Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2018 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...)Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W.

przeciwko P. P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 30 marca 2017 r. sygn. akt I C 1145/16

oddala apelację.

SSA Józef Wąsik SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Robert Jurga

Sygn. akt I ACa 1261/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 28 marca 2018 roku

W pozwie skierowanym przeciwko P. P., strona powodowa (...)Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. – wniosła o: 1. zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 108.676,79 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty; 2. zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że przedmiotową wierzytelność nabyła na podstawie umowy przelewu z dnia 26 listopada 2014 roku od uprzedniego wierzyciela Banku (...) S.A. – (...). Poprzedni wierzyciel zawarł z pozwanym w dniu 18 czerwca 2008 r. umowę bankową, na podstawie której pozwany otrzymał wskazaną w niej kwotę pieniężną, jednocześnie zobowiązując się do jej zwrotu na warunkach precyzyjnie w niej określonych. Zaś umową przelewu wierzytelności dokonano cesji na jej rzecz całości praw i obowiązków wynikających z w/w umowy bankowej – na dowód powyższego, strona powodowa przedłożyła wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji. Strona powodowa podała, iż w dniu 24 lipca 2015 r. strony zawarły, na czas oznaczony, umowę ugody, w treści której pozwany złożył wprost oświadczenie o uznaniu, co do zasady jak i wysokości wierzytelności przysługującej poprzednio wierzycielowi pierwotnemu w wysokości 103.289,95 zł (kwota bazowa ugody) i zobowiązał się do jej spłaty – jednocześnie strony zgodnie ustaliły, że spłacana przez pozwanego wierzytelność zostanie powiększona o odsetki umowne liczone od kwoty bazowej ugody, począwszy od daty płatności pierwszej raty ugody według stopy procentowej określonej postanowieniami ugody, należne za cały okres trwania ugody. Zgodnie z zapisami ugody, w przypadku dokonywania wpłat w wysokości i w termiach określonych jej harmonogramem, wysokość odsetek umownych wyniesie 34.381,61 zł – przedmiotową ugodą kwota 137.671,56 zł została rozłożona na raty, których wysokość oraz terminy płatności zostały szczegółowo uregulowane w ugodzie. Według strony powodowej, pozwany nie dokonał na jej rzecz żadnych wpłat objętych harmonogramem spłat wskazanym w ugodzie. Strona powodowa podała, iż wobec niedopełnienia warunków przedmiotowej ugody i niespłacenia przynajmniej dwóch kolejny pełnych rat, została ona przez nią skutecznie wypowiedziana.

Strona powodowa wyjaśniła, iż zadłużenie pozwanego wobec niej, stanowiące wartość przedmiotu sporu, wynosiło na dzień złożenia pozwu 108.676,79 zł, w skład której to kwoty wchodziła należność główna (niespłacona kwota bazowa ugody) wynikająca z w/w ugody w kwocie 103.289,95 zł oraz skapitalizowane odsetki umowne wraz z odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Według strony powodowej, na kwotę odsetek umownych naliczaną na podstawie postanowień ugody od kwoty bazowej ugody według stopy procentowej określonej postanowieniami ugody składa się kwota 2.478,96 zł, natomiast na kwotę odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, obliczoną zgodnie z ugodą od kwoty bazowej ugody w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP obowiązującej w dacie powstania opóźnienia, naliczaną od dnia 17 grudnia 2015 r. do dnia poprzedzającego wytoczenie powództwa w sprawie, składa się kwota w wysokości 2.907,88 zł. Strona powodowa oświadczyła, iż wezwała pozwanego do zapłaty, jednakże do chwili obecnej zadłużenie nie zostało uregulowane. Wraz z pismem z dnia 19 grudnia 2016 r. strona powodowa przedłożyła poświadczony za zgodność z oryginałem odpis wskazanej umowy sprzedaży wierzytelności wraz z wyciągiem z załącznika nr (...) – Listy wierzytelności oraz odpisem notarialnego poświadczenia podpisów – zaznaczyła przy tym, iż ze względu na konieczność ochrony danych osobowych, przedłożony odpis został ograniczony o nazwiska i numery PESEL pozostałych dłużników.

W odpowiedzi na pozew pozwany P. P. wniósł o: 1. oddalenie powództwa w całości; 2. zasądzenie od strony powodowej na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany w pierwszej kolejności podniósł brak legitymacji procesowej pod stronie powodowej. W tym kontekście pozwany zwrócił uwagę, iż strona powodowa przedstawiła wprawdzie na tę okoliczność umowę sprzedaży wierzytelności z dnia 26 listopada 2014 r. jednak w formie niepoświadczonej kserokopii, która nie może być zakwalifikowana jako dokument. Pozwany zwrócił uwagę, iż w przedłożonej umowie brak jest danych wskazujących, aby sprzedana przez bank wierzytelność była wierzytelnością Banku (...) S.A. w stosunku do niego. Według pozwanego, przedstawiony przez stronę powodową „wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji” stanowi jedynie dowód tego, że bliżej niezidentyfikowana osoba, w bliżej nieokreślonym czasie sporządziła w programie komputerowym tabelkę zawierającego jego dane – nie można jednakże przyjąć, że jest to dowód na istnienie wierzytelności. Ponadto, zdaniem pozwanego, strona powodowa nie wykazała swojego roszczenia ani co do zasady ani co do wysokości, albowiem nie załączyła żadnego dowodu, z którego wynikałoby, że zasadnym jest dochodzenie przez nią kwoty 108.676,79 zł wraz z odsetkami liczonymi od daty wniesienia pozwu.

Zaskarżonym w yrokiem z dnia 30 marca 2017 roku Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od pozwanego P. P. na rzecz strony powodowej (...)Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W. kwotę 107 008, 39 zł z odsetkami w wysokości 6 % w skali roku od dnia 29.03.2016 r. do dnia 03.11.2016 r., a od dnia 03.11.2016 r. do dnia zapłaty w wysokości 4 - krotności stopy kredytu lombardowego NBP, przy czym zastrzegł, iż nie mogą być one wyższe niż odsetki maksymalne; oddalił powództwo w pozostałej części oraz zasądził od pozwanego P. P. na rzecz strony powodowej (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W. kwotę 8 217 zł tytułem kosztów procesu.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 18 czerwca 2008 r. Bank (...) S.A. – (...) zawarł z pozwanym P. P. umowę pożyczki gotówkowej. Na podstawie przedmiotowej umowy pozwany otrzymał do dyspozycji kwotę 105.600,00 zł brutto, zobowiązując się do jej spłaty na warunkach określonych w w/w umowie (84 raty – termin spłaty ostatniej raty: 3 czerwca 2015 r.).

Sąd Okręgowy ustalił, iż pozwany nie wywiązał się z przyjętego na siebie zobowiązania, wobec czego niespłacona kwota należności głównej stała się wymagalna wraz z kwotą odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. W następstwie powyższego, Bank (...) S.A. w dniu 12 czerwca 2013 r. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...). Postanowieniem z dnia 4 lipca 2013 r., sygn. akt I Co 3401/13, Sąd Rejonowy (...)w K. nadał w/w bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności.

W oparciu o wyżej opisany tytuł wykonawczy, w dniu 1 sierpnia 2013 r. Bank (...) S.A. wystąpił z wnioskiem do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...)w K. K. W. o wszczęcie postępowanie egzekucyjnego. Postanowieniem z dnia 24 lutego 2015 r., sygn. akt Km 1300/13, przedmiotowe postępowanie egzekucyjne zostało umorzone.

Sąd I instancji podał, że w dniu 26 listopada 2014 r. Bank (...) S.A. zawarł z (...) Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą we W. umowę, na mocy której przelał na stronę powodową swoją wierzytelność pieniężną wobec pozwanego wynikającą z w/w umowy pożyczki w łącznej kwocie 100.541,60 zł, na którą składały się: a) kwota 69.174,32 zł stanowiąca należność główną wynikającą z w/w umowy pożyczki gotówkowej; b) kwota 30.283,28 zł stanowiąca odsetki naliczone przez Bank (...) S.A.; c) kwota 1.084,00 zł stanowiąca koszty. O dokonanym przelewie Bank (...) S.A. zawiadomił pozwanego pismem z dnia 21 stycznia 2015 r.

Po nabyciu w/w wierzytelności wobec pozwanego, strona powodowa podjęła próby polubownego zakończenia postępowania, co doprowadziło do zawarcia w dniu 24 lipca 2015 r. ugody pomiędzy stronami, w której pozwany uznał – tak co do zasady jak i wysokości – wierzytelność przysługującą poprzednio Bankowi (...) S.A., w wysokości 103.289,95 zł (kwota bazowa ugody) i zobowiązał się do jej spłaty. Jednocześnie strony zgodnie ustaliły, że spłacana przez pozwanego wierzytelność zostanie powiększona o odsetki umowne liczone od kwoty bazowej ugody począwszy od daty płatności pierwszej raty ugody według stopy procentowej określonej postanowieniami ugody i należne za cały okres trwania ugody. Strony uzgodniły, iż oprocentowanie ugody jest stałe i wynosi 6,00% w stosunku rocznym. Zgodnie z zapisami ugody, w przypadku dokonywania wpłat w wysokości i w terminach określonych harmonogramem ugody wysokość odsetek umownych naliczonych od dnia 24 lipca 2015 r. to 34.381,61 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, iż na mocy ugody pozwany zobowiązał się do spłaty na rzecz strony powodowej łącznej kwoty 137.671,56 zł w 119 ratach, których wysokość oraz terminy płatności zostały szczegółowo uregulowane postanowieniami ugody. W treści ugody strony zastrzegły, iż w przypadku opóźnienia pozwanego w płatnościach stanowiących równowartość dwóch pełnych rat ugody, strona powodowa będzie mieć prawo pisemnego wypowiedzenia ugody z zachowaniem 7-dniowego terminu wypowiedzenia i po jego upływie cała pozostała do zapłaty kwota staje się natychmiast wymagalna i może być dochodzona przed sądem. Strony ustaliły, iż wypowiedzenie ugody upoważnia stronę powodową do naliczania odsetek za opóźnienie od pozostałej do spłaty kwoty zadłużenia. Zgodnie z zawartą ugodą strona powodowa została uprawniona do naliczania odsetek za opóźnienie w wysokości równej czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP obowiązującej w dacie powstania opóźnienia.

Wobec niedopełnienia warunków przedmiotowej ugody i braku spłaty przez pozwanego czterech pełnych rat ugody w terminach w niej określonych, pismem z dnia 12 listopada 2015 r. strona powodowa wypowiedziała ją za okresem wypowiedzenia wynoszącym 7 dni.

Pismem z dnia 3 marca 2016 r. strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty zadłużenia, jednak bezskutecznie.

Powyższe ustalenia faktyczne doprowadziły Sąd Okręgowy do uznania powództwa za uzasadnione.

Sąd I instancji uznał, iż bezsporne w przedmiotowej sprawie było, iż w dniu 18 czerwca 2008 r. Bank (...) S.A. – (...) zawarł z pozwanym P. P. umowę pożyczki gotówkowej, na mocy której pozwany otrzymał do dyspozycji kwotę 105.600,00 zł brutto, zobowiązując się do jej spłaty na warunkach określonych w w/w umowie. Bezsporne było również, iż pozwany nie wywiązał się z przyjętego na siebie zobowiązania, wobec czego niespłacona kwota należności głównej wobec w/w banku stała się wymagalna wraz z kwotą odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. W następstwie powyższego, Bank (...) S.A. w dniu 12 czerwca 2013 r. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, który następnie został zaopatrzony w sądową klauzule wykonalności. W oparciu o wyżej opisany tytuł wykonawczy, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym (...)w K. wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko pozwanemu, które później zostało umorzone.

Sąd Okręgowy na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego ustalił, że w dniu 26 listopada 2014 r. Bank (...) S.A. zawarł ze stroną powodową umowę, na mocy której przelał na jej rzecz swoją wierzytelność pieniężną wobec pozwanego wynikającą z w/w umowy pożyczki w łącznej kwocie 100.541,60 zł, na którą składały się: a) kwota 69.174,32 zł stanowiąca należność główną wynikającą z w/w umowy pożyczki gotówkowej; b) kwota 30.283,28 zł stanowiąca odsetki naliczone przez Bank (...) S.A.; c) kwota 1.084,00 zł stanowiąca koszty. W odpowiedzi na zarzuty pozwanego, który podważał fakt dokonania przelewu w/w wierzytelności podnosząc, iż strona powodowa na okoliczność tego faktu przedłożyła jedynie niepoświadczoną kserokopię, która raz że nie jest dokumentem a dwa, że nie zawierała danych wystarczająco identyfikujących przelewaną wierzytelność, a ponadto, że dowodu na istnienie wierzytelności nie może również stanowić przedstawiony przez stronę powodową „wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji”, Sąd I instancji wskazał, iż strona powodowa przedłożyła poświadczony za zgodność z oryginałem odpis wskazanej umowy sprzedaży wierzytelności wraz z wyciągiem z załącznika nr(...) – listy wierzytelności oraz odpisem notarialnego poświadczenia podpisów. Podkreślił, iż strona powodowa przekonująco przy tym wyjaśniła, iż ze względu na obszerność załącznika przedłożyła jedynie pierwszą stronę listy wierzytelności, stronę obejmującą dane wierzytelności przysługującej wierzycielowi wobec pozwanych, a także ostatnią stronę listy wierzytelności – w podobnie przekonujący sposób strona powodowa wyjaśniła, iż ze względu na konieczność ochrony danych osobowych, przedłożony odpis został ograniczony o nazwiska i numery PESEL pozostałych dłużników.

W ocenie Sądu Okręgowego, strona powodowa udowodniła również wysokość dochodzonego roszczenia, choć nie w pełni. Wskazała dokładnie, co jej zdaniem złożyło się na kwotę dochodzonego roszczenia, załączając na poparcie tychże twierdzeń odpowiednią dokumentację, w tym przede wszystkim umowę pożyczki gotówkowej z dnia 18 czerwca 2008 r. oraz ugodę z dnia 24 lipca 2015 r. która zmodyfikowała treść stosunku prawnego wynikającego z w/w umowy, w szczególności w zakresie terminu wymagalności roszczenia oraz ustalenia wysokości naliczania odsetek.

Uwzględniając treść zapisów w/w ugody, a w szczególności jej § (...), Sąd I instancji stwierdził, że zobowiązanie główne powoda wynosiło 103 289, 95 zł. W § (...). ugody strony ustaliły, że odsetki będą wynosić 6 % w skali roku. Stopa odsetek nie przekracza odsetek maksymalnych. Zastrzeżenie odsetek umownych jest dopuszczalne (art.359 kc). Początek naliczania tych odsetek należało zacząć od dnia zawarcia ugody tj. od dnia 24.07.2015r. do dnia wniesienia pozwu tj. do dnia 29.03.2016r. Wysokość odsetek na dzień 29.03.2016r. wynosiła więc 3 718,44 zł. W sumie więc roszczenie powoda na dzień wniesienia pozwu wynosiło 107 008,39 zł (kwota główna + skapitalizowane odsetki).

Sąd Okręgowy podkreślił, iż jego wyliczenia odsetek nieznacznie różnią się od wyliczenia powoda, bowiem powód nie przedstawił szczegółowego sposobu ich wyliczenia. Powód wskazywał, że od wypowiedzenia umowy należą się odsetki w wysokości stanowiącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego (...) ugody). Powód przedstawił wypowiedzenie, ale nie wykazał, kiedy zostało ono doręczone pozwanemu. Z tego też względu Sąd Okręgowy przyjął, że wypowiedzenie zostało doręczone pozwanemu razem z pozwem, a pozew został doręczony 27.10.2016r (k.123). § (...)ugody przewiduje, że termin wypowiedzenia wynosi 7 dni. Oznacza to, że termin wypowiedzenia upłynął w dniu 3.11.2016r., a zatem od tego dnia należą się odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego. Mając to na uwadze, Sąd zasądził odsetki w wysokości 6 % w skali roku od dnia wniesienia pozwu tj.29.03.2016r. do dnia 3.11.2016r., a od dnia 3.11.2016r. do dnia zapłaty w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego, przy czym uczynił również zastrzeżenie, że odsetki nie mogą być wyższe niż odsetki maksymalne, co wynika z art. 359 kc. Sąd Okręgowy wskazał, iż oddalenie powództwa dotyczy tylko części odsetek i sposobu ich naliczania.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c., uwzględniając zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Na kwotę zasądzonych od pozwanego na rzecz strony powodowej kosztów procesu w łącznej wysokości 8.217,00 zł złożyły się: a) opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł; b) wynagrodzenie pełnomocnika – 7200 zł, c) opłata od pozwu, która dla pozwanego wynosi 1000 zł – art.13a ustawy „o kosztach sądowych w sprawach cywilnych” – w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia pozwu.

Wyrok Sądu Okręgowego w całości zaskarżył apelacją pozwany, zarzucając mu:

naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a to:

- art. 187 par. 1 pkt 2 k.p.c. poprzez uwzględnienie powództwa, pomimo, iż w pozwie z dnia 28.07.2017 r. powództwo nie zostało wykazane przez powoda, ani co do zasady ani co do wysokości, bowiem strona powodowa nie załączyła żadnego dowodu, z którego wynikałoby żądanie zasądzenia kwoty 108.676,79 zł;

- art. 217 par. 2 k.p.c. poprzez dopuszczenie dowodów i twierdzeń spóźnionych i w tym zakresie przeprowadzenie postępowania dowodowego, w momencie, w którym strona powodowa w żaden sposób nie uprawdopodobniła, iż zwłoka w ich powołaniu wystąpiła bez winy powoda, czy też nie prowadziła do przewlekłości postępowania lub też wystąpiły inne wyjątkowe okoliczności.

W uzasadnieniu pozwany podniósł, iż w pozwie strona powodowa wnosiła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 108.676.79 zł z ustawowymi odsetkami w wysokości 4-krotności stopy kredytu lombardowego NBP liczonymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty przedstawiając umowę bankową o nr (...) z dnia 18.06.2008 r. zawartą pomiędzy pozwanym P. P. a Bankiem (...) S.A. - (...), na mocy której pozwany otrzymał określoną kwotę pieniędzy z jednoczesnym zobowiązaniem do jej zwrotu na warunkach określonych w w/w umowie. Bank (...) S. A. - (...) wobec braku odpowiedzi na wezwania do zapłaty przelał swoją wierzytelność na rzecz powoda. Pozwany wskazał jednak, że w pozwie strona powodowa nie wykazała zasadności roszczenia (ani co do zasady ani co do wysokości) tj. dochodzonej przez nią kwoty 108.676,79 zł wraz z odsetkami liczonymi od daty wniesienia pozwu. Ponadto, według skarżącego strona powodowa nie wskazała, kwoty, od której będą liczone odsetki, w jakiej wysokości oraz na jakiej podstawie zostały one już naliczone, ani z jakiego tytułu. Dodał, że to na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania zasadności jak i wysokości dochodzonych w pozwie roszczeń. Wszelkie dalsze wnioski dowodowe w niniejszej sprawie winny być uznane za spóźnione, a powyższa okoliczność winna była wykazywać w pozwie podstawę uzasadniania swoich roszczeń wraz z jasnym wyjaśnieniem z czego poszczególne kwoty wynikają. Pozwany podniósł, że to powód winien wskazać na podstawie jakich dokumentów, jaka kwota jest żądana, jakie zostały dokonane wyliczenia poszczególnych części składowych, czyli należności głównej, a także na jakiej podstawie żądane są odsetki umowne i z czego wynika obowiązek ich zapłaty przez pozwanego. Na powyższy zarzut nieudowodnienia roszczenia zawartego w odpowiedzi na pozew z dnia 10.11.2016 r., strona powoda w piśmie procesowym z dnia 19.12.2016 r., wskazała na sposoby wyliczania poszczególnych kwot. Skarżący twierdzi jednak, że stronie powodowej powyższe twierdzenia i dowody znane były w momencie składania pozwu i wtedy też winna była wskazać podstawę uzasadnienia swoich roszczeń, z jasnym wyjaśnieniem z czego poszczególne kwoty wynikają. Nie czyniąc tego w pozwie, a dopiero w późniejszym piśmie procesowym, zaniechała temu obowiązkowi. Pozwany wskazał, iż znana jest mu również treść art. 217 par. 1 k.p.c., iż „strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej” lecz możliwość ta nie oznacza jednak dowolności. Dodał, że zarówno powód, jak i pozwany nic mogą „dawkować” dowodów i przedstawiać ich na kolejnych rozprawach. Uprawnienie do przytaczania dowodów na poparcie swojego stanowiska oznacza bowiem, że należy je powołać bez zbędnej zwłoki w momencie, gdy powstaje rzeczowa potrzeba ich powołania, a w tym przypadku potrzeba ta zaistniała już w momencie składania pozwu, w którym powód winien był wykazać powództwo.

Mając na uwadze powyższe, pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu przed Sądem I instancji, w wysokości wedle norm prawem przepisanych, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za II instancję w wysokości według norm prawem przepisanych. Ewentualnie pozwany wniósł o: I. uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji i II. o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za II Instancję w wysokości według norm prawem przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej nie znajduje uzasadnionych podstaw, a zarzuty w niej podniesione są całkowicie nietrafne.

Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, wyrażając oceny, które nie pozostają w sprzeczności z zasadami logiki rozumowania czy doświadczenia życiowego i nie wykazują błędów natury faktycznej. Uznając ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu pierwszoinstancyjnym za prawidłowe, Sąd Apelacyjny podziela je i przyjmuje za własne. Również płynące z tych ustaleń i zaprezentowane w uzasadnieniu orzeczenia wnioski są trafne, dlatego też powielanie ich jest niecelowe. Zaskarżony przez pozwanego wyrok odpowiada prawu.

Co do zasady podzielić należy twierdzenia pozwanego, iż to na powodzie spoczywał obowiązek wykazania istnienia i wysokości dochodzonej pozwem kwoty. Wbrew jednak dalszemu twierdzeniu skarżącego, jednocześnie podzielając zapatrywania Sądu Okręgowego, należy wskazać, że powód sprostał temu obowiązkowi. Stosownie do art. 6 k.c. powód jako strona inicjująca postępowanie sądowe, występująca z żądaniem opartym na twierdzeniu nabycia wierzytelności wobec pozwanego we wskazanej wysokości, był zobowiązany do udowodnienia faktu, z którego wywodzi takie skutki prawne. Wynika to wprost z treści tego przepisu i nie budzi wątpliwości interpretacyjnych, gdy odniesie się zasady prawa materialnego do procesowego uregulowania w art. 232 k.p.c.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, powód (...)Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. wykazał zarówno fakt nabycia dochodzonej niniejszym pozwem wierzytelności od poprzedniego wierzyciela, a także udowodnił jej wysokość. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego niewątpliwie wynika, iż w dniu 26 listopada 2014 r. Bank (...) S.A. zawarł ze stroną powodową umowę, na mocy której przelał na stronę powodową swoją wierzytelność pieniężną wobec pozwanego wynikającą z zawartej z pozwanym umowy pożyczki w łącznej kwocie 100.541,60 zł, na którą składały się: a) kwota 69.174,32 zł stanowiąca należność główną wynikającą z w/w umowy pożyczki gotówkowej; b) kwota 30.283,28 zł stanowiąca odsetki naliczone przez Bank (...) S.A.; c) kwota 1.084,00 zł stanowiąca koszty. Następnie pomiędzy stronami procesu doszło do zawarcia ugody, w której pozwany potwierdził, że powodowi przysługuje należność główna w wysokości 103.289,95 zł. Ponadto ugoda ta zawiera postanowienia co do podstaw naliczenia i wysokości dalszych należności przysługujących powodowi w postaci uregulowanych w w/w ugodzie odsetek.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, powód już w pozwie przytoczył okoliczności faktyczne i dowody na poparcie powyższych okoliczności. Do pozwu dołączył bowiem poświadczoną za zgodność z oryginałem umowę cesji wierzytelności (k.26-30), wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji (k.36), a także potwierdzoną za zgodność z oryginałem umowę ugody zawartą pomiędzy stronami w dniu 24 lipca 2015 roku (k.31-32). Do pozwu dołączono również poświadczoną za zgodność z oryginałem umowę pożyczki gotówkowej zawartą przez pozwanego z poprzednim wierzycielem Bankiem (...) S.A. z dnia 18 czerwca 2008 roku (k. 37-38).

Na zarzut pozwanego, odnoszący się w głównej mierze do braku legitymacji czynnej powoda, strona powodowa do pisma z dnia 19 grudnia 2016 roku dołączyła ponownie powyższe dokumenty poświadczone za zgodność z oryginałem, a ponadto załączyła poświadczony za zgodność z oryginałem wykaz wierzytelności, na którym widniała na pozycji(...)wierzytelność przysługująca nabywcy wobec pozwanego (k. 105-107).

Sąd Apelacyjny w ślad za Sądem Okręgowym wskazuje, iż sformułowany przez pozwanego zarzut braku legitymacji procesowej strony powodowej nie mógł się ostać, skoro w toku postępowania, po wniesieniu odpowiedzi na pozew, strona powodowa przedłożyła poświadczony za zgodność z oryginałem odpis wskazanej umowy sprzedaży wierzytelności wraz z wyciągiem z załącznika nr (...) – listy wierzytelności oraz odpisem notarialnego poświadczenia podpisów. Strona powodowa przekonująco przy tym wyjaśniła, iż ze względu na obszerność załącznika przedłożyła jedynie pierwszą stronę listy wierzytelności, stronę obejmującą dane wierzytelności przysługującej wierzycielowi wobec pozwanych, a także ostatnią stronę listy wierzytelności – w podobnie przekonujący sposób strona powodowa wyjaśniła, iż ze względu na konieczność ochrony danych osobowych, przedłożony odpis został ograniczony o nazwiska i numery PESEL pozostałych dłużników.

Niezasadny jest zarzut pozwanego, iż strona powodowa nie udowodniła istnienia i wysokości przysługującej jej wobec pozwanego wierzytelności już w samym pozwie, a dalsze twierdzenia i dowody winny zostać potraktowane przez Sąd jako spóźnione. Skarżący tym samym zarzuca Sądowi I instancji naruszenie art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c. poprzez uwzględnienie powództwa, pomimo, iż w pozwie z dnia 28.07.2017 r. powództwo nie zostało wykazane przez powoda, ani co do zasady ani co do wysokości, bowiem strona powodowa nie załączyła żadnego dowodu, z którego wynikałoby żądanie zasądzenia kwoty 108.676,79 zł oraz art. 217 § 2 k.p.c. poprzez dopuszczenie dowodów i twierdzeń spóźnionych i w tym zakresie przeprowadzenie postępowania dowodowego, w momencie, w którym strona powodowa w żaden sposób nie uprawdopodobniła, iż zwłoka w ich powołaniu wystąpiła bez winy powoda, czy też nie prowadziła do przewlekłości postępowania lub też wystąpiły inne wyjątkowe okoliczności.

Zgodnie z art. 187 § 1 pkt. 2 k.p.c. pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać: 2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.

Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd I instancji nie naruszył w/w przepisu. Orzekał bowiem w granicach stanu faktycznego przedstawionego już w samym pozwie przez powoda. Powód na uzasadnienie swojego roszczenia wskazał już w pozwie, iż wierzytelność przysługująca mu wobec pozwanego została przez niego nabyta na mocy umowy cesji od poprzedniego wierzyciela Banku (...) S.A. Podawane przez niego okoliczności faktyczne potwierdzały dołączone do pozwu dokumenty poświadczone za zgodność z oryginałem. Powód już w pozwie dokładnie przytoczył co składa się na dochodzoną przez niego należność. Podniósł, iż kwota 103.289,95 zł stanowi należność główną wynikającą z zawartej z pozwanym ugody (którą to ugodę w formie poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii dołączył do pozwu), a także przedstawił wysokość i sposób wyliczenia odsetek skapitalizowanych na dzień wniesienia pozwu (mających źródło w umowie z pozwanym).

Stosownie do art. 187 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. pozew powinien zawierać nie tylko dokładnie określone żądanie, ale i przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających to żądanie. Wbrew zapatrywaniom skarżącego, okoliczności te o ile są istotne dla rozstrzygnięcia i o ile są sporne, podlegają dalszemu dowodzeniu stosownie do zakresu inicjatywy dowodowej stron. Należy podkreślić, że powód, z którym pozwany przed procesem zawarł ugodę, uznając roszczenia co do zasady jak i wysokości, miał pełne prawo przypuszczać, że podnoszone w pozwie okoliczności są między stronami bezsporne. Tymczasem pozwany w odpowiedzi na pozew kwestionował legitymację czynną powoda, podważając wartość dowodową przedłożonych przez niego dokumentów. W tej sytuacji uzupełnienie przez powoda materiału dowodowego przez potwierdzenie zgodności złożonych z pozwem kopii dokumentów z oryginałem było uprawnione a Sąd opierając rozstrzygnięcie na uwierzytelnionych dokumentach nie naruszył wskazywanych w apelacji przepisów prawa procesowego, tj. art. 217 § 2 k.p.c.

Zgodnie z art. 217 § 1 k.p.c. strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. § 2 Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. § 3 Sąd pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione. Już z treści art. 217 § 1 k.p.c. wynika możliwość, a nawet obowiązek przytaczania okoliczności faktycznych i dowodów, które zdaniem przywołującego mają uzasadnić jego wnioski. Ponadto strona może przytaczać okoliczności faktyczne i dowody również wtedy, gdy chce odeprzeć wnioski i twierdzenia strony przeciwnej – i taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie. Jak była już o tym mowa powyżej, powód reagując na sporządzoną przez powoda odpowiedź na pozew, zaprzeczającą wcześniejszym uzgodnieniom stron, w piśmie procesowym z dnia 19 grudnia 2016 roku przytoczył okoliczności faktyczne i dołączył dowody na poparcie twierdzeń, które zakreślił już w samym pozwie, w którym również przedstawił okoliczności faktyczne, na których opiera swoje żądanie.

Twierdzenia i dowody są spóźnione wtedy, kiedy mogły i powinny być przytoczone - z punktu widzenia powinności wspierania postępowania (art. 6 § 2 k.p.c.) - wcześniej, tj. w pozwie, odpowiedzi na pozew lub w dalszych pismach przygotowawczych, niezależnie od tego, czy są ustnie powoływane na posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę lub w kolejnym piśmie przygotowawczym składanym w toku rozprawy. W każdym wypadku sąd musi ocenić - z punku widzenia normy zawartej w art. 6 § 2 k.p.c. - czy nie nastąpiło spóźnienie w ich powołaniu. W ramach tej oceny należy uwzględnić każdorazowo, czy zachodziła obiektywnie rozumiana potrzeba powołania ich wcześniej, tj. w pozwie i pismach przygotowawczych. Etap przygotowania rozprawy nie zamyka więc stronom możliwości powoływania twierdzeń i dowodów, których potrzeba powołania powstała później. Inna wykładnia naruszałaby zasadę wyrażoną w art. 217 § 1 k.p.c. ( tak m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2016 r., II CSK 742/15).

W sprawie niniejszej potrzeba załączenia dowodu w postaci wykazu wierzytelności, których przelewu dokonano umową cesji z dnia 26 listopada 2014 roku, a który to dokument zmierzał do udowodnienia, że powodowi przysługuje wierzytelność dochodzona w pozwie przeciwko pozwanemu, powstała dopiero po otrzymaniu przez powoda odpowiedzi na pozew. Formułując treść pozwu, powód przytoczył okoliczności faktyczne i podniósł, iż dochodzona kwota nie była kwestionowana przez pozwanego tak co do zasady i wysokości, na uzasadnienie czego przedstawił umowę ugody, w której to ugodzie P. P. swoim podpisem potwierdził okoliczność nabycia przez powoda wierzytelności od Banku (...) S.A., a także jej wysokość.

Przepis art. 217 § 1 k.p.c. stanowi wprawdzie o uprawnieniu strony do zgłaszania wniosków dowodowych aż do zamknięcia rozprawy w pierwszej instancji, niemniej art. 217 § 2 k.p.c. istotnie ogranicza to uprawnienie, stanowiąc o obowiązku zgłoszenia wniosków dowodowych we właściwym czasie, nakazując sądowi pominięcie dowodów spóźnionych, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych wniosków dowodowych nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Wiąże się to z nałożonym na strony przez art. 6 § 2 k.p.c. obowiązkiem przytaczania wszystkich okoliczności faktycznych i dowodów bez zwłoki. Uściślenie sankcji przewidzianej w art. 217 § 2 k.p.c. stanowi odnoszący się do pism procesowych art. 207 § 6 k.p.c. Co charakterystyczne, oba te przepisy nie pozostawiają kwestii pominięcia spóźnionych dowodów do dowolnego uznania sądu, ale nakazują takie pominięcie, o ile nie zachodzą okoliczności w tych przepisach wyraźnie wskazane. Zatem do oceny sądu należy jedynie stwierdzenie, czy okoliczności takie zachodzą, czy też nie, a negatywne ustalenie w tym przedmiocie powoduje pominięcie spóźnionych dowodów. Przy wykładni art. 207 § 6 k.p.c. trzeba mieć na względzie treść art. 217 § 1 k.p.c. dającego prawo stronie do przytaczania okoliczności faktycznych i dowodów na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy. W tym świetle art. 207 § 6 k.p.c. stanowi wyjątek od ogólnej zasady, co powoduje, że należy go stosować wyłącznie w ściśle określonych wypadkach, których dotyczy. Przepisy procesowe nie nakładają na powoda obowiązku, na etapie wniesienia pozwu, przewidywania hipotetycznych sposobów obrony strony przeciwnej i zgłaszania dowodów "na wszelki wypadek" ( tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2015 r., I CSK 928/14).

Należy jednak podkreślić, że sąd nie jest zobowiązany do pominięcia spóźnionych dowodów, ale winien zbadać, czy zachodzi którakolwiek z podstaw uzasadniających uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów.

Sąd Okręgowy dopuszczając twierdzenia i dowody przedstawione przez powoda w dalszym piśmie procesowym z dnia 19 grudnia 2016 roku skorzystał z przysługującego mu uprawnienia. Mając na uwadze, iż zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie, Sąd Okręgowy słusznie uznał, iż przedstawione dopiero w piśmie z dnia 19.12.2016 roku dowody mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Przez wyjaśnienie spornych okoliczności, o jakich zaś mowa w art. 217 § 3 k.p.c. rozumieć należy taki stan rzeczy, w którym albo nastąpiło uzgodnienie między stronami spornych dotychczas okoliczności, albo też zostały one wyjaśnione na korzyść strony powołującej dowody. Niedopuszczalne jest pominięcie zaoferowanych środków dowodowych z powołaniem się na wyjaśnienie sprawy, jeżeli ocena dotychczasowych dowodów prowadzi, w przekonaniu sądu, do wniosków niekorzystnych dla strony powołującej dalsze dowody. Oznaczałoby to bowiem pozbawienie jednej ze stron możliwości udowodnienia jej twierdzeń (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2007 r., IV CSK 41/07).

Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, że powód uczynił zadość swemu obowiązkowi przytoczenia faktów i dowodów na poparcie swoich twierdzeń, zaś ciężar wykazania, iż udowodniona przez powoda należność w rzeczywistości nie istnieje np. z uwagi na jej spłacenie, został przerzucony na pozwanego. Pozwany zaś nie sprostał udowodnieniu swoich twierdzeń, iż roszczenie powoda mu nie przysługuje. Pozwany nie przytoczył żadnych okoliczności i dowodów celem wykazania, że należność dochodzona przez powoda została spłacona. Skarżący zaniechał wszelkiej inicjatywy dowodowej, zaprzestając jedynie na kwestionowaniu twierdzeń pozwu co do zasady. Ograniczenie obrony pozwanego jedynie do kwestionowania sposobu i czasu wprowadzenia dowodów na poparcie twierdzeń strony powodowej, nie może być uznane za obronę skuteczną.

Fakty są przedmiotem dowodu, jeżeli z punktu widzenia prawa materialnego mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Pozwany, przeciwnik strony, przytacza fakty uzasadniające jego zarzuty przeciwko temu roszczeniu. Dowodzenie tych faktów jest obowiązkiem samych stron. Art. 3 k.p.c. nakłada na każdego uczestnika postępowania określone obowiązki stanowiąc w szczególności, że strony obowiązane są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajenia czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. To oznacza, iż fakt, że to na powodzie spoczywał w sprawie ciężar dowodu nie zwalnia pozwanego od ustosunkowania się do twierdzeń zawartych w pozwie.

Wskazać należy, że pozwany nie kwestionował zaś okoliczności zawarcia w dniu 24 lipca 2015 r. ugody, w której pozwany uznał – tak co do zasady jak i wysokości – wierzytelność przysługującą poprzednio Bankowi (...) S.A., w wysokości 103.289,95 zł (kwota bazowa ugody) i zobowiązał się do jej spłaty. Jednocześnie strony zgodnie ustaliły, że spłacana przez pozwanego wierzytelność zostanie powiększona o odsetki umowne liczone od kwoty bazowej ugody począwszy od daty płatności pierwszej raty ugody według stopy procentowej określonej postanowieniami ugody i należne za cały okres trwania ugody. Strony uzgodniły, iż oprocentowanie ugody jest stałe i wynosi 6,00% w stosunku rocznym. Zgodnie z zapisami ugody, w przypadku dokonywania wpłat w wysokości i w terminach określonych harmonogramem ugody wysokość odsetek umownych naliczonych od dnia 24 lipca 2015 r. to 34.381,61 zł.

Należy podzielić stanowisko Sądu I instancji, iż powód wykazując, iż skutecznie nabył wierzytelność wobec pozwanego, a także udowadniając jej wysokość zasługuje na ochronę prawną, wobec czego na uznanie zasługują jego twierdzenia. Wobec nieprzedstawienia dowodu przeciwnego przez pozwanego, powództwo podlegało niemalże w całości uwzględnieniu, o czym szczegółowo orzekł Sąd Okręgowy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny oddalił apelację strony pozwanej jako nieuzasadnioną, na podstawie art. 385 k.p.c.

SSA Józef Wąsik SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Robert Jurga