zaniechanie sporządzenia opinii uzasadniającej powody wyłączenia lub ograniczenia prawa poboru podpada pod hipotezę art. 425 k.s.h., stanowiąc podstawę stwierdzenia nieważności uchwały, a przedłożenie opinii pobieżnej czy nierzetelnej w wypadku wykazania przesłanek przewidzianych w art. 422 k.s.h. stanowi podstawę do uchylenia uchwały. W indywidualnych okolicznościach danej sprawy nie można bowiem wykluczyć podstawy skutecznego dochodzenia ochrony prawnej w oparciu o art. 425 KSH (zob. wyrok SN z dnia 22.10.2015 r., sygn. akt IV CSK 738/14). Pozbawienie lub ograniczenie prawa poboru jako czynność wyjątkowa może nastąpić jedynie z zachowaniem przepisów ustawy, zaś jej prawną skuteczność winna udowodnić strona, która powołuje się na pozbawienie akcjonariusza ustawowego przywileju (zob. też wyrok SA w Białymstoku z dnia 28.05.2014 r., sygn. akt I ACA 3/14). (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie, VI Wydział Cywilny z dnia 28.09.2016 r., VI ACa 854/14).

Prawo poboru jest zagwarantowanym ustawowo (art. 433 k.s.h.) prawem o charakterze majątkowym, które umożliwia dotychczasowym akcjonariuszom utrzymanie korporacyjnego status quo przez bezwzględne prawo pierwszeństwa do objęcia akcji nowej emisji proporcjonalnie do posiadanych już akcji. Jest to szczególne uprawnienie akcjonariuszy, które polega na pierwszeństwie objęcia akcji nowej emisji w trybie subskrypcji zamkniętej. Zgodnie z art. 433 § 2 k.s.h. pozbawienie akcjonariuszy prawa poboru akcji może nastąpić w interesie spółki, gdy zostało to zapowiedziane w porządku obrad walnego zgromadzenia.

W niniejszej sprawie wyłącznie prawa poboru akcji oraz podwyższenie kapitału zakładowego w drodze podwyższenia wartości nominalnej dotychczasowych akcji oraz emisji nowych akcji zostało zapowiedziane w porządku obrad, lecz wobec niezgodnego ze statutem spółki zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia akcjonariuszy, akcjonariusze spółki, w tym powód nie zostali o nim zawiadomieni.

Zarząd pozwanej spółki w dniu 26 sierpnia 2014 r. (w dniu zwołania zgromadzenia) przedstawił stanowisko, że „W związku z koniecznością „przerejestrowania Spółki z Rejestru Handlowego B do Krajowego Rejestru Sądowego (obowiązek taki na Spółkę i Zarząd nakłada art. 7 Ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym) konieczne jest dostosowanie jej (statut, organy, itd.) do wymogów obecnego kodeksu spółek handlowych. Wiąże się to m. in. z koniecznością podwyższenia kapitału zakładowego. W związku z tym, że starania Spółki dotyczące zebrania dotychczasowych akcjonariuszy (ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym) nie przyniosły skutku a dalsze poszukiwania mogłyby zająć nawet kilka lat, być bardzo kosztowne a afekt mógłby być mierny, oraz tym, że jej obecna sytuacja prawna wymaga podjęcia natychmiastowych działań związanych z „przepisaniem” Spółki do KRS przez powołanie jej organów, dostosowanie jej stanu prawnego (m. in. Statutu) do aktualnie obowiązujących przepisów prawa i złożenie stosownych wniosków (w związku z niejasnym przepisem art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 1997 r., nr 121, poz. 770 z późn. zm.) oraz brakiem pewności co będzie się działo ze spółkami z RHB po 31.12.2015 r., Zarząd rekomenduje pozbawienie dotychczasowych akcjonariuszy prawa poboru w całości.”

Przedstawione stanowisko zarządu pozwanej spółki, mające uzasadniać wyłączenie prawa poboru, nie wykazuje interesu pozwanej spółki, który uzasadniałby wyłączenie prawa poboru, a wykazanie interesu spółki, uzasadniającego wyłączenie prawa poboru, spoczywało na pozwanym. Władze spółki nie przedstawiły żadnych dowodów uprawdopodobniających bezskuteczność podejmowanych działań dotyczących „zebrania dotychczasowych akcjonariuszy”, nie udokumentowały, jak bardzo jest rozproszony akcjonariat i że niemożliwe jest podjęcie inaczej sformułowanej uchwały, umożliwiającej dotychczasowym akcjonariuszom obejmowanie akcji. W sprawie było bezsporne, że zarówno kurator Spółki (...), jak i zarząd Spółki poza dokonaniem ogłoszeń o Nadzwyczajnych Walnym Zgromadzeniach w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nie podjął żadnych czynności zmierzających do uzyskania informacji o innych akcjonariuszach Spółki i skutecznego ich zawiadomienia o podejmowanych działaniach prawnych wobec Spółki.

M. L. wskazał, jako uzasadniającą przyczynę wyłączenie prawa poboru konieczność przeprowadzenia procedury wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Zarząd Spółki w opinii z dnia 26 sierpnia 2014 r. podał, że należało to zrobić w sposób natychmiastowy, - „ jej obecna sytuacja prawna wymaga podjęcia natychmiastowych działań związanych z „przepisaniem” Spółki do KRS”.

Ustawą nowelizującą z dnia 22.11.2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1622) z dniem 30.12.2013 r. został zmieniony art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 20.08.1997 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. Nr 121, poz. 770 ze zm.) i ostatecznie dotychczasowe wpisy w rejestrach sądowych zachowały dotychczasową moc do dnia 31 grudnia 2015 r. Powyższe oznacza, że w dniu 26 sierpnia 2014 r. podjęcie spornych uchwał nie było konieczne, nie musiało odbyć się w trybie „natychmiastowym”. Akcjonariusze spółki powinni zostać zawiadomieni o podejmowanych działaniach zarządu Spółki poprzez zamieszczenie ogłoszeń w trzech miejscach publikacji, jak stanowił statut Spółki, aby mogli wykonać prawo poboru akcji.

Pozbawienia prawa poboru dotychczasowych akcjonariuszy może być dokonane w interesie spółki, a nie akcjonariuszy. Cel ten powinien być realizowany biorąc pod uwagę przedmiot działalności spółki, jej sytuację finansową, obecne lub przyszłe interesy.

Strona pozwana nie przedstawiła argumentów uzasadniających interes spółki, który miał polegać na „natychmiastowym przerejestrowaniu spółki z RHB do KRS”. Spółka od siedemdziesięciu lat nie prowadzi działalności gospodarczej, nie ma siedziby, nie miała organów. Od momentu jej „reaktywowania” nie podjęła żadnych działań, mających na celu wznowienie jej działalności gospodarczej. Niewiarygodne są stwierdzenia K. L., który deklaruje chęć wznowienia takiej działalności. Ww. przesłuchany w charakterze strony nie potrafił wskazać, ani sprecyzować żadnych konkretnych działań, które miałaby w tym celu podjąć Zarząd spółki.

K. L. wskazywał jednocześnie, że jest zainteresowany majątkiem spółki, należącymi do niej ewentualnymi znakami towarowymi. Sąd miał na uwadze, że dotychczasowe działania ww. akcjonariusza zmierzały jedynie do przejęcia spółki. K. L. jako kurator Spółki, jej mniejszościowy akcjonariusz posiadający (...) akcji ((...) kapitału zakładowego) nie zachował należytej staranności i zasad uczciwości kupieckiej podejmując działania zmierzające do „natychmiastowego przerejestrowaniu spółki z (...) do KRS”. Te działania skutkowały tym, że zainteresowani akcjonariusze Spółki, w tym powód nie mieli szansy zgłoszenia swojego udziału w odbywanych przez jedynego akcjonariusza K. L. zgromadzeniach.

Trzeba też zauważyć, że uchwała nr (...) podjęta w dniu 26 sierpnia 2014 r. na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu dotyczyła podwyższenia kapitału zakładowego spółki o kwotę (...) zł w drodze emisji (...) nowych akcji na okaziciela emisji B o wartości nominalnej (...) zł (jeden grosz) każda, które zostały zaoferowane w drodze subskrypcji prywatnej K. L. w liczbie (...) akcji. K. L. objął powyższe akcje w wyniku dodatkowej emisji, za co uregulował wkład pieniężny do pozwanej spółki w jednej czwartej ich wartości nominalnej. Powyższe spowodowało zmianę rozkładu procentu kapitału zakładowego, K. L. w wyniku wyłączenia prawa poboru akcjonariuszy i jednoczesnego poboru akcji w drodze subskrypcji prywatnej aktualnie posiada (...) kapitału zakładowego. Przy czym K. L. był jedynym akcjonariuszem zawiadomionym i biorącym udział w Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu z dnia 26 sierpnia 2014 r., jedyną osobą podejmującą zaskarżone uchwały.

Wskazane okoliczności świadczą o tym, że nie zachodziły podstawy, aby w pozwanej spółce nie można było dokonać emisji akcji z prawem poboru dla dotychczasowych akcjonariuszy w stosunku do liczby posiadanych akcji, zgodnie z art. 433 § 1 k.s.h.

Zaskarżona uchwała nr (...) była sprzeczna z treścią art. 433 §2 k.s.h. Konsekwencją powyższego jest sprzeczność z ustawą uchwał nr (...), mocą której podwyższony został kapitał zakładowy spółki w drodze emisji nowych akcji oraz uchwały nr (...) mocą której zmieniony został § 5 Statutu spółki i miał otrzymać brzmienie „kapitał zakładowy Spółki wynosi (...) i podzielony jest na (...) akcji na okaziciela o wartości (...) złotych każda z których: a.) (...)akcji stanowi emisja A, b) (...) akcji stanowi emisja B.”

Mając powyższe na uwadze Sąd stwierdził nieważność uchwał nr (...), (...) i (...) podjętych na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy Spółki strony pozwanej w dniu 26 sierpnia 2014 r.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania wyrażoną w art. 98 k.p.c. Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 6.000,00 zł stanowiąca uiszczoną przez powoda opłatę od pozwu.

ZARZĄDZENIE

(...)