Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Grajewie w III Wydziale Rodzinnym i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Aneta Frączek

Protokolant: Monika Walczak

po rozpoznaniu w dniu 06.04.2018 roku w Grajewie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. D.

przeciwko P. D. (1)

o alimenty

1.  zasądza tytułem alimentów od pozwanego P. D. (1) na rzecz powoda J. D. kwoty po 600 (sześćset) złotych miesięcznie poczynając od dnia 16.06.2017 roku, płatne z góry do 10. dnia każdego kolejnego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie płatności którejkolwiek raty do rąk J. D.;

2.  odstępuje od obciążania stron kosztami postępowania w sprawie przejmując je na rachunek Skarbu Państwa;

3.  wyrokowi w pkt.1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd Okręgowy w Łomży I Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 13 września 2018 roku w sprawie I Ca 218/18 na skutek apelacji pozwanego P. D. (1) od wyroku Sądu Rejonowego w Grajewie z dnia 6 kwietnia 2018 r. sygn. akt III RC 51/17:

I.  apelacje oddala;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. Grzegorza Bielskiego ustanowionego powodowi z urzędu kwotę 1200 złotych tytułem kosztów instancji odwoławczej.

Sygn. akt III RC 51/17

UZASADNIENIE

J. D. w pozwie, który wpłynął do tut. Sądu w dniu 16.06.2017 roku domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego P. D. (1) tytułem świadczenia alimentacyjnego kwot po 600,- złotych miesięcznie poczynając od dnia wniesienia pozwu, płatnych do dnia 10-tego każdego kolejnego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi w wypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że P. D. (1) jest jego synem. W dniu 05.01.1994 roku powód wraz z żoną przekazali P. D. (1) własność gospodarstwa rolnego. Z uwagi na awantury, kłótnie oraz niedogadywanie się powód wraz z małżonką wyprowadzili się z domu. Po śmierci żony J. D. pozostaje w niedostatku z powodu niskiej emerytury,

Pozwany w odpowiedzi na pozew wzniósł o oddalenie powództwa. Potwierdził, że ojciec przekazał mu gospodarstwo rolne oraz, iż wyprowadził się z domu z powodu niedogadywania się, kłótni, awantur i zamieszkał w S.. Pozwany wskazał, że na podstawie wyroku wydanego w tut. Sądzie w sprawie I C 28/08 wypłaca powodowi świadczenie pieniężne, do którego jest zobowiązany ustaleniami wynikającymi z aktu darowizny i kwota ta jest znaczącym obciążeniem dla domowego budżetu. Wskazał, że na jego utrzymaniu oprócz żony i dzieci pozostaje także brat. Podniósł, iż utrzymuje się wraz z rodziną z produkcji mleka, ale aby gospodarstwo przynosiło dochody musi być stale rozwijane. W tym celu zaciągnął kredyt. Aby zapewnić godne życie rodzinie wyremontował stary dom ponosząc wysokie koszty. Po opłaceniu kredytu, kosztów utrzymania gospodarstwa i domu starcza mu na skromne utrzymanie rodziny. Dlatego roszczenia powoda uznał za nieuzasadnione. Wskazał, że nie jest jedynym dzieckiem powoda i skoro ojciec żyje w niedostatku to powinien zwrócić się do pozostałych dzieci o wsparcie. Na rozprawie mającej miejsce w dniu 30.08.2017 roku oświadczył, że jakby pozostałe rodzeństwo płaciło na ojca to jest w stanie dołożyć 100zł. Na ostatniej rozprawie w sprawie wnosił o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił co następuje:

J. D. jest ojcem P. D. (1). J. D. z małżeństwa z A. z d. S. ma 9 dzieci: czyli pozwanego P. D. (1) oraz T. P., S. D., K. S., B. B. (1), B. D., M. K. (1), P. D. (2) i M. D.. Obecnie ma 85 lat. W dniu 05.01.1994 roku J. i A. małżonkowie D. na podstawie umowy darowali swojemu synowi P. D. (1) własność gospodarstwa rolnego, na które składały się działki gruntu o pow. 9,54 ha o nr (...)położone we wsi S. gminy W. oraz działki gruntu o nr (...)położone we wsi S., gminy W., o łącznej powierzchni 4,22 ha. Działki o nr (...)w wyniku odnowienia operatu ewidencji gruntów uległy podziałowi, w wyniku którego łączny obszar tych działek wynosił 13,87 ha, zaś nieruchomość została podzielona na działki o nr (...). Na działce nr (...) znajdował się budynek mieszkalny o czterech izbach, kryty eternitem, murowana obora, murowana stodoła. Dodatkowo małżonkowie darowali także synowi nieruchomość o pow. 2,28 ha położoną we wsi Z. gminy W., na którą składała się działka gruntu o nr (...) P. D. (1) ustanowił na rzecz rodziców służebność polegającą na prawie korzystania z mieszkania składającego się z jednego pokoju od strony zachodniej budynku mieszkalnego wraz z używalnością kuchni, łazienki i pomieszczeń ubocznych tego mieszkania, jednego stanowiska w oborze od strony wschodniej przy wejściu oraz polegającą na prawie swobodnego przejścia i przejazdu przez nieruchomość a także ustanowił na rzecz rodziców ograniczone prawo do działki o obszarze 0,5 ha położonej na działce (...) za budynkami od strony zachodniej – w miejscu i granicach przez strony uzgodnionych. P. D. (1) zobowiązał się wydać rodzicom rocznie 2 tuczniki o wadze około 100 kg każdy, a także wydawać 1 litr mleka dziennie.

J. D. wraz z żoną z uwagi na konflikt z synem wyprowadzili się z domu znajdującego się w miejscowości S. K.w październiku – grudniu 2005 roku. Zamieszkali w S., gdzie zakupili mieszkanie. Jak wynika z dokumentów przedstawionych przez powoda, J. D. jest emerytem. Z KRUS uzyskuje emeryturę rzędu 1090,36 zł brutto miesięcznie. Uzyskiwane dochody są niewystarczające na zaspokojenie podstawowych potrzeb powoda. Miesięcznie wydaje na czynsz za mieszkanie 142 złote, 62 zł – za prąd, 32 zł – za telefon, 150 zł na leki, na wyżywienie 600zł, na środki czystości 100zł, na ubrania 100zł, na wizyty lekarskie – 100zł. Dodatkowo, z uwagi na swój stan zdrowia wymaga pomocy opiekunki, której płaci po 500 zł miesięcznie. Oznacza to, że łącznie jego wydatki kształtują się na poziomie 1756 zł. Do czasu śmierci żony, która nastąpiła w dniu 25.03.2017 roku, J. D. nie oczekiwał pomocy od syna, gdyż małżonkowie D. dysponując dwiema emeryturami mieli środki wystarczające na zaspokojenie ich potrzeb. Po śmierci A. D., córki J. i A. T. P. i M. K. (1) pomagają ojcu w zaspokojeniu jego potrzeb. J. D. wymaga pomocy, gdyż jest chory na cukrzycę, ma także chorobę Parkinsona, po śmierci żony pogorszył się jego słuch. M. K. (1) zwracała się do opieki społecznej o pomoc dla ojca. Odmówiono mu pomocy z uwagi na fakt, że majątek w postaci gospodarstwa rolnego przekazał synowi (dowód: wyjaśnienia powoda k. 100 -100 odw, dokumenty załączone do pozwu k.3, 4, 5, 6-14, zaświadczenie z systemu PESEL – SAD k. 15-17, zeznania T. P. k. 101, M. K. (1) k. 101-101 odw, uzasadnienie wyroku wydanego w sprawie I C 28/08, k. 7 akt sprawy I C 18/18) .

Pozwany P. D. (1) urodził się w (...) roku. Ma 45 lat, jest rolnikiem. Utrzymuje się z pracy na gospodarstwie rolnym, obecnie o powierzchni 21,20 ha. Ma żonę i 4 dzieci, z czego najstarszy syn zamieszkuje w N., zaś córka która ma 22 lata pracuje w P.. Na utrzymaniu pozwanego pozostają syn w wieku 21 lat i córka w wieku 13 lat. Mimo, że jedna z córek pracuje P. pozwany twierdzi, że wraz z żoną ma na utrzymaniu 3 dzieci. Jak wynika z zeznań jego żony, córka ta pracuje wyłącznie dorywczo. Na dzieci pozostające w domu w 2016 roku uzyskiwał zasiłki rodzinne w wysokości 124 zł na P. D. (3) i 135 zł na P. D. (4) oraz 69 zł jako dodatek na pokrycie dojazdów P. D. (4) do szkoły. Z zeznań D. D. (2) wynika, iż obecnie małżonkowie D. na córkę P. uzyskują świadczenie 500+ i zasiłek rodzinny w wysokości 125 zł miesięcznie. Razem z pozwanym oraz jego rodziną w domu w S. K.zamieszkuje także brat pozwanego S. D. – na podstawie umowy zawartej w dniu 14.12.1999 roku pomiędzy P. D. (1) a S. D. o ustanowieniu służebności osobistej mieszkania. S. D. jest rencistą, dodatkowo dorabia na wsi w zamian za żywność i pieniądze. Gospodarstwo rolne P. D. (1) nastawione jest na hodowlę krów mlecznych i pozwany uzyskuje dochody ze sprzedaży mleka. Miesięczne dochody kształtują się na poziomie od 8.000-12.000zł. Z dołączonych do odpowiedzi na pozew dokumentów wynika, że dochody za mleko mogą być także znacznie większe niż podawane przez pozwanego. Za miesiąc maj 2017 roku pozwany uzyskał bowiem z SM (...) w G. z tytułu sprzedaży mleka kwotę 19.141,41 zł , za kwiecień 2017 roku – 16.388,54 zł, za marzec 2017 roku – 13.430,54 zł, za luty 2017 roku – 11.183,98 zł, za styczeń 2017 roku – 12.081,70 zł. Jak wskazał pozwany, rocznie otrzymuje dopłaty unijne w wysokości ponad 35.000zł. Na środki ochrony roślin wydaje 2.000zł rocznie. Na zakup nawozów wydaje 12.000-13.000zł rocznie. Ponosi również wydatki związane z koniecznością zakupu części do maszyn, które się zepsują. P. D. (1) opłaca składki na KRUS w wysokości 860 zł kwartalnie, uiszcza podatek w wysokości 230 zł kwartalnie. Do tego uiszcza składki za ubezpieczenie budynków wysokości 1000 zł rocznie. Za ubezpieczenie maszyn płaci 3.000zł rocznie. Powyższe wydatki kształtują się na poziomie co najmniej 18.360 zł rocznie. Dodatkowo, z dokumentów załączonych do odpowiedzi na pozew wynika, że P. D. (1) ponosi wydatki związane z koniecznością zakupu oleju napędowego i są to kwoty rzędu 1.180,26 zł za miesiąc styczeń 2017 roku, 999,92 za miesiąc marzec 2017 roku, 1001,53 zł za kwiecień 2017 roku, 1001,31 za miesiąc maj 2017 roku. Pozwany ponosi ponadto koszty związane z koniecznością zakupu opału i są to kwoty rzędu 3.168,zł. Ponosi także koszty energii elektrycznej i za okres od maja 2017 roku do września rachunek prognostyczny przewidywał obowiązek uiszczania kwot rzędu: za maj 2017 roku - 381,25 zł, zaś za kolejne miesiące po 692,61 zł. P. D. (1) ponosi koszty związane telefonem w wysokości od 88,14 zł do 200zł miesięcznie. Ponosi także wydatki związane z koniecznością spłaty kredytu zaciągniętego w Banku Spółdzielczym w S., przy czym raty kredytu sięgają maksymalnie do kwoty 1442,82 zł miesięcznie. Ponosi także wydatki związane z zakupem komponentów paszowych potrzebnych w żywieniu zwierząt gospodarskich jak np. śruty rzepakowej. Ponosi także koszty zakupu klejów, zapraw itd. Jak wskazywała żona pozwanego, dochód na jedną osobę w rodzinie wyliczony przez gminę wyniósł w ich wypadku 590 zł (dowód: wyjaśnienia pozwanego k. 100 odw, dokumenty załączone do odpowiedzi na pozew k. 25-87, zeznania D. D. (2) k. 118 odw, zeznania S. D. k. 119).

Jak wynika z akt sprawy tut. Sądu I C 28/08, jeszcze przed wyprowadzeniem się rodziców z S. K. P. D. (1) zaprzestał wywiązywania się z obowiązku dostawania rodzicom 2 tuczników rocznie oraz obowiązku dostarczania im 1 litra mleka dziennie. W dniu 14.05.2008 roku do tut. Sądu wpłynął pozew J. i A. D. żądających zasądzenia od swojego syna P. D. (1) kwoty 28.865 zł z uwagi na niewywiązywanie się przez 14 lat syna z obowiązku dostarczania rodzicom 2 tuczników rocznie oraz 1 litra mleka dziennie a także należności za działkę budowlaną o pow. 0,5 ha (k. 2-6, 7-10 akt sprawy I C 28/08). Wyrokiem tut. Sądu z dnia 29.08.2008 roku wydanym w ww. sprawie zasądzono od P. D. (1) na rzecz J. i A. D. kwotę 4.425 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19.06.2008 roku do dnia zapłaty, oddalono powództwo w pozostałym zakresie (k. 60 akt sprawy I C 28/08). Jak wynika z uzasadnienia wyroku Sąd ustalił, że od co najmniej 2001 roku zaczęły się konflikty pomiędzy J. i A. D. a P. D. (1). Od tego czasu P. D. (1) zaprzestał wywiązywać się z obowiązku dostarczania rodzicom tuczników i mleka. W październiku 2005 roku z S. K.do S. wyprowadził się J. D., za jakiś czas potem (najprawdopodobniej w grudniu 2005 roku) wyprowadziła się stamtąd A. D.. Sąd wydając rozstrzygniecie w sprawie uwzględnił podniesiony przez pełnomocnika pozwanego zarzut przedawnienia roszczeń wskazując, że roszczenie o jakie wystąpili powodowie miało charakter roszczenia okresowego dla którego obowiązuje 3-letni okres przedawnienia. Dlatego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz rodziców należności za niedostarczanie tuczników za lata 2005-2007 oraz za trzyletni brak dostarczania mleka, co dało kwotę 4042,50 zł. Oddalił dalej idące żądania, w tym i żądnie, które nie zostało sprecyzowane związane z działką budowlaną (k. 63-64, 65 akt sprawy I C 28/08).

Po dniu wydania wyroku w sprawie pozwany zaczął realizować obowiązek wynikający z umowy dożywocia w formie co półrocznych świadczeń pieniężnych na rzecz rodziców, przy czym ostatnia udokumentowana przez niego płatność na rzecz rodziców uiszczona została w dniu 29 marca albo sierpnia 2016 roku w wysokości 595 zł (k. 88-90 akt sprawy, przelew znajdujący się w 3 rzędzie od góry po lewej stronie)

Obecnie J. D. nie przysługuje już służebność mieszkania w domu w S. K.. W dniu 23.01.2018 roku do tut. Sądu wpłynął pozew P. D. (1), w którym domagał się ustalenia, iż służebność mieszkania przynależna jego ojcu wygasła z dniem 01.01.2016 roku (k. 3-4 akt sprawy tut. Sądu I C 18/18, k. 8-22, 23,24). Wyrokiem tut. Sądu wydanym w dniu 09.03.2018 roku w sprawie I C 18/18 ustalono, że służebność osobista mieszkania przynależna J. D. polegająca na korzystaniu z jednego pokoju od strony zachodniej budynku mieszkalnego wraz z używalnością kuchni, łazienki, pomieszczeń obocznych tego mieszkania, jednego stanowiska w oborze od strony wschodniej przy wejściu oraz polegająca na prawie swobodnego przejścia i przejazdu przez nieruchomość w miejscowości S. K. (...) a także użytkowania nieruchomości ograniczonej do powierzchni 5000 m ^{( 2 )} działki oznaczonej nr (...) położonej we wsi S. K.wygasła z dniem 01.01.2016 roku (k. 52).

Sąd zważył, co następuje:

Materialnoprawną podstawą rozstrzygnięcia w przedmiocie roszczenia zgłoszonego w niniejszym postępowaniu są przepisy art. 128 kro i art. 133 § 2 kro. Artykuł 128 kro stanowi, że obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania ( obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Zgodnie z art. 133 § 2 kro, poza wypadkiem określonymi w paragrafie 1 tego przepisu, regulującym obowiązek alimentacyjny rodzica względem dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

Pojęcie „niedostatek”, jakim posługuje się kro, nie ma definicji ustawowej. Natomiast w literaturze i orzecznictwie wskazuje się na właściwą temu pojęciu cechę względności. W orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1958 r., 2 Cr 817/57 (OSPiKA 1959/11/294), przyjęto, że niedostatek występuje nie tylko wtedy, gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz oznacza również i taką sytuację materialną osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Podobne stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 23 października 1962 r., III Cr 16/61 (OSPiKA 1964/10/191), oraz w tezie III uchwały z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, (OSNCP 1988/4/42). Przyjmuje się, że niedostatek jest przesłanką powstania obowiązku alimentacyjnego, gdy jego przyczyną są okoliczności niezależne od woli osoby ubiegającej się o alimenty, a świadczenia alimentacyjne nie przysługują osobie zdolnej do pracy, jeśli z własnej winy nie wykorzystuje ona swoich zdolności albo bez uzasadnionej przyczyny rezygnuje z dochodów. Pozostawanie w niedostatku może być następstwem zjawisk patologicznych, np. nałogowego alkoholizmu, narkomanii, marnotrawstwa. Jednakże wskazane wyżej przyczyny, same w sobie, nie mogą usprawiedliwiać odmowy alimentowania osób nimi dotkniętych przez zobowiązanych do alimentowania, gdyż nie odpowiadałoby to względom humanitarnym (tak np. E. Budna: ˝Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci˝, NP 1990, nr 7-9, s. 65 i n.).

W doktrynie sporna była również dopuszczalność dochodzenia alimentów przez osobę będącą w niedostatku, która postępowała w stosunku do pozwanego w sposób naganny, czy to okazując mu lekceważenie, czy też żywiąc doń nienawiść, a w szczególności, jeśli występował o alimenty w stosunku do dorosłego dziecka rodzic, który nie łożył na jego utrzymanie i wychowanie, lekceważąc swe obowiązki, za co sąd pozbawił go władzy rodzicielskiej. Tradycyjny pogląd głosił, iż tego rodzaju okoliczności nie mogły być podstawą oddalenia roszczenia o alimenty, gdyż obowiązek alimentacyjny należy wykonywać bez względu na postawę i zachowanie się uprawnionego.

Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 220, poz. 1431), która weszła w życie z dniem 13 czerwca 2009 r., do kro został wprowadzony przepis art. 144 ¹ , który stanowi, że zobowiązany (do alimentacji) może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletnich dzieci. Omawiany przepis art. 144 ¹ kro jest podsumowaniem i rozstrzygnięciem legislacyjnym długoletniego doktrynalnego sporu o dopuszczalność powoływania się na gruncie prawa alimentacyjnego na zarzut nadużycia prawa podmiotowego przez osobę dochodzącą alimentów. Przed wejściem w życie wspomnianej noweli k.r.o. z 2008 r. jedynie dochodzenie alimentów między powinowatymi wymagało wykazania, że żądanie ich ma uzasadnienie etyczne, tzn. że jest zgodne z zasadami współżycia społecznego (art. 144 k.r.o.). Przy dochodzeniu alimentów od innych członków rodziny tradycyjny pogląd wykluczał powołanie się na zarzut nadużycia prawa podmiotowego. Jego zwolennicy opowiadali się za tezą, że dla powstania obowiązku alimentacyjnego wystarczy wykazanie istnienia określonej prawem relacji rodzinnoprawnej oraz wykazanie istnienia po stronie żądającej alimentów istnienia niezaspokojonych usprawiedliwionych potrzeb, a po stronie osoby zobowiązanej istnienia możliwości zarobkowych i majątkowych pozwalających na zaspokojenie tych potrzeb. Obecnie obowiązujący art. 144 ¹ kro sprawia, że w praktyce rozstrzygania spraw o alimenty - wyjąwszy dochodzenie ich przez dziecko od rodziców - zasadność żądania alimentów będzie analizowana przez pryzmat jego zgodności z zasadami współżycia społecznego.

W ocenie Sądu oczywiste jest, że powód J. D. pozostaje w niedostatku. Uzyskiwane przez niego dochody w wysokości 1094,36 zł brutto są niewystarczające na zaspokojenie jego podstawowych potrzeb, których wysokość została określona na kwotę 1756 zł. Podkreślić należy przy tym, że do czasu śmierci A. D., która miała miejsce w dniu 25.03.2017 roku powód nie domagał się od pozwanego partycypowania w kosztach utrzymania, gdyż świadczenia emerytalne małżonków D. były wystarczające na zaspokojenie ich potrzeb. Dopiero po śmierci żony J. D. wystąpił p-ko synowi z żądaniem alimentów na swoją rzecz. Pozwany z uwagi na wiek i stan zdrowia oraz brak majątku nie może zaspokoić swoich potrzeb samodzielnie.

Jak wynika z treści zeznań pozostałych dzieci J. D., ich sytuacja majątkowa jest zdecydowanie gorsza niż sytuacja majątkowa pozwanego.

T. P. (w protokole rozprawy błędnie wskazano, iż w dniu 30.08.2017 roku Sąd jako pierwszego ze świadków przesłuchał M. K. (1)) potwierdziła, że sytuacja bytowa ojca uległa pogorszeniu po śmierci żony. T. P. zatrudniona jest w zakładzie produkcji galanterii meblowej, gdzie zarabia ok. 2000 zł miesięcznie. Jej mąż jest pracownikiem budowlanym, zarabia ok. 2000 zł miesięcznie. Oboje nie mają na utrzymaniu dzieci. T. P. określiła wydatki ponoszone przez małżonków związane z koniecznością uiszczania czynszu, prądu, gazu, należności za telefony na kwotę 680 zł miesięcznie. Nie umiała podać wysokości wydatków na żywność i ubrania. Podkreślała, że realizuje obowiązek pomocy ojcu, który z uwagi na wiek i stan zdrowia nie może już utrzymywać się samodzielnie poprzez to, że co tydzień wraz z mężem przyjeżdża do ojca z O., kupuje mu żywność, chemię gospodarczą, kąpie ojca i sprząta mu mieszkanie. Wraz z pozostałą trójką rodzeństwa czyli M. K. (2), B. B. (1), B. D. wykonali remont mieszkania ojca w S., pomalowali mieszkanie, kupili do niego gumoleum. Spośród rodzeństwa tylko ich czwórka interesuje się losem ojca, pozostałe dzieci nim się nie interesują (k. 101).

M. K. (1) potwierdziła że spośród rodzeństwa tylko ona, T. P., B. D. i B. B. (1) interesuje się losem ojca. Podkreślała, iż wraz z siostrą T. P. tylko one na co dzień zajmują się ojcem. M. K. (1) od świąt Wielkanocnych w 2017 roku przyjeżdżała do ojca codziennie, co drugi dzień, dawała mu insulinę, woziła śniadania, obiady, jedzenie. Na weekendy do ojca przyjeżdżała siostra z O.. Od czerwca 2017 roku wynajęto opiekunkę, która do ojca przychodzi 3 razy w tygodniu, podaje ojcu insulinę, myje naczynia po obiedzie, odkurza, gotuje obiady. M. K. (1) pomaga ojcu, chodzi z nim do lekarza, wykupuje leki. Sama utrzymuje się z renty w wys. 650 zł. Jej mąż jest kierowcą, zarabia 2100 zł. Oboje mają na utrzymaniu dwie córki: jedną w wieku 23 lata która jest studentką i 13-latkę. Córce na studiach dają 800 zł miesięcznie na utrzymanie. Wydatki na prąd, gaz, zużycie wody, wywóz śmieci M. K. (1) określiła na kwotę 327 zł miesięcznie. Rodzina zakupiła dom do remontu, podatek za nieruchomość to kwota 500 zł rocznie (k. 101-101 odw).

P. D. (2) (k. 118 odw – 119) twierdził, że przez 11 lat po darowaniu gospodarstwa P. D. (1)stosunki pomiędzy rodzeństwem a rodzicami układały się dobrze. Wyprowadzkę rodziców wiązał z działaniami sióstr, które upominały się o pieniądze. Twierdził, że po 11 latach od zawarcia umowy darowizny zaczęło dochodzić do interwencji policji. Potwierdził, że nie utrzymuje kontaktów z ojcem. Odnośnie swojej sytuacji majątkowej zeznał, że z zawodu jest kierowcą. P. D. (2) zarabia 2400 zł brutto, 1740 zł netto. Dodatkowo miesięcznie ma 500-600 zł za delegacje. Na utrzymaniu ma żonę i 2 dzieci: córkę lat 21 i syna lat 13. Wydatki związane z czynszem, prądem, telefonami komórkowymi i gazem kupowanym co 3 miesiące określił na poziomie 616 zł miesięcznie. Wskazywał, że ojciec był dla niego katem, więc nie dałby mu ani złotówki. Potwierdził, że rodzice różnie traktowali swoje dzieci. Faworyzowali M. K. (1), T. P., B. D. i B. B. (1), pozostałe dzieci traktowali wyłącznie jak ludzi do pracy.

S. D. (k. 119), zamieszkuje w domu pozwanego. Jest rencistą. Ma 800 zł renty. Nie dokłada się bratu do życia. Sam się utrzymuje z renty. Jest kawalerem, nie ma dzieci.

K. S. (k. 119-119 odw) potwierdziła, że przed wyprowadzką rodziców stosunki pomiędzy nimi a pozwanym i pozostałym rodzeństwem układały się dobrze. Wyprowadzkę rodzeństwa wiązała z działaniami sióstr, w szczególności B. B. (1) domagającej się pieniędzy na spłatę kredytu. Odnośnie swojej sytuacji zeznała, że nie pracuje z uwagi na chorobę - raka, pozostaje na utrzymaniu męża. Jej mąż zarabia 2800 zł netto z czego 200 zł wydaje na dojazdy do miejsca pracy. Wraz z mężem na opłaty wydają ok. 650 zł, na życie miesięcznie zostaje im kwota ok. 1000zł. Z uwagi na swoją chorobę miesięcznie wydaje 200-300 zł na leki, zmuszona jest także jeździć co kwartał, czasami 2 razy w miesiącu na kontrole do B.. Z uwagi na powikłania po leczeniu zmuszona jest do kontynuowania leczenia prywatnie. Potwierdziła, że rodzice niejednakowo traktowali swoje dzieci, czwórkę z ich faworyzowali, pozostałe traktowali źle.

M. D. (k. 135-139) opisał sytuacje majątkową rodzeństwa. Przyznał, że ojcu brakuje pieniędzy na życie i dlatego pozwał P. D. (1). Ojciec wynajął opiekunkę, bo wymaga stałej opieki zaś mieszka sam. Odnosząc się do swojej sytuacji majątkowej podał, że jest po rozwodzie. Jego żona pracuje, jednakże świadek nie wiedział, gdzie ani ile była żona zarabia. Mimo rozwodu nadal zamieszkuje wraz z żoną i dwójką dzieci: córką która ma 6 lat i synem lat 16. Na dwoje dzieci płaci miesięcznie 1050 zł alimentów. Obecnie pracuje przy pracach wykończeniowych, miesięcznie zarabia 2500-3000 zł. Dodatkowo wynajmuje mieszkanie własnościowe za co uzyskuje dochód rzędu 1100zł miesięcznie. Na opłaty za mieszkanie wydaje miesięcznie 500 zł. Pozostałe należności opłaca była żona. Na jedzenie wydaje 400 zł. Resztę pieniędzy przeznacza na remont poddasza kamienicy, w której mieszka jego rodzina Na poddaszu zamierza urządzić pokój do którego przeprowadzą się po to, aby córka miała swój pokój na piętrze. Wskazał, że miesięcznie musi mieć na utrzymanie 2500zł oraz musi także inwestować w prowadzoną działalność, kupować maszyny, utrzymywać samochód, kupować paliwo; prowadzona działalność wiąże się z koniecznością dojazdu do klienta. M. D. potwierdził, że rodzeństwo nie było traktowane jednolicie, dzieci były gorsze oraz lepsze. Matka faworyzowała siostry B. i M.. Pozostałe dzieci musiały zarabiać na swoje utrzymanie. Twierdził, że rodzice byli buntowani przez siostry, które dążyły do odebrania gospodarstwa pozwanego i dlatego doszło do wyprowadzki z S. K.. Jak twierdził, przedtem stosunki w rodzinie układały się dobrze.

B. B. (1) (k. 143-144) przebywa w U. (...) od 2005 roku. Pracuje w firmie (...) w C., gdzie zarabia 35000-37000 $ rocznie, co daje kwotę 2916,66-3083,33 $ miesięcznie. Wraz z mężem płacą za mieszkanie, samochody syna, córki oraz trzeci pojazd i wydatki z tego tytułu określiła na poziomie 2141,37 $ miesięcznie. Wydatki za światło, gaz, internet, telefony, ubezpieczenie na życie określiła na poziomie 580-600 $ miesięcznie. Dodatkowo, małżonkowie ponoszą wydatki na jedzenie a także koszty nauki córki w szkole polskiej, za którą uiszczają 400$ rocznie. B. B. (1) wiązała konieczność wyprowadzki rodziców od brata z konfliktami związanymi z tym, że rodzice przestali pomagać bratu P. D. (1) finansowo z uwagi na choroby oraz w związku z tym, że A. D. zmuszona została do oddania swojej siostrze pieniędzy pożyczonych przez P. D. (1), który odmówił ich zwrotu twierdząc, że ciotka nie ma dzieci więc nie potrzebuje pieniędzy. B. B. (1) wskazała w jaki sposób pomagała rodzicom a teraz ojcu w utrzymaniu. Opisała, w jaki sposób pozostałe rodzeństwo zapewnia pomoc ojcu, wskazała które z dzieci powoda nie interesuje się jego losem.

B. D. (k. 160) obecnie jest na emeryturze. Wysokość emerytury to 4000zł miesięcznie netto. Na utrzymaniu ma niepracującą żonę. Swoje wydatki na mieszkanie, gaz, światło, telefony, telewizję, ubezpieczenie jego i żony określił w wysokości 910 zł miesięcznie. Zeznał, że co miesiąc wysyła ojcu 200 zł, czemu J. D. stanowczo zaprzeczył. Wskazał w jaki sposób- jego zdaniem – ojcu pomaga pozostałe rodzeństwo, w tym i brat S..

W ocenie Sądu, sytuacja majątkowa i bytowa pozwanego jest najlepsza spośród dzieci J. D.. Nawet jeżeli przyjąć, że miesięcznie P. D. (1) uzyskuje dochód z tytułu sprzedaży mleka na najniższym wskazywanym przez niego poziomie czyli 8.000zł (co wydajne się, w świetle przedstawianych przez pozwanego faktur z SM (...), jest kwotą mocno zaniżoną), to P. D. (1) uzyskuje z tego tytułu dochód rzędu 96.000 zł rocznie. Dodając do tego kwotę uzyskiwaną z tytułu dopłat unijnych czyli 35.000 zł rocznie należy uznać, że pozwany dysponuje rocznie kwotą 131.000 zł rocznie.

Żądana przez powoda wysokość alimentów to 600 zł miesięcznie czyli 7200zł rocznie. Oznacza to, że w wypadku zasądzenia alimentów w żądanej kwocie pozwanemu pozostawałaby do dyspozycji kwota 123.000 zł rocznie czyli 10.316,66 zł miesięcznie. Mając na uwadze, że pozwany nie określił dokładnie rocznych wydatków niezbędnych do prawidłowego prowadzenia produkcji rolnej, utrzymania domu, zapewnienia utrzymania siebie i rodziny, jednakże z jego wyjaśnień oraz przedstawianych dokumentów wynika, że koszty niezbędne do zapewnienia produkcji rolnej, ubezpieczeń budynków, samochodu, ubezpieczeń społecznych, spłaty kredytu są nie mniejsze niż 55.945,22 zł rocznie (18,360 zł rocznie za zakup środków ochrony roślin, nawozów, opłacania składek na KRUS, podatku podatek od nieruchomości, składek za ubezpieczenie budynków, maszyn + co najmniej 12.000 rocznie na zakup oleju napędowego + 3168, za zakup opału na zimę + 6303,38 zł za energię elektryczną rocznie + 2400 zł za telefony + 13713,84 maksymalna wysokość rat kredytu rocznie). Oczywiście kwota ta nie obejmuje wszystkich wydatków związanych z naprawami maszyn, zakupem komponentów paszowych, zakupem zapraw, klejów, szpachli itp. Obrazuje jednakże że nawet odliczając od tak obliczonego dochodu (mocno zaniżonego z uwagi na przyjęcie najniższego z możliwych dochodu z tytułu sprzedaży mleka) wydatki jakie kwotowo określił pozwany na prowadzenie produkcji rolnej oraz powyżej wskazane, pozwanemu pozostaje niemała kwota 55.814,22 zł rocznie. O ile kwota powyższa zostanie pomniejszona o wydatki związane z naprawami maszyn, zakupem komponentów paszowych, zakupem zapraw, klejów, szpachli itp., to w ocenie Sądu, P. D. (1) pozostanie na życie kwota, która pozwala mu na uiszczanie na rzecz ojca 600 zł miesięcznie.

Dodać należy, że zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie zachodzą okoliczności, o jakich mowa w art. 144 ¹ kro.

Sąd stoi na stanowisku, że rzeczywiście jest tak, że małżonkowie D. nie traktowali jednolicie swoich dzieci. Część z nich faworyzowali, część z nich traktowali znacznie gorzej. Faworyzowali M. K. (1), T. P., B. D. i B. B. (1), pozostałe dzieci zmuszane były do pracy, nie brano pod uwagę ich potrzeb chociażby w zakresie edukacji; pozostałe dzieci nie mogły liczyć na pomoc rodziców np. w formie pomocy finansowej niezbędnej w zakupie mieszkania. Nie można jednakże twierdzić, że w niniejszej sprawie zasądzenie alimentów od pozwanego jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Pozwany zawarł z rodzicami umowę darowizny, na podstawie której stał się jedynym właścicielem ich gospodarstwa rolnego. Po okresie, w którym nie dochodziło do konfliktów, J. i A. D. z uwagi na awantury, nieporozumienia zmuszeni zostali do wyprowadzenia się z domu w S. K.i zakupu mieszkania w S.. Pozwany nie respektował zapisów umowy darowizny o konieczności dostarczania rodzicom po 2 tuczników rocznie oraz po 1 litr mleka dziennie i trzeba było sprawy cywilnej, aby zmusić go do tych świadczeń w formie pieniężnej, przy czym po wydaniu wyroku w sprawie I C 18/08 pozwany nadal realizował obowiązek o jakim mowa powyżej do 2016 roku. Brak jest dowodu, aby uiszczał na rzecz rodziców należności wynikające z umowy darowizny w 2017 roku. Dodatkowo, w 2018 roku P. D. (1) wystąpił p-ko ojcu z pozwem o ustalenie wygaśnięcia służebności osobistej i użytkowania, przy czym powody, dla jakich wystąpił z żądaniem w sprawie tut. Sądu I C 18/18 a podawane na rozprawie z dnia 06.04.2018 roku, czyli iż chce postawić oborę i się rozbudować są – zdaniem Sądu – nieprawdziwe. Skoro pozwany jest właścicielem gospodarstwa rolnego to fakt, iż jego ojcu przysługiwałaby służebność polegającą na prawie zajęcia jednego stanowiska w oborze nie stanowi podstawy do odmowy przyznania mu kredytu na rozbudowę tejże obory albo uniemożliwienia wykonania planów na jej rozbudowę. Dodatkowo, pozwanemu nie przeszkadza, że na podstawie umowy o ustanowieniu służebności osobistej w jego domu zamieszkuje brat S. i nie przeszkadza to w planach modernizacji gospodarstwa. W ocenie Sądu wystąpienie p-ko ojcu z żądaniem ze sprawy I C 18/18 było motywowane zerwaniem jakiekolwiek więzi z ojcem, uniemożliwieniem mu, ewentualnego, zgodnego z prawem powrotu do domu w S. K..

Mając na uwadze powyżej omówione dowody, na podstawie art. 128 kro w zw. z art. 133§ 2 kro i art. 135§ 1 kro orzeczono jak w pkt. 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania w sprawie orzeczono na mocy art. 113 ust.1 i art. 96 ust.1 pkt. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku oraz art. 98, art.102 kpc odstępując od obciążania pozwanego kosztami postępowania w sprawie przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono na mocy art. 333§1 pkt. 1 kpc.