Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Alicja Sołowińska (spr.)

Sędziowie: SA Dorota Elżbieta Zarzecka

SA Sławomir Bagiński

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie 17 stycznia 2018 r. w B.

sprawy z odwołania (...) Spółki z o.o. w S., P. R., A. O. (1), M. P. (1), A. W., M. I. (1), E. K., M. B. (1), M. F., A. R., D. F.

przy udziale zainteresowanych: S. O., (...) Spółka z o.o. z siedzibą we W., syndyka masy upadłości (...) (...) + H. + B. + (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie płatnika składek

na skutek apelacji (...) Spółki z o.o. w S. oraz zażalenia syndyka masy upadłości (...) I (...) + H.+B. + (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 9 maja 2017 r. sygn. akt IV U 3756/13

I.  oddala apelację,

II.  oddala zażalenie,

III.  zasądza od (...) Spółki z o.o. w S. na rzecz (...) Oddział w O. oraz syndyka masy upadłości (...) I (...) + H.+ B. + (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w O. po 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję,

IV.  przyznaje radcy prawnemu B. Z. – kuratorowi (...) Sp. z o.o. we W. 120 (sto dwadzieścia) złotych powiększone o należny podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za postepowanie przed Sądem II instancji i nakazuje wypłacić tę kwotę ze Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Olsztynie.

Sygn. Akt III AUa 586/17; III AUz 114/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzjami:

1.  z 23.08.2013 roku, nr: (...), dot. M. P. (1),

2.  z 20.08.2013 roku, nr: (...), dot. A. W.,

3.  z 20.08.2013 roku, nr: (...), dot. A. R.,

4.  z 19.08.2013 roku, nr: (...), dot. E. K.,

5.  z 19.08.2013 roku, nr: (...), dot. M. I. (1),

6.  z 22.08.2013 roku, nr: (...), dot. A. O. (1),

7.  z 26.08.2013 roku, nr: (...), dot. P. R.,

8.  z 19.08.2013 roku, nr: (...), dot. D. F.,

9.  z 14.08.2013 roku, nr: (...), dot. M. F.,

10.  z 13.08.2013 roku, nr: (...), dot. M. B. (1),

na podstawie art. 83 ust. 1 pkt. 1 i 3, art. 4 pkt. 2a, art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt. 1, art. 18 ust. 1 i art. 20 ust. l ustawy z 13.10.1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, ze zm.) oraz art. 81 ust. 1, 5 i 6, art. 85 ust. 1 ustawy z 27.08.2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027, ze zm.) i art. 104 ust. 1 i art. 107 ust. 1 ustawy z 20.04.2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. z 2008 r., nr 69, poz. 415 ze zm.) oraz art. 9 i art. 29 ustawy z 13.07.2006 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 2006 r. nr 158, poz. 1121 ze zm.) stwierdził, że zainteresowani z tytułu zatrudnia na podstawie umowy o pracę w spółce (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.:

1.  podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach,

2.  ustalił podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe w kwotach wskazanych w zaskarżonych decyzjach,

3.  ustalił podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne w kwotach wskazanych w zaskarżonych decyzjach,

4.  płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zainteresowanych za okresy wskazane w zaskarżonych decyzjach jest (...) sp. z o.o. w S..

Nadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z 11.10.2013 roku, nr: (...), na podstawie art. 83 ust. 1 pkt. 1 i 3, art. 6 ust. 1 pkt. 4, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, ze zm.) oraz art. 81 ust. 1, 5 i 6, art. 85 ust. 1 ustawy z 27.08.2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027, ze zm.) i art. 104 ust. 1 i art. 107 ust. 1 ustawy z 20.04.2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. z 2008 r., nr 69, poz. 415 ze zm.) stwierdził, że S. O. z tytułu wykonywania umowy zlecenia w spółce (...) sp. z o.o.:

1.  podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od 12.09.2011 roku do 31.03.2012 roku,

2.  ustalił podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe w kwotach wskazanych w zaskarżonej decyzji,

3.  ustalił podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne w kwotach wskazanych w zaskarżonej decyzji.

Odwołania od powyższych decyzji o tej samej treści złożyła spółka (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. wnosząc o ich zmianę w całości oraz przyjęcie, że płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za ubezpieczonych jest firma (...) sp. z o.o. z siedzibą we W..

W uzasadnieniu odwołań skarżąca wskazała w istocie, że ubezpieczeni nie zawierali żadnych umów o pracę czy zlecenia ze skarżącą, a swoje czynności wykonywali zgodnie z treścią umów o pracę i umów zlecenia zawartych ze spółką (...) sp. z o.o.. Odwołująca zwróciła uwagę, że ani prezes ani prokurent skarżącej spółki nie zostali przejęci w trybie art. 23 ¹ kp przez spółkę (...) sp. z o.o.. Wnioskodawczyni podniosła, że przepis art. 23 ¹ kp nie znajduje zastosowania w sprawach dotyczących umów cywilnoprawnych, natomiast spółka (...) sp. z o.o. prowadzi działalność jako agencja pracy tymczasowej na podstawie certyfikatu marszałka województwa. Odwołująca wskazała, że korzystała z usług agencji pracy tymczasowej, która oddelegowywała zleceniodawców do pracy w spółce (...) sp. z o.o., gdzie wykonywała czynności charakterystyczne dla zatrudnienia tymczasowego. Podstawą oddelegowania do pracy na rzecz (...) sp. z o.o. była umowa o świadczenie usług z dnia 1.12.2011 roku zawarta między (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o. we W..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wnosił o oddalenie odwołań oraz zasadzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisach. Organ rentowy wskazywał, że w toku postępowania kontrolnego ustalono, iż (...) sp. z o.o. w dniu 1.12.2011 roku zawarła z firmą (...) sp. z o.o. we W. umowę o świadczenie usług (na okres 3 lat), której bardzo ogólnie sformułowanym przedmiotem było w szczególności świadczenie przez (...) sp. z o.o. usług „będących przedmiotem działalności spółki określonej poprzez klasyfikację (...), a w szczególności polegającej na obsłudze sklepów budowlanych”. Na mocy przedmiotowej umowy wnioskodawca zobowiązany był do udostępnienia bezpłatnie usługodawcy tj. (...) sp. z o.o. sprzętu niezbędnego dla wyposażenia określonego stanowiska pracy zgodnie zobowiązującymi u niego standardami oraz umożliwienia stałego dostępu do pomieszczeń specjalnych zlokalizowanych w miejscu wykonywania sługi. Organ wskazał, że w jego ocenie, pomimo zawierania umów zlecenia oraz umów o pracę z firmą (...) sp. z o.o., faktycznie zleceniodawcą oraz pracodawcą była skarżąca spółka. Organ podniósł, iż w przedmiotowych sprawach nie zachodzi przypadek przejęcia części zakładu pracy dla innego przedsiębiorcę. Natomiast, jeżeli chodzi o czynności charakterystycznie dla zatrudnienia tymczasowego to organ rentowy wskazał, że przepisy ustawy z dnia 9.07.2003 r. o zatrudnieniu pracowników tymczasowych do osób skierowanych do pracy tymczasowej na podstawie umowy prawa cywilnego nie mają w przedmiotowej sprawie zastosowania. Organ podniósł, że odwołująca się spółka pełniła wobec ubezpieczonych wykonujących umowy o pracę stałe funkcje kierownicze i nadzorcze.

Reasumując organ wskazał, że umowy o pracę i umowy zlecenia zawarte między ubezpieczonymi, a spółką (...) sp. z o.o. były nieważne z uwagi na dyspozycje przepisu art. 58 § 1 kc. Stwierdził też, że umowy te miały charakter „uśpiony” oraz stwierdził, że zobowiązanie stanowiące podstawę świadczenia pracy łączyło ubezpieczonych oraz spółki (...) sp. z o.o. w S.. Na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych oznacza to, że płatnikiem składek jest skarżący, czyli spółka (...) sp. z o.o. w S..

Pełnomocnik syndyka masy upadłości zainteresowanej K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. w upadłości likwidacyjnej wniósł o oddalenie odwołań i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Kurator firmy (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. wniósł o oddalenie odwołań wnioskodawczyni oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zarządzeniami z 15.11.2013 roku Sąd połączył sprawy o sygn. akt: IV U 3756/13, IV U 3772//13, IV U 3773/13, IV U 3774/13, IV U 3775/13, IV U 3776/13, IV U 3777/13, IV U 3778/13, IV U 3779/13, IV U 3780/13, IV U 3781/13, IV U 3792/13, IV U 3793/13, IV U 3796/13, IV U 3797/13, IV U 3798/13, IV U 3799 i IV U 3892/13 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia oraz dalej poradził pod sygn. akt: IV 3756/13.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z 19 maja 2017 r. oddalił odwołanie (pkt I); zasądził od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 660 zł (słownie: sześćset sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu; zasądził od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz Syndyka Masy Upadłości K.U.K. – E.F.I. (...) + H. + B. + (...) Spółki z o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w O. kwotę 660 zł (słownie: sześćset sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu; przyznał od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Olsztynie) na rzecz kuratora (...) Sp. z o.o. radcy prawnego B. Z. kwotę 811,80 zł (słownie: osiemset jedenaście złotych i 80/100) tytułem wynagrodzenia, w tym 23 % podatku VAT.

Sąd Okręgowy ustalił, że firma (...) sp. z o.o. z siedzibą w S., przy ul. (...), której wspólnikami są spółka (...) sp. z o.o., KRS (...), oraz M. B. (2), została w dniu 24.01.2003 roku wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS: (...). Spółka prowadzi market o profilu (...) B.. M. B. (2) pełni w spółce funkcję prezesa zarządu. Funkcję prokurenta spółki (prokura samoistna) pełni B. B.. Spółka zatrudniała pracowników przede wszystkim na podstawie umów o pracę na stanowiskach takich jak: sprzedawca, magazynier, fakturzysta, księgowy, kadrowy czy kasjer.

We wskazanej spółce od 18.12.2008 roku na stanowisku dyrektora ds. administracyjnych zatrudniona jest M. B. (2). Do zakresu jej obowiązków należy: bieżące kierowanie sklepem, nadzór nad pracą personelu, dbałość o porządek, czystość, przestrzeganie norm BHP, dbałość o bieżące zaopatrzenie półek sklepowych. Natomiast od 1.08.2009 roku na stanowisku dyrektora handlowego zatrudniony jest B. B..

Firma (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. jest firmą oferującą outsourcing kadrowo-płacowy innym przedsiębiorstwom, czyli przejęcie wykonania zadań pomocniczych. Od 12.10.2011 roku spółka (...) sp. z o.o. we W. wpisana jest pod nr: (...) do rejestru marszałka województwa (...) podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia.

(...) sp. z o.o. w S. w dniu 1.10.2011 roku zawarła z firmą (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. umowę – porozumienie, na mocy której zgodnie z art. 23 ¹ Kodeksu pracy firma (...) sp. z o.o. miała przejąć wszystkich pracowników według załącznika nr 1 oraz zleceniobiorców według załącznika nr 2 do umowy, na warunkach identycznych, jakie zatrudnieni posiadali do 30.11.2011 roku bez ich szkody.

W dniu 1.12.2011 roku została zawarta umowa o świadczenie usług (na okres 3 lat) między (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o. Na podstawie tej umowy (...) sp. z o.o. zleciła, a R. sp. o.o. zobowiązała się świadczyć usługi będące przedmiotem jej działalności określone poprzez klasyfikację (...), a w szczególności polegające na obsłudze sklepów budowlanych. (...) spółka z o.o. do realizacji usług miała oddelegować osoby - wykonawców, czyli pracowników wcześniej przejętych na podstawie umowy - porozumienia, zatrudnionych w (...) sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę, zlecenia, czy też umowy o dzieło.

Zgodnie ze wskazaną umową wykonawcy mieli przestrzegać obowiązujących w firmie (...) sp. z o.o. przepisów porządkowych i aktów wewnętrznych dotyczących m.in. ochrony mienia, przepisów BHP i ppoż. oraz zasad ochrony informacji stanowiących tajemnice jego przedsiębiorstwa oraz dotyczących ochrony danych osobowych i bezpieczeństwa obowiązujących systemów. Ponadto firma (...) sp. z o.o. udostępniła bezpłatnie firmie (...) spółka z o.o. sprzęt dla danego stanowiska pracy oraz dostęp do pomieszczeń socjalnych. Z treści powyższej umowy wynika, że to firma (...) spółka z o.o. określa szczegółowy zakres obowiązków oraz udziela merytorycznych wskazówek wykonawcom, jednak zaznaczono, że wykonawcy (pracownicy) usług mają podlegać służbowo pod (...) spółkę z o.o..

Rozliczenie usług miało następować w ciągu 2 dni roboczych od dnia, w którym potwierdzono wykonanie usług, zgodnie z treścią zawartej umowy, a które było następnie przekazywane do zatwierdzenia (...) sp. z o.o. Po dokonaniu ostatecznych uzgodnień w zakresie poprawności rozliczenia, na podstawie oryginału zaakceptowanego przez obie strony, następowało wystawienie faktury. Zapłata następowała w dwóch ratach, pierwsza w dniu wypłaty wynagrodzeń, a druga w ciągu 14 dni od daty otrzymania przez (...) sp. z o.o. faktury VAT. Wysokość wynagrodzenia przysługującego (...) sp. z o.o. za oferowane usługi obejmowała wysokość wynagrodzeń pracowników netto wraz z składkami ZUS od wynagrodzeń (koszty pracownika i pracodawcy), na które to (...) sp. z o.o. otrzymało od (...) sp. z o.o. rabat w wysokości 40%.

Pracownicy zostali wyposażeni przez spółkę (...) w niezbędny sprzęt do wykonywania pracy na danym stanowisku, który zgodnie z treścią zawartej umowy został nieodpłatnie użyczony spółce (...) sp. z o.o. (tj. komputery i systemy komputerowe, stoły, regały, wózki).

Działalność K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. (dalej jako (...) sp. z o.o.) polegała na oferowaniu outsourcingu kadrowo-płacowego innym przedsiębiorcom.

Sąd I instancji ustalił też na podstawie danych zewidencjonowanych w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS wynika, że ubezpieczeni zostali zgłoszeni do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownicy w firmie (...) sp. z o.o.:

1.  M. P. (1) od 20.05.2009 roku do 30.11.2011 roku; w okresie przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym w (...) sp. z o.o. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez innych płatników tj. firmę (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 31.10.2012 roku oraz przez K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. od 1.11.2012 roku do 28.11.2012 roku;

2.  A. W. od 11.03.2009 roku do 30.11.2011 roku; w okresie przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym w (...) sp. z o.o. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez innych płatników tj. firmę (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 31.10.2012 roku oraz przez K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. od 1.11.2012 roku do 8.03.2013 roku;

3.  A. R. od 11.03.2009 roku do 30.11.2011 roku; w okresie przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym w (...) sp. z o.o. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez innych płatników tj. firmę (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 31.10.2012 roku oraz przez K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. od 1.11.2012 roku do 8.03.2013 roku;

4.  E. K. od 20.05.2009 roku do 30.11.2011 roku; w okresie przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym w (...) sp. z o.o. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez innych płatników tj. firmę (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 31.10.2012 roku oraz przez K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. od 1.11.2012 roku do 8.03.2013 roku;

5.  M. I. (1) od 11.03.2009 roku do 30.11.2011 roku; w okresie przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym w (...) sp. z o.o. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez innych płatników tj. firmę (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 31.10.2012 roku oraz przez K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. od 1.11.2012 roku do 8.03.2013 roku;

6.  A. O. (1) od 11.03.2009 roku do 30.11.2011 roku; w okresie przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym w (...) sp. z o.o. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez innych płatników tj. firmę (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 18.08.2012 roku;

7.  P. R. od 1.02.2011 roku do 30.11.2011 roku; w okresie przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym w (...) sp. z o.o. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez innych płatników tj. firmę (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 31.03.2012 roku;

8.  D. F. od 11.03.2009 roku do 30.11.2011; w okresie przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym w (...) sp. z o.o. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez innych płatników tj. firmę (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 31.10.2012 roku oraz przez K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. od 1.11.2012 roku do 8.03.2013 roku;

9.  M. F. od 1.09.2010 roku do 30.11.2011 i od 9.03.2013 roku (brak wyrejestrowania); w okresie przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym w (...) sp. z o.o. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez innych płatników tj. firmę (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 31.10.2012 roku oraz przez K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. od 1.11.2012 roku do 8.03.2013 roku;

10.  M. B. (1) od 6.04.2010 roku do 30.11.2011 i od 9.03.2013 roku (brak wyrejestrowania); w okresie przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym w (...) sp. z o.o. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez innych płatników tj. firmę (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 31.10.2012 roku oraz przez K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. od 1.11.2012 roku do 8.03.2013 roku.

Nadto z danych zewidencjonowanych w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS wynika, że S. O. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia chorobowego od 12.09.2011 roku do 31.01.2012 roku jako osoba wykonująca umowę zlecenia w firmie (...) sp. z o.o.. Z tego także tytułu S. O. był zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w firmie (...) sp. z o.o. we W. od 1.12.2011 roku do 28.02.2012 roku i od 1.03.2012 roku (brak wyrejestrowania).

Zainteresowani mieli świadczyć pracę na rzecz wskazanych podmiotów: M. F., A. R. jako sprzedawcy; E. K. zarządzała pracownikami, robiła grafiki czy M. P. (1), A. W. jako kasjer-sprzedawca.

Z pracy zainteresowanych korzystała wyłącznie spółka (...) sp. z o.o.. Ich pracą kierowały oraz sprawowały czynny nadzór władze tej spółki lub wyznaczone do tego osoby z jej ramienia (odwołująca dawała urlopy, pracownicy dalej pracowali w tym samym sklepie, a polecenia wydawała im kierowniczka sklepu).

Zakresem umowy – porozumienia z dnia 1.10.2011 roku objęci nie zostali M. B. (2) i B. B. oraz pracownicy ochrony.

Po dniu 1.12.2011 roku spółka (...) sp. z o.o. wyznaczyła spośród pracowników przejętych i nowozatrudnionych, kierowników poszczególnych działów – m.in. A. O. (2) (kierownik działu budowlanego i majsterkowania), M. I. (2) (kierownik działu dekoracji). Obowiązki pracodawcy za (...) sp. z o.o. miała wykonywać A. B. (1) na podstawie udzielonego jej pełnomocnictwa.

Pracownicy przejęci oraz nowozatrudnieni pracowali w markecie B. w S., przy ulicy (...).

O potrzebie zatrudnienia pracowników decydowały władze spółki (...) sp. z o.o. Rozmowy w sprawie pracy osoby aplikujące na wolne stanowiska pracy prowadzili z władzami odwołującej się spółki oraz A. B. (1), czy też z kierownikami poszczególnych działów. Oferty pracy w sklepie znajdowały się również na terenie sklepu. To na terenie sklepu (...) (za pośrednictwem A. B. (2), bądź władz spółki (...) sp. z o.o.) pracownicy podpisywali umowy zlecenia oraz umowy o pracę. Zatrudniani pracownicy nie wiedzieli, czy stroną umowy będzie podmiot inny niż podmiot prowadzący sklep. Podczas podpisywania umów nie było przedstawicieli zainteresowanej spółki, a dokumenty związane z zatrudnieniem przesyłane były pocztą do spółki (...) sp. z o.o.

Zatrudnieni pracownicy zasadniczo wykonywali czynności inne niż wynikało z zakresu obowiązków, bądź opisu stanowiska pracy. Przede wszystkim wykonywali czynności sprzedawcy, zajmowali się doradztwem klientom oraz wykładaniem i odbieraniem towaru.

(...) sp. z o.o. pismami z 1.10.2012 roku zawiadomił pracowników sklepu (...) w S., iż z dniem 1.11.2012 roku K.U.K. – E.F.I. (...) + (...) + (...) + (...) Sp. z o.o. w O. przejmuje prawa i obowiązki (...) sp. z o.o. jako pracodawcy i zleceniodawcy.

Po przejęciu pracowników i zleceniobiorców przez (...) sp. z o.o. ich sytuacja nie zmieniła się, w szczególności w zakresie procedury rekrutacji oraz samego zatrudnienia i warunków świadczenia pracy.

Zainteresowani w niniejszym postępowaniu przed zawarciem umowy o świadczeniu usług z 1.12.2011 roku byli pracownikami lub zleceniobiorcami spółki (...) sp. z o.o..

Z dniem 6.03.2013 roku spółka (...) sp. z o.o. zerwała współpracę ze spółką K.U.K. - E.F.I. sp. z o.o. w O..

Spółka (...) sp. z o.o. jedynie na początku współpracy z wnioskodawczynią dokonywała wpłat z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za ubezpieczonych. Firma (...) sp. z o.o. w O. nie dokonywała wpłat z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za ubezpieczonych.

W dniach 27-28.06.2013 roku, 1-05.07.2013 roku i 8.07.2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził kontrolę u płatnika składek (...) sp. z o.o. w S., której przedmiotem było zbadanie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu ubezpieczonych w związku z wyrejestrowaniem ich z ubezpieczeń i zgłoszeniem przez firmę outsourcingową.

Postanowieniem z 29.05.2014 roku Sąd Rejonowy w Olsztynie Wydział V Gospodarczy w sprawie o sygn.: V GU 13/14, postawił (...) (...) + H. + B. + (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O. w stan upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika.

W wyniku przeprowadzonej kontroli Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał m.in. zaskarżone w niniejszym postępowaniu decyzje.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach organu (kontroli oraz poszczególnych akt ubezpieczeniowych zainteresowanych), dokumentów przedłożonych przez strony oraz wyjaśnień ubezpieczonych, którym Sąd dał w całości wiarę wobec ich zgodności z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Natomiast zeznaniom M. B. (2) oraz B. B. Sąd dał wiarę jedynie w zakresie ustalonego stanu faktycznego.

Sąd Okręgowy nie dopuścił do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanej spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., gdyż zdaniem Sądu podmiot ten nie spełnia przesłanek przepisu art. 477 ¹¹ § 2 k.p.c. Przepis ten odnosi się wyłącznie do praw i obowiązków, których źródłem są stosunki ubezpieczenia społecznego. Zainteresowanym jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od rozstrzygnięcia sprawy. Chodzi więc o sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych, a po wtóre o zależność praw i obowiązków zainteresowanego od rozstrzygnięcia sprawy, która nie powinna być dowolna lecz bezpośrednia. Ponadto zakres i przedmiot sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych wyznacza decyzja organu rentowego. Organ nie stwierdził, aby ubezpieczonych wiązał jakikolwiek stosunek prawny (zatrudnienia) ze spółką (...) sp. z o.o. z siedzibą we W.. Spółka ta też nie zgłasza się w sprawie, jako zainteresowana. Również ubezpieczeni nie twierdzą, że ich pracodawcą była ww. spółka. Ewentualne zobowiązania majątkowe pomiędzy tą spółką a spółkami występującymi w charakterze zainteresowanych w sprawie pozostają bez związku z przedmiotem sporu. Według przedstawionego stanu sprawy jej przedmiotem nie są składki, lecz tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym, a ten zależy od sposobu i warunków wykonywania zatrudnienia (pracy), a nie od samych umów stron, tym bardziej od umowy spółki, która nie była pracodawcą/zleceniodawcą ubezpieczonych z inną spółką, która miałaby być odpowiedzialna za wykonywanie jej obowiązków. Przedmiotem sporu jest wyłącznie ustalenie czy spółka (...) sp. z o.o. jest płatnikiem składek z tytułu zakwestionowanych przez organ rentowy umów.

Stronami zainteresowanymi są zatem (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o., które to podmioty zgłosiły ubezpieczonych do systemu ubezpieczeń społecznych, jako pracodawca lub zleceniodawca.

W ocenie Sądu I instancji wnioski dowodowe wnioskodawczyni złożone wraz z pismem z 30.11.2016 roku tj. z zeznań świadków oraz dokumentów, należało oddalić na podstawie przepisu art. 217 § 2 i 3 k.p.c.

Sąd zwrócił uwagę, iż strony procesu są z mocy art. 6 § 2 k.p.c. współodpowiedzialne za zapewnienie odpowiednio sprawnego toku postępowania (ponoszą tzw. ciężar wspierania procesu). Obowiązek dokonywania czynności zgodnie z dobrymi obyczajami (art. 3 k.p.c.) oznacza między innymi to, że czynności te podporządkowane muszą być celowi procesu a zwłaszcza nie mogą zmierzać do nieuzasadnionego celem procesu odwlekania rozstrzygnięcia sporu. Sankcjonowaniu tych zasad służy między innymi wyrażany w art. 217 § 3 k.p.c. obowiązek pominięcia przez Sąd wniosków nie zmierzających do rozstrzygnięcia rzeczywistego sporu między stronami, lecz jedynie mających na celu oddalenie zakończenia procesu. Decyzja w tym zakresie, w ocenie Sądu, jest uzasadniona tym, iż zważywszy na stanowisko procesowe wnioskodawczyni zawarte w odwołaniach, biorąc pod uwagę długość procesu (od daty wniesienia odwołania do daty rozprawy minęło dwa lata), przeprowadzenie dowodów na okoliczności dostatecznie – zdaniem Sądu – wyjaśnione oraz brak podania jakichkolwiek racjonalnych argumentów wskazujących na to, by odwołująca powzięła wiedzę o podanych środkach dowodowych dopiero na tym etapie postępowania. Sąd w tym zakresie wziął pod uwagę datę zawarcia umowy stałego zlecenia udzielonego pełnomocnikowi spółki (...) sp. z o.o. oraz bezsprzeczną możliwość powołania tych dowodów na wcześniejszym etapie postępowania. Zdaniem Sądu czynności pełnomocnika skarżącej nie mogły być motywowane innymi względami niż jedynie dążenie do opóźnienia rozstrzygnięcia sporu. Ponadto treść dokumentów dołączonych do pisma z 30.11.2016 roku wskazuje, iż pozostają one poza zakresem wytyczonym przedmiotem decyzji pozwanego organu, a zatem są nieistotne z punktu widzenia jurydycznego. Nadto pełnomocnik skarżącej nie wskazał, dlaczego przedmiotowe wnioski dowodowe składa dopiero na tym etapie postępowania.

Sąd I instancji zwrócił uwagę, że w niniejszej sprawie skarżąca równolegle poruszała dwie kwestie. Pierwsza dotyczyła jej świadomości odnośnie realizacji przez zainteresowane spółki umowy o świadczenie usług, postawy organu rentowego (czy we właściwym czasie zainteresował się brakiem opłacania składek z tytułu zgłoszonych przez ww. spółki pracowników czy zleceniodawców do ubezpieczeń społecznych) , aktualnego wymiaru i skali zjawiska. Druga związana była bezpośrednio z tematem zawierania spornych umów zlecenia czy umów o pracę w ramach działalności zainteresowanych spółek jako agencji pracy tymczasowej.

Pierwsze z zagadnień, choć budzące wiele emocji, pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. Sąd bowiem orzeka w granicach zaskarżonych decyzji. Ich treścią zaś było wyłącznie ustalenie podlegania do ubezpieczeń społecznych wymienionych w decyzji osób z tytułu stosunku prawnego łączącego je ze skarżącą. A zatem jedynym punktem wyjścia do oceny poprawności decyzji może być analiza zawieranych pomiędzy zainteresowanymi umów w kontekście ich ważności - zgodności z przepisami prawa.

Sąd Okręgowy uznał za bezsporne, że zainteresowani w niniejszym postępowaniu -pracownicy i zleceniobiorca - należeli do grupy osób wymienionych w załączniku nr 1 i 2 do umowy – porozumienia z 1.10.2011 roku. Byli wcześniej pracownikami i zleceniobiorcą skarżącej spółki. Następnie zgodnie ze stanowiskiem odwołującej mieli oni zostać zatrudnieni w ramach agencji pracy tymczasowej, a następnie oddelegowani do pracy w (...) sp. z o.o. Stąd rozważeniu podlegało, czy tych ubezpieczonych można traktować, jako pracowników tymczasowych (zleceniobiorców tymczasowych).

Oceniając to, czy ustawa o pracownikach tymczasowych znajduje zastosowanie do osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Sąd odwołał się do art. 26 ust. 1 i art. 26 ust. 2 ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych i stwierdził dopuszczalność realizowania celu pracy tymczasowej w ramach stosunków cywilnoprawnych .

Analizując, czy wykonywanie umów cywilnoprawnych bądź umów o pracę w rzeczywistości zgodne było z warunkami pracy tymczasowej określonych w ustawie z 9.07.2003 roku o zatrudnianiu pracowników tymczasowych Sąd I instancji odwołał się do stanowiska Sądu Apelacyjnego w Białymstoku wyrażonego w uzasadnieniu orzeczenia z 20.05.2014 roku, wydanego w sprawie o sygn. akt: III AUa 146/14 (LEX nr 148031) i w konsekwencji stwierdził, że ustalone okoliczności faktyczne wskazują na brak przesłanek pozwalających na stwierdzenie, iż sporne umowy zawierane były w reżimie ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Czyniąc jednocześnie założenie, że celem działań (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o., a później K.U.K. – E.F.I. sp. z o.o. było zawieranie umów o zlecenie lub umów o pracę właśnie w tym trybie, należy przywołać ustalone w sprawie okoliczności takie jak fakt zatrudnienia „jako pracowników tymczasowych” niemal całej załogi sklepu (poza ścisłą kadrą zarządczą) prowadzanego przez odwołującą spółkę, którego obecność na rynku nie była ograniczona w czasie, co zdaniem Sądu stoi w oczywistej sprzeczności ze statusem takiego pracownika wykonującego przecież pracę tymczasową. O tym, że ubezpieczonym nie można było przypisać statusu pracownika tymczasowego, wskazuje także argument wynikający z treści art. 20 ustawy o pracownikach tymczasowych, a mianowicie maksymalnego terminu zatrudnienia u jednego pracodawcy (18 miesięcy). Treść umowy o świadczenie usług pozwala stwierdzić, że została zawarta na trzy lata. Stąd już w chwili podpisywania umowy ów warunek pozostawał w sprzeczności z istotą pracy tymczasowej.

Sąd Okręgowy wskazał też, że praca ubezpieczonych nie miała charakteru sezonowego, doraźnego, czy też okresowego, gdyż taki rodzaj pracy odnosi się do zatrudnienia związanego z krótkotrwałym zapotrzebowaniem na pracę. Interpretacja zwrotu „sezonowy” (zgodnie z nowym Słownikiem Języka Polskiego W. PWN 2002 r.) oznacza „właściwy jakiemuś sezonowi”, pracy w sezonie. Z kolei zwrot doraźny oznacza w kontekście pracy zatrudnienie dorywcze, niesystematyczne, czy też nieregularne. Dotyczy zatem wykonywania pracy w związku z nieprzewidzianymi okolicznościami, powstałymi nagle. Również słowo okresowy (trwający jakiś czas, tymczasowy) nie pozwala na odpowiednie odniesienie do sytuacji faktycznej w sprawie.

Z materiału dowodowego wynika stałe zapotrzebowanie na pracę ubezpieczonych, co potwierdza zawieranie dużej ilości umów zlecenia, mimo, iż krótkoterminowych i w celu „doraźnej pomocy” . to całkowicie nie adekwatnych do potrzeb pracodawcy użytkownika o charakterze sezonowym, okresowym, czy doraźnym. Za powyższym przemawia skala tego przedsięwzięcia, tj. wykonywanie działalności za pośrednictwem niemal jedynie pracowników tymczasowych, braku wyodrębnienia konkretnego okresu, czy sezonu, w którym takie zapotrzebowanie na pracowników tymczasowych rzeczywiście pojawiałoby się (umowy podpisywane w przedmiocie „doraźnej pomocy na dziale ogród” w okresie grudnia-lutego jak u M. M. (1)), czy też w zawieranych umowa nie wskazano, jakie doraźne zadania mieliby wykonywać zatrudniani zleceniobiorcy (zainteresowani wykonywali inne czynności niż te wskazane w umowach polegające na „zwykłej” obsłudze klienta, czy zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na stanowisku sprzedawcy).

W konsekwencji (...) sp. z o.o. ani (...) sp. z o.o. nie mogła stać się pracodawcą czy zleceniodawcą ubezpieczonych w niniejszej sprawie jako agencja pracy tymczasowej. Jeżeli zatrudnienie konkretnego pracownika tymczasowego trwa dłużej niż terminy określone w art. 20 ustawy lub dotyczy pracy innej niż tymczasowa, mamy do czynienia z sytuacją, w której praca ta nie ma charakteru tymczasowego. Jeżeli taki stan rzeczy jest znany zarówno agencji pracy tymczasowej, jak i pracodawcy użytkownikowi, to można również mówić o czynnościach prawnych pozostających w sprzeczności z prawem, i jako takich – nieważnych.

Sąd Okręgowy podkreślił też, że pracownicy spółki (...) sp. z o.o. po otrzymaniu informacji, że ich pracodawcą czy też zleceniodawcą będzie spółka (...) sp. z o.o. we W., jedyną zmianą, jaką mogli dostrzec był fakt zmiany podmiotu wypłacającego im wynagrodzenie. Wszystkie inne warunki pracy i płacy pozostały dla nich takie same, gdyż: nadal pracowali w tym samym miejscu i według tych samych zasad, zasadniczo na tym samych stanowiskach z takim samym zakresem obowiązków, faktyczny nadzór na nim sprawował dotychczasowy płatnik składek, wszelkie bieżące czynności wobec nich podejmowała spółka (...) sp. z o.o., z ich pracy nadal i wyłącznie korzystała spółka (...) sp. z o.o..

W przypadku nowozatrudnionych pracowników, czy zleceniobiorców, sytuacja nie odbiegała zasadniczo od opisanej powyżej, gdyż pomimo figurowania spółki (...) sp. z o.o. jako pracodawcy czy zleceniodawcy w zawieranych przez ubezpieczonych umowach, to osoby te nigdy nie spotkały się z przedstawicielami tej spółki, często osoby te nie wiedziały, iż jest to podmiot inny niż prowadzący sklep (...) w S.. Ubezpieczeni -pracowali w S. w sklepie mieszczącym się na ulicy (...), tym samym miejscu i według tych samych zasad, co pracownicy do tej pory zatrudnieni przez odwołującą, faktyczny nadzór na nim sprawowała spółka (...) sp. z o.o., wszelkie bieżące czynności wobec nich podejmowała spółka (...) sp. z o.o., z ich pracy wyłącznie korzystała spółka (...) sp. z o.o..

Wynagrodzenie dla wszystkich pracujących w sklepie (...) było wypłacane przez firmę (...) sp. z o.o., a następnie przez K.U.K. – E.F.I. sp. z o.o., jednakże z pieniędzy przekazanych zainteresowanym na ten cel przez wnioskodawcę. Przedstawione wyżej okoliczności należy rozpatrywać w zestawieniu z faktem, że w umowie o świadczenie usług zawartej między spółką (...) sp. z o.o., a (...) sp. z o.o. firma, która według tych zapisów przejęła całość spraw kadrowych miała odciążyć wnioskodawczynię od związanych z tym kosztów nie tylko nie przewidziała za to żadnej zapłaty, ale jeszcze przyznała skarżącej rabat w kosztach równy 40% kosztów zaznaczając, iż na ten rabat składają się składki ZUS i podatek od wynagrodzeń. Analizując dalej te zapisy można zasadnie stwierdzić, iż (...) sp. z o.o., a następnie K.U.K. – E.F.I. sp. z o.o. na podstawie przekazanych przez wnioskodawczynię kwot płaciła pracownikom i osobom zatrudnionym na umowach cywilnoprawnych wynagrodzenie netto. Zatem jeżeli miały być płacone składki ZUS i podatek od wynagrodzeń to zgodnie z tymi zapisami zainteresowane spółki musiałaby to zrobić z własnych środków nie biorąc za te czynności żadnej zapłaty.

Zdaniem Sądu Okręgowego punktem odniesienia w niniejszej sprawie była zatem sama skuteczność umów zlecenia oraz umów o pracę zawartych między ubezpieczonymi, a firmą (...) sp. z o.o., których z dniem 1.11.2012 roku stał się (...) sp. z o.o. w O..

W ocenie tego Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowody nie daje podstawy do przyjęcia, że umowa o świadczenie usług zawarta między spółką (...) sp. z o.o., a (...) sp. z o.o. jest nieważna (art. 58 k.c.), bądź została zawarta dla pozoru (art. 83 § 1 k.c.). Paradygmatem konstrukcji opisanej w przepisie art. 83 § 1 k.c. jest pełna świadomość, a nawet zamiar działania w celu ukrycia prawdziwego celu czynności prawnej. Uwzględniając znane okoliczności sprawy, a także obierając za punkt odniesienia moment zawarcia umowy o świadczenie usług, nie jest możliwe założenie, że tego typu przeżycia psychiczne towarzyszyły wnioskodawcy. Brak jest danych pozwalających na dokonanie ustalenia, że władze spółki (...) sp. z o.o. miały podstawy uważać, iż zainteresowana spółka nie była podmiotem dającym rękojmię spełnienia zobowiązań publicznoprawnych, chociaż warunki umowy o świadczenie usług zawierały przekaz zmuszający do refleksji każdego przedsiębiorcę kierującego się zasadami uczciwości obrotu prawnego. Nie znaczy to a priori, że wnioskodawczyni można przypisać złą wolę, czy też pozorne połączenie się zobowiązaniem z przedstawicielami zainteresowanej spółki. Potwierdza owe spostrzeżenie fakt, że wnioskodawczyni zerwała współpracę z (...) sp. z o.o. tylko, gdy uzyskała informację o niewywiązywaniu się jej z tych obowiązków. Niemniej Sąd Okręgowy dostrzega sprzeczność wyjaśnień władz spółki w zakresie wnikliwego skontrolowania wiarygodności spółki (...) sp. z o.o. z faktem jej wpisania do rejestru agencji pracy tymczasowej dopiero z dniem 12.10.2011 roku.

Sąd I instancji zwrócił uwagę, że beneficjent pracy ubezpieczonych, tj. spółka (...) sp. z o.o. nie przekazała jednocześnie swojemu kontrahentowi majątku służącego realizacji zadań, a także, co ważne, zachowano strukturę zarządczą w procesie świadczenia pracy. Odwołująca stanowczo wskazuje, iż poza skutkami porozumienia – umowy z 1.10.2011 roku była prezes i prokurent spółki (...) sp. z o.o. Do zadań M. B. (2) należało: bieżące kierowanie sklepem, nadzór nad pracą personelu, dbałość o porządek, czystość, przestrzeganie norm BHP, dbałość o bieżące zaopatrzenie półek sklepowych. Nadto jak wynika z zeznań ubezpieczonych M. B. (2) oraz B. B. sprawowali nadzór nad ich pracą, uczestniczyli w rekrutacji. Rola podmiotu, który w umowie o świadczenie usług nazwany został „usługodawcą”, ograniczona została do dostarczania zatrudnionym wynagrodzeń, które wcześniej obliczył i przekazała do jego dyspozycji odwołująca spółka. Sąd Okręgowy nie dał też wiary, iż powodem podjęcia współpracy z spółką (...) sp. z o.o. było niezadowolenie z dotychczasowego pracownika kadr. Zdaniem Sądu wiodącym motywem takich zmian podmiotowych był cel związany z ograniczeniem kosztów (zrównany z obciążeniami w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne). W ocenie Sądu, tak wykreowany „outsourcing” pozostawał w opozycji względem przepisu art. 734 § 1 k.c. oraz art. 22 § 1 k.p. Mimo szerokiego rozumienia zwrotu „dla dającego zlecenie”, czy „na rzecz pracodawcy” nie można podzielić zapatrywania, że terminy te są, aż tak pojemne, by objęły swoim oddziaływaniem sytuację prawną ubezpieczonych. Jak podniósł Sąd Apelacyjny w orzeczeniu z 20 maja 2014 r. sygn..akt III AUa 30/14, dyferencjacja podmiotowa sytuacji prawnej zleceniobiorcy może być usprawiedliwiona uzasadnioną cechą relewantną. Tylko w takim przypadku dochodzi do możliwości modyfikacji dwustronnej relacji zachodzącej między zleceniodawcą i zleceniobiorcą. W stanie rzeczy, w którym praca wykonywana jest „dla” innego podmiotu konieczne jest zanegowanie istnienia umowy zlecenia między stronami, które jedynie formalnie podpisują zobowiązanie. (...) w tym wypadku nie może być stosowany.

Dla rozpoznawanej sprawy ma to takie znaczenie, że umowy zlecenia oraz umowy o pracę zawarte między ubezpieczonymi, a (...) sp. z o.o. należało uznać za sprzeczne z ustawą (normami prawnymi zrekonstruowanymi na podstawie przepisów art. 734 § 1 k.c. w związku z art. 750 k.c. oraz art. 22 § 1 k.p.c. wszystkie w związku z art. 353 ¹ k.c.), a zatem nieważne (art. 58 § 1 k.p.) . Nie odpowiadały one ex tunc wymogowi świadczenia usług dla zleceniodawcy oraz świadczenia pracy „na rzecz pracodawcy”.

Skoro między ubezpieczonymi, a zainteresowanymi spółkami nie istniała więź prawna, to logiczne jest twierdzenie, że zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia oraz o pracę w spornym okresie łączyły wnioskodawczynię z ubezpieczonymi. Żadna inna interpretacja nie jest możliwa. Jasne jest przecież, że ubezpieczeni świadczyli usługi dla odwołującej. Zatem spółka (...) sp. z o.o. jako podmiot zatrudniający jest płatnikiem składek dla ubezpieczonych.

Sąd zauważył, że w stanie faktycznym sprawy może mieć zastosowanie odmienna konstrukcja prawna. Przyjęty stan faktyczny sprawy daje prawo zaprezentowania poglądu, że zawarte z zainteresowaną spółką umowy zlecenia i umowy o pracę de facto nie były w ogóle wykonywane, przeto nie ma ani potrzeby ani możliwości weryfikowania ich z punktu widzenia ich skuteczności. Uwzględniając stan faktyczny sprawy, trafne jest spostrzeżenie, że ubezpieczeni nie wykonywali pracy pod kierunkiem i na zlecenie czy na rzecz zainteresowanych spółek, ich praca była natomiast przez spółkę (...) oceniana, co do ilości i sumowana. Wnioskodawczyni pełniła wobec ubezpieczonych stale funkcje kierownicze i nadzorcze. Kwestią natomiast techniczno-organizacyjną było przelewanie środków pieniężnych celem wypłaty wynagrodzenia. Wtedy właśnie - ex post - dochodziło do obciążania ową pracą (...) sp. z o.o. oraz K.U.K.-E.F.I sp. z o.o., w czym świadczący pracę nie uczestniczyli czynnie. Umowy te nigdy jednak nie zostały wypełnione konkretnymi zleceniami (poleceniami). Następcze rozliczanie pracy nie wskazuje na fakt pierwotnego uruchomienia stosunku zlecenia, czy stosunku pracy w sytuacji, gdy ta sama praca jest już zorganizowana i wykonywana na rzecz innego podmiotu. De facto wszystkie czynności kierownicze, zależność co do czasu miejsca i sposobu wykonania pracy następowały w ramach więzi między spółką (...) a ubezpieczonymi. Można zatem przyjąć, że przedmiotowe umowy o pracę czy zlecenia były nie tyle pozorne, co uśpione. Nie jest bowiem tak, że zawarta umowa zlecenia i umowa o pracę rodzi trwały stosunek obligacyjny przez sam fakt jej spisania, w sytuacji gdy nie jest realizowana. Rozłożenie w takim stanie faktycznym kwestii zapłaty wynagrodzenia na dwa podmioty nie zmienia faktu, iż zawsze chodzi o jeden stosunek prawny. Zaprezentowane stanowisko wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego (wyrok Sądu Najwyższego z 5.11.2013 roku, II PK 50/13, LEX nr 1408889, wyrok Sądu Najwyższego z 1.04.2014 roku, I PK 241/13 niepublikowany).

Sąd I instancji stwierdził zatem, że między (...) sp. z o.o., a (...) sp. z o.o. nie doszło do ważnego transferu pracowników (przejścia części zakładu pracy na innego przedsiębiorcę), tak pracownicy „przejęci” przez zainteresowane spółki, tak też nowozatrudnieni zleceniobiorcy/pracownicy nie zostali zatrudnieni przez agencję pracy tymczasowej i delegowani do pracodawcy użytkownika w trybie ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych oraz umowy zlecenia i umowy o prace zawarte między ubezpieczonymi a (...) sp. z o.o., a których stroną później stał się K.U.K.-E.F.I sp. z o.o. były nieważne z uwagi na dyspozycję przepisu art. 58 § 1 k.c. bądź dopuszcza możliwość twierdzenia, że oceniane umowy miały charakter „uśpiony”. Skutkiem tego nie wiązały ubezpieczonych i zainteresowane spółki. Koncepcje prowadzą do tego samego skutku, czyli do przyjęcia, że zobowiązanie stanowiące podstawę świadczenia pracy łączyło wnioskodawczynię. Na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych oznacza to, że płatnikiem składek jest spółka (...) sp. z o..

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzekł jak w pkt. I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu wyrażonej w art. 98 kpc w związku z § 11 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z 28.09.2002 roku (Dz. U. z 2013 r. poz. 490 – w brzmieniu z daty wniesienia odwołania) tj. 11 x 60 zł = 660 zł – pkt. II i III orzeczenia.

O wynagrodzeniu kuratora spółki (...) sp. z o.o. Sąd orzekł na mocy § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie stawek, warunków przyznawania i wypłaty ryczałtu przysługującego sędziom i pracownikom sądowym za dokonanie oględzin oraz stawek należności kuratorów z 28.08.1982 roku (Dz.U. 1989, nr 60, poz. 360 w brzmieniu z daty wniesienia odwołania) w związku z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z 28.09.2002 roku (Dz. U. z 2013 r. poz. 461) - tj. 11 x 60 zł = 660 zł + 23% podatku VAT – pkt. IV wyroku.

(...) Sp. z o.o. złożyła apelację od wyroku Sądu Okręgowego zarzucając:

1.  rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności:

a)  art. 32 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji RP poprzez jawną dyskryminację wnoszącej apelację z tytułu jej współpracy z certyfikowanymi agencjami zatrudnienia - spółkami (...) oraz K.U.K.- E.F.I., która na podstawie dwustronnej umowy współdziałała z firmą (...) Sp. z o.o. i m.in. przyjęła na siebie ponoszenie solidarnej odpowiedzialności za firmę (...) i jej zobowiązania, w tym za wykonywanie usług w spółce (...), pomimo iż outsourcing pracowniczy na niemal identycznych zasadach od dawna funkcjonuje w Polsce w tysiącach firm i dotyczy około 700.000 pracowników oraz zleceniobiorców, co jest nierównym traktowaniem przedsiębiorców i pracowników oraz zleceniobiorców w zatrudnieniu, w obliczu przepisów prawa;

b)  art. 2 Konstytucji RP (zasada sprawiedliwości społecznej) oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji RP (równa dla wszystkich ochrona prawna praw majątkowych), z których wynika, iż istnieje jedno zobowiązanie z tytułu zatrudnienia pracowników; natomiast organy RP usiłują zaspokoić się podwójnie i ściągnąć zobowiązania wynikające ze stosunku pracy od obu stron, winnej i niewinnej, czyli chcą uzyskać co najmniej dwa razy więcej korzyści finansowych (zobowiązań), niż im się należy, a zaskarżony wyrok niesłusznie i niesprawiedliwie wspiera i legalizuje takie bezprawne działania; jeśli organ rentowy i Sąd pierwszej Instancji zmierzają do ustalenia, iż zobowiązanymi do zapłaty nie były i nie są ww. spółki outsourcingowe pana Z. K., to oznacza, że należy oddać tym spółkom i panu K. wszystkie zapłacone dotychczas przez nich liczne zobowiązania z tytułu zatrudniania pracowników i zleceniobiorców w postaci składek na ZUS oraz zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od pracowniczych wynagrodzeń, co bez wątpienia byłoby jawnym, nieetycznym i irracjonalnym uznaniem i nagrodzeniem ewidentnych działań przestępczych kosztem całkowicie niewinnych wielu małych i średnich przedsiębiorców i ich majątku, a więc okolicznością niewątpliwie niebędącą urzeczywistnieniem zasady sprawiedliwości społecznej określonej w art. 2 oraz w art. 64 ust. 2 Konstytucji RP;

c)  art. 2 w zw. z art. 7 i art. 22 Konstytucji RP w zakresie, w którym organ rentowy zastosował art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 121) w celu wydania decyzji polegającej na całkowicie dowolnym wskazaniu nowego płatnika składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne dla osób zainteresowanych w tej sprawie, pomimo bezsprzecznego uznawania od 2010 r. innego płatnika, którym była firma (...) sp. z o.o., o której ogłoszenie upadłości organ rentowy jako wierzyciel wnosił już w dniu 24 października 2012 r., a następnie uznawania działań (...) i bezkrytycznego akceptowania dokonywanych przez te spółki częściowych wpłat na konta osób ubezpieczonych i rozliczania składek wierzytelnościami, co niestety zyskało aprobatę Sądu pierwszej instancji poprzez „legalizację" bezprawnego działania ZUS wydanym wyrokiem;

d)  art. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 121), z którego wynika, iż płatnikiem dla osób ubezpieczonych były firmy (...).U.K.-E.F.I. jako zleceniodawcy i podmioty gospodarcze prawa handlowego, który na ściśle określonym formularzu (...) P (...) prawidłowo zgłosiły osoby zainteresowane do ubezpieczeń społecznych oraz zdrowotnego i dobrowolnie wskazały siebie jako zobowiązanych do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, zatem nie może być takim płatnikiem osoba, czy też firma wskazana (wybrana) drogą uznaniowości Sądu czy też organu rentowego, bo zaburza to cały zaistniały pełnoprawny obrót gospodarczy; w Krajowym Rejestrze Sądowym przedsiębiorców (...) Oddział we W. oraz (...) Oddział w O. były i nadal są wierzycielami spółek (...).U.K.-E.F.I., a więc Sąd pierwszej Instancji nie powinien twierdzić, że w tym samym spornym okresie płatnikiem dla osób ubezpieczonych była także firma (...); wydane przez organ rentowy decyzje zostały zaadresowane do podmiotu niebędącego w ogóle stroną (płatnikiem), co powinno skutkować nieważnością całego postępowania w pierwszej instancji;

e)  art. 4, art.38 i art. 83 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ponieważ organ rentowy wydając decyzje w tej sprawie i wielu innych rażąco przekroczył uprawnienia ustawowe, a więc działał bezprawnie;

f)  całkowicie błędną wykładnię art.23 ¹ k.p. poprzez przyjęcie, że z dniem 1 grudnia 2011 r. nie miało miejsce przejścia pracowników do nowego pracodawcy;

g)  art. 58 § 1 k.c. poprzez bezpodstawne przyjęcie, że pracodawca zleceniodawcą i płatnikiem dla osób ubezpieczonych była firma (...) sp. z o.o. - takie tendencyjne stanowisko Sądu pierwszej instancji jest wręcz nielogiczne, albowiem w tych spornych stosunkach pracy dotyczących osób zainteresowanych nie ma nawet najmniejszych oznak jakiegokolwiek obejścia prawa, powodującego nieważność zawartych umów o świadczenie usług oraz umów zleceń zawartych między rzeczywistymi płatnikami a zleceniodawcami (R., (...)), ani też interesu prawnego żadnej ze stron w celu „obchodzenia prawa";

h)  art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c. poprzez nie zawieszenie postępowania do czasu wydania przez organ rentowy prawomocnych decyzji o wyłączeniu osób ubezpieczonych z ubezpieczeń społecznych w firmach (...).U.K.-E.F.I., pomimo że rozstrzygnięcie spraw zależało od uprzedniej decyzji organu administracji publicznej; faktem jest, że organ rentowy w ogóle nie wydał decyzji w stosunku do spółek (...).U.K.-E.F.I. o niepodleganiu przez osoby zainteresowane ubezpieczeniom społecznym i innym opłatom na podstawie art. 38 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 121); np. Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 13 maja br. wydał postanowienie o oddaleniu zażalenia ZUS-u Oddział w P., sygn. akt III AUz 125/15, które Sąd ten doręczył mi jako pełnomocnikowi strony w dniu 29 maja br. - na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu VII Wydział Ubezpieczeń Społecznych o zawieszeniu postępowania, z dnia 12 stycznia 2015 r., sygn. akt VII U 4227/14, wydane z uwagi na okoliczność, że pozwany w ogóle nie wydał decyzji w stosunku do (...) (...)+H.+B.+ (...) Spółki z o.o., o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym i innym opłatom, z tytułu zatrudniania pracowników (ubezpieczonych) w tej spółce - analogicznie jak w tym przypadku;

i)  art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) poprzez oddalenie odwołania, pomimo iż zaskarżone decyzje ZUS-u dotyczą także podlegania ubezpieczeniom zdrowotnym; z tego przepisu wynika, iż do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należą jedynie sprawy z zakresu wymierzania i pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne, lecz nie należą do kompetencji ZUS sprawy dotyczące samego podlegania ubezpieczeniom zdrowotnym; w tym zakresie właściwym jest dyrektor oddziału Wojewódzkiego Funduszu (...) (vide m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 czerwca 2008 r., III AUa 1880/07, czy też rozważania prawne Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w wyroku z dnia 9 października 2012 r., III AUa 563/12); ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika jednak, aby uprawniony w tym zakresie podmiot wydał prawomocne decyzje pozbawiające statusu płatnika spółki (...).U.K.-E.F.I., a tym bardziej Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Funduszu nie ustalił kwestii wyłączenia z ubezpieczeń zdrowotnych osób zainteresowanych w tej sprawie z tytułu bycia zleceniobiorcami w firmach (...).U.K.- E.F.I.;

j)  art. 6 ust. 4, art. 18 ust. 1, art. 18a, art. 18d i 18n ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2015 r. poz. 149 z późn. zm.) w związku z art 7 ustawy z dnia 9 lipca 2013 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. Nr 166, poz. 1608 z późn. zm.) poprzez ich niezastosowanie i ustalenie, że płatnikiem składek winna być skarżąca, mimo że zarówno firmy (...), jak i (...) posiadały certyfikaty Marszałków Województw (...) oraz (...)- (...) o dokonaniu wpisów do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia oraz polisy OC i były w pełni uprawnione do prowadzenia tego rodzaju działalności gospodarczej i zatrudniania pracowników, która to okoliczność nie została przez Sąd pierwszej Instancji, a wcześniej przez organ rentowy ustalona i uwzględniona w wydanym wyroku, pomimo że agencje pracy tymczasowej mogą zatrudniać osoby również na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umów zleceń;

k)  art. 9 i art. 10 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn. Dz.U z 2014 r., poz. 272 z późn. zm.) przez przyjęcie, że skarżąca jest zobowiązana do zapłaty składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu zatrudnienia osób zainteresowanych w tej sprawie, podczas gdy osoby te nie pozostawały w stosunkach zlecenia ze skarżącą spółką, a zatem nie były pracownikami w rozumieniu art. 10 ww. ustawy.

2.  rażące naruszenie przepisów postępowania powodujące nieważność tego postępowania pierwszej instancji na podstawie art. 379 pkt 2 k.p.c., mających istotny wpływ na wydanie wyroku oraz na jego treść, a w szczególności:

a)  art. 174 § 1 pkt 2 k.p.c. w związku z art. 69 k.p.c., art. 379 pkt 2 k.p.c. oraz art. 477 ¹¹ k.p.c. z powodu braku organu w postaci zarządu - z racji złożenia rezygnacji z pełnienia tych funkcji w firmach:

-

(...) sp. z o.o., dla której wyznaczono kuratora na podstawie art. 69 k.p.c., który w istocie w tym postępowaniu występując jako „rzecznik" organu rentowego, bynajmniej nie reprezentował interesów spółki (...), lecz wyłącznie interesy ZUS, a zajęte przez niego stanowisko z powodu braku rzetelnej, a nawet jakiejkolwiek wiedzy merytorycznej w tej sprawie pozostaje w całkowitej sprzeczności z faktami oraz zgromadzonym w tej sprawie materiałem dowodowym; zatem instytucja kuratora w tej sprawie została wykorzystana jako pretekst do formalnego usunięcia przeszkody w podjęciu przez Sąd pierwszej instancji zawieszonego wcześniej postępowania w tej sprawie;

-

(...) sp. z o.o., której Sąd nie wezwał do udziału w sprawie ani nie zawiadomił o toczącym się postępowaniu jako strony zainteresowanej i nie wyznaczył dla niej kuratora, która od dnia 21 maja 2016 r. z powodu złożenia rezygnacji z funkcji prezesa jednoosobowego zarządu tej spółki, pomimo iż firma (...) jest solidarnie odpowiedzialną za wykonywanie wszelkich obowiązków przez spółkę (...) na podstawie zawartej w dniu 1 marca 2013 r. umowy dołączonej Sądowi pierwszej instancji do pisma procesowego skarżącej z dnia 25 listopada 2016 r., gdyż w oparciu o przepisy § 3 ust. 3 oraz § 7 ust. 4 tej umowy (...) zobowiązała się do ponoszenia solidarnej odpowiedzialności za wykonanie umów i porozumień w sprawie outsourcingu pracowniczego, zawartych także przed dniem 1 marca 2013 r. ze spółką (...), a więc również i w stosunku do organu rentowego, skarżącej oraz wykonawców usług, tj. osób zainteresowanych (zleceniobiorców) w tej sprawie;

b)  art. 258 - art. 277 k.p.c. i art. 217 kpc (zeznania świadków) poprzez niedopuszczenie do przesłuchania jako świadków byłego kierownictwa firmy (...) i R.;

c)  art.277 kpc orz art.233 kpc poprzez całkowite pominięcie zgłoszonych przez wnioskodawcę wraz z pismami procesowymi wniosków dowodowych, do których dostęp skarżący uzyskał dopiero w 2017 r.

3.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu pierwszej instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez poniższe ustalenia:

a)  istniejące umowy o pracę i umowa zlecenia pomiędzy ubezpieczonymi a firmami (...).U.K.-E.F.I. były nieważne i nastąpiły w celu ominięcia przepisów, było więc jakoby „rzekomym zatrudnieniem", choć w ogóle okoliczność ta z materiału dowodowego nawet w najmniejszym stopniu nie wynika;

b)  przy założeniu, że zatrudnienie osób zainteresowanych było „nieważne", czy też „rzekome", a praca nie była wykonywana, to jak należy zinterpretować fakt, iż właśnie za wykonywaną pracę osoby ubezpieczone otrzymywały w spornym okresie w każdym miesiącu wynagrodzenie zgodnie z zawartymi na piśmie umowami, a za świadczone usługi w spornym okresie skarżąca zapłaciła faktury wystawione przez firmy (...).U.K.-E.F.I. jako usługobiorca tych spółek;

c)  całkowite pominięcie okoliczności, że firmy (...).U.K.-E.F.I. realizowały swoje obowiązki płatników składek na ubezpieczenia społeczne i ewidencjonowały składki na kontach osób ubezpieczonych, którym ZUS wydał informacje o stanie kont ubezpieczonych za 2012 i 2013 rok, gdzie wskazano, iż zleceniodawcami i płatnikami dla osób zainteresowanych były firmy (...).U.K.-E.F.I.;

d)  pominięcie niezwykle istotnych faktów, że w sprawach analogicznych jak ta, że w całej Polsce w sądach pracy zapadło aż kilka tysięcy wyroków przeciwko pozwanym przez pracowników spółkom (...).U.K.-E.F.I. o różne roszczenia pracownicze, opatrzonych klauzulami wykonalności, a osoby ubezpieczone zgłosiły swoje roszczenia do Sędziego Komisarza pana M. N. i Syndyka Masy Upadłości (...) p. M. G., który notabene tych wyroków w ogóle nie wykonuje;

e)  całkowite pominięcie bardzo istotnej w sprawie okoliczności, że firmy (...).U.K.-E.F.I., a także spółka (...), która zapłaciła zaliczki na podatek dochodowy od osób ubezpieczonych za 2012 r. za firmę (...) jako płatnicy i zleceniodawcy dla ubezpieczonych, rozliczały się z organem rentowym ze swoich zobowiązań publicznoprawnych w gotówce (przelewy bankowe) lub wierzytelnościami-kompensatami, a ZUS tego faktu w ogóle nie kwestionował i od 2010 r. w ogóle nie przeprowadzał w firmach (...).U.K.-E.F.I. żadnej kontroli w zakresie wykonywania przez nie obowiązków płatników, pracodawców i zleceniodawców;

f)  całkowite pominięcie i zlekceważenie oryginalnych raportów Najwyższej Izby Kontroli skierowanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - wystąpienie pokontrolne Departamentu Pracy, Spraw (...) i Rodziny (...).410.003.03.2015 oraz wystąpienie pokontrolne wiceprezesa NIK J. U. skierowane do Ministra Finansów (...).410.011.01.2015, P/15/111 - w których ujawniono fakt odbycia w dniu 26 września 2013 r. specjalnej narady, na której „wypracowano" jednolite stanowisko organów państwa zmierzające do przeprowadzenia egzekucji zobowiązań publicznoprawnych z firm przedsiębiorców-usługobiorców agencji zatrudnienia, spółek: R., (...).. oraz (...), a także raportów z dnia 5 października 2016 r. Najwyższej Izby Kontroli departamentu pracy, spraw społecznych i rodziny noszące tytuł: „Informacja o wynikach kontroli prawidłowość działań zakładu ubezpieczeń społecznych i organów podatkowych w zakresie ściągalności i egzekucji składek na ubezpieczenia społeczne i należności podatkowych wynikających z zatrudniania pracowników w ramach umów outsourcingowych" - zatwierdzone przez Prezesa NIK K. K. (2) w dniu 23 września 2016 r. - (...).410.003.00.2015 nr ewid. (...) - dostępne na stronie internetowej Najwyższej Izby Kontroli, w tym także pełny raport z kontroli ujawniający spisek organów naszego państwa uknuty przeciwko przedsiębiorcom-usługobiorcom spółek (...): (...) pracowniczym.html.

Skarżąca zarzucała także naruszenie art.102 kpc w którym wyrażona została zasada słuszności. Podnosiła, że w licznych dotychczas zapadłych wyrokach Sąd Okręgowy w Olsztynie nie obciążał skarżącej kosztami zastępstwa procesowego. Powoływała się też na przepis art. 109 § 2 kpc omyłkowo obciążając skarżącą i skarb Państwa kosztami zastępstwa procesowego w kwotach po 660 zł tj. od 12 osób ubezpieczonych pomimo, iż w sprawie występuje 11 zainteresowanych.

Wskazując na te zarzuty, odwołująca spółka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołań od spornych decyzji organu rentowego, a także o zasądzenie od organu rentowego na rzecz skarżącej (...) sp. z o.o. kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych ewentualnie wnosiła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, z uwzględnieniem kosztów postępowania odwoławczego.

W odpowiedzi na apelację Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniósł o oddalenie apelacji, zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Syndyk Masy Upadłości (...) (...) + H. + B. + (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej złożył zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w Olsztynie zawarte w punkcie III wyroku z dnia 9 maja 2017 r. Wnosił o zmianę tego postanowienia i zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postepowania według norm przepisanych, czyli kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 12000 zł. zamiast zasądzonych 660 zł.

Podnosił, iż rozpoznana sprawa nie jest sprawą o świadczenie z ubezpieczenia społecznego lecz o ustalenie podlegania ubezpieczeniu i dlatego zastosowanie w zakresie kosztów zastępstwa procesowego ma zasada wyrażona w uchwale Sądu Najwyższego z 20 lipca 2016 r. III UZP 2/16 zgodnie z którą podstawę zasądzenia opłaty o czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa procesowego stanowią stawki określone w § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

W odpowiedzi na apelację syndyk masy upadłości (...) wnosił o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutu nieważności postępowania przed Sądem pierwszej instancji z przyczyn określonych przepisem art. 379 pkt 2 k.p.c. oraz art. 477 ¹¹ k.p.c. Skarżący wywodzi w uzasadnieniu tego zarzutu, że Sąd Okręgowy nie wezwał do udziału w sprawie, ani też nie zawiadomił o toczącym się postępowaniu, jako zainteresowanego spółki (...), która w oparciu o umowę współpracy ze spółką (...) zobowiązała się do ponoszenia solidarnej odpowiedzialności za wykonywanie umów i porozumień w sprawie outsourcingu pracowniczego, zawartych także przed 1 marca 2013 r. Zważywszy na przedmiot rozstrzygnięcia zaskarżonymi decyzjami, który dotyczył ustalenia podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawy wymiaru składek z tytułu wykonywania umowy o pracę i umowy zlecenia w (...) Spółka z o.o. w S., należy podzielić stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż w świetle art. 477 ¹¹§ 2 k.p.c., spółka (...) nie jest zainteresowanym w sprawie. Umowa z 1 marca 2013 r., na mocy której spółka (...) zobowiązała się do ponoszenia solidarnej odpowiedzialności za wykonanie umów i porozumień zawartych ze spółką (...), nie czyni jej zainteresowaną w rozpoznawanej sprawie. Zainteresowanymi w sprawie są (...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o. jako podmioty, które zawierały z ubezpieczonymi umowy i zgłaszały do ubezpieczeń.

W tych okolicznościach Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisu art. 477 ¹¹ k.p.c.

Nie znajduje też uzasadnienia zarzut naruszenia przepisu art. 379 pkt 2 k.p.c., zgodnie z którym nieważność postępowania zachodzi, jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy skarżącemu chodzi o (...) Spółkę z o.o., dla której Sąd ustanowił kuratora na podstawie art. 69 k.p.c. i następnie podjął zawieszone postępowanie. W ocenie apelującego, ustanowienie kuratora w tym trybie zostało wykorzystane jako pretekst do formalnego usunięcia przeszkody w podjęciu wcześniej zawieszonego postępowania z powodu braku organu powołanego do reprezentowania spółki.

W tym miejscu przypomnieć należy, iż postanowieniem z dnia 25 marca 2015 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie (k. 383) zawiesił postępowanie, bowiem ustalił, że zainteresowana w sprawie (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. jest pozbawiona organów powołanych do jej reprezentowania. Jako podstawę zawieszenia postępowania Sąd wskazał przepis art. 174 § 1 pkt. 2 k.p.c. Podkreślić też należy, iż przed wydaniem postanowienia co do zawieszenia postępowania, Sąd Okręgowy w Olsztynie zwrócił się do Sądu Rejonowego we Wrocławiu o rozważenie konieczności ustanowienia kuratora spółce (...) w trybie art. 42 k.c. w związku z toczącymi się postępowaniami z udziałem tej spółki. Postanowieniem z dnia 5 stycznia 2015 r. (k. 380), Sąd Rejonowy dla Wrocławia- Fabrycznej we Wrocławiu Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego stwierdził brak podstaw do ustanowienia – w postępowaniu prowadzonym z urzędu – kuratora w trybie art. 42 k.c. W dalszym postępowaniu na wniosek organu rentowego (k. 424), postanowieniem z dnia 20 września 2016 r. (k. 438), Sąd Okręgowy w Olsztynie ustanowił Spółce (...) z siedzibą we W. kuratora w trybie art. 69 kpc w osobie radcy prawnego B. Z. i podjął zawieszone postępowanie. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd powołał się na stanowisko Sądu Apelacyjnego wyrażone w identycznej sprawie – sygn.. III AUz 100/16 w której Sąd Apelacyjny wskazał na potrzebę rozważenia braku właściwej reprezentacji spółki (...) w kontekście przepisu art. 69 k.p.c., tj. ustanowienia kuratora procesowego, przedstawiając argumentację uzasadniającą takie rozwiązanie. Sąd Apelacyjny, w składzie rozpoznającym sprawę, podziela stanowisko Sądu Okręgowego w Olsztynie co do ustanowienia spółce (...) kuratora na podstawie art. 69 k.p.c. i w tym zakresie podziela argumentację wyrażoną w uzasadnieniu postanowienia w powołanej sprawie III AUz 100/16. W szczególności, za ustanowieniem kuratora procesowego zainteresowanej spółce, która nie ma organów powołanych do jej reprezentowania, przemawia interes ubezpieczonych, przejawiający się w zagwarantowanym prawie do rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jak i ustaleniu podmiotu, z którym łączy ich stosunek ubezpieczenia i wynikający z tego obowiązek opłacenia składek. Podnoszony w apelacji zarzut, iż wyznaczony kurator nie reprezentuje należycie interesów spółki (...), lecz wyłącznie interesy ZUS i nie przedstawia stanu sprawy zgodnie z faktami, nie podważa zasadności ustanowienia kuratora. W świetle powyższego nie jest zasadny zarzut apelacji naruszenia przepisu art. 174 § 1 pkt. 2 k.p.c. w związku z art. 69 k.p.c. oraz art. 379 pkt. 2 k.p.c.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, warunkiem wydania zaskarżonych decyzji, które stwierdzają podleganie ubezpieczeniom społecznym ustalają podstawę wymiaru składek oraz ustalają płatnika składek nie było wcześniejsze wydanie decyzji o wyłączeniu ubezpieczonych z ubezpieczeń społecznych w spółkach (...).U.K.-E.F.I. Stąd też zarzut naruszenia przepisu art. 177 § 1 pkt. 3 k.p.c. poprzez niezawieszenie postępowania do czasu wydania przez organ rentowy prawomocnych decyzji o wyłączeniu z ubezpieczenia w zainteresowanych spółkach nie znajduje uzasadnienia. Zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie mogłoby być rozważane w oparciu o przepis art. 177 § 1 pkt. 1 k.p.c. w sytuacji, gdyby toczyło się odrębne postępowanie co do istnienia bądź nieistnienia podlegania ubezpieczeniom społecznym w spółkach (...) lub (...) Takie postępowania nie toczą się i co więcej, organ rentowy w tym przedmiocie nie wydawał decyzji od których służyłoby odwołanie.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów art. 258-277 k.p.c. oraz 217 § 2 i § 3 k.p.c. Sąd Apelacyjny generalnie podziela stanowisko tego Sądu odnośnie oddalenia wniosków dowodowych, zgłoszonych przy piśmie pełnomocnika skarżącej z dnia 30 listopada 2016 r. (k. 500 i następne). W piśmie tym pełnomocnik skarżącego wnosiła między innymi o przesłuchanie w charakterze świadków byłą kadrę zarządzająca spółek (...), (...) i (...) (B. W., M. W., M. B. (3), K. R.) oraz pełnomocnika odwołującego H. M., na okoliczność zasad funkcjonowania oferty outsourcingu pracowniczego z udziałem rzeczywistych płatników i zleceniodawców, nadzoru nad wykonywaną pracą, rozliczania składek na ubezpieczenia przez zainteresowane spółki a także nieodpłatnego przekazania w użytkowanie pracownikom – wykonawcom usług środków trwałych, pomieszczeń pracy i ich wyposażenia, a także dowodu z dokumentów w tym raportów Najwyższej Izby Kontroli.

W świetle art. 217 § 1 k.p.c. strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. Niewątpliwie, wnioski dowodowe pełnomocnik skarżącej złożył przed zamknięciem rozprawy, która odbyła się w kwietniu 2017 r. Mając na względzie fakt długiego okresu zawieszenia postępowania (od 25 marca 2015 r. do 20 września 2016 r.) uznać należy, iż wnioski dowodowe pełnomocnika skarżącej nie były spóźnione. Stąd też zasadność ich oddalenia należy ocenić w kontekście ich wagi dla wyjaśnienia spornych okoliczności. Z mocy art. 217 § 3 k.p.c. Sąd pomija, bowiem twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione. W ocenie Sądu Apelacyjnego, zebrany w sprawie materiał dowodowy, w zakresie objętym przedmiotem zaskarżonych decyzji, co do którego sąd jest związany, pozwalał na merytoryczne rozstrzygnięcie. W tym znaczeniu zgłoszone przez pełnomocnika skarżącego wnioski dowodowe były nieistotne i w konsekwencji powodowałyby przewlekłość postępowania.

Reasumując, Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się naruszenia zarzucanych przepisów prawa procesowego, które miałyby wpływ na treść rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji, w tym także na nieważność postępowania.

Przechodząc do oceny zarzutów prawa materialnego oraz sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, w pierwszej kolejności należy podkreślić, że zakres postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyznacza treść zaskarżonej decyzji. Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest odwołanie od 11 decyzji wydanych w stosunku do ubezpieczonych – zainteresowanych w sprawie: M. P. (1), A. W., A. R., E. K., M. I. (1), A. O. (1), P. R., D. F., M. F., M. B. (1), S. O.. W decyzjach szczegółowo opisanych, w części wstępnej uzasadnienia, wydanych wobec każdego z ubezpieczonych, organ rentowy stwierdził podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania w odwołującej się spółce umowy o pracę, a w przypadku S. O. także umowy zlecenia, ustalił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne i ustalił, iż płatnikiem składek za ubezpieczonych, w okresach objętych decyzją, jest skarżąca spółka (...).

Wbrew twierdzeniom apelującego, zaskarżone decyzje nie rozstrzygają o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Z treści decyzji jednoznacznie wynika, iż ZUS ustalił jedynie podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, a do rozstrzygnięcia tej kwestii z mocy art. 109 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych organ rentowy jest właściwy. W części dotyczącej ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, w zaskarżonych decyzjach ZUS powołuje się na właściwe ustępy art. 81 i 85 cytowanej wyżej ustawy, które to przepisy co zasady określają podstawę wymiaru składki oraz płatników składek. Organ rentowy, ani też Sąd pierwszej instancji, przy rozstrzyganiu sprawy nie powoływały się na przepis art. 109 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r., a zatem nie można mówić o jego naruszeniu. Natomiast rację ma skarżący, że w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, właściwym organem jest Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że ustalony przez Sąd pierwszej instancji stan faktyczny sprawy jest prawidłowy. Dokonane ustalenia faktyczne Sąd Apelacyjny przyjmuje za swoje. Najistotniejsze z nich zamykają się stwierdzeniem, że nie doszło do transferu pracowników na nowego pracodawcę, zaś ubezpieczeni – zainteresowani w sprawie nie byli pracownikami bądź zleceniobiorcami w spółce (...) czy (...) jako agencjach pracy tymczasowej, lecz zatrudnionymi w spółce (...) i to ten podmiot jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Do oceny zarzutów sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz naruszenia prawa materialnego, celowym jest przytoczenie ustaleń Sądu Okręgowego.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na umowę – porozumienie z dnia 1 października 2011 r. zawarte pomiędzy (...) Sp. z o.o. i (...) Spółką z o.o. (k. 15 akt). Na jej podstawie strony porozumiały się, że dotychczasowy pracodawca, tj. (...) przekazuje, a nowy pracodawca – (...) Sp. z o.o. – przyjmuje wszystkich pracowników według załączonego wykazu, na warunkach identycznych, jakie pracownicy mieli do 30 listopada 2011 r. Nowy pracodawca przejmuje też wszystkie obowiązki wynikające z przepisów prawa pracy, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, przepisów podatkowych oraz innych wymaganych prawem zobowiązań dotyczących pracodawcy. Przekazanie pracowników na mocy art. 23 ^¸1 k.p. następowało z dniem 1 grudnia 2011 r. Następnie w dniu 1 grudnia 2011 r. strony zawarły umowę o świadczenie usług, w której (...) Spółka z o.o. jako usługobiorca zleciła (...) Spółka z o.o. jako usługodawcy świadczenie usług w zakresie będącym przedmiotem działalności określonym poprzez klasyfikację (...), w szczególności polegającym na obsłudze sklepów budowlanych. W celu realizacji usług określonych umową, usługobiorca ( (...)) zobowiązała się udostępnić bezpłatnie wykonawcom usług niezbędny sprzęt, zgodnie ze standardami obowiązującymi u niego dla danego stanowiska oraz umożliwić stały dostęp do pomieszczeń socjalnych, znajdujących się w miejscu wykonywania usługi. Nadto, strony określiły, że osoby oddelegowane do pracy – wykonania usługi w spółce (...), zobowiązane są do wykonywania obowiązków odpowiednich do stanowiska i działu oddelegowania, a wykonawców biorących udział w realizacji umowy będą określały osoby wskazane przez usługobiorcę, czyli spółkę (...). Strony rozliczały się według wystawionych faktur, przy czym usługodawca ( spółka (...)) przyznała rabat w wysokości 40% kosztów, na które składają się składki ZUS od wynagrodzeń, podatek od wynagrodzeń. Wysokość wynagrodzenia przysługującego (...) Sp. z o.o. za oferowane usługi, stanowiło w świetle umowy o świadczenie usług wynagrodzenia pracowników wraz ze składkami ZUS, na które (...) Sp. z o.o. otrzymała od (...) Sp. z o.o. 40 % rabat. Istotne jest, że do realizacji usług, jako wykonawców, spółka (...) oddelegowała pracowników wcześniej przejętych na podstawie umowy porozumienia z 1 października 2011 r. Dla oceny działań podejmowanych przez skarżącego oraz spółki zainteresowane należy odnieść się do przepisu art. 23 ¹ § 1 k.p. W świetle tego przepisu, w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy.

Powołany przepis obejmuje pojęcie „transferu pracodawcy” i choć nie definiuje wprost tego pojęcia, to jednak niewątpliwie wzorowany jest na dyrektywie Rady 2001/23/WE z 21 marca 2001 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do ochrony praw pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub części przedsiębiorstw lub zakładów (Dz. Urz. WE L 82 dnia 22 marca 2001 r., s. 16 - Dz. Urz. UE - sp. 05, t. 4, s. 98).

Wskazać należy, iż użyte w powołanej dyrektywie (...) pojęcie "jednostka gospodarcza" jest zbiorczym pojęciem, oznaczającym przejmowane przedsiębiorstwo, zakład lub część przedsiębiorstwa lub zakładu, natomiast w terminologii stosowanej w prawie polskim w jego zakresie mieści się zakład pracy lub część zakładu pracy. W myśl art. 1 pkt 1 litera b dyrektywy (...) „przejęcie" następuje wtedy, kiedy przejmowana jest jednostka gospodarcza, która zachowuje swoją tożsamość, oznaczającą zorganizowane połączenie zasobów, którego celem jest prowadzenie działalności gospodarczej, bez względu na to, czy jest to działalność podstawowa czy pomocnicza.

Pojęcie jednostki gospodarczej zostało wprowadzone do regulacji unijnych pod wpływem ewolucji orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości w kwestii kwalifikacji przekazania zadań (funkcji) przedsiębiorstwa innemu przedsiębiorstwu w kontekście regulacji przejścia zakładu pracy. Pierwotnie Trybunał Sprawiedliwości przyjmował, że sama działalność stanowiąca samodzielną funkcję (zadanie) może być zrównana z zakładem lub częścią zakładu w rozumieniu dyrektywy, tym samym przekazanie określonej funkcji czy też zadania należącego do przedsiębiorstwa innemu podmiotowi może być uznane za przejście na niego zakładu pracy lub części zakładu pracy. W tej sytuacji kontynuowanie tej samej lub podobnej działalności (funkcji, zadania) przez inne przedsiębiorstwo, nawet bez przejęcia pracowników lub składników mienia związanych z wykonywaniem zadania mogło być, przy uwzględnieniu innych wskaźników zachowania tożsamości, uznane za przejście zakładu pracy lub części zakładu pracy (por. wyroki ETS z dnia: 19 maja 1992 r. w sprawie C-29/91 Dr. S. S. v. H. B. and O., szczeg. pkt 31; 14 kwietnia 1994 r., C-392/92, Christel Schmidt v. S. - und L. der früheren Ä. B., K. und C.; 7 marca 1996 r. w połączonych sprawach C-171/94 i C-172 A. M. and P. N. v. (...) Company Belgium SA). Podważenie powyższej wykładni nastąpiło w wyroku w sprawie R., w której ETS stwierdził, że przejście może dotyczyć stabilnej ekonomicznie jednostki, której funkcjonowanie nie jest ograniczone do wykonywania jednego określonego zadania (por. wyrok z dnia 19 września 1995 r. w sprawie C-48/94 L. H., acting for Ole Rygaard v. D. A., acting for S. M. A. A/S). Z kolei pełne skrystalizowanie tego stanowiska nastąpiło w sprawie S., w której Trybunał Sprawiedliwości uznał, że pojęcie jednostki podlegającej przejściu odnosi się do zorganizowanej grupy osób i środków ułatwiających wykonywanie działalności gospodarczej, zmierzającej do osiągnięcia określonego celu (por. wyrok z dnia 11 marca 1997 r. w sprawie C-13/95 A. S. v (...) K. pkt 13, 15; tak samo w późniejszych orzeczeniach, np.: cyt. wyżej sprawy H., pkt 25-34 i N. G.-G., pkt 32; wyrok z dnia 25 stycznia 2001 r., C-172/99 w sprawie Oy LiikenneAb, pkt 31, 34 i in.) Zwrócić trzeba uwagę na ugruntowany pogląd, że w pewnych sektorach, w których działalność opiera się głównie na sile roboczej, zespół pracowników, który prowadzi trwale wspólną działalność, może tworzyć jednostkę gospodarczą (por. np. wyrok z dnia 10 grudnia 1998 r. w połączonych sprawach C-127/96, C- 229/96 i C-74/97 Francisco (...) SA v. P. G. P., M. P. (2) i C. y L. S., oraz Friedrich Santner v. H. AG i M. (...) v. (...) SA i R. F. E. (R.), pkt 32; wyżej cyt. wyrok w sprawie H. i in., pkt 32; wyrok z dnia 24 stycznia 2002 r. w sprawie C-51/00 (...) S.A. v. S. I. and O., pkt 33; wyrok C-151/09 z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie F. de S. P. de la (...) ( (...)) v. A. de la L. de la C., M. del Rosario Vecino Uribe, M. F., pkt 29, wyrok C-463/09 z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie (...) SA v. M. S. M. V., A. de C., pkt 33). W przypadku natomiast jednostek, których funkcjonowanie opiera się głównie na składnikach materialnych, decydujące jest przejęcie zasobów materialnych, nawet gdy nie przejęto większości zasobów pracy (zob. cyt. wyżej sprawę A. i wyrok z dnia 25 stycznia 2001 r. w sprawie C-172/99 (...) v. P. L. and P. J.). W orzecznictwie Trybunału podkreśla się nadto, że „przejście" następuje pod warunkiem, że przekazywana jednostka gospodarcza zachowuje tożsamość (zob. wyrok z dnia 18 marca 1986 r. w sprawie C-24/85 J. M. Antonius Spijkers v. G. B. C. et A. B. (3) en Z. B. (pkt 11-14). W uzasadnieniu wskazanego wyroku Trybunał zaznaczył, iż przejście przedsiębiorstwa, zakładu pracy lub części zakładu pracy nie przejawia się jedynie w przekazaniu jego majątku, lecz konieczne jest przede wszystkim rozważenie, czy został przekazany jako funkcjonująca jednostka, czy jego działanie jest rzeczywiście kontynuowane lub podjęte ponownie przez nowego pracodawcę. W celu oceny, czy przesłanki przejęcia zostały spełnione, należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności faktyczne, które charakteryzują dane zachowanie, do których zalicza się w szczególności: rodzaj przedsiębiorstwa lub zakładu, o który chodzi, przejęcie lub brak przejęcia składników majątkowych takich jak budynki i ruchomości, wartość składników niematerialnych w chwili przejęcia, przejęcie lub brak przejęcia większości pracowników przez nowego pracodawcę, przejęcie lub brak przejęcia klientów, a także stopień podobieństwa działalności prowadzonej przed i po przejęciu oraz czas ewentualnego zawieszenia tej działalności.

Mając na uwadze przedstawione wyżej rozważania i analizy orzecznictwa unijnego, przedstawić należy wykładnię prawa krajowego w sposób możliwie zgodny z treścią i celem powołanej, dyrektywy (...). Wskazane wywody i interpretacja regulacji unijnych jest w pełni aprobowana w aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego i wyrokach sądów powszechnych, pozostających pod wpływem zarówno unijnej wykładni, jak również w ramach stosowania prounijnej wykładni regulacji krajowych (por. m.in. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2013r. III PZP 1/13, OSNP 2014/5/51, LEX nr 1294241; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2012r. I PK 180/11, LEX nr 1219492; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2012r. II PK 233/11, LEX nr 1211154, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2012r. I PK 155/11, LEX nr 1168894, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2012r. I PK 230/11, LEX nr 1243004).

W kontekście powyższych rozważań stwierdzić należy, iż w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy nie doszło do przejęcia pracowników odwołującej się spółki na nowego pracodawcę w trybie art. 23 ¹ k.p. Porozumienie o przejęciu pracowników zawarte pomiędzy (...) Sp. z o.o. a (...) Sp. z o.o. w żadnym stopniu nie miało na celu przejścia pracowników/zleceniobiorców. Jedyną zmianą jaka zaszła wskutek zawartego porozumienia był fakt wypłacania wynagrodzenia za pracę przez nowy podmiot ( spółka (...), a następnie K.UK.-E.F.I.), który prowadził w tym zakresie odpowiednią dokumentację kadrowo-płacową. Po 1 grudnia 2011 r. wszelkie warunki pracy i płacy pracowników pozostawały na dotychczasowych warunkach, o czym wprost stanowiło porozumienie z 1 października 2011 r. Podkreślić należy, co jest istotną w sprawie okolicznością, że przedmiot działalności odwołującej się spółki pozostawał w ścisłym związku ze składnikami materialnymi majątku spółki, a jej pracownicy/zleceniobiorcy wykonywali obowiązki na określonych stanowiskach pracy, przy wykorzystaniu składników majątku przedsiębiorcy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem „przejęcie” wyłącznie pracowników, w oderwaniu od składników majątkowych, rozumianych jako zorganizowana działalność gospodarcza, nie pozwala na przyjęcie, że doszło do przejścia zakładu pracy lub jej części na innego pracodawcę, a w konsekwencji wykluczony jest transfer pracowników w trybie art. 23 ¹ k.p. Porozumienie o przejęciu pracowników z 1 października 2011 r. i następnie umowa o świadczenie usług z 1 grudnia 2011 r. nie zostały objęte dyspozycją art. 23 ¹ k.p. i są sprzeczne z obowiązującymi standardami ochrony pracownika a przez to nieważne z mocy art. 58 k.c. Z zapisów umowy o świadczenie usług, w szczególności z postanowienia o zastosowaniu rabatu w wysokości 40% kosztów, na które składają się składki ubezpieczeniowe i podatek od wynagrodzeń wnosić należy, iż zasadniczym celem działania stron nie było „przejście zakładu pracy”, lecz obniżenie kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników, tj. obciążeń z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

W stanie faktycznym sprawy ustalonym przez Sąd pierwszej instancji, prawidłowo Sąd ten zinterpretował przepis art. 734 k.c. w związku z art. 750 k.c. Przepis art. 734 k.c. stanowi, że zleceniobiorca dokonuje czynności prawnej dla dającego zlecenie, tak jak przepis art. 22 § 1 k.p. wskazuje, że pracownik wykonuje pracę na rzecz pracodawcy. W świetle tych przepisów oczywistym byłoby, że skoro umowa zlecenia lub umowy o pracę z zainteresowanymi w rozpoznawanej sprawie zawierały spółki (...) lub (...) to obowiązek świadczenia pracy – usług powinien odbywać się na rzecz tych podmiotów. Nie oznacza to, że w więzi prawnej, mającej za przedmiot świadczenie pracy, nie może pojawić się osoba trzecia. Taka konstrukcja, w ocenie Sądu Apelacyjnego, powinna jednak stanowić wyjątek. Trzeba mieć bowiem na uwadze, że beneficjent pracy ( spółka (...)) nie przekazał kontrahentowi majątku, służącego do realizacji jego zadań a także zachował strukturę władz spółki i zarządzającą w procesie świadczenia pracy, a rola podmiotu, który w umowie o świadczenie usług nazwany został „usługodawcą” ograniczona została do wypłacenia zatrudnionym wynagrodzenia, które wcześniej obliczył i przekazał do jego dyspozycji pierwotny pracodawca. Tak rozumiany przez skarżącego outsourcing pozostaje w sprzeczności z przepisem art. 734 § 1 k.p.c. Wypada wspomnieć, że outsourcing to pojęcie z dziedziny ekonomii i zarządzania i oznacza ono sposób wykonywania działalności przez przedsiębiorcę polegający na tym, że część zadań jest przekazywanych innym podmiotom. Słusznie zatem Sąd Okręgowy podkreślił, że w sytuacji gdy praca jest wykonywana dla innego podmiotu, należy zanegować istnienie umowy o pracę lub zlecenia między stronami, które jedynie formalnie podopisują zobowiązanie. (...) w takim wypadku nie może być stosowany.

Sąd Apelacyjny przychyla się do twierdzeń apelującego, iż co do zasady zainteresowane spółki (...).U.K.-E.F.I., jako agencje pracy tymczasowej mogły zatrudniać pracowników tymczasowych, w tym także na podstawie umowy prawa cywilnego. Istotne jest jednakże, czy w rozpoznawanej sprawie konstrukcja zatrudnienia tymczasowego ma zastosowanie. Kwestię takiego zatrudnienia reguluje ustawa z 9 lipca 2003 r. o zatrudnieniu pracowników tymczasowych. W rozumieniu tej ustawy pracownikiem tymczasowym jest pracownik zatrudniony przez agencję pracy tymczasowej wyłącznie w celu wykonywania pracy tymczasowej na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika. Natomiast praca tymczasowa to wykonywanie na rzecz danego pracodawcy użytkownika, przez okres nie dłuższy niż wskazany w ustawie, zadań o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym lub których terminowe wykonywanie przez pracowników zatrudnionych przez pracodawcę użytkownika nie byłoby możliwe lub których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika, zatrudnionego przez pracodawcę użytkownika.

Ustalenia Sądu pierwszej instancji, sprowadzające się ostatecznie do stwierdzenia, że umowy o pracęb(zlecenia) i świadczona na ich podstawie praca w spornym okresie nie odpowiadały warunkom wynikającym z ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych są prawidłowe. Z treści umów wynika jednoznacznie, że ubezpieczeni- zainteresowani w sprawie byli kierowani do pracy w różnych działach (ogród, budowlany, obsługa kasy, dekoracje) prowadzonego przez odwołująca się spółkę marketu (B.) w S.. Przyjęcie, że zainteresowani świadczyli pracę na rzecz apelującego, w ramach pracy tymczasowej, prowadziłoby w okolicznościach rozpoznawanej sprawy do wniosku, że działalność spółki (...) opierała się wyłącznie na pracy pracowników tymczasowych zatrudnionych przez agencję. W tych okolicznościach skarżącej nie można przypisać statusu pracodawcy użytkownika, a praca świadczona przez zainteresowanych nie była pracą tymczasową w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych. Istotne jest w tym kontekście, że rekrutacji pracowników czy zleceniobiorców dokonywała spółka (...) i ona decydowała o potrzebie zatrudniania pracowników. Osoby ubiegające się o zatrudnienie prowadziły rozmowy z władzami spółki (M. B. (2) i B. B.) A. B. (1) lub kierownikami działów i tylko dokumenty związane z zatrudnieniem były przesyłane do zainteresowanej spółki, celem podpisania. Z niekwestionowanych ustaleń wynika też, że zainteresowani wykonywali czynności sprzedawcy w prowadzonym przez spółkę (...) sklepie (...) w S., zajmowali się doradztwem klientom, wykładaniem i odbieraniem towarów. Nie można uznać, że były to prace sezonowe, doraźne czy też okresowe, które uzasadniałyby prace tymczasowe.

Zaskarżone decyzje rozstrzygają o tytule podlegania ubezpieczeniu społecznemu każdego z zainteresowanych w spółce (...), co jednocześnie oznacza, że spółka jest płatnikiem składek. Pewne jest, że art. 4 pkt 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 104 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, art. 9 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz art. 85 ust. 4 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, służą wyłonieniu osoby obowiązanej do opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń (...). Rola tych przepisów ma charakter wtórny względem ustalenia tytułu prawnego, rodzącego obowiązek zapłaty należności. Zasadnicze znaczenie ma zatem ocena skuteczności podstawy prawnej ubezpieczenia. Wynika również z tego, że Sąd pierwszej instancji mógł naruszyć wskazane przepisy tylko w sytuacji, gdy w spornym okresie zainteresowanych w sprawie pracowników i spółkę (...) nie łączyłyby umowy o pracę (zlecenia). Taka sytuacja w rozpoznawanej sprawie nie ma miejsca.

Odwołanie się apelującego do Konstytucji RP ma zabarwienie stronniczości. Skarżąca postrzegała, że zastosowanie przez ZUS przepisu art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozostawało w opozycji do art. 2 w związku z art. 7 i art. 22 Konstytucji RP. Szczególne znaczenie w tym wywodzie prawnym ma wyrażona w art. 7 Konstytucji RP zasada, zgodnie z którą ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Apelująca uważa również, że powodem wydania zaskarżonej decyzji była potrzeba wyegzekwowania zaległych składek. Nie uwzględnia jednak, że w prawie ubezpieczeń społecznych znaczenie ma wyłącznie absolut normatywny. Oznacza to wyłącznie tyle, że spełnienie obowiązku przez zainteresowaną spółkę (...) czy (...) nie stanowiłoby wykonania powinności w zakresie ubezpieczenia społecznego w sytuacji, gdy to spółka (...) była płatnikiem składek. Przepisy tego prawa nie przewidują bowiem wykonania zobowiązania przez osobę trzecią. Tak więc supozycja poczyniona przez odwołującą się o przyczynie wydania decyzji jest bez znaczenia dla oceny prawidłowości zaskarżonych decyzji. Optyka, którą kieruje się apelująca ignoruje, że zasady konstytucyjne nie skupiają uwagi wyłącznie na podmiotach prowadzących działalność gospodarczą. Konstytucja RP w równym stopniu chroni pozostałych uczestników obrotu prawnego. W przepisie art. 67 stwierdzono, że obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Uwzględniając, że wartość odprowadzonych składek na ubezpieczenie emerytalne ma wpływ na wysokość przyszłej emerytury, jasne staje się, że zasada wolności działalności gospodarczej nie ma charakteru bezwzględnego. Musi ustąpić w sytuacji prowadzącej do pomniejszenia uprawnień obywatelskich. Wskazane zasady konstytucyjne z reguły nie wykluczają się. Jednakże w razie konfliktu (w zindywidualizowanym stanie faktycznym) rolą sądu jest wartościowanie przeciwstawnych dóbr i wybór tego, które ma w jednostkowym stanie faktycznym charakter dominujący. Zabieg ten mieści się w granicach demokratycznego państwa prawa, które ma urzeczywistniać zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP). Pewne jest również, że w tym wypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych a także sądy powszechne działają na podstawie i w graniach prawa (art. 7 Konstytucji RP).

Reasumując, Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że umowy o pracę (zlecenia) zawarte przez zainteresowanych w sprawie a (...) Spółką z o.o. ((...)) były nieważne z uwagi na dyspozycję przepisu art. 58 § 1 k.c., a to oznacza, że stosunek ubezpieczeniowy łączył ich ze spółką (...) i to ten podmiot jest zobowiązany do opłacenia składek z mocy art. 4 ust.2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z tych przyczyn na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w pkt I wyroku.

Nie zasługuje na uwzględnienie zażalenie zainteresowanego syndyka masy upadłości (...) Rozstrzygnięcie o kosztach zastępstwa procesowego Sąd pierwszej instancji oparł w istocie na przepisie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami chociaż w uzasadnieniu powołał przepis art. 98 kpc..

Trzeba mieć na uwadze, iż przedmiotowa sprawa nie jest sprawą o świadczenie z ubezpieczenia społecznego co uzasadniałoby zastosowanie stawki minimalnej lecz sprawą o podleganie ubezpieczeniu społecznemu i ustalenie płatnika składek do której mają zastosowanie stawki wynagrodzenia zależne od wartości przedmiotu sporu ( zaskarżenia).

Zgodzić się należy ze stanowiskiem Syndyka Masy Upadłości (...), że w rozpoznanej sprawie z uwagi na jej przedmiot wynagrodzenie radcy prawnego należałoby ustalać biorąc za podstawę stawki określone w § 6 rozporządzenia ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu. Znajduje to potwierdzenie w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 20 lipca 2016 r. syg. Akt III UZP 2/16.

W zaskarżonym postanowieniu Sąd I instancji zasądził na rzecz Syndyka Masy Upadłości Spółki (...) stawki minimalne wynagrodzenia przy zastosowaniu § 11 ust.2 cytowanego rozporządzenia zamiast wynagrodzenia wynikającego z § 6 przy czym wynagrodzenie przyznał w każdej z połączonych spraw (11 x 60 zł = 660 zł). Sąd zasądził zatem wynagrodzenie częściowe, a więc faktycznie zastosował przepis art. 102 kpc a nie przepis art. 98 kpc, który określa zasadę ogólną zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę jest zobowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty procesu. Przepis art. 102 kpc będący odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu, w ocenie Sądu, znajduje zastosowanie w przedmiotowej sprawie, albowiem mając na uwadze całokształt okoliczności obciążenie strony przegrywającej – spółki (...) – całymi kosztami procesu na rzecz zainteresowanego, byłoby w danym wypadku niesłuszne lub wręcz niesprawiedliwe. Przepis art. 102 k.p.c. pozostawia sądowi orzekającemu swobodę oceny, czy fakty związane z przebiegiem procesu, jak i dotyczące sytuacji majątkowej i życiowej strony stanowią podstawę do nieobciążania jej kosztami procesu. Do kręgu wypadków szczególnie uzasadnionych należą zarówno okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego wyjątku, powinien być przy tym oceniany z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Podkreślić również należy, iż rozpoznawana sprawa jest jedną z kilkunastu spraw z odwołania spółki (...) z udziałem zainteresowanego syndyka masy upadłości (...) Sprawy te są niemal identyczne pod względem okoliczności faktycznych i prawnych. Nie można też abstrahować od faktu, iż spółka (...), niezależnie od własnych zaniedbań, w zakresie zawieranych umów przekazujących pracowników, padła ofiarą nieuczciwych praktyk firm obiecujących obniżenie obciążeń z tytułu składek. Podkreślić też należy, iż postawa procesowa żalącego się w niewielkim stopniu przyczyniła się do wyjaśnienia sprawy, a skarżący przychylił się w pismach procesowych do stanowiska organu rentowego. Nakład pracy pełnomocnika syndyka masy upadłości (...), sprowadzający się do sporządzenia kilku pism procesowych, będących powieleniem stanowisk w innych sprawach, także ma znaczenie w zakresie częściowego obciążania kosztami zastępstwa procesowego.

Warto też podkreślić, iż z dniem 13 października 2017 r. weszła w życie zmiana rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych mocą której w sprawach o podleganie ubezpieczeniu społecznemu wynagrodzenie radcy prawnego ustala się w wysokości jak w sprawie o świadczenie z ubezpieczenia społecznego. Tym samym uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 20 lipca 2016 r. straciła aktualność.

Z przyczyn wyżej wskazanych, zażalenie jako nieuzasadnione na mocy art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. podlegało oddaleniu.

Argumenty przytoczone w części dotyczącej oddalenia zażalenia na rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji, w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego, pozostają aktualne także co do rozstrzygnięcia przez Sąd Apelacyjny o kosztach zastępstwa procesowego w drugiej instancji (art. 102 k.p.c.).

O wynagrodzeniu na rzecz kuratora spółki (...) orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. w związku z § 1 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej. Za podstawę ustalenia wysokości wynagrodzenia Sąd przyjął, kierując się przede wszystkim nakładem pracy kuratora w postępowaniu przez Sądem drugiej instancji, wynagrodzenie jak za jedną sprawę, o świadczenia z ubezpieczenia społecznego chociaż w niniejszym postępowaniu były rozpoznawane odwołania od kilku decyzji. W ocenie Sądu Apelacyjnego, przyznanie kuratorowi tytułem wynagrodzenia kwoty stanowiącej iloczyn połączonych spraw byłoby w rozpoznawanej sprawie nieuzasadnione.

Mając powyższe na względzie apelację oraz zażalenie Sąd Apelacyjny uznał za bezzasadne i dlatego też na mocy wskazanych wyżej przepisów orzekł jak w wyroku.