Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 lutego 2018 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Jerzy Bess (spr.)

Sędziowie: SSA Marek Boniecki

SSA Regina Kurek

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2018 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko Gazecie (...)spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

o ochronę praw autorskich

na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 10 października 2017 roku, sygn. akt I C 1371/17

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSA Marek Boniecki SSA Jerzy Bess SSA Regina Kurek

Sygn. akt I ACz 93/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Krakowie: I. stwierdził swą niewłaściwość; II. przekazał sprawę do rozpoznania i rozstrzygnięcia Sądowi Okręgowemu wK..

W uzasadnieniu przedmiotowego orzeczenia Sąd Okręgowy podał, że powódka J. P. wniosła pozew o ochronę praw autorskich uzasadniając właściwość Sądu Okręgowego w Krakowie treścią art. 35 k.p.c., a to w związku z tym, iż egzemplarz Gazety (...) z utworem powódki udostępniany jest od 2017 r. w Bibliotece(...)w K..

Sąd I instancji podkreślił, że w przedmiotowej sprawie podstawę prawną roszczenia powódki stanowi czyn niedozwolony (w związku z naruszeniem praw autorskich powódki), co uzasadnia zastosowanie art. 35 k.p.c., zgodnie z którym powództwo z czynu niedozwolonego można wytoczyć przed sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Zdaniem Sądu Okręgowego, zdarzeniem wywołującym szkodę jest opublikowanie egzemplarza Gazety (...) z utworem powódki. Skoro Gazeta (...) jest drukowana w O. to O. jest – w ocenie Sądu I instancji – miejscem, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. W konsekwencji zdarzeniem wywołującym szkodę będzie objęty wyłącznie określony region – powiat (...), albowiem właśnie do tej społeczności jest kierowana wydawana przez pozwaną prasa. Strona pozwana nigdy nie zajmowała się rozpowszechnianiem wydawanej prasy na terenie K., czy też w innych częściach kraju, za wyjątkiem powiatu (...), co wynika również z załączonych przez powódkę dowodów, a także z ilości dokonywanych nakładów na poziomie 6.500 (w zakresie spornego wydania gazety) egzemplarzy, co w znacznym stopniu ogranicza zasięg terytorialny. Sąd I instancji zauważył również, że powódka w żaden sposób nie udowodniła, ani nawet nie uprawdopodobniła, że egzemplarz spornej Gazety faktycznie znajduje się w Bibliotece (...) w K.. Nawet gdyby tak było, nie sposób – zdaniem Sądu I instancji – przyjąć, że K. jest miejscem, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Tym bardziej, że powódka nie występuje z pozwem o ochronę dóbr osobistych, ale domaga się zapłaty określonej kwoty z tytułu naruszenia jej praw autorskich. W ocenie Sądu Okręgowego, K. co najwyżej może być traktowany jako miejsce wystąpienia szkody, ale nie należy mylić go z miejscem, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy stwierdził swą niewłaściwość przekazując sprawę Sądowi Okręgowemu wK., jako Sądowi właściwemu ze względu na miejsce siedziby pozwanej spółki.

Od przedmiotowego postanowienia zażalenie wywiodła powódka zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

-

naruszenie art. 35 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że do naruszenia praw powódki doszło w miejscu opublikowania Gazety (...), a nie w miejscu jej rozpowszechniania,

-

naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, że Gazeta (...) swym zasięgiem wydawniczym obejmuje jedynie powiat (...), pomimo że nie został przeprowadzony na tę okoliczność żaden dowód, a powódka nie przyznała tego faktu w toku postępowania,

-

naruszenie art. 202 k.p.c. w zw. z art. 43 § 1 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie polegające na pozbawieniu powódki możliwości wyboru sądu właściwego.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

W uzasadnieniu zażalenia powódka podniosła, że w sprawie z powództwa o roszczenie z czynu niedozwolonego za właściwy miejscowo należy uznać również sąd, w którego okręgu nastąpił szkodliwy skutek zdarzenia sprawczego szkody. Powódka podkreśliła, że zarzucane stronie pozwanej naruszenie jej praw autorskich dotyczy również wprowadzenia do obrotu egzemplarza utworu. Jej zdaniem, do publicznego udostępnienia utworu doszło w każdym miejscu, gdzie odbiorcy mieli dostęp do egzemplarza gazety z utworem powódki. Wraz z zażaleniem powódka przedłożyła korespondencję e-mailową z pracownikiem Biblioteki (...), z której wynika, że jeden egzemplarz spornej gazety znajduje się w zasobach archiwalnych tej instytucji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 35 k.p.c. powództwo o roszczenie z czynu niedozwolonego wytoczyć można przed sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Zawarte w art. 35 k.p.c. pojęcie „nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę” nie ma normatywnej definicji i jest niejednoznaczne. Jego wykładnia była przedmiotem dwóch judykatów Sądu Najwyższego. W postanowieniu z dnia 2 grudnia 1970 r. (sygn. akt II CZ 158/70, OSP 1971, Nr 6, poz. 120, LEX nr 4709) przyjęto, że dla oceny właściwości miejscowej sądu istotne jest miejsce, gdzie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę, a nie gdzie szkoda powstała, stąd w razie naruszenia dobra osobistego w treści publikacji prasowej zdarzeniem wywołującym szkodę jest jego opublikowanie. Kolejnym postanowieniem z dnia 28 czerwca 1989 r. (sygn. akt I CZ 170/89, LEX nr 8977) wyjaśniono, że naruszenie dobra osobistego zawinionym działaniem lub zaniechaniem, z uwagi na wagę społeczną tego rodzaju naruszeń oraz ze względu na jednolitość skutków prawnych (art. 448 k.c.), jest czynem niedozwolonym, co w konsekwencji umożliwia poszkodowanemu, w myśl art. 35 k.p.c., wytoczenie powództwa o ochronę tego dobra również przed sądem, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę zarówno materialną jak niematerialną. W tej sprawie Sąd Najwyższy przyjął, że możliwe było wniesienie pozwu do sądu okręgu miejsca publikacji, rozumianej jako teren rozpowszechnienia gazety zawierającej artykuł odnoszący się do powodów, ustalonego według miejsca w którym była dostępna, pokrywający się z miejscem ich zamieszkania. W nowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2017 r., sygn. akt III CZP 82/17, LEX nr 2409064) prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym art. 35 k.p.c. należy wykładać tak, że w sprawie z powództwa o roszczenia wynikające z czynu niedozwolonego właściwy miejscowo na jego podstawie jest nie tylko sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie będące przyczyną szkody, ale również sąd, w którego okręgu wystąpiły szkodliwe skutki tego zdarzenia, ujmowane jako naruszenie dobra prawnie chronionego. Jeśli w danej sytuacji sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie sprawcze, oraz sąd, w którego okręgu wystąpiły jego szkodliwe skutki, ujmowane jako naruszenie dobra prawnie chronionego, są różnymi sądami, to powód, wytaczając powództwo według art. 35 k.p.c., może między nimi dokonać wyboru zgodnie z art. 43 § 1 k.p.c. Jednocześnie Sąd Najwyższy podkreślił, że określając miejsce zdarzenia sprawczego lub miejsce szkodliwych skutków tego zdarzenia istotnych dla ustalenia właściwości miejscowej trzeba uwzględniać każdorazowo rodzaj czynu, o który w danym wypadku chodzi. Rodzaj ten może mieć istotne znaczenie zarówno w kontekście lokalizacji zachowania stanowiącego źródło szkody, jak również w odniesieniu do lokalizacji jego szkodliwych skutków ze względu na dobro prawnie chronione, które zostało naruszone.

W przedmiotowej sprawie, zdarzeniem będącym przyczyną szkody jest niewątpliwie publikacja materiału prasowego zawierającego utwór powódki w Gazecie (...), zaś szkodliwym skutkiem tego zdarzenia jest – wedle twierdzeń powódki – rozpowszechnienie egzemplarza tej gazety w Bibliotece(...)w K., co ma uzasadniać właściwość miejscową Sądu Okręgowego w Krakowie na podstawie art. 35 k.p.c. Z przedstawionej przez powódkę korespondencji e-mailowej z pracownikiem Biblioteki (...) w K. wynika, że w zasobach archiwalnych tej biblioteki istotnie znajduje się jeden egzemplarz spornej gazety. Powódka nie wykazała jednak, ani nawet nie uprawdopodobniła, aby ktokolwiek faktycznie zapoznał się z egzemplarzem tej gazety, w tym z materiałem zawierającym utwór powódki. W tej sytuacji stwierdzić trzeba, że powódka nie wykazała, aby szkodliwy skutek zdarzenia w postaci publikacji materiału prasowego zawierającego utwór powódki nastąpił w okręgu Sądu Okręgowego w Krakowie.

Mając powyższe na uwadze, należało oddalić zażalenie, co Sąd Apelacyjny uczynił na zasadzie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

SSA Marek Boniecki SSA Jerzy Bess SSA Regina Kurek