Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 stycznia 2018 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach Andrzeja Kuklisa

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2018 roku sprawy

wnioskodawcy M. P. (1) s. M. i M.

w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia

na skutek apelacji pełnomocnika wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 11 października 2017 roku, sygn. akt XXI Ko 2/17

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

SSA Waldemar Szmidt SSA Michał Marzec SSA Wiesław Kosowski

Sygn. akt II AKa 576/17

UZASADNIENIE

Pełnomocnik M. P. (1) 16 stycznia 2017r. wniósł o zasądzenie na rzecz jego klienta kwoty 3.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 11.002,85 zł tytułem odszkodowania za niesłuszne zatrzymanie dokonane w dniu 19 stycznia 2016r. w sprawie Prokuratury Rejonowej w Chorzowie o sygn. akt PR 2 Ds. 101.2016. Następnie na rozprawie w dniu 12 czerwca 2017r. pełnomocnik wnioskodawcy rozszerzył żądanie wniosku wnosząc
o zasądzenie ponadto kwoty 1.818,30 zł z tytułu dalszych kosztów leczenia wnioskodawcy. Wreszcie na ostatnim terminie rozprawy pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o dodatkowe zasądzenie tytułem odszkodowania kwoty 17.766,85 zł z uwagi na poniesione koszty leczenia oraz utracone dochody.

Wyrokiem z dnia 11 października 2017r. Sąd Okręgowy w Katowicach, w sprawie
o sygn. akt XXI Ko 2/17 oddalił w całości roszczenie wnioskodawcy, kosztami sądowymi obciążając Skarb Państwa.

Z wyrokiem tym nie zgodził się pełnomocnik wnioskodawcy M. P. (1) zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenia przepisów postepowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to a to art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego wyrażając się w:

- przyznaniu waloru wiarygodności zeznaniom T. G. i M. B., co do przebiegu zatrzymania pokrzywdzonego, w sytuacji gdy zeznania te są sprzeczne z zeznaniami pokrzywdzonego, a także zeznaniami A. P.,

- przyjęciu, że zeznania złożone przez A. P. i T. B. w dniu 19 stycznia 2016r. są wiarygodne i odzwierciedlają przebieg zatrzymania, w sytuacji, jak A. P. na rozprawie zeznał, ze tego dnia wraz z T. B. byli pod wpływem alkoholu, o czym wiedzieli funkcjonariusze policji, a także zeznania ich zostały spisane przez funkcjonariuszy,
a oni się wyłącznie pod nimi podpisali,

- przyjęciu, że zeznania złożone przez A. P. i T. B. w dniu 19 stycznia 2016r. są wiarygodne w sytuacji, gdy z zeznań pokrzywdzonego, a także świadka M. P. (2) wynika, że A. P. i T. B. pozostawali w konflikcie
z pokrzywdzonym i jego ojcem,

- przyjęciu, że zatrzymanie pokrzywdzonego nie nosiło znamion bezzasadności, w sytuacji, gdy o bezzasadności zatrzymania orzekł Sąd Rejonowy w Chorzowie, oceniając zażalenie pokrzywdzonego na zatrzymanie.

Stawiając te zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie wniosku pokrzywdzonego w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Sąd I instancji zgromadził w sprawie pełny materiał dowodowy nie wymagający poszerzenia ani uzupełnienia. Zresztą apelujący nie kwestionował tej okoliczności. Zgromadzone dowody Sąd poddał wnikliwej ocenie zgodnej z dyspozycjami art. 7 k.p.k. Na podstawie prawidłowo ocenionych dowodów ustalił stan faktyczny nie popełniając w tym zakresie żadnych błędów.

Z taką sytuacją mamy do czynienia na kanwie niniejszej sprawy. Sąd I instancji ujawnił
w toku rozprawy głównej całokształt okoliczności sprawy, rozważył wszystkie okoliczności oraz ocenił poszczególne dowody zgodnie ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, czemu dał wyraz w pisemnym uzasadnieniu wyroku.

Zauważyć przy tym należy, iż jak wskazał Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 26 lipca 2017r., sygn. akt II KK 180/17 ustanowiony w art. 7 k.p.k. obowiązek dokonywania oceny wiarygodności materiału dowodowego w oparciu o wszechstronną, zgodną z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego analizę dotyczy nie tylko sądu orzekającego. Także skarżący, który zmierza do podważenia zasadności rozstrzygnięcia poprzez zakwestionowanie oceny dowodów stanowiących jego podstawę, nie może ograniczyć się do prostego zanegowania jej i arbitralnego stwierdzenia, że walorem wiarygodności winny być obdarzone wyłącznie dowody korzystne dla oskarżonego. Obowiązkiem skarżącego jest wykazanie, jakich konkretnych uchybień dopuścił się sąd meriti w kontekście zasad wiedzy - w szczególności logicznego rozumowania - oraz doświadczenia życiowego, oceniając zebrany materiał dowodowy. Za oczywiście niewystarczające należy tu także uznać samo przeciwstawienie dowodom, na których oparł się sąd orzekający, występujących w sprawie dowodów przeciwnych, jeśli przy tym nie zostanie wykazane, że to właśnie owe dowody przeciwne, ocenione w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego, winny uzyskać walor wiarygodności, zaś dowody stanowiące podstawę ustaleń sądu, w świetle tych samych zasad, są tego waloru pozbawione.

Apelujący ograniczył się tylko do zanegowania oceny dowodów dokonanej przez Sąd, gdyż jego zdaniem należało dać wiarę pokrzywdzonemu i jego ojcu. Nie wykazał przy tym, by dokonując oceny Sąd dopuścił się błędów logicznych lub też nie opierał się na doświadczeniu życiowym.

Przebieg zatrzymania M. P. (1) został ustalony na podstawie zeznań tak funkcjonariuszy policji T. G. i M. B., jak też spisywanych przez nich osób, to jest A. P. i T. B.. Słusznie Sąd meriti uznał te dowody za wiarygodne, gdyż wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają. Nie tylko policjanci, ale też A. P. i T. B. mówią o agresywnym i wulgarnym zachowaniu M. P. (1) wobec policjantów. Natomiast zachowanie pokrzywdzonego na komisariacie potwierdzają także relacje W. H. i S. M..

Do swego rodzaju złagodzenia relacji A. P. o zachowaniu M. P. (1), która miała miejsce podczas przesłuchania świadka na rozprawie Sąd meriti odniósł się w pisemnych motywach orzeczenia. Zawarta tam argumentacja zasługuje na pełną aprobatę.

Nie sposób również się zgodzić się z pełnomocnikiem, że obrazy art. 7 k.p.k. należy upatrywać w tym, iż A. P. i T. B. w czasie przesłuchania w dniu 19 stycznia 2016r. byli pod wpływem alkoholu oraz że pozostawali w konflikcie z pokrzywdzonym i jego ojcem. Bezspornym jest, że A. P. i T. B. w dniu 19 stycznia 2016r. spożywali alkohol, jednak z zeznań A. P. wynika jednoznacznie, że nie znajdowali się w stanie upojenia. Co więcej trzeba pamiętać, że zeznania tych osób to nie jedyne dowody w sprawie. One bowiem w zasadzie potwierdzają to co zeznawali funkcjonariusze policji. Tym samym to właśnie całościowa ocena materiału dowodowego, jakiej dokonał Sąd meriti uznana być musi za w pełni zgodną z dyspozycjami art. 7 k.p.k.

Odnosząc się wreszcie do ostatniego z postawionych w apelacji zarzutów, a mianowicie nieprawidłowego, zdaniem skarżącego, przyjęcia, że zatrzymanie pokrzywdzonego nie nosiło znamion bezzasadności, w sytuacji, gdy o bezzasadności zatrzymania orzekł Sąd Rejonowy
w C., oceniając zażalenie pokrzywdzonego na zatrzymanie.

Wskazać w pierwszej kolejności należy, iż apelujący zdaje się nie dostrzegać, iż przepis art. 552 §4 k.p.k. przewiduje odszkodowanie i zadośćuczynienie w wypadku niewątpliwie niesłusznego zatrzymania. Pojęcie „niewątpliwie niesłusznego zatrzymania” nie jest natomiast tożsame z „zatrzymaniem bezzasadnym”, o jakim mowa w art. 246 k.p.k. Należy w tym miejscu wskazać za Sądem meriti, że niewątpliwa niesłuszność zatrzymania wyrażana wskutek żądania odszkodowania i zadośćuczynienia (art. 552 § 4 k.p.k.) nie jest tożsama z kryteriami badania zażalenia na zastosowanie zatrzymania (art. 246 § 1 k.p.k.). Wprawdzie w obu wypadkach bada się zasadność i legalność zatrzymania, ale wskutek zażalenia bada się także jego prawidłowość, czego nie bada się wskutek zgłoszenia roszczenia pieniężnego. W trybie art. 552 § 4 k.p.k. nie wystarczy ustalenie, że zatrzymanie było niesłuszne, należy bowiem ustalić wysoki stopień owej niesłuszności, to jest stwierdzić, że było "niewątpliwie" niesłuszne. Gdyby więc nawet wskutek zażalenia na zatrzymanie stwierdzono, że było ono niesłuszne (niezasadne, nielegalne bądź nieprawidłowe), nie przesądzałoby to automatycznie o zasadności roszczenia pieniężnego, tu bowiem należałoby wykazać nadto niesłuszność "niewątpliwą" (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 2003-12-17, II AKa 344/03 Opubl: Krakowskie Zeszyty Sądowe rok 2004, Nr 1, poz. 33, str. 18).

Zgodzić należy się z Sądem I instancji, iż do zatrzymania M. P. (1) doszło w związku z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia przestępstwa oraz odmową padania swoich danych personalnych. To, że ostatecznie okazało się już na komisariacie (po zatrzymaniu), że pokrzywdzony posiada przy sobie dowód osobisty, nie powoduje uznania zatrzymania, jako niesłusznego i to w stopniu niewątpliwym, jak wymaga tego przepis art. 552 §4 k.p.k.

Mając na uwadze powyższe rozważania zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy,
a kosztami postępowania odwoławczego obciążono Skarb Państwa.

SSA Waldemar Szmidt SSA Michał Marzec SSA Wiesław Kosowski