Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII Cz 24/14

POSTANOWIENIE

Dnia 17 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VIII Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodnicząca : SSO Włodzimierz Jasiński (spr.)

Sędziowie : SO Małgorzata Kończal , SO Marek Lewandowski

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2014 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko pozwanej Spół dzielni Mieszkaniowej (...) w T.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

na skutek zażalenia powoda

na rozstrzygnięcie o kosztach zawarte w punkcie 2 i 3 postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 24 października 2013 r.

sygn. akt I C 836/13

postanawia:

1.zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie 2 ( drugim) o tyle , iż po słowach „ oczywiście uzasadnione” dodać : „ i uchylić punkt 3 wyroku Sądu Rejonowego z dnia 25 września 2013 roku „ ;

2.oddalić zażalenie w pozostałej części.

3.zasądzić od powoda M. J. na rzecz pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T. kwotę 180 zł ( sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postepowania zażaleniowego.

UZASADNIENIE

W pkt 2 ( drugim) i 3 ( trzecim) postanowienia z dnia 24 października 2013r. Sąd Rejonowy w Toruniu uwzględniając w trybie art. 395 § 2 k.p.c. wniesione wcześniej w dniu 17 października 2013 roku zażalenie pozwanej na rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego zawarte w punkcie 3 ( trzecim) wyroku z dnia 25 września 2013 roku nie obciążające powoda kosztami strony pozwanej zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.571,05 zł tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu tej części rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji wskazał ,że pozwana wygrała sprawę w 65% w związku z czym przyznane jej zostało wynagrodzenie stosowne do wyniku postępowania.

W zażaleniu na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawartych w punkcie 2 i 3 powód zarzucił sądowi naruszenie prawa procesowego tj. art. 395 § 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie , art. 233 k.p.c. k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego , art. 231 k.p.c. poprzez brak ustalenia właściwych faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy oraz art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i w skazując na powyższe uchybienia wniósł o zmianę postanowienia poprzez oddalenie zażalenia pozwanej lub uchylenie postanowienia w punktach 2 i 3 i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie jedynie w niewielkiej części.

Poza jakimkolwiek sporem jest , iż Sąd pierwszej instancji uwzględniając zażalenie w trybie art. 395 § 2 k.p.c. z zasady powinien uchylić rozstrzygnięcie , którego zażalenie dotyczy , gdyż w przeciwnym wypadku na co trafnie zwraca uwagę żalący w braku podjęcia takiej decyzji doprowadza do powstania w obrocie prawnym wewnętrznie sprzecznego rozstrzygnięcia , w tym wypadku raz nie obciążającego strony kosztami przeciwnika procesowego innym razem zasądzającego od niej te koszty.

Powyższe dostrzeżone przez żalącego uchybienie poprzez naruszenie przepisu art. 395 § 2 k.p.c. mogło w ocenie Sądu Okręgowego zostać „ naprawione „ w trybie merytorycznej kontroli w ramach zakresu zaskarżenia poprzez uchylenie orzeczenia zawartego w punkcie 3 wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 25 września 2013 roku.

Zasadniczą natomiast kwestią , która wymagała odniesienia Sądu Okręgowego i kontroli zasadności rozstrzygnięcia w zaskarżonym postanowieniu była w istocie zmiana stanowiska Sądu Rejonowego polegająca na obciążeniu kosztami procesu także powoda , który do tej pory nie był tymi kosztami obciążony.

Okoliczności jakie spowodowały taką zmianę wprawdzie nie mogą być przedmiotem domysłu sądu wyższej instancji jednak w przedmiotowej sprawie oczywisty wpływ na tę zmianę stanowiska miało niewątpliwie wydanie innego równoległego rozstrzygnięcia uzupełniającego wyrok , które zostało przez ten sąd przeoczone w wyroku z 25 września 2013 roku .

Uszło jednak uwadze Sądu Rejonowego , a także żalącym – pozwanej wnoszącej zażalenie od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 3 wyroku z dnia 25 września 2013 roku , oraz żalącemu powodowi w niniejszej sprawie wnoszącemu zażalenie od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 3 postanowienia z dnia 24 października 2013 roku , iż w istocie rozstrzygnięcie sądu zawarte w punkcie 3 wyroku z 25 września 2013 roku o odstąpieniu sądu od obciążania strony powodowej częściowo przegrywającej proces kosztami zastępstwa procesowego jej przeciwnika częściowo wygrywającego proces wywoływało taki sam skutek jak wzajemne zniesienie tych kosztów i w takiej sytuacji nie miał w ogóle zastosowania powołany przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu orzeczenia przepis art. 102 k.p.c. ale rozwiązanie zawarte w art. 100 k.p.c. ( por. wyrok SN z 19 lutego 1974 roku I CR 848/73 – lex 7410). W konsekwencji nie zachodziła zatem także konieczność uzupełnienia wyroku z 25 września 2013 roku na wniosek powoda w zakresie przez niego żądanym.

Skoro jednak Sąd Rejonowy uzupełnił wyrok w zakresie zgłoszonym przez powoda tj. zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu od strony pozwanej ( i jest to orzeczenie prawomocne) , to zachodziła w takiej sytuacji również konieczność zmiany orzeczenia w następstwie wniesionego zażalenia na postanowienie o kosztach zawarte w punkcie 3 wyroku z 25 września 2013 roku .Uzupełnienie wyroku doprowadziło bowiem do powstania w istocie nowej sytuacji prawnej polegającej na obciążeniu kosztami procesu strony częściowo wygrywającej sprawę na rzecz strony częściowo przegrywającej sprawę przy równolegle obowiązującym rozstrzygnięciu nie obciążania strony częściowo przegrywającej kosztami postępowania strony częściowo wygrywającej proces . Zmieniając zatem orzeczenie w zakresie punktu 3 zawarte w wyroku z 25 września 2013 roku w następstwie uwzględnienia z urzędu zażalenia pozwanej oraz uzupełniając ten wyrok Sąd Rejonowy w istocie przeszedł z konstrukcji zniesienia kosztów między stronami wymienionej w art. 100 k.p.c. do konstrukcji stosunkowego ich rozliczenia wymienionej w tym samym przepisie, co w okolicznościach rozpatrywanej sprawy należało uznać za zasadne mając na uwadze prawomocne rozstrzygnięcie w zakresie uzupełnienia wyroku i czego w istocie od strony prawnej nie podważa przedmiotowe zażalenie odwołujące się do niezastosowania przepisu art. 102 k.p.c. który o czym niżej nie mógł znaleźć swojego zastosowania.

Otóż zauważyć należy , że prawidłowa wykładnia przepisu art. 102 k.p.c. ( który Sąd Rejonowy nieprawidłowo powołał jako podstawę rozstrzygnięcia zawartą w punkcie 3 wyroku z 25 września 2013 roku) dotyczy takiej sytuacji procesowej w której jedna ze stron wygrywa w całości proces , a druga przegrywa go w całości. Wówczas to obowiązuje zasada odpowiedzialności za wynik procesu wymieniona w art. 98 k.p.c. , która może być skorygowana poprzez odpowiednie zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. Przepis ten natomiast nie ma zastosowania w sytuacji kiedy dochodzi do częściowego wygrania i przegrania procesu przez każdą ze stron , a z taka sytuacją mieliśmy do czynienia na gruncie rozpoznawanej sprawy. Wówczas to następuje rozliczenie kosztów stron poprzez ich zniesienie lub stosunkowe rozdzielenie przewidziane w art. 100 k.p.c. Efektem zastosowania tego przepisu w zakresie stosunkowego rozdzielenia kosztów w praktyce jest zasądzenie różnicy pomiędzy kosztami na rzecz tej strony która w większym procencie proces wygrała . Rozwiązanie to obecnie w istocie zostało przez Sąd Rejonowy przyjęte ale w formie zasądzenia wzajemnego kosztów od każdej ze stron w odniesieniu do procentowego wygrania i przegrania procesu.

Dlatego też w świetle powyższych rozważań utraciło jakiekolwiek znaczenie rozważenie dotyczące zarzutów i argumentacji zażalenia o potrzebie i możliwości w ogóle zastosowania przepisu art. 102 k.p.c. w niniejsze sprawie na tle dotychczasowej jak i nowopowstałej sytuacji faktycznej jak i prawnej w sprawie po uzupełnieniu wyroku skoro swoim stanem faktycznym obie te sytuacje obejmowały unormowania prawne przewidziane w art. 100 k.p.c.

Stąd też Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 §2 zdanie pierwsze k.p.c. O kosztach postępowania Sąd Okręgowy postanowił w oparciu o przepis art. 108 § 1 k.p.c. z zw. z § 12 ust 2 pkt 1 i § 6 pkt 3 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) T. jedn. Dz. U. 2013 poz.490.