Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód (...) w B. w pozwie skierowanym przeciwko (...). w B. domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 2.729,18 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 16 marca 2016 r. do dnia zapłaty tytułem rozliczenia części opłat związanych z kosztami utrzymania sieci CO i dostaw ciepła w roku 2015, a ponadto zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód podał, że zgodnie z zawartą umową przeniósł na pozwanego swoje udziały w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w B. przy ul. (...), a także w nakładach na tej nieruchomości. Przedmiotowa nieruchomość była zaopatrywana w energię cieplną przez (...) w B., z którym stosowaną umowę zawarł powód. Powód wskazał, że po wydaniu ww. nieruchomości pozwany, mając zapewnione źródło ciepła, nie dokonał umówionej czynności „przejęcia” umowy na dostawę ciepła. Powód powołał się na treść § 6 ust 2 zawartej z pozwanym umowy, z którego wynikało, że korzyści i ciężary związane z nabytym udziałem w prawie użytkowania wieczystego i własności budynków przejdą na kupującą spółkę po wydaniu nieruchomości, co miało nastąpić najpóźniej w dniu 28 lutego 2015 r. Wobec niezawarcia przez pozwanego umów z ww. dostawcą energii cieplnej, pomimo wydania przedmiotowej nieruchomości, powód dokonał opłacenia wszelkich faktur z tego tytułu, a następnie dokonał refakturowania kwot, jakimi obciążył go (...) za okres od dnia 1 marca 2015 r. Zdaniem powoda począwszy od tej daty pozwany powinien ponosić opłaty związane z dostarczanym ciepłem i z tej przyczyny doszło po jego stronie do bezpodstawnego wzbogacenia.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany przyznał, że zawarł z powodem umowę sprzedaży budynków i użytkowania wieczystego położonych w B. przy ul. (...), jednakże – wbrew twierdzeniom pozwu – wydanie ww. nieruchomości nastąpiło dopiero w dniu 31 marca 2015 r. Odnosząc się do zapisu dotyczącego przejścia korzyści i ciężarów związanych z nabytym udziałem w użytkowaniu wieczystym pozwany podkreślił, że nie obejmuje on zobowiązań wynikających z umów zawartych z gestorami sieci, zaopatrujących nieruchomość w media. Umowy te są podpisywane z konkretnymi podmiotami i nie są związane z użytkowaniem wieczystym. Powód zaniedbał w niniejszej sprawie wypowiedzenia umowy zawartej z (...), uczynił to bowiem dopiero w dniu 13 marca 2015 r. Pozwanemu wiadomo, iż w umowach tego rodzaju okres wypowiedzenia wynosi od 6 do 12 miesięcy, chyba że ww. przedsiębiorstwo wyrazi zgodę na wcześniejsze jej rozwiązanie. Zatem do czasu upływu okresu wypowiedzenia to powód obowiązany był do ponoszenia opłat z tego tytułu, tym bardziej, że pozwany zawarł we własnym zakresie z (...) kompleksową umowę dostarczania ciepła (ze skutkiem od dnia 1 kwietnia 2015 r.) i ponosi z tego tytułu stosowne opłaty.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. Podkreślił, że przedmiotem umowy było jednoczasowe nabycie dwóch parcel – położonej przy ul. (...). Niniejsze powództwo dotyczyło węzła cieplnego znajdującego się przy ul. (...), zgodnie zaś z wolą stron ciężary związane z umową zawartą z (...), dotyczące tej nieruchomości, miały przejść na pozwanego z chwilą wydania mu nieruchomości, pozwany nie wykonał jednak swojego zobowiązania w tym zakresie.

Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2017 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo a także zasadził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że w dniu 11 lutego 2015 r. strony zawarły w formie aktu notarialnego umowę sprzedaży, której przedmiotem był udział w użytkowaniu wieczystym nieruchomości, stanowiącej działki o nr (...) położone w B. przy ul. (...) oraz udział we własności położonych na tej nieruchomości budynków. W § 6 pkt 1 umowy strony ustaliły, że wydanie nieruchomości nastąpi najpóźniej do dnia 28 lutego 2015 r., a ponadto – w § 6 pkt 2 ww. umowy – że korzyści i ciężary związane z nabytym udziałem w prawie użytkowania wieczystego i własności budynków, przejdą na pozwanego po wydaniu mu nieruchomości.

W dniu 13 marca 2015 r. powód złożył w (...) (dalej jako (...)) oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zawartej z tym przedsiębiorstwem, a dotyczącej nieruchomości położonej przy ul. (...). W piśmie tym powód zawarł prośbę o rozwiązanie powyższej umowy z dniem 31 marca 2015 r. W dniu 20 marca 2015 r. (...) poinformowało powoda, że wypowiedzenie zostało przyjęte, a ewentualne skrócenie okresu wypowiedzenia będzie możliwe w przypadku zawarcia umowy z kolejnym użytkownikiem lub właścicielem obiektu.

W dniu 25 marca 2015 r. pozwany zawarł z (...) umowę kompleksową dostarczania ciepła dotyczącą nieruchomości przy ul. (...). Umowa ta weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2015 r. (...) poinformowało w związku z tym powoda, że zawarta poprzednio umowa kompleksowa dostarczania ciepła w zakresie dotyczącym obiektu położonego przy ul. (...) została rozwiązana z dniem 31 marca 2015 r.

W dniu 31 marca 2015 r. powód wydał pozwanemu nieruchomość będącą przedmiotem umowy. Strony sporządziły protokół odbioru nieruchomości położonej przy ul. (...) i odnotowały w nim stan liczników energii elektrycznej, wody oraz energii cieplnej.

W dniu 1 kwietnia 2015 r. (...) dokonał wyłączenia obiektu położonego w B. przy ul. (...). W tym dniu zdemontowano licznik energii cieplnej w pomieszczeniu węzła cieplnego, stwierdzając w treści protokołu, że węzeł cieplny stanowi własność odbiorcy (tj. powoda). Protokół podpisali przedstawiciele (...) i powoda.

Począwszy od dnia 1 kwietnia 2015 r. pozwany regulował na rzecz (...) opłaty z zamówioną moc cieplną, opłaty stałe i zmienne za usługi przesyłowe oraz należności za dostarczoną energię cieplną na podstawie umowy zawartej z tym przedsiębiorstwem w dniu 25 marca 2015 r.

Powód w związku z dostarczeniem przez (...) energii cieplnej zapłacił na rzecz tego przedsiębiorstwa następujące kwoty tytułem opłat stałych za moc ciepną zamówioną i usługi przesyłowe : w dniu 30 kwietnia 2015 r. – 293,52 zł, w dniu 2 czerwca 2015 r. – 293,52 zł, w dniu 14 lipca 2015 r. – 293,52 zł, w dniu 27 lipca 2015 r. – 293,52 zł, w sierpniu 2015 r. – 311,02 zł, w dniu 18 września 2015 r. – 311,02 zł, w dniu 25 listopada 2015 r. – 311,02 zł, w dniu 8 grudnia 2015 r. – 311,02 zł i w dniu 30 grudnia 2015 r. – 311,02 zł.

W dniu 25 stycznia 2016 r. powód wystawił pozwanemu notę obciążeniową na kwotę 2.729,18 zł dotyczącą uregulowanych przez pozwanego na rzecz (...) opłat stałych za moc cieplną zamówioną i usługi przesyłowe - z terminem zapłaty określonym na dzień 31 stycznia 2016 r., a następnie wezwał pozwanego do zapłaty powyższej kwoty. Wezwanie powyższe doręczone zostało pozwanemu w dniu 27 stycznia 2016 r.

W odpowiedzi pozwany odesłał powodowi ww. notę obciążeniową. Poinformował, że zawarł z (...) umowę dotyczącą dostarczania ciepła do nieruchomości położonej w B. przy ul. (...), która obowiązuje od dnia 1 kwietnia 2015 r.

Pismem z dnia 8 marca 2016 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 3.759,69 zł. W odpowiedzi pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko, podniósł przy tym, że wydanie nieruchomości nastąpiło nie w dniu 28 lutego 2015 r., lecz w dniu 31 marca 2015 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd pierwszej instancji ustalił w oparciu o uznane za wiarygodne dokumenty prywatne, a także zeznania świadków : A. P., A. Ś., P. S., R. G.. Sąd ten co do zasady dał również wiarę zeznaniom reprezentantów stron, a gdy chodzi o różnice pomiędzy nimi podkreślił, że w sprzeczności z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym pozostaje twierdzenie reprezentanta powoda, iż pozwany miał dokonać „przejęcia” umów z dostarczycielami mediów, tj. wstąpić do tych umów w miejsce powoda. W ocenie Sądu Rejonowego z działań podjętych przez powoda, a polegających na rozwiązaniu dotychczasowych umów z dostarczycielami mediów, wynika, że strony realizowały raczej wariant przedstawiony przez reprezentanta pozwanego, zgodnie z którym zaplanowano rozwiązanie tych umów przez powoda i nawiązanie nowych stosunków zobowiązaniowych przez pozwanego.

Sąd Rejonowy zważył, że dochodzona niniejszym pozwem kwota stanowi sumę wpłat dokonanych przez powoda na rzecz (...) w związku z obciążeniem go opłatą stałą i zmienną za zamówioną moc oraz za przesył energii cieplnej do nieruchomości położonej przy ul. (...). W treści pozwu powód wskazał, że są to opłaty naliczone za okres od dnia 1 marca 2015 r., tymczasem nie mogło budzić wątpliwości, że przedmiotowa nieruchomość została wydana pozwanemu w dniu 31 marca 2015 r. Powód nie przedłożył przy tym w toku postępowania faktur źródłowych wystawionych przez (...), które były podstawą do obciążenia tym kosztem pozwanego.

Powód powoływał się na dwie alternatywne podstawy prawne dochodzonego roszczenia. W pierwszym rzędzie wskazał, że zgodnie z treścią § 6 pkt 2 łączącej strony umowy korzyści i ciężary związane z nabytym udziałem w prawie użytkowania wieczystego i własności budynków. Po drugie powód wskazywał, że w związku z regulowaniem przez powoda rachunków wystawionych przez (...) doszło do bezpodstawnego wzbogacenia po stronie pozwanego.

W ocenie Sądu Rejonowego roszczenie powoda nie zasługiwało jednak na uwzględnienie. Przede wszystkim ani z treści uzgodnień dokonanych przez strony, ani też z obowiązujących przepisów prawa, nie wynikał obowiązek pozwanego zawarcia umowy bądź wstąpienia do umowy zawartej przez powoda z (...) w odniesieniu do nieruchomości przy ul. (...). W szczególności zapis § 6 pkt 2 umowy, zdaniem tego Sądu, nie dotyczył rozliczeń z dostawcami mediów. Wynika z niego, że z chwilą wydania nieruchomości na pozwanego miały przejść korzyści i ciężary związane z nabytym udziałem w prawie użytkowania wieczystego i własności. Takimi ciężarami i korzyściami jest z całą pewnością obowiązek regulowania opłat za użytkowanie wieczyste, regulowania podatków od nieruchomości, korzyściami zaś – prawo do pozyskiwania pożytków z nieruchomości. Obowiązki wobec dostawców mediów nie mogą być natomiast uznane z związane z nabytym udziałem w prawie użytkowania wieczystego i własności budynków. Obowiązki te nie obciążają każdoczesnego właściciela lub użytkownika nieruchomości, ale wynikają z umów zawartych z dostarczycielami mediów, zawieranych z konkretnymi podmiotami. Ustawa - Prawo energetyczne (art. 5 i nast.) nie zawiera uregulowań, z których wynikałoby, że umowę dotyczącą sprzedaży i przesyłu energii cieplnej można zawrzeć jedynie z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości. Ustawa konsekwentnie posługuje się przy tym określeniem „odbiorca”, z czego, w ocenie Sądu Rejonowego, należy wnosić, że umowę może zawrzeć każdy, kto zamierza dokonywać odbioru energii cieplnej. W ustawie tej nie zawarto też zapisów, z których wynikałby obowiązek zawarcia tego rodzaju umów przez właściciela lub użytkownika nieruchomości.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji fakt dokonania sprzedaży nieruchomości nie wpływa samoistnie na sytuację strony umowy zawartej z dostarczycielem mediów. Zwykle przy dokonywaniu sprzedaży jej strony muszą doprowadzić bądź to do wstąpienia kupującego do tych umów w miejsce sprzedającego bądź to do rozwiązania wcześniej zawartych umów i zawarcia nowych kontraktów przez kupującego. W niniejszej sprawie strony uzgodniły, że powód dokona wypowiedzenia takich umów, a pozwany zawrze nowe umowy we własnym imieniu. Okoliczność ta wynika nie tylko z zeznań reprezentanta pozwanego M. R. oraz zeznań świadków : A. P., A. Ś. ale również z faktu, że w istocie strony zrealizowały te uzgodnienia. Powód wypowiedział bowiem umowy dotyczące dostarczania wody i odbioru ścieków oraz dostarczania energii elektrycznej a w dniu 12 marca 2015 r. (tj. jeszcze przed wydaniem nieruchomości pozwanemu) złożył wypowiedzenie umowy zawartej z (...). W tej sytuacji, realizując uzgodnienia umowne, pozwany we własnym imieniu zawarł nowe umowy z dostarczycielami mediów. Pomimo tego, że nieruchomość przy ul. (...) , posiadała dwa węzły cieplne, pozwany nie miał obowiązku zawierać umów dotyczących obu tych węzłów. Obowiązek ten nie wynikał z przepisów prawa, powód zaś w toku tego procesu nie udowodnił, iżby pozwany podjął jakiekolwiek zobowiązania co do treści i zakresu umów o dostawę mediów, które zawrze w przyszłości. Pozwany nie zawarł umowy dotyczącej budynków położnych przy ul. (...), gdyż – jak wynika z zeznań świadków – nie wiedział o istnieniu w tym miejscu węzła cieplnego a nadto budynki te nie wymagały ogrzewania, a w czerwcu 2015 r. zostały rozebrane. W ocenie Sądu Rejonowego pozwany działając w ten sposób nie naruszył ani obowiązujących przepisów ani ustaleń umownych, gdyż takich nie było, powodowi nie przysługiwało więc roszczenie o naprawienie szkody z tytułu nienależytego wykonania umowy łączącej strony.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji brak było też podstaw do uwzględnienia dochodzonego pozwem roszczenia na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Zgodnie z treścią art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Podstawą do dochodzenia roszczeń na tej podstawie jest więc fakt uzyskania przez druga stronę korzyści majątkowej, tymczasem w niniejszej sprawie powoda obciążono jedynie opłatami o charakterze „abonamentowym” za usługę przesyłu oraz z zamówioną moc grzewczą. Pozwany nie korzystał natomiast w ogóle z ogrzewania obiektu, nie pobierał energii cieplnej i z tytułu uregulowania tych opłat przez powoda nie odniósł żadnych korzyści.

Niezależnie od poczynionych powyżej uwag Sąd Rejonowy podkreślił, że powód nie udowodnił także swojego roszczenia co do wysokości. W treści pozwu wskazał bowiem, że domaga się zwrotu sumy opłat uregulowanych za okres od 1 marca 2015 r., a pozwany wykazał, że nieruchomość została mu wydana dopiero w dniu 31 marca 2015 r. Oznacza to, że w żadnym razie pozwany nie mógłby odpowiadać za koszty powstałe w marcu 2015 r., powód zaś nie przedstawił dokumentów źródłowych w postaci faktur VAT, wystawionych przez (...), z których wynikałoby, o jaką kwotę należałoby obniżyć wysokość żądania powoda.

Kierując się tą argumentacją Sąd Rejonowy uznał, że żądanie powoda nie zasługuje na uwzględnienie i oddalił powództwo, a o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 i art. 99 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie następujących przepisów, mających istotny wpływ na wynik postępowania :

1.  art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób sprzeczny z jednoznacznym i nie budzącym wątpliwości brzmieniem postanowień umowy zawartej pomiędzy stronami, w zakresie dotyczącym ciężarów przechodzących na pozwaną (ocena dowolna),

2.  art. 353 ¹ k.c. poprzez jego pominięcie, a konsekwencji przyjęcie zawężonego rozumienia pojęcia ciężarów,

3.  dokonanie błędnych ustaleń faktycznych, poprzez uznanie, iż pozwana nie miała wiedzy o istnieniu węzła cieplnego na nieruchomości przy ul. (...),

4.  art. 230 k.p.c. poprzez jego pominięcie i przyjęcie braku udowodnienia wartości roszczenia pomimo tego, że pozwany nie kwestionował go co do wysokości, a jedynie co do zasady,

5.  art. 5 i nast. ustawy - Prawo energetyczne, poprzez ich zastosowanie dla oceny treści ustaleń pomiędzy stronami,

6.  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie w uzasadnieniu powodów dla których Sąd uznając, iż pod pojęciem „ciężarów” nie mieściły się opłaty związane z realizacją umowy na dostawę ciepła, pominął w tym zakresie dowód z zeznań powoda i świadków (m.in. A. S. i A. Ś.), które potwierdziły fakt obejmowania umową obu węzłów cieplnych i wiedzę pozwanego co do tej okoliczności – a w konsekwencji naruszenie także art. 231 k.p.c., skoro powinno zostać uznane za ustalone, że pozwany znał pełną treść umowy na dostawę mediów, w tym istnienie węzła na posesji (...),

7.  art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie do interpretacji oświadczeń woli pozwanego i powódki, składanych przy zawieraniu umowy, w szczególności w zakresie „przejęcia” ciężarów jak i dowolnej (gramatycznej i dosłownej) interpretacji „przejęcia” umowy na dostawę ciepła,

8.  zasad oceny i wyrokowania poprzez pominięcie w ocenie sprawy zasad doświadczenia życiowego.

Powód domagał zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa, ewentualnie jego uchylenia i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Ponadto powód wniósł o zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

W uzasadnieniu apelacji powód zauważył, że umowa jaka łączyła go z (...) miała charakter umowy kompleksowej, a dotyczyła ona zaopatrywania w ciepło budynków na obu parcelach będących następnie przedmiotem sprzedaży przez powoda na rzecz pozwanego. Sąd Rejonowy niedokładnie ocenił natomiast zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, wskazując np. że w piśmie z dnia 8 marca 2016 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 3.759,69 zł, w sytuacji gdy wezwanie to dotyczyło opłat za użytkowanie wieczyste, co jest przedmiotem odrębnego procesu. Co do wskazywanego okresu, za który pozwany został obciążony właściwa notą, w treści pozwu rzeczywiście podano, że dotyczyła ona także miesiąca marca 2015 r., jest to jednak omyłka pisarska, co wynika także z załączonego do pozwu zestawienia. Sąd Rejonowy pominął ponadto, że pojęcie „przejęcia” umowy jest powszechnie stosowane w obrocie, zbędnie powołując się przy tym na przepisy Prawa energetycznego, gdyż nie było sporne, że pozwany, jako nowonabywca, musi podpisać nowe umowy, ale co najwyżej to, że ma to uczynić względem obu węzłów. Sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego jest wnioskowanie, że wobec znajomości treści umowy z (...) przez pozwanego (i jego pracowników), nie wiedzieli oni o węźle (...). W istocie rzeczy więc przez „przejęcie” strony zgodnie rozumiały wypowiedzenie „starych”
umów przez powoda i ewentualnie zawarcie „nowych” przez pozwanego. Sąd Rejonowy pominął przy tym wypowiedź reprezentanta pozwanej, co do tego, że zapis umowy rozumie jako przejęcie korzyści i ciężarów. Pozwany nie dzielił ich na określone kategorie, ale posłużył się ogólnym i powszechnym zwrotem, a limine zaliczającym do ciężarów wszelkie koszty, zwłaszcza, jeśli jest to zgodne z wolą stron (art. 353 ¹ k.c. ). Pozwany miał wiedzę o zasadach otrzymywania ciepła poprzez zawarcie własnej umowy w miejsce wypowiedzianej „starej”. Powód zrealizował postanowienia aktu notarialnego, wypowiedział umowę z (...), czym „uczynił miejsce” dla pozwanego do zawarcia własnych umów, co czego jednak nie doszło, poza zawarciem umowy na ul. (...). W konsekwencji powód ponosił opłaty stałe (przy braku zużycia) także za okres po wydaniu nieruchomości. Okoliczność, czy pozwany korzystał z węzła jest bez znaczenia, wolą stron było bowiem, aby ciężary związane ze zbywanym gruntem przeszły na pozwaną. Z ostrożności procesowej skarżący przedłożył faktury jakim (...) obciążył go za okres od dnia wydania parceli, wskazując, że sama wysokość noty nigdy nie była kwestionowana.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej podlegała oddaleniu - jako bezzasadna.

Dokonując ponownej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (art. 378 § 1 k.p.c. i art. 382 k.p.c.) Sąd drugiej instancji przyjął za własne ustalenia faktyczne poczynione w sprawie przez Sąd Rejonowy, a także i jego ocenę prawną. Brak było podstaw dla podważenia prawidłowego stanowiska Sądu pierwszej instancji, dlatego też nie ma potrzeby szczegółowego powtarzania w tej części niniejszego uzasadnienia zawartej tam argumentacji, którą Sąd odwoławczy w pełni podziela (zob. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2007 r., I CSK 410/06, LEX nr 439229 i z dnia 18 lutego 2014 r., III PK 65/13, OSNP 2015, nr 5, poz. 63 a także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2012 r., II BP 14/11, LEX nr 1215275). Żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia nie miało natomiast omyłkowe powołanie się przez Sąd pierwszej instancji na treść wezwania do zapłaty z dnia 8 marca 2016 r. ( k. 20-21 akt), które, jakkolwiek załączone do pozwu, nie dotyczyło jednak dochodzonej nim należności.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. zauważyć trzeba, że kwestionowanie dokonanej przez sąd oceny dowodów nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, zadowalających dla skarżącego, ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej oceny materiału dowodowego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, LEX nr 53136). Jeśli bowiem z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena taka nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby nawet w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko wówczas, gdy brak jest logiki w wysnuwaniu wniosków ze zgromadzonego materiału dowodowego lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza reguły logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906). Konieczne jest w takim przypadku wskazanie przyczyn dyskwalifikujących ocenę przyjętą przez sąd, w szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (tak Sąd Najwyższy m.in. w postanowieniach z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, LEX nr 52753, a także z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, LEX nr 53136).

Zdaniem Sądu odwoławczego nie można uznać, aby ocena dowodów dokonana w niniejszej sprawie przez Sąd pierwszej instancji wykraczała poza powyższe ramy. Pomijając opisane przez ten Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku rozbieżności w zeznaniach stron co do założonego pomiędzy stronami sposobu postępowania gdy chodzi o umowy z dostarczycielami mediów, podkreślić trzeba, że żaden z pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie nie świadczy o tym, że określona w treści § 6 ust. 2 umowy sprzedaży zasada przejścia z momentem wydania na pozwanego (kupującego) korzyści i ciężarów związanych z nabywanymi prawami ( zob. k. 11 akt) miała dotyczyć także opłat jakimi powód obciążony był na podstawie umowy kompleksowej zawartej z (...). Powód swoje roszczenie w istocie rzeczy opierał wyłącznie na tym właśnie postanowieniu umownym, nie udowodnił jednak w żaden sposób, że obie strony, w chwili złożenia przedmiotowego oświadczenia, nadały mu rzeczywiście takie znaczenie (zob. uchwałę składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 1995 r., III CZP 66/95, OSNC 1995, nr 12, poz. 168 oraz wyrok tego Sądu z dnia 8 października 2004 r., V CK 670/03, OSNC 2005, nr 9, poz. 162).

Wbrew stanowisku apelującego nie można uznać, aby powyższe postanowienie umowne było w tym względzie jednoznaczne, a jego interpretacja przyjęta przez powoda nie budziła wątpliwości. Nie można w tym zakresie pominąć, że ww. zapis § 6 ust. 2 umowy sprzedaży stanowi powtórzenie treści art. 548 § 1 k.c., zgodnie z którą z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego korzyści i ciężary związane z rzeczą.

Na tle tej właśnie regulacji w nauce prawa wyrażony został zasługujący na aprobatę pogląd, że ciężary związane z rzeczą to w istocie ciężary związane z własnością rzeczy, a więc w szczególności podatki, składki ubezpieczeniowe (jeżeli ubezpieczenie nie wygasa z chwilą przejścia własności), a także obowiązki wynikające jednak tylko z tych stosunków prawnych, które są skuteczne względem nowego właściciela (np. najmu, dzierżawy, hipoteki). Do ciężarów zalicza się także koszty utrzymania oraz nakłady konieczne, co oznacza, że sprzedawca nie może domagać się zwrotu wydatków z tego tytułu poniesionych do czasu przejścia ciężarów, choćby rzecz stała się własnością kupującego jeszcze przed ich poniesieniem (zob. R. Trzaskowski [w] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, WKP 2017, teza 6 do art. 548 i cytowana tam literatura).

W konsekwencji brak jest podstaw do uznania, że opłaty związane z dostarczonymi mediami są ciężarami związanymi z prawem do nieruchomości (użytkowaniem wieczystym). Pojęcie to w jego powszechnym rozumieniu oznacza daniny publiczne czy wydatki niezbędne dla zachowania substancji rzeczy. Zobowiązanym do zapłaty za dostarczone media jest natomiast ten, kto z tych usług korzystał. Obowiązek rozliczenia się z tego tytułu pomiędzy stronami, przy braku stosownych uzgodnień, mógłby znajdować oparcie – jak prawidłowo przyjął to Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie – w przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu, tj. art. 405 i nast. k.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 marca 1997 r., I ACa 26/97, Pr. Gosp. 1999, nr 3, poz. 51). W tym zakresie podzielić należy stanowisko Sądu pierwszej instancji, że skoro pozwany nie korzystał w ogóle z ogrzewania obiektu w tym zakresie, to z tytułu regulowania przez powoda opłat o charakterze „abonamentowym” za usługę przesyłu wraz z zamówioną mocą grzewczą, nie odniósł on żadnych korzyści o charakterze majątkowym.

Nieuzasadniony jest w związku z tym również zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. mający polegać na braku wyjaśnienia przez Sąd Rejonowy z jakich przyczyn uznał on, iż pod pojęciem „ciężarów” nie mieściły się opłaty związane z realizacją umowy na dostawę ciepła.

W judykaturze utrwalony jest pogląd, że obraza art. 328 § 2 k.p.c. może być skutecznym zarzutem apelacji tylko wtedy, gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera tak kardynalne braki, które uniemożliwiają kontrolę instancyjną. Naruszenie powyższego przepisu, określającego wymagania, jakim winno odpowiadać uzasadnienie wyroku sądu może być ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, do których zaliczyć można takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej kontroli przez Sąd odwoławczy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 stycznia 2013 r., I ACa 1075/12, LEX nr 126734, a także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r., III CSK 293/12, OSNC 2012, Nr 12, poz. 148). Wbrew stanowisku skarżącego sfera motywacyjna zaskarżonego wyroku została w tym zakresie ujawniona w stopniu pozwalającym na poddanie go kontroli instancyjnej, co więcej – z opisanych wyżej względów – Sąd Okręgowy w pełni przedstawioną tam argumentację podziela.

W świetle powyższego bezprzedmiotowy jest w niniejszej sprawie zarzut naruszenia art. 5 i nast. ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 220 ze zm.), skoro ta regulacja nie była samoistną podstawą odmowy uwzględnienia powództwa. Nie negując przy tym, w świetle zasady swobody umów (art. 353 ¹ k.c.), samej dopuszczalności zobowiązania się nabywcy rzeczy przez umowę z dłużnikiem, będącym zbywcą, zwolnienia go od obowiązku świadczenia z tytułu opłat związanych z mediami – co nosiłoby cechy umowy o której mowa w art. 392 k.c. – stwierdzić jednocześnie trzeba, że w niniejszej sprawie taka umowa nie została pomiędzy stronami zawarta, pozwany nie przyjął bowiem na siebie odpowiedzialności względem powoda za jego zobowiązania wynikające z umowy łączącej go z (...).

W ocenie Sądu odwoławczego wobec braku pomiędzy stronami takich uzgodnień to wyłącznie od woli samego powoda, przy uwzględnieniu oczywiście postanowień dotyczących terminu wypowiedzenia umowy kompleksowej zawartej z (...), zależało do którego momentu będzie on ponosił sporne opłaty (zob. wypowiedzenie umowy z dnia 12 marca 2015 r. i odpowiedź (...) k. 65 i 104-105 akt). Zgodzić się w tej sytuacji należy z Sądem Rejonowym, że obciążenie równowartością tych opłat pozwanego nie znajduje oparcia ani w umowie pomiędzy stronami, ani też w jakiejkolwiek regulacji ustawowej. Skoro więc powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie co do zasady, to pozbawiona znaczenia dla rozstrzygnięcia była treść dowodów (źródłowych faktur VAT) przedstawionych przez powoda w uzupełnieniu apelacji ( zob. k. 198 – 206 akt) dla wykazania wysokości roszczenia (art. 227 k.p.c. a contrario). Prawdziwość tych dokumentów nie była zresztą kwestionowana przez pozwanego (art. 229 k.p.c.).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy oddalił apelację strony powodowej na podstawie art. 385 k.p.c., prostując jednocześnie w zaskarżonym wyroku oczywistą omyłkę w oznaczeniu firmy pozwanego (art. 350 § 3 k.p.c.). O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu – zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 i art. 391 § 1 k.p.c., a także w zw. z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U z 2018 r. poz. 265).

Jacek Wojtycki Artur Fornal Elżbieta Kala