Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Biernat - Kalinowska

Sędziowie: SO Lech Dłuski (spr.)

SR del do SO Ada Wacław

Protokolant: st. sekr. sądowy Sylwia Łastowska

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2018 roku w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa H. K.

przeciwko T. K.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku

z dnia 22 listopada 2017 roku

sygn. akt III RC 39/17

1.  oddala apelację;

2.  odstępuje od obciążenia powoda kosztami postępowania za instancję odwoławczą;

3.  przyznaje ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Giżycku na rzecz adw. K. W. wynagrodzenie za pomoc prawną udzieloną powodowi z urzędu w II Instancji w kwocie 900 (dziewięćset ) złotych powiększonej o podatek VAT.

Sygn. akt VI RCa 37/17

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Giżycku wyrokiem z 22 listopada 2017r. w sprawie III RC 39/17 oddalił powództwo H. K. o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego przeciwko T. K.. Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika powoda wynagrodzenie w wysokości 2 214zł.

Sąd uzasadnił wyrok podając, że powód nie wykazał podstaw do ustalenia, że obowiązek alimentacyjny wygasł. W ocenie Sądu możliwości zarobkowe powoda są tożsame, podobnie, jak jego majątek, nadto rozstrzygnięcie o alimentach jest wynikiem rozwiązania małżeństwa z jego winy. Sąd ustalił, że stan zdrowia powoda uniemożliwia mu wykonywanie pracy zarobkowej, jednak powód dysponuje znacznym majątkiem.

Apelację od wyroku złożył powód zaskarżając wyrok w całości i zarzucając naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233§1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że sytuacja materialna pozwanej jest gorsza, niż gdyby strony funkcjonowały wspólnie, podczas gdy z materiału dowodowego wynika, że pozwana korzysta z nieruchomości stanowiącej wyłączną własność powoda, nie rozlicza się z tego tytułu i nie ponosi nakładów na nią, natomiast powód zmuszony jest korzystać z wynajmowanego mieszkania, którego koszt wynosi 600 zł miesięcznie.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa i uchylenie alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z 29 czerwca 2009r. w sprawie VI RC 405/08 podwyższonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Giżycku z 10 sierpnia 2016r. w sprawie III RC 144/15 i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadnił swoje stanowisko podając, że sytuacja stron jest specyficzna i wymaga ingerencji poprzez ustalenie, że powód nie jest już zobowiązany alimentacyjnie wobec pozwanej. Podkreślił dysponowanie przez pozwaną nieruchomością powoda, czerpanie z niej dochodów, zgromadzenie znacznych oszczędności, a jednocześnie brak możliwości samodzielnego funkcjonowania przez powoda i konieczność korzystania z pomocy innych osób w zabezpieczaniu podstawowych potrzeb. Wskazał, że nie jest adekwatne do sytuacji ewentualne zwracanie się o obniżenie alimentów, gdyż sytuacja uzasadnia ustalenie, że obowiązek alimentacyjny nie obowiązuje. Wskazał, że pozwana uchyla się od odbierania korespondencji, co utrudnia podjęcie czynności mających na celu wydobycie od niej nieruchomości, ewentualnie ustalenie zasad odpłatności za korzystanie z niej.

Za istotne uznał również porównanie aktualnej sytuacji powoda i pozwanej. Wnioski wyprowadzone z tego porównania stanowią, w jego ocenie, wystarczającą podstawę do ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Powód bowiem ma coraz większe zadłużenie, które jest wynikiem m.in. obowiązku alimentacyjnego wobec pozwanej, która nie tylko nieodpłatnie korzysta z majątku powoda, ale zgromadziła znaczne kwoty oszczędności.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja uznana została za niezasadną.

Sąd odwoławczy uznał, że argumenty powoda nie są trafione. Niniejsze postępowanie dotyczy wyłącznie kwestii alimentacyjnych w zakresie zbadania, czy obowiązek ten nadal jest aktualny. Sąd odwoławczy dostrzegł korzystanie przez pozwaną z majątku powoda, jednak ta kwestia nie ma bezpośredniego przełożenia na istnienie obowiązku alimentacyjnego. Zamiar uregulowania tej sytuacji w sposób odpowiadający powodowi powinien zostać zrealizowany w innym postępowaniu.

Nieuregulowana sytuacja majątkowa nie ma bezpośredniego wpływu na kwestie alimentacyjne, które są wynikiem rozwiązania małżeństwa z winy powoda i uznania, że zaistniały przesłanki z art. 60§2 k.r.o. Podstawą zasądzenia alimentów było ustalenie pogorszenia się sytuacji pozwanej po rozwiązaniu małżeństwa. Aktualnie ingerencja w orzeczenie o alimentach wynikać może z wykazania przesłanek wskazanych w art. 138 k.r.o., czyli zmiany stosunków. Pojęcie to należy interpretować jako obniżenie możliwości zarobkowych powoda oraz zmniejszenie skali pogorszenia sytuacji materialnej pozwanej. W tym postępowaniu analizie podlegają zmiany w stosunkach od 10 sierpnia 2015r., kiedy po raz ostatni badano sytuację stron i ustalano wysokość alimentów.

W tamtym czasie pozwana mieszkała w tym samym miejscu, hodowała zwierzęta, uprawiała gospodarstwo rolne, pobierała dopłaty bezpośrednie. Tożsama sytuacja wynika z przeprowadzonego obecnie postępowania. Powód jest właścicielem tego samego majątku, którym dysponował w 2015r. Ma problemy zdrowotne, jednak mają one ograniczony wpływ na jego możliwości zarobkowe, gdyż powód dysponuje majątkiem, z którego może pobierać dochody niezależnie od osobistego zaangażowania. Fakt rezygnacji z dochodów nie może być podstawą do ustalenia, że obowiązek alimentacyjny nie istnieje. Słusznie dostrzegł skarżący nieprawidłowość we wnioskowaniu Sądu Rejonowego w zakresie uznania za możliwe pobieranie dopłat bezpośrednich w sytuacji dzierżawienia nieruchomości. Powód w takiej sytuacji nie jest uprawniony do ich pobierania. Jest natomiast uprawniony do pobierania czynszu dzierżawnego, z którego powód dobrowolnie zrezygnował. W tym zakresie powód ma możliwość pozyskiwania dochodu. Podobnie należy ocenić sytuację udostępnienia J. C. maszyn i urządzeń rolniczych. Możliwości zarobkowe powoda zatem pomimo jego złego stanu zdrowia pozostają na tożsamym poziomie.

Sytuacja pozwanej natomiast nie uległa zmianie w zakresie jej potrzeb i skali pogorszenia sytuacji wynikającej z orzeczenia rozwodu. Fakt zgromadzenia znacznych oszczędności, które mają być przeznaczone na wsparcie usamodzielnienia się córek stron nie ma istotnego znaczenia. Alimenty od byłego małżonka orzeczone wskutek rozwiązania małżeństwa z winy jednego małżonka nie są zdeterminowane stanem niedostatku, bądź brakiem możliwości zabezpieczenia usprawiedliwionych potrzeb przez pozwaną. Podstawą jest zmiana w zakresie zabezpieczania potrzeb poprzez rozwiązanie małżeństwa. Jeżeli więc zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że pozwana w hipotetycznej sytuacji trwania związku małżeńskiego mogłaby zgromadzić takie oszczędności i funkcjonować na obecnym poziomie, to nie da się przyjąć, że nie jest ona uprawniona do otrzymywania alimentów od powoda. Pozwana wobec rozwiązania małżeństwa z winy powoda jest uprawniona do korzystania z takiego standardu finansowego, jaki by jej dotyczył, gdyby małżeństwa funkcjonowało, a dochody powoda stanowiłyby część wspólnego budżetu stron. Tak się przedstawia obecna sytuacja stron. Obowiązek alimentacyjny powoda wobec pozwanej jest wynikiem jego zawinienia w doprowadzeniu do rozkładu pożycia małżeńskiego. Argumenty powoda mogłyby być skuteczne w sytuacji orzeczenia alimentów na podstawie art. 60§1 k.r.o., czyli wskutek ustalenia, że pozwana by się znalazła w niedostatku, a rozwód nie jest wynikiem zawinienia wyłącznie powoda. Taka sytuacja jednak w relacjach stron nie istnieje.

W konsekwencji Sąd odwoławczy po analizie postępowania przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy i argumentów przedstawionych przez powoda w apelacji uznał, że zaskarżony wyrok nie wymaga korekty. Orzekł więc na podstawie art. 385 k.p.c. o oddaleniu apelacji.

Na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążenia powoda kosztami postępowania za instancję odwoławczą. Sytuacja finansowa powoda nie pozwala na obciążenie go kosztami wynikającymi z prowadzonego postępowania. Za odstąpieniem od obowiązki ponoszenia przez stronę przegrywającą sprawę kosztów, przemawiają również względy słuszności wynikające ze szczególnej sytuacji powoda płacącego alimenty na rzecz pozwanej, która jednocześnie korzysta z jego osobistego majątku.

Sąd zasądził ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Giżycku na rzecz adw. K. W. wynagrodzenie w wysokości 900 zł za pomoc prawną udzieloną powodowi z urzędu w II instancji powiększoną o kwotę odpowiadającą podatkowi od towarów i usług. Wysokość wynagrodzenia wynika z §8 pkt 4 i §16 ust. 1 pkt 1 oraz §4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu